Eden is afgetreden als premier
om gezondheidsredenen
Resolutie van onderzoek in
Hongarije in UNO-Assemblée
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Butler wordt genoemd als
mogelijke opvolger
HET WEER
Parijs is niet bereid Algerije
voetstoots op te geven
cf« MC
IRRIS iejlot# i/ou !w!
Dramatische ontknoping van Suez-avontuur
Regeringsverklaring mist haar doel
Wens van 24 landen
Sovjetgedelegeerde beschuldigde
Hammarskjoeld van partijdigheid
Tragisch slot
71e JAARGANG No 155
DONDERDAG 10 JANUARI 1957
302e JAARGANG No 3
Uitstel van executie
Gary Davis vertrokken
naar Verenigde Staten
„Niet vrijwillig" f zei hij en
verscheurde zijn kaartje
Enkele buien
Betere stemming
Eden moet eerst vervangen
worden als partijleider
Nasser zou overwerkt zijn
Regering beslist:
Geen extra uitkering
aan gepensioneerden
Het woord is aan
Nog geen maatregelen
tegen voetbalpools
De hulp aan de Hongaren
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 et, p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze correspondent in Londen)
Premier Sir Anthony Eden van Groot-Brittannië heeft om gezondheidsredenen
gisteravond zijn ontslag ingediend. Koningin Elizabeth, die haar vakantie in
Sandringham onderbrak en naar Londen terugkeerde, heeft het ontslag aan
vaard. Eden's aftreden kwam als een donderslag, maar niet bij heldere hemel,
want deze was politiek gesproken al lang zwaar bewolkt, zelfs vóór de
Suez-crisis! De omstandigheden, waaronder Eden gedwongen is geweest zijn
ambt op te geven, zijn voor hem persoonlijk zeer tragisch, maar in politiek
opzicht is zijn vertrek sinds het fiasco van Suez welkom, omdat de Britse
regering met een schone lei opnieuw kan beginnen. Waarschijnlijk zal Eden's
vertrek door een reorganisatie van het kabinet worden gevolgd. Het is de
vraag of Selwyn Lloyd, de minister van Buitenlandse Zaken, kan worden ge
handhaafd. Hoofddoel is het herstel van de schade, met name in de betrek
kingen met het Gemenebest en in het Nabije Oosten. Vooral het geknakte
bondgenootschap met de Verenigde Staten moet met spoed worden
hersteld. Eden's aanblijven vormde voor dit alles een hinderpaal.
Deze crisis is niet louter van medische
aard, want er bestaat een wisselwerking
tussen Eden's gezondheidstoestand en zyn
politieke daden. Het is moeilijk te zeggen
of de steeds terugkerende ziekteverschijn
selen oorzaak zijn geweest van Eden's
vaak zwakke en eigenzinnige beleid, of dat
zün blunders van velerlei aard zijn toch
al zwakke gezondheid nog verder hebben
ondermijnd. Sinds het begin van de Suez-
actie heeft Eden onder onmenselijke druk
moeten werken, omdat hy zich niet alleen
had te verweren tegen de butende aanval
len van de Labour-oppositie, maar ook in
zü'n eigen partij op tegenstand stuitte, om
maar te zwügen van het Amerikaanse
verzet.' Hij stond met de rug tegen de
muur. In zijn strijd tegen Nasser had hij
zü'n persoonlijk prestige op het spel gezet.
Los van alle franje was het doel van het
militaire ingrijpen misschien terecht,
maar, tegen de uitdrukkelijke opvatting
van het grootste deel der wereld in, het
Suezkanaal aan Nasser te ontrukken en
de Egyptische dictator ten val te brengen,
was meer dan de Britse premier tot stand
vermocht te brengen. .Ingrijpen in het Is-
raeliisch-Egyptische conflict was slechts
een bykomende factor.
Eden kon de miljoenen, die aarzelden,
niet overtuigen vanwege de gebrekkige
manier, waarop hij dag in dag uit in het
Lagerhuis steeds weer met andere argu
menten de actie motiveerde. Ook heeft hij
nooit een bevredigend antwoord kunnen
geven op de beschuldiging, dat de Britse
regering in een komplot met Frankrijk en
Israel betrokken is geweest. Eden's heen
gaan is een nieuwe zege voor Nasser, voor
al na de nieuwe vernederingen, die hij
Groot-Brittannië ongestraft kan aandoen
en die Eden's positie nog meer onder
mijnden.
De vraag dringt zich op, of Eden's dok
ters onafhankelijk van hem hun verkla
ring hebben afgelegd, of dat Eden, besef
fend dat zijn aftreden politiek onvermijde
lijk was geworden, dankbaar de twijfel
van de geneesheren, of hij nog langer te
gen zijn taak opgewassen zou zijn, heeft
aangegrepen om tot zijn beslissende stap
over te gaan. Eden's ziekte vormt politiek
waarschijnlijk de enige uitweg om een
weinig eervolle aftocht te dekken. Het
neemt niet weg, dat er alom diep mede
gevoel met het persoonlijke lot van de af
getreden premier heerst, maar tevens een
zekere opluchting, omdat thans het einde
in zicht is van een langdurige, politieke
onzekerheid. In zicht want niemand
weet wat de oplossing zal zijn.
Richard Butler, de vroegere kanselier j
van de schatkist, thans Grootzegelbewaar-
der (minister zonder portefeuille) en lei
der van het Lagerhuis (belast met de af
wikkeling van het parlementaire program
ma; niet te verwarren met de speaker, die
de voorzitter is), lijkt de enige die als
Eden's opvolger in aanmerking komt, om
dat hij zich als leider van de gematigden
tegen de Suezactie en voor de onmiddel
lijke stopzetting er van, toen het interna
tionaal dreigde mis te lopen, had uitge
sproken. MacMillan, die steeds achter Eden
stond, maakt veel minder kans. In meer
derheid steunde de partij Eden en eiste
doortastend ingrijpen, zodra het ultima
tum was afgekondigd. Zij wendde zich
toen van Butler af. Het is daarom de
vraag, of Butler thans op loyaliteit van
zijn partijgenoten kan rekenen. Vooral
ook, omdat vorig jaar zijn al te optimis
tische, financiële politiek is vastgelopen.
Eden's aftreden is voor de conservatieven
mogelijk niet meer dan een uitstel van
executie. Indien de conservatieven name-
)COSO-^or>c>^03COCOcx>r)onoorvxxxxoc>soocoororyYxxvv'/v*x>300(>
lijk hun eenheid niet kunnen herstellen,
dan lijken aftreden van de gehele re
gering, ontbinding van het parlement en
nieuwe algemene verkiezingen, nog aan
het einde van deze maand, onvermijdelijk.
In dat geval is de kans groot, dat er een
Labourregering aan de macht komt. De
conservatieven zullen dit zo lang mogelijk
pogen tegen te houden. Vandaar dat ook
Butler's tegenstanders hem misschien als
„het kleinste kwaad" zullen aanvaarden.
Door zijn heengaan heeft Eden automa
tisch de gehele regering doen aftreden. Er
bestaat een kans op spoedige algemene
verkiezingen. De nieuwe conservatieve
premier moet echter eerst inwendig orde
op zaken stellen, alvorens hij zich tot de
kiezers kan wenden. De tegenwoordige
parlementaire zitting heeft nog meer dan
drie jaar voor de boeg. Het ligt aan de
premier of hij eerder verkiezingen zal uit
schrijven, tenzij hij in het Lagerhuis een
nederlaag lijdt, in welk geval verkiezin
gen onvermijdelijk zijn.
Gary Davis, wereldburger nr. 1, is woens
dagavond met een KLM toestel van Schip
hol naar Amerika vertrokken. Voor hij
aan boord ging stond hij, onder het toe
ziend oog van politie-functionarissen en le
den van de koninklijke marechaussee, een
groot aantal journalisten te woord, aan «ie
hij vertelde, dat hij onvrijwillig naar de
Verenigde Staten vertrok. Om dit te de
monstreren verscheurde hu glimlachend
zijn passagebiljetten.
Hem was verteld, dat de Nederlandse re
gering van haar ambassadeur in Washing
ton de verzekering had gekregen, dat Davis
in Amerika zal worden toegelaten. Een
schriftelijke garantie kon echter niet wor-
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
donderdagavond tot vrijdagavond,
opgemaakt om 11.15 uur:
Opklaringen, maar aanvankelijk
nog enkele buien, voornamelijk
aan de kust. Tot matige of zwak
afnemende wind, ruimend naar
noord. Verdere daling van tem
peratuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
XXXXXXXXXXXXXXXXX*
CÜCXXXXXX OWXXXXXA '.XXXXXXXXXXXXXXA.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S
Eden zou voorlopig gewoon Lagerhuis
lid blijven. De artsen van sir Anthony
verklaarden in een communiqué dat zijn
gezondheidstoestand „reden tot ongerust
heid" geeft. Hij zal echter niet naar een
ziekenhuis gaan, maar voorlopig in
Chequers, het officiële landgoed der Brit
se premiers in het graafschap Bucking
hamshire, blijven. Eder.'s politieke toe
komst is onzeker. Het is mogelijk, dat hij
een graaf-titel accepteert, die volgens tra
ditie elke aftredende premier wordt aan
geboden, in welk geval hij naar het Hoger
huis zou gaan.
Het algemene oordeel is, dat Eden niet
was opgewassen tegen zijn taak als pre
mier. Men acht het waarschijnlijk, dat
koningin Elizabeth ook Sir Winston Chur
chill's advies zal vragen over de benoe
ming van een nieuwe premier. De rechter
vleugel van de Tory-partij geeft de voor
keur aan McMillan boven Butler, die de
enig overgeblevene in de regering is van
de aanhangers van Neville Chamberlain,
die destijds Hitler ontzag. Thans wordt
Butler verweten, dat hij Nasser eveneens
wilde ontzien. Butler heeft dat ontkend.
De stemming in de conservatieve partij
schijnt de laatste weken te zijn verbeterd.
De extreme rechtervleugel is niet zo om
vangrijk. De solide middenmoot van de
partij zal de veelzijdige Butler zeker steu
nen. Maar de samenstelling van een re
gering zal zeker ook Butler hoofdbrekens
kosten, omdat zijn effen persoonlijkheid
weinig geestdrift verwekt. Hij mist het
oratorische talent, dat MacMillan in grote
mate bezit. Butler is echter doorkneed in
het politieke vak. Indien de 54-jarige But
ler of de 62-jarige MacMillan niet in aan
merking zouden komen voor het premier
schap, maken de veelbelovenden onder de
jongeren een kans.
Ondanks de allerwegen op Eden uitge
oefende critiek, kwam zijn aftreden als
een volkomen verrassing. Zelfs zijn reis
naar Sandringham wekte nauwelijks ver
moedens, dat hij zou aftreden.
De leider van de oppositie Gaitskell, die
in Amerika is, heeft nieuwe verkiezingen
geëist, omdat het gehele kabinet zich met
de Suezpolitie heeft gecompromitteerd.
Slechts één man heeft deze eeuw korter
dan Eden het premierschap bekleed:
Bonar Law, die in 19221923 slechts ze
ven maanden aan het bewind was.
Sir Anthony Eden verlaat zijn ambts
woning op Downingstreet 10 om zich
naar Buckingham Palace te begeven,
waar hij koningin Elizabeth zijn ont
slag zal aanbieden. (ANP Telefoto).
(Van onze correspondent in Londen)
Het Britse staatshoofd kan zonder enig
advies een minister-president aanwijzen.
Bij het inwinnen van advies is de koningin
staatsrechtelijk niet aan bepaalde figuren
gebonden. Zij kan de aftredende premier
advies gevraagd hebben, maar noodzake
lijk is dit niet. Het is de gewoonte dat de
leider der sterkste partij tot het premier
schap wordt geroepen.
Eden is nog altijd de leider der conser
vatieven in en buiten het Lagerhuis. Van
conservatieve zijde hoopt men, dat de partij
gelegenheid zal krijgen eerst een nieuwe
leider te benoemen alvorens de koningin
een besluit zal nemen. Butler, die algemeen
als Edens opvolger wordt beschouwd, moet
zo snel mogelijk als leider der Tories wor
den geïnstalleerd.
LONDEN (A.F.P.) Volgens berichten
uit Cairo, die in Aziatische diplomatieke
kringen ontvangen zijn, is president Nas
ser van Egypte ziek als gevolg van een
maagkwaal, de grote spanning waaraan
h:i sedert verscheidene maanden onder
hevig is en de drukke werkzaamheden,
waardoor hij soms tot de ochtenduren
bezig is. Zijn artsen zouden verontrust zijn.
(Van onze correspondent in Parijs)
Minister-president Guy Mollet heeft giste
ren eindelijk de lang verbeide verklaringen
afgelegd over de plannen, die zijn regering
in en met Algerije koestert. Ofschoon hij
voor het oog tot de Fransen en de Alge
rijnen sprak, richtte hij zich over hun
hoofden heen in het bijzonder tot de UNO,
die zich in New York opmaakt Frankrijk
vanwege zijn gedrag in Algerije tot de
orde te roepen en misschien zelfs aan de
schandpaal te nagelen. De minister van
Buitenlandse Zaken, Christian Pineau, ver
gezeld van een uitgebreide staf, waarvan
ook de oud-gouverneur-generaal in Alge
rije, Jacques Soustelle, deel uitmaakt, slooft
zich deze week uit om in New York de
Franse diplomatieke positie te verbeteren,
pogingen waarbij blijkbaar de bijstand
van de minister-president toch niet over
bodig werd geacht. Er is sprake van, dat
de premier zich binnenkort ook naar de
UNO-Assemblée zal begeven.
Onder het motto, dat de beste verdedi-
Na ruim een week in een Amsterdamse
cel te hebben gezeten is Gary Davis
woensdagavond naar Amerika ver
trokken, vanwaar bericht was ontvan
gen dat hij tot dat land zal worden
toegelaten. In 1948 verscheurde Davis
zijn Amerikaanse paspoort om als we
reldburger, met een eigen vervaardigd
paspoort, te pleiten voor open grenzen.
„Ik ga niet vrijwillig", zei hij op het
vliegveld, „dus dit plaatsbewijs heb
ik niet nodig". De joto toont Davis,
terwijl hij zijn „ticket" verscheurt.
den gegeven. Davis zelf zei, zich niet te
kunnen voorstellen dat de Amerikaanse
regering hem zonder nationaal paspoort zal
accepteren. „Als men dat doet" er klonk
triomf in zijn stem „dan wordt een pre
cedent geschapen, waarover ik mij alleen
maar kan verheugen". „Ik heb nu al jaren
lang niet anders gedaan dan betogen dat
ieder mens er recht op heeft om op grond
van de verklaring van de Rechten van de
Mens, in welk land dan ook binnengelaten
te worden. En in deze verklaring is. geen
sprake van nationale paspoorten, visa en
dergelijke".
De wereldburger zei desgevraagd het te
betreuren, dat hij in Nederland niet door
een onafhankelijk oordelende rechter was
gehoord. „Ik ben hier niet behandeld als
een rechtspersoon. Het ziet er nu naar uit,
dat ik eenvoudigweg van de Nederlandse
cel naar een arrestantenverblijf in het „fe-
i deral detention house" verhuis".
NEW YORK (AFP en Reuter) De
Ierse afgevaardigde heeft woensdag in de
algemene vergadering der UNO namens
de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk
en nog 21 landen ee resolutie ingediend,
waarin wordt gevra gd om oprichting van
een commissie die met alle mogelijke mid
delen een onderzoek moet instellen naar
de toestand in Hongarije. Uit goedingelich-
te bron verluidt, dat Birma, Tunesië, Uru
guay en Australië verzocht zullen worden
van de commissie deel uit te maken.
Volgens de nieuwe resolutie, die oor
spronkelijk door de Verenigde Staten is
opgesteld, is het doel van de commissie
„onderzoek, het organiseren en handhaven
van directe waarneming in Hongarije en
elders, het opnemen van getuigenissen, ook
collectieve en de ontvangst van inlichtin
gen".
De resolutie bevestigt vroegere UNO-be-
sluiten, waarin terugtrekking van de Sov
jet-troepen uit Hongarije, stopzetting van
deportaties en toelating van UNO-waarne-
mers werd geëist.
Ook vraagt de resolutie de Hongaarse en
Sovjet-outoriteiten met de voorgestelde
commissie samen te werken en de commis
sieleden in Hongarije vrijelijk te laten
reizen.
De Ierse afgevaardigde, Frederick Bo-
land, verklaarde, dat de resolutie uitvoe
ring wil geven aan de suggestie van se
cretaris-generaal Hammarskjoeld in
diens verslag over Hongarije aan de Alge
mene Vergadering om een speciale
commissie het werk te laten overnemen
van de drie UNO-waarnemers, die vorig
jaar benoemd zijn.
De waarheid over het Hongaarse drama
moet zo spoedig mogelijk vastgesteld wor
den, zo zei de Ier. De nieuwe resolutie is
van zuiver praktische aard. „Het vaststel
len en publiceren van de naakte feiten zal
een vreselijker beschuldiging van de Sov
jet-Unie opleveren, dan welsprekendheid
kan doen. De les van Hongarije mag niet
voor de rest van de wereld verloren gaan.
De mannen en vrouwen, die zich tot het
communisme aangetrokken voelen, moeten
duidelijk zien hoe het Sovjet-systeem ge
handeld heeft met de vrijheidseis van een
volk.
De Cubaanse afgevaardigde was tegen
ADVERTENTIE
ISSTR HAARLEM - IEL 1.3439
STR 48 ADAM TEL 717162
BARTELI0R
FERD BOL
MOTOR
- BROMFIETSKLEDING
deze resolutie. „De instelling van een
commissie is hetzelfde als de zaak Honga
rije in stoffige archieven weg te bergen",
v:rklaarde hij.
De Ceylonese delegatieleider sprak zich
vóór de resolutie uit. „Ceylon meent, dat
indien de Sovjet-Unie stelt, dat alle moei
lijkheden in Hongarije zijn voortgesproten
uit ondergronds Amerikaans gewroet, dit
een zaak is, die onderzocht moet worden",
verklaarde hij nog.
Binnenlandse aangelegenheid"
De Russische vertegenwoordiger onder
minister van Buitenlandse Zaken Wazili
Koeznetsov, verklaarde dat slechts de nor
male toestand in Hongarije was hersteld en
dat de „samenzwering der tegen revolutio
nairen was mislukt". Hij was van mening
dat de voorgestelde commissie van onder
zoek een „nieuwe poging is van buitenland
se mogendheden om zich met Hongaarse
binnenlandse aangelegenheden in te laten",
en hij achtte dit „volkomen in strijd met
letter en geest van het handvest der VN".
Koeznetsov vervolgde: „De Sovjet-
Unie meent dat secretaris-generaal
Hammarskjoeld een nogal ongebruike
lijke stap heeft gedaan door in zijn
verslag aan de algemene vergadering
de instelling van een dergelijke com
missie voor te stellen. Het schijnt dat
de secretaris-generaal in deze niet op
treedt als de bekleder van een inter
nationale functie, doch als vertegen
woordiger van een der partijen in een
geschil tussen leden der internationale
organisatie. De Sovjetrussische delega
tie moet uiting geven aan haar leed
wezen over deze gang van zaken", al
dus Koeznetsov.
De Hongaarse delegatie, die verleden jaar
bij de bespreking door de Algemene Ver
gadering van het Hongaarse vraagstuk de
vergaderzaal uit protest had verlaten, was
ook woensdag niet aanwezig.
De Amerikaanse afgevaardigde, Henry
Cabot Lodge, verklaarde dat de UNO haar
aandacht aan het Hongaarse vraagstuk
moeten blijven wijden. „De heldhaftige
Hongaren moeten niet denken, dat zij ver
geten zijn. Zij moeten weten dat zij, zo lang
het mensdom waarde hecht aan vrijheid, in
onze herinnering zullen leven.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken
heeft in het georganiseerd overleg mede
gedeeld, dat het niet in de bedoeling van de
regering ligt aan het gepensioneerd over
heidspersoneel voor één keer een uitkering
over 1955 en over de laatste vier maanden
van 1956 te verstrekken.
Buddha:
Geduld is bidden.
ging de aanval is, protesteerde Mollet, die
de minister-residen' van Algerije Lacoste
aan zijn zijde had, eerst heftig tegen de
pogingen van vreemde mogendheden, die
zich in de Algerijnse kwestie, die officieel
nog altijd als interne Franse aangelegen
heid wordt voorgesteld, willen mengen
Voor de UNO, zo riep Mollet uit, verschij
nen wij als aanklager en niet als ver
dediger, want de UNO heeft niets met de
Algerijnse kwestie uit te staan. Egypte,
welks verantwoordelijkheid onder meer
aan de dag was getreden bij de onder
schepping van het wapensmokkelschip „De
Athos", werd in de eerste plaats genoemd,
maar ook Tunesië en Marokko kregen van
de Franse premier een ernstige berisping
en waarschuwing te horen.
Weinig nieuws
Het eigenlijke plan van Mollet biedt
overigens geen of weinig nieuws. Hij her
haalde vroegere voorstellen tot een onmid
dellijke wapenstilstand met de rebellen
een voorstel waaraan geen voorafgaande
politieke condities werden verbonden. Tot
een erkenning van bepaalde, constitutio
nele rechten, laat staan tot enige vorm
van onafhankelijkheid voor het Algerijnse
volk, is Frankrijk nog altijd niet bereid
Er zullen vrije verkiezingen voor een
Frans-Algerijnse volksvertegenwoordiging
worden gehouden en Frankrijk is bereid
uit alle landen, waar een werkelijke de
mocratie gebaseerd op algemeen kiesrecht
bestaat, waarnemers toe te laten. Drie
maanden, nadat de rust zal zijn terug
gekeerd, stelt Frankrijk zich voor samen
met de voornaamste Algerijnse vertegen
woordigers te overleggen welk statuut het
land zal worden toegekend. Over het ka
rakter van dit statuut is de verklaring
bijzonder vaag. Mollet sprak slechts van
overleg plegende vergaderingen en uit
voerende lichamen. Het arbitrage-recht zal
echter ten alle tijd bij Frankrijk blijven
berusten. De banden met Frankrijk worden
trouwens nogmaals als onverbrekelijk om
schreven en van de Fransen, die in Alge
rije zijn gevestigd, zullen de rechten die
nen te worden beschermd.
Een nieuw geluid vindt men in Mollet's
woorden dus zeker niet. De Franse re
gering, die verscheidene zittingen aan de
verklaringen, waarvan alle termen op een
gouden weegschaal zijn gewogen, had be
steed, is blijkbaar van oordeel, dat de
Algerijnen toch niet meer te paaien zijn
met beloften, omdat zij hun heil en onaf
hankelijkheid niet van Frankrijk maar van
de UNÓ verwachten. Door onder deze om
standigheden de Algerijnen veel verder
tegemoet te komen, dan zij zich tot dus
ver heeft veroorloofd, zou de regering bo
vendien de Frans enin dat land tegen zich
in het harnas hebben gejaagd. Dat risico
heeft vooral Lacoste niet willen nemen.
De vertegenwoordiger van het Algerijnse
bevrijdingsfront in New York heeft Mol
let's oproep van de hand gewezen en of
de minister-president op de meerderheid
van de UNO en op de Verenigde Staten
in het bijzonder een diepe indruk heeft
gemaakt, mag men vooralsnog betwijfelen
Zes maanden geleden had Parijs met deze
deftige verklaring misschien een nieuwe
wending aan de gebeurtenissen in Alge
rije kunnen geven. Helaas schijnt Frank
rijk het getij echter weer te hebben laten
verlopen, zodat moet worden gevreesd, dat
Algerije met minder dan een belofte voor
de algehele onafhankelijkheid geen ge
noegen zal willen nemen.
In afwachting van het resultaat van
nadere besprekingen tussen de toto-com
missie van de K.N.V.B. en het ministerie
van Justitie zal, naar verluidt, voorlopig
nog niet worden opgetreden tegen de voet
balpools.
Hoewel de procureurs-generaal de be
voegdheid hebben te allen tijde een proef
proces aanhangig te maken, zouden zij
eerst de verdere ontwikkeling in deze
kwestie willen afwachten. Zoals bekend is
lag het oorspronkelijk in de bedoeling na
7 januari tegen de grote voetbalpoolcom
binaties op te treden.
Op de twee speciale girorekeningen voor
hulpverlening aan de Hongaren was de
stand vanochtend: 777 f4.463.267,45 en
999 f4.324.433,91.
De ziekte, die Sir Anthony Eden tot af
treden heeft gedwongen, is stellig geen
„politieke ongesteldheid"; dat blijkt maar
al te goed uit de verklaring, die Eden's
artsen hebben afgelegd. Maar het is even
eens wel zeker, dat een politieke ontwik
keling, die nauwelijks anders dan met het
aftreden van de premier kon eindigen, door
Eden's lichamelijke toestand alleen is ver
haast.
Toen Engeland's „bright young man" in
het begin van de jaren dertig alom in
diplomatieke en politieke kringen van zich
liet spreken - niet alleen om zijn jeugd en
zijn charme, maar vooral om zijn vast
beradenheid, zijn grote diplomatieke be
gaafdheid en .ijn moedige houding tegen
over de twee West-Europese dictators, die
sterk van Chamberlain's slappe politiek
afweek - zou niemand een dergelijk einde
van Eden's carrière hebben durven voor
spellen. Churchill, die toch vaak heeft
bewezen niet i *een een groot staatsman
maar ook een groot mensenkenner te zijn,
had hem reeds vele jaren vóór zijn eigen
aftreden als zijn opvolger aangewezen.
Trouwens, Eden's eigen briljante staat van
dienst had die opvolging toen al tot een
vanzelfsprekendheid gemaakt.
Met Sir Anthony's roem is het echter
bergafwaarts gegaan vrijwel van het ogen
blik af, waarop hij het premierschap aan
vaardde. Sommigen hebben dit verklaard
door te zeggen dat Eden wel een uitzonder
lijk goed diplomaat, maar geen staatsman
van betekenis bleek te zijn. Of daarmee
alles is gezegd, valt te betwijfelen. Welis
waar moet de diplomaat Eden ontzaglijk
veel te danken hebben gehad aan de inspi
ratie, die Churchill hem gaf en die de
premier Eden heeft ontbroken, maar zon
der' die inspirerende invloed heeft Eden
in de jaren van de Volkenbond toch ook
wel degelijk staatsmansgaven aan de dag
gelegd. We zijn daarom eerder geneigd, te
geloven dat Eden te laat premier is
geworden om van die functie het succes te
maken, dat hij er anders van zou hebben
gemaakt: te laat, omdat hij bij het aan
vaarden van het premierschap al lichame
lijk verzwakt was door de ziekte waarom
hij twee jaar tevoren was geopereerd, te
laat bovenal omdat hij een ideale vertegen
woordiger was van een voor-oorlogs Enge
land, van een Engeland dat nu niet meer
bestaat. Misschien was Eden's grootste fout
(want in een staatsman i s dit een fout),
dat hij zich niet heeft kunnen aanpassen
bij de positie waarmee Groot-Brittannië na
de economische uitputting, veroorzaakt
door de oorlog, en na de omzetting van het
Empire in een Gemenebest, genoegen heeft
moeten nemen.
Ongetwijfeld heeft Eden altijd de glorie
van Engeland voor ogen gehad. Maar dro
men van nationale glorie zijn uit de tijd,
zoals vele Europese landen de laatste jaren
hebben geleerd en zoals ook de Aziaten,
die nü van nationale glorie dromen, wel
spoedig zullen leren. Eden, man van het
oude Engeland bij uitnemendheid, heeft
niet kunnen verkroppen dat de glorie van
zijn vaderland aangetast en in gevaar ge
bracht werd door Egypte's wederrechtelijk
gesol met het Suezkanaal. Volgens de
huidige Amerikaanse politiek (die, of we
het wilkn of niet, thans tot richtsnoer van
de politiek van het Westen dient) was dat
een verouderde opvatting en Eden heeft
haar met het verouderde middel van een
militaire actie willen verdedigen. Het
resultaat is, dat Amerika nu Eden's hoofd
op een gouden schotel aan Nasser heeft
aangeboden.
Nog eens: we mogen het niet uitsluitend
aan de Amerikaanse politiek en evenmin
aan de verdeeldheid in de Britse Conser
vatieve Partij of aan de tweespalt in Eden's
kabinet toeschrijven, dat Sir Anthony zijn
functie heeft moeten neerleggen. Lichame
lijk verzwakt als hij is, zou hij de leiding
van de regering toch wel niet heel veel
langer hebben kunnen behouden. Maar de
trap na, die hij heeft gekregen, zowel in
sommige Engelse kringen en persorganen
als in Washington (waar men hem zelfs de
geijkte politieke frase van „spijt over zijn
aftreden" heeft onthoudr waarschijnlijk
al weer om Nasser te behagen) heeft aan
dat aftreden toch wel een bijzonder tra
gische noot gegeven.
Een van de grote Engelse bladen heeft
zelfs u. slechte smaak gehad, Eden's ver
dwijning van het politieke toneel aan te
kondigen onder de kop „Einde van een
mislukking." Het zou meer in overeenstem
ming met de waarheid zijn geweest, als er
boven het bericht had gestaan: „Misluk
king van een einde." Want alleen het einde
van Eden's carrière is, door welke oorzaken
dan ook, een mislukking geweest. Daarbij
mag het prachtige werk, dat Eden voor
zijn vaderland heeft gedaan in de kwart
eeuw die aan de eindfase vooraf ging, niet
worden vergeten. Zeer zeker niet in Enge
land zelf.
Simon Koster