„Grote uittocht uit de IJmond van
hen, die het zich kunnen veroorloven"
In 1955 had Friedrich Krupp oog voor
tal van nieuwe productiegebieden
Ag Ré'GO LA
Fortuin liet hem na de tweede
wereldoorlog niet in de steek
ALS KR UPP KOMT:
Controverse tussen streekplan en industrie-plan
De man, die naar Velsen wil komen....
Staalfabrieken gevestigd en in opbouw
over geheel de wereld
tav ILetff
HOiJL
bo g&cuoC
5
Achterland
Meerderheid voor Mollet
Tsjoe En Lai in Pakistan
De sleutelgeldaffaire te
Rotterdam
Toneelgroep Studio speelt
„Nora Seconda"
Zeepost
Kerstprogramma Singer
Memorial Foundation
kjuXpyn &TL uOiJiowdAzut
Recreatie en logica
VRIJDAG 21 DECEMBER 1956
ADVERTENTIE
MET DE OP ONZE VOORPAGINA van vandaag gepubliceerde bevestiging van
de plannen, die het Krupp-concern te Essen koestert aangaande de vestiging van
een nieuwe tweede basisindustrie in de IJmond men denkt aan een staalfabriek
met een jaarcapaciteit van 150.000 ton hebben wij een tweetal commentaren
verzameld, die wjj hierbij verkort weergeven. Men was het er over eens dat met
deze vestiging de doodsteek zou worden gegeven aan een harmonische ontwikkeling
van de IJmond, men verwachtte algemeen een verklaring van de zijde van de
regering en een hunner voorspelde zelfs een grote uittocht uit de IJmond van hen,
die het zich maar enigszins kunnen veroorloven om de toekomstige grauwe arbeiders
massa zoals deze in het Ruhrgebied te vinden is, te ontvluchten. „Overigens heeft
Nederland zich sinds de planologie haar intrede deed in de vorming van nieuwe
woongebieden nooit en nergens bij een dergelijke verpaupering neergelegd", aldus
een der commentatoren.
Burgemeester Mr. M. M. Kwint van
Velsen, die al meermalen over deze kwestie
was opgebeld, zeide geen enkel commen
taar te willen geven.
De heer J. van Osvan deAbeelen
fractievoorzitter voor de Partij van de
Arbeid in Velsens raad, merkte op, dat de
positieve reactie van Krupp in feite nog
maar heel weinig zegt over wat er in zijn
achterhoofd aan plannen leven. Maar hij
wilde, gezien de ervaringen aangaande an
dere plannen van dit concern, onmiddellijk
aannemen dat Krupp in deze richting
denkt. Krupp heeft bijvoorbeeld ook ideeën
voor een overslagbedrijf in Rotterdam en
hieruit zou evenals voor de oorlog reeds
het geval was blijken, hoezeer dit concern
in allerlei zaken binnendringt daarbij ge
holpen door een hele schare trouwe Krupp-
dienaren in Nederland.
De Rotterdammers hebben altijd een niet
te versmaden eigenbelang gezien in hun
Duitse achteralnd, zodat, wanneer Krupp
in Rotterdam niet terecht kan voor de ves
tiging van een tweede basisindustrie, dit
bedrijf het elders zal proberen en het spel
waarschijnlijk scherp gespeeld zal worden.
Desgevraagd meende de heer Van Os, dat
Velsen zich uit alle macht hiertegen zal
moeten wapenen al betreurde hij het dat
er nog geen welomschreven regerings
standpunt over deze materie is.
Dit is ook weer niet zo verwonderlijk
omdat er over de vestiging van een der
gelijk bedrijf nog geen integraal rapport is
uitgebracht, waarbij de hele Nederlandse
kust betrokken is. Onderhands is echter
al eens gesteld, dat Zeeland na de vol
tooiing van het Delta-plan goede vestigings-
ADVERTENTIE
mogelijkheden zal bieden. Een argument,
dat sterk pleit tegen het aantrekken van
een tweede basis-industrie in dit gedeelte
van de randstad Holland, is de stelling van
de rijksdienst voor het Nationale Plan, dat
de trek naar het westen hoognodig ge
stopt moet worden, een standpunt, dat wel
door de reegring gedeeld zal worden.
Hij vatte de bezwaren, die onmiddellijk
tegen een nieuwe staalindustrie in de
IJmond rijzen samen in een aantal punten:
le: de cultureel-sociale problemen drei
gen ons nu al in de IJmond boven het hoofd
te groeien;
2e: de situatie, waarin twee bedrijven
elkaar aan weerskanten van het Noordzee
kanaal beconcurreren en beloeren kan nau
welijks gezond genoemd worden, waarbij
bijvoorbeeld het aantrekken van arbeiders
tot allerlei onfrisse krachtmetingen aan
leiding kan geven.
3e: de Europese Gemeenschap voor Ko
len en Staal heeft bewezen een „mooi-weer-
plantje" te zijn, die bepaald niet beschermt
tegen narigheid als er nu opdoemt. Wan
neer er eens een conjunctuuromslag zou
komen is de ramp niet te overzien.
4e: bij een eventuele dumpingspolitiek
van Duitse zijde tegenover Hoogovens zou
het niet onmogelijk zijn, dat in één slag
het Nederlandse werk van jaren wordt
weggevaagd.
Tenslotte wees de heer Van Os er op dat
het Ruhr-gebied geen fraai voorbeeld is
van een harmonisch ontwikkelde streek en
hij zag dan ook de mogelijkheden, dat er
in de IJmond een sauve-qui-peut ontstaat
naar betere gewesten onder degenen, die
het zich kunnen veroorloven om te ont
vluchten aan de grauwe arbeidersmassa.
Tot zover de heer Van Os van de Abeelen.
(Van onze correspondent in Parijs)
Frankrijk's ministc-president Guy Mol
let heeft gistermiddag de grote debatten
over de buitenlandse politiek in de Natio
nale Vergadering besloten en er tevens de
conclusies uitgetrokken. Het voortbestaan
van zijn regering is daarbij echter niet op
het spel gezet. Wel werd er gestemd over
een socialistische motie, waarin de rege-
ringspolitiek werd onderschreven, en die
met een ruime meerderheid van 325 tegen
210 stemmen werd aanvaard. De tegen
stemmende minderheid bestond uit de
communisten, de poujadisten en vijftien
radicalen onder wie Mendès-France. Een
andere dagorde, waarin de Russische aan
val op Hongarije in felle termen werd af
gekeurd, kreeg alle aanwezige stemmen,
op die der communisten na.
Kort voor de stemming vroeg Edgar
Faure als vierde oud-premier na Mendès-
France, Schuman en Reynaud onverwacht
het woord. Faure, die sinds zijn aftreden
een jaar geleden nooit meer in het open
baar had gesproken, liet zich daarbij ken
nen als een ongenadig criticus van hét
Suez-avontuur, waarvan hij vooral de on
bekwame diplomatieke en militaire voor
bereiding hekelde. Alle positieve posten,
waarop uw regering zich nu beroept, zo
riep Faure uit, zijn te danken aan het
kleine Israel, dat zich heldhaftig heeft ge
dragen en kundig wordt geleid. De aanval
van Faure, die zich politiek gesproken
naast zijn vroegere vriend en latere rivaal
Mendès-France plaatste, vormde voor
Mollet kennelijk een even grote als onaan-
g:name verrassing. De premier ging in zijn
repliek zelfs zover, dat hij de stemmen
wilde weigeren van de groep van zijn
voorganger en mogelijke opvolger
Faure, omdat die steun hem dubbelhartig
voorkwam.
Consequenties
Nieuwe gezichtspunten heeft Mollet in
zijn rede, die herhaaldelijk op alle niet-
communistische banken met gejuich werd
onderbroken, niet geopend, zo min hij
nieuwe argumenten in stelling bracht.
Maar zijn betoog werd op besliste toon
voorgedragen en zo maakte hij op het par
lement ongetwijfeld meer indruk dan zijn
minister van Buitenlandse Zaken Pineau
de vorige dag had gedaan. Mollet wilde
de consequenties trekken uit de huidige
economische, diplomatieke en militaire si
tuatie van Frankrijk en de andere West-
europese landen, die door het Egyptische
drama duidelijk is gebleken. Daarom stem
de hij volledig in met de opmerkingen van
Schuman en Reynaud, die hadden opgeroe
pen tot een nieuwe kruistocht voor een
verenigd Europa
De voornaamste positieve elementen, die
deze overigens kleurloze debatten hebben
opgeleverd, zijn -an tweeërlei aard. Ten
eerste lijkt de gedachte van de Europese
integratie in de Franse politieke kringen
nieuwe vooruitgang te hebben geboekt,
omdat vrijwel iedereen inziet, dat zelfs
Frankrijk en Groot-Brittannië alleen te
licht wegen in de balans der internationale
krachtsverhoudingen. En het tweede posi
tieve resultaat zou kunnen zijn, dat de al
gemene aandacht op de noodzaak van een
spoedige oplossing van het probleem-Alge-
rije wordt gericht, een noodzaak die vooral
Mendès-France in het centrum der debat
ten plaatste. Men moet hopen, dat rege
ring en parlement in Frankrijk uit die bei
de feiten ook de daadwerkelijke conse
quenties zullen durven en kunnen trekken.
RANGOON, Reuter/AFP). De commu-
nistisch-Chinese premier en minister van
Buitenlandse Zaken, Tsjoe En-Lai, is uit
Birma in Pakistan aangekomen voor een
officieel bezoek van tien dagen. Voor zijn
vertrek uit Rangoon legde hij de nadruk
op de „diep gewortelde Chinees-Birmaan-
se vriendschap". In een zinspeling op het
geschil over de juiste afbakening van de
Chinees-Birmaanse grens zei Tsjoe dat dit
grensgeschil een „erfenis is van de Britten,
die Birma koloniseerden en tezelfdertijd
het Chinese volk onderdrukten". Een me
nigte van verscheidene duizenden personen
had zich buiten het vliegveld van Karatsji
verzameld en zwaaide Tsjoe met rode vlag
gen toe.
Over de arrestatie van de verzekerings
inspecteur M. van R. en het Rotterdamse
raadslid, tevens lid van de Provinciale
Staten, M. F., beiden aangehouden in ver
band met de sleutelgeld-affaire in de Rot
terdamse wijk Pendrecht, wordt nader
vernomen, dat F. bekend zou hebben dat
hij van de 6000 sleutelgeld, die drie win
keliers tezamen hadden moeten betalen om
ieder een winkel toegewezen te krijgen, de
helft heeft ontvangen. F., die secretaris
penningmeester is van de vereniging, die
daar bouwt, heeft ook toegegeven dat hij
twee dagen na de arrestatie van Van R.
naar diens vrouw is gegaan en haar 4000
heeft ter hand gesteld. Hij zou dit hebben
gedaan om het bij een eventuele huiszoe
king te doen voorkomen, alsof de verzeke
ringsinspecteur de gelden voor zich alleen
had gehouden, aannemende, dat Van R.
over het aandeel van F. in deze zaak zou
zwijgen.
De Toneelgroep Studio heeft het toneel
stuk „Nora Seconda" van de Italiaanse
schrijver Cesare Giulio Viola, in de Neder
landse vertaling van dr. Eline Verkade en
Joop van Hulzen, in studie genomen. Joop
van Hulzen voert de regie. De titelrol
wordt vertolkt door Vera Bondam. De pre
mière is vastgesteld op 21 januari in Den
Haag. In Amsterdam is de eerste voorstel
ling bepaald op 25 januari. Met ingang van
januari zal Joka Berretty aan de toneel
groep studio zijn verbonden.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd staan achter de naam van het schip
vermeld. Argentinië: s.s. „Highland Briga
de" 27 dec.; Australië: via Engeland 29 dec.;
Brazilië: s.s. „Highland Brigade" 27 dec.;
Canada: s.s. „Rijndam" 26 dec.; Chili: via
New York 26 dec.; Indonesië: s.s. „Ben
galen" 27 dec.; Nederlandse Antillen: m.s.
„Poseidon" 26 dec.; Nieuw Zeeland: via
Engeland 29 dec.; Suriname: m.s. „Stentor"
27 dec.; Unie van Z.-Afrika en Z.W. Afri
ka: m.s. „Arundel Castle" 29 december.
AMSTERDAM OVERWEEGT AANKOOP
VAN AERTSZ' „AANBIDDING".
Een krediet van tienduizend gulden vra
gen B. en W. van Amsterdam aan de ge
meenteraad voor de aankoop van het schil
derij van „De aanbidding der herders" van
Pieter Aertsz ter uitbreiding van het ge
meentelijk kunstbezit.
Het schilderij, oorspronkelijk voor de
Oude Kerk bestemd, is de gemeente te koop
aangeboden. B. en W. zijn van oordeel, dat
er alle aanleiding toe is in het bezit van
dit kunstwerk te geraken, dat een welkome
aanvulling van het kunstbezit van Amster
dam zal vormen, temeer nu van particu
liere zijde in de aankoop met een belang
rijk bedrag zal worden bijgedragen.
AL IN MAART VAN VORIG JAAR waren er aanwijzingen, dat Friedrich Krupp,
de eigenaar van het Krupp-concern, omkeek naar nieuwe produktiegebieden. In een
toespraak tot zijn personeel zei hij op 27 maart, dat hij gaandeweg in vele delen der
wereld weer aan invloed heeft gewonnen. Hij kondigde aan, dat zijn firma door
samenwerking met een belangrijke Amerikaanse onderneming nieuwe produktie
gebieden zou gaan ontsluiten. Naar Amerikaanse patenten zouden machines voor de
bereiding van kunstzijde en dergelijke produkten worden gemaakt. Alfried Krupp
gewaagde er tevens van dat in vele landen de naam Krupp een begrip is gebleven en
dat een groot aantal landen zijn raad heeft ingewonnen en dat hij talrijke specialisten
heeft uitgezonden naar die landen.
Door de firma Krupp werd in 1954 voor
het eerst weer winst gemaakt. Als gevolg
van de door de geallieerden bevolen ont
vlechting van de zware industrie in het
Ruhrgebied, werd Krupps industriële bezit
in twee delen gesplitst. De firma omvat
een groot aantal metaalverwerkende be
drijven, waarvan de staalfabrieken en
mijnen, waar 40.000 man werken, de voor
naamste zijn. De geallieerden verplichtten
Krupp deze industriële bezittingen van de
hand te doen, maar tot een verkoop kwam
het slechts in enkele gevallen. Veeleer
hoopte Krupp, dat de scheiding tussen de
mijnen en de staalfabrieken en de ver
werkende industrieën niet zou worden ge
handhaafd.
De firma Krupp is, zoals bekend, door de
produktie van zware wapenen voor twee
oorlogen tot een mammoetbedrijf gewor
den. Tegen het einde van de eerste wereld
oorlog had Krupp alleen in Essen 115.000
mensen in dienst. Hoe groot het aantal
Krupp-arbeiders op het hoogtepunt van
Hitiers macht was, heeft men nimmer wil
len meedelen. Wel zegt de directie dat de
bedrijven na 1933 geleidelijk weer in om
vang toenamen en dat in de daarop vol
gende jaren „in stijgende mate weer be
wapeningsopdrachten werden opgelegd".
Op het toppunt van Krupps macht nam de
huidige bezitter van het Krupp-concern,
Friedrich Krupp, de zaken van zijn vader
over. Door de befaamde „Lex Krupp" had
Hitier hem tot alleen-eigenaar van de
onderneming gemaakt.
Alfried Krupp moest deze door de „fueh
rer" bewezen eer in 1945 duur bekopen:
hij werd door de geallieerden in de ge
lederen der oorlogsmisdadigers gerang
schikt. Hij werd ondermeer verantwoorde
lijk gesteld voor het slavenwerk, dat uit
het buitenland naar Duitsland verdreven
arbeiders ook in zijn fabrieken moesten
doen en voor de wantoestanden, die in de
kampen van deze arbeiders bestonden.
Deze Alfried Krupp, die thans overweegt
naar Nederland te komen, ontging de
twijfelachtige eer tegelijk met de grote
kopstukken van het nazi-regiem in de
Neurenbergse beklaagdenbank te zitten.
Men had hem daar oorspronkelijk een
plaats willen geven ter vervanging van
zijn vader, die verlamd in zijn buitengoed
in Oostenrijk lag en die in 1950 stierf.
Alfried was fortuinlijk. Hij werd van de
lijst afgevoerdWare dit niet het geval
geweest, dan zou hij naar alle waarschijn
lijkheid het lot der nog in Spandau gevan
gen gehouden kopstukken delen. In plaats
van voor het internationale militaire ge
recht werd Alfried Krupp voor een Ame
rikaanse rechtbank gebracht, die hem in
1948 tot twaalf jaren gevangenisstraf en
verlies van zijn gehele vermogen veroor
deelde.
Mogen we even zijn levensloop onder
breken: thans werkt hij ten nauwste samen
met een Amerikaans concern om in de
duinen van IJmuiden een staalindustrie te
stichten. Een staalindustrie met een pro
duktie, die een zevende deel zou gaan be
dragen van die van Hoogovens.
Al na drie jaren hief de Amerikaanse
Hoge Commissaris, John McLoy, het von
nis van twaalf jaren en verlies van het
vermogen op. Hij werd uit de gevangenis
ontslagen en de resten van zijn bezit wer
den hem teruggeschonken. Overigens was
dit nog een fabelachtige rijkdom, ook al
was er inmiddels in de Kruppfabrieken te
Essen zoveel gedemonteerd, dat niet meer
dan een vierde van de vroegere omvang
was blijven bestaan. De enige beperking,
die Krupp werd opgelegd, was dat hij bin
nen vijf tot zeven jaar al zijn staalfabrie
ken en zijn kolen- en ertsmijnen zou moe
ten verkopen. Sedert begin 1953 heeft
Alfried Krupp weer persoonlijk de leiding
van zijn bedrijven in handen. Een enkele
slecht renderende industrie werd verkocht.
Alfried Krupp heeft toen In 1953 ver
klaard, dat hij niet van plan was zijn
bedrijven, die na de oorlog weer geheel op
de produktie voor vredesdoeleinden wer
den ingericht, nog eens voor bewapenings
opdrachten in te richten.
Een woordvoerder van de firma Krupp,
dr. Hundhausen, heeft kort daarna de vol
gende verklaring afgelegd: „Alfried Krupp
von Bohlen und Halbach heeft op de dag
van zijn ontslag uit de gevangenis van
Landsberg duidelijk gemaakt, dat hij per
soonlijk niet de wens heeft de produktie
van wapens te hervatten. Het bedrijf, dat
speciaal staal produceerde, is thans ont
manteld en naar de Sovjet-Unie getrans
porteerd. Het besluit over de productie
van wapens kan niet door de onderneming
zelf worden genomen. Het is een beslissing
die door hogere autoriteiten moet worden
genomen, namelijk door de regering of een
andere bevoegde autoriteit, in geen geval
door de firma Krupp."
Dr. Hundhausen ging als volgt verder:
„Overweegt men de produktie van atoom
bommen en geleide projectielen, dan is het
nauwelijks meer realistisch te vragen of
Krupp weer kanonnen zal maken of niet.
De bewapening hangt niet langer meer af
van de staalproduktie en -verwerking.
In Essen worden thans vele plannen uit
gewerkt. Begonnen is aan de bouw van
Voor het Algemeen Cultureel Centrum
in Laren, de Singer Memorial Foundation,
wordt vrijdag 21 december onder auspiciën
van de Nederlands Hervormde Kerk in
Laren een tweede opvoering gegeven van
„De ster van Bethlehem" van Martinus Nij-
hoff door de speelgroep „Martinus" onder
leiding van Georgette Hagedoorn en Har-
men Zondervan. Zondag 23 december geeft
het knapenkoor en het herenkoor van de
kathedrale basiliek St. Bavo in Laren een
uitvoering van kerstliederen. De vocale ge
deelten worden afgewiseld met korte in-
termezzi aan de vleugel door de heer J. L.
Schouten, organist van de kathedrale basi
liek, met werken van Scarlatti, Bach en
Ravel. Het geheel staat onder leiding van
dr. A. I. M. Kat, directeur van de koor
school Dinsdag 25 december geven Jaap
Stoti.jn, 'nobe, Frans Vester, fluit, en Miep
van Luin, piano, een uitvoering van werken
van Telemann, Bach, Loeillet, Saint Saëns,
Martinu en Pittfield. Woensdag 26 decem
ber wordt voor het culturele centrum ten
slotte een grammofoonplatenconcert ver
zorgd met een uitvoering van het zangspel
,Amahl en de nachtelijke bezoekers", ge
ïnspireerd op het kerstverhaal van Gian
Carlo Menotti. Alle uitvoeringen worden
gegeven in de Concertzaal van Laren.
een nieuwe staalstad in India. Krupp heeft
daarbij niet alleen voor de staalfabrieken
een plan gemaakt, maar voor een gehele
stad, die honderdduizend mensen zal moe
ten huisvesten.
In Spanje is al een staalfabriek gebouwd
en in Griekenland ls men al een goed stuk
gevorderd. Voorts heeft Krupp plannen
opgesteld voor de regeringen van Birma,
Chili, Irak en de Soedan.
Krupps produktieprogramma in West-
Duitsland is thans uitgegroeid tot alle vor
men van staalverwerking. In de fabrieken
in Essen worden weer de zwaarste in
dustriële Installaties gemaakt.
Namens het bestuur van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Haarlem
en omstreken, merkte de secretaris mr. A.
G. de Blécourt op, het erg moeilijk te vin
den aan de hand van de nog wat vage ge
gevens het economisch belang van deze ves
tiging te beoordelen.
Hoewel hij de mogelijkheid openliet, dat
de Hoogovens de nabuursohap van Krupp
niet als een dreiging zien, liet hij ook een
tegengestelde mogelijkheid open, maar uit
het oogpunt van recreatie zag ook hij de
toekomst somber in: „Het is wonderlijk,
dat het Streekplan voor Zuid-Kennemer-
land zich zo duidelijk uitspreekt over de
waarden van recreatie-gebieden en aan de
andere kant de mogelijkheid openhoudt
van deze op dit punt zwaar-aantastende
industrie-vestiging."
Hij vermoedde dan ook, dat de gemeen
ten Haarlem en Bloemendaal juist uit een
oogpunt van recreatie er hun stem nog
wel tegen zullen verheffen, zoals de vis
serij reeds een woord van bezorgdheid heeft
doen horen wegens de dreiging voor deze
bedrijfstak.
ADVERTENTIE
