Menselijke tragiek in
De Spullebaas"
DE LAATSTE TOAST
WYBERT
Agenda voor
Haarlem
NAAIMACHINES
De leerling van Doctor Marciolo
A.N.A.B. gedoogt achterstand in
beloning landarbeider niet langer
De negen Muzen
Kort en bondig
4
99-
Studenteninitiatief voor
vluchtelingen in Oostenrijk
Compromis over TV-films
Van Gend en Loos vervangt
paarden - door motortractie
In 1956 emigreerden 32000
Nederlanders
Bejaarden willen
vergoeding voor
ingeleverde radio's
VERVOLGVERHAAL]
DOOR JAKOB JAK.QBI J
DINSDAG 15 JANUARI 1957
Zweedse film van
Ingmar Bergman
BINNENKORT zal in het Amsterdamse
theater „De Uitkijk" een film in roulatie
komen, die om meer dan één reden tot
denken zet. Het is een Zweedse pendant
van „La Strada", een werkstuk van Ingmar
Bergman onder de titel „De Spullebaas".
Wie zich „La Strada" herinnert zal zich
ongetwijfeld ook de bedenkingen reali
seren, welke wel eens tegen deze film zijn
geuit als zou zij grotelijks zijn overschat
en in feite een ras-echt melodrama .wezen.
Dezelfde bedenkingen zullen ook bij „De
Spullebaas" opgeld doen en terecht, want
ook deze film heeft een melodramatisch
gegeven, is vaak vol pathos en schroomt
hevige gemoedsaandoeningen niet. En
tochjuist dit melodramatisch karakter
in de niet gedevalueerde waarde van het
woord, maakt „De Spullebaas" tot een uit
zonderlijke film zoals het ook „La Strada"
maakte. Inherent aan de personen en de
sfeer is het melodrama in beide films, die
nu eens niet in oppervlakkige intellectuele
milieus spelen noch in burgerlijke clans,
maar ons binnen in het wereldje der ar-
tisten voeren, der circusmensen, der ker
misklanten. In een wereld van sjacheraars
om het dagelijks brood, hongerlijders uit
liefde voor hun vak en de vrijheid zich
zelf te zijn. Lieden die leven op een
hogere versnelling, met grotere verwach
tingen, met pijnlijkere desillusies, vol
kinderlijke primitieve behoeften en o zo
vaak bitter ontgoocheld. Dat is een wereld,
waarin de mens eenzamer is dan allen en
gelukkiger dan allen, een wereld waarin
men nog lééft en dichter en nauwer is
gebonden aan wat de wisselvalligheid van
het lot voorheeft. Daar treft men de uiter
sten van hartstocht en liefde en verblin
ding. Daar schijnt alles buiten de gewone
orde te vallen en on-alledaags te zijn, een
voudig omdat wij ons niet meer in deze
proporties kunnen inleven.
En tochen toch kan het, getuige de
reacties, die een film als „La Strada" op
riep, waar de bewondering de verguizing
verre overtrof. Ik geloof niet dat het „De
Spullebaas" evenzo zal vergaan. De film
is daarvoor toch nog te onevenwichtig en
vooral: op sommige punten niet belangrijk
genoeg, maar wat ze vertelt is in ieder
geval wel -zo kundig gedaan dat ze die
andere wereld van mensen oproept, ons
in hun verschijning belang' inboezemt en
de hoofdpersoon zelf tot een niet gemak
kelijk te vergeten figuur maakt, een man,
die lijdt en strijdt naar zijn aard, dom
misschien, zwak, overgeleverd aan het
torment van zijn eerste opwellingen, maar
een mens, liever nog zou ik zeggen een
mensenkind. De spullebaas in de film met
die naam heeft zijn hart verpand aan zijn
circus. Hij liet er zijn vrouw overigens
niet onverzorgd voor in de steek en
vond in een jongere vrouw een tweede
liefde. Wanneer hij met zijn circus terug
keert in het dorp, waar hij vroeger
ADVERTENTIE
woonde, wordt de herinnering hem te
machtig. Onrust bevangt hem. Hij wil
zijn kinderen zien. De zorg en ellende van
de strijd om het bestaan is hem ineens te
veel. Hij ziet zijn zoon en zijn vrouw. Hij
zou bij hen willen blijven, maar het wordt
hem geweigerd. Hij wist het eigenlijk wel.
Wanneer hij terugkeert naar zijn circus
blijkt hem, dat zijn vriendin hem ontrouw
is geweest. Dat is teveel. In een vechtpartij
met zijn rivaal wordt hij dan nog hopeloos
verslagen en hij kiest de enige uitweg: hij
wil zichzelf doodschieten. Maar de revolver
ketst. En hij vermant zichzelf. Achter de
langzaam voortsukkelende wagens zien we
hem weer verder gaan met zijn geliefde,
naar een ander dorp, een andere onzekere
bestemming tegemoet.
Niets is nagelaten om ons deze man in
al zijn stemmingen zo nauwgezet mogelijk
te tekenen. Dat gaat soms gepaard met
overbodigheden en overdrijving, met lang
ademige belangstelling voor krachtige ex
pressie, met een te brede navoi-sing van
alles wat er wel in hem en de bijfiguren
om kan gaan. De vechtpartij in de film is
zelfs onsmakelijk. Door een grote concen
tratie op de man krijgen zijn daden een
niet altijd verantwoord accent. Ze zijn niet
overal zo belangrijk. Maar ondanks dat
houdt men een sterke indruk van hem
over: de tragische hang naar het geluk
spreekt uit vele beelden. En ook de jonge
vrouw en haar aandeel daarin worden wel
omschreven getoond. Bergman houdt niet
altijd maat. Hij maakt zijn bijfiguren niet
gelijkwaardig aan zijn hoofdpersoon. Maar
tot nadenken over deze mensen, tot bezin
ning op hun waarden brengt hij ons zeer
zeker.
MISSCHIEN ECHTER is hij het best ge
slaagd in een fragment, dat maar zijdelings
bij de intrige hoort en wel in het begin der
film, wanneer hij het verhaal vertelt van
een jonge vrouw, wier zucht tot exhibitio
nisme haar dreef naakt met een aantal
soldaten te gaan baden in zee. Ze is de
vrouw van de circusclown, die haar terug
haalt en tot bezinning brengt. Er wordt
geen woord in dat fragment gesproken.
Het is een stuk stomme film, merkwaar
digerwijze nog vijftig jaar geleden spelend,
zodat het lijkt of de klok is teruggezet.
Maar het is een best stuk avant-garde-
werk. De situatie is zo absurd, dat ze
belachelijk schijnt voor wie er kennis van
neemt. Maar ze is in haar weergave zo zie
lig en schrijnend, dat men een groot mede
lijden voelt en gaat begrijpen dat de mens
meer is dan een autorijder, een wande
laar-op-zondag, een tevreden aanzitter aan
de huiselijke haard. Dat voelbaar te maken
met een zo gewaagd gegeven is een presta
tie, ook al krijgt dit fragment aan het slot
een al te retorisch karakter en verzwakt
daar een Paljasachtig effect de kracht van
de eerste zuivere indrukken.
P. W. Franse
Zelf woningen bouwen
Onder auspiciën van de Nederlandse
Studentenvereniging voor Wereldrechts
orde heeft een groepje studenten van de
Vrije Universiteit te Amsterdam een plan
uitgewerkt om daadwerkelijke steun te
gaan verlenen aan vluchtelingen in Oos
tenrijk: van april tot en met september
kunnen in totaal circa 500 600 studenten
of andere jonge studerenden voor een in
schrijfgeld van f 25,in groepen van 40
a 50 twee tot vier weken naar Oostenrijk,
waar zij in het vluchtelingenkamp Haid
bij Linz zullen worden ingeschakeld bij de
bouw van reeds door de vluchtelingen zelf
opgezette woningen.
In aanmerking komen hoofdzakelijk
jonge mannen van 18 tot 30 jaar, maar
ook een klein aantal meisjes of vrouwen,
die voor het bereiden van de maaltijden
en andere huishoudelijke bezigheden zul
len moeten zorgen. Weliswaar verwacht de
commissie, dat zich voor het werk in Oos
tenrijk hoofdzakelijk studenten zullen aan
melden, maar medegedeeld wordt, dat ook
andere jonge Nederlanders welkom zijn.
De commandant van kamp Haid heeft
toegezegd voor 1 of 2 barakken te zullen
zorgen, waarin de Nederlandse groepen
gehuisvest zullen worden. Secretaris van
de studentencommissie is K. L. Roskam,
Com. van der Lindenstraat 15, Amster
dam-Zuid.
Algemene toestemming voor films
met leeftijdsbeperkingen
Dezer dagen is over de toelating voor de
vertoning in de Nederlandse televisie
programma's van films, die door de cen
trale filmkeuringscommissie niet voor alle
leeftijden zijn goedgekeurd, een bespreking
gehouden tussen de staatssecretaris van
onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr.
Höppener, en een delegatie van de Neder
landse Televisiestichting, waarin alle om
roepverenigingen vertegenwoordigd waren.
Het resultaat van dat onderhoud is ge
weest, zo deelt men ons van de zijde van
het ministerie thans mede, dat de staats
secretaris voor 1957 er mee heeft inge
stemd dat de verantwoordelijkheid voor
het uitzenden van films, toegelaten voor
vertoning aan personen van 14 jaar of
daarboven, in nog sterkere mate wordt
gelegd bij de NTS en alle omroeporgani
saties, die ingevolge het Televisiebesluit
over zendtijd beschikken.
De staatssecretaris zal tijdig op de hoog
te worden gebracht van de films, waar
van het voornemen bestaat deze uit te
zenden, om daardoor gelegenheid te bie
den voor voorafgaand overleg, zo daartoe
aanleiding bestaat.
Van de zijde van de NTS is voorts toe
gezegd de films, die minder geschikt zijn
voor vertoning aan jeugdige kijkers, niet
voor 21 uur uit te zenden, waarbij voorts
is afgesproken, dat een zelfde gedragslijn
zal worden gevolgd bij het vertonen van
toneelstukken en andere programma's
welke daartoe aanleiding geven.
Het bovenstaande komt neer op een
voorlopige algemene toestemming, op
grond van artikel 4 derde lid van het Tele
visiebesluit 1956, tot het uitzenden van
films, die niet voor alle leeftijden zijn
toegelaten, mits aan deze voorwaarden is
voldaan.
Streekromans. - Ben van Eysselsteyns
roman „Verweerde stenen", die de vorige
maand met de culturele prijs der provincie
Drente werd bekroond, is door Biederstein-
Verlag in München aangenomen voor ver
taling en uitgave in het Duits. Deze uit
gever heeft tevens een tweede boek van
Van Eysselsteyn voor Duitsland aangeno
men, namelijk „Dorre grond", eveneens be
trekking hebbend op Drente.
Première. De toneelgroep „Puck"
heeft in studie genomen het toneelspel
„Nu het dorp niet meer bestaat" van de
Zuidnederlandse schrijver Tone Brulin.
Litteraire prijs. De „Albert Schweit-
ser"-prijs, die jaarlijks door de Kindier-
uitgeversmaatschappij in München wordt
uitgereikt, is toegekend aan de Franse
schrijver Roger Ikor voor diens novelle
„Les fils d'Avrom". Roger Ikor ontving in
1955 voor de tweede uitgave van zijn no
velle „Les eaux melées" de Franse „Gon-
court"-prijs, aldus United Press.
„De Baas". Op vrijdag 18, zaterdag 19
en maandag 21 januari geeft het toneelge
zelschap van Morele Herbewapening
voorstellingen van „De Baas" van Peter
Howard in de concertzaal in Laren voor
de Singer Memorial Foundation aldaar.
Lezing in Stedelijk Museum. In de
tuinzaal van het Stedelijk Museum in Am
sterdam wordt op maandag 21 januari
's avonds door de beeldhouwer Naum Ga-
bo een in het Duits gesproken toelichting
gegeven bij eigen werk aan de hand van
lichtbeelden. De architect A. Elzas be
spreekt vooraf een plastiek, door Gabo
ontworpen voor de in aanbouw zijnde
Bijenkorf in Rotterdam. De bijeenkomst
begint om acht uur.
Bing Crosby. Voor de eerste keer zal
de zanger-filmacteur Bing Crosby in een
serieuze film optreden zonder ook maar
een liedje te zingen. De film gaat „Man on
fire" heten en zal handelen over de uit
werking, die een slecht gezinsleven op
kinderen heeft.
Uitwisseling. Dinsdag 22 januari ge
ven leerlingen van het conservatorium in
Parijs een concert in de Amsterdamse
Bachzaal. Leerlingen van het Amsterdams
conservatorium spelen op 19 februari in
Brussel en op 21 februari in Parijs. Brus
selse leerlingen concerteren op 11 maart
in de Bachzaal. Dit is de jaarlijkse uitwis
seling van concerten door beide instituten.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr.181, Tel. 14444
Traditie van ruim anderhalve eeuw
thans afgesloten
De N.V. expeditie-onderneming Van
Gend en Loos zal geleidelijk aan de paar-
dentractie vervangen door motortractie.
Bedrijfseconomische en verkeerstechnische
overwegingen hebben tot dit besluit geleid.
Men verwacht vóór 1960 de ruim 390
paarden door vrachtauto's vervangen te
hebben, waarmee een bedrag van ruim
drieënhalf miljoen gulden gemoeid is.
De koetsiers zullen autorijlessen kunnen
volgen om straks in plaats van de leidsels
het stuur van de vrachtauto's te hanteren.
Op korte termijn zal in Maastricht, Eind
hoven, Arnhem, Nijmegen, Dén Bosch, Til
burg, Leiden, Alkmaar en Zwolle de
paardentractie worden opgeheven, waarna
geleidelijk aan de grotere steden zullen
volgen. In Rotterdam zijn bij Van Gend en
Loos geen paarden meer in gebruik, in
tegenstelling tot Amsterdam, Den Haag en
Utrecht, waar men nog grote aantallen
paarden voor het vrachtvervoer gebruikt.
Het paard heeft in de geschiedenis van
Van Gend en Loos steeds een grote rol
gespeeld. Reeds kort na het huwelijk van
Jan Baptist van Gend en Marie Loos op
18 oktober 1796 werd de grondslag gelegd
voor de algemene postwagenonderneming
Van Gend en Loos. Met fraaie diligences
werden toen in binnen- en buitenland pas
sagiers en goederen vervoerd.
Drieduizend meer dan in 1955
Volgens de voorlopige cijfers van de
emigratie in 1956, emigreerden in dat jaar
ongeveer 32000 Nederlanders. Een ver
meerdering van 3000 in vergelijking met
1955, in welk jaar ruim 29000 Nederlan
ders emigreerden. In 1956 werden in totaal
ruim 54000 aanmeldingen voor emigratie
ontvangen, tegen 48000 in 1955.
Naar Canada vertrokken in 1956 onge
veer 7600 Nederlanders (6500 in 1955).
Naar Australië vertrokken ongeveer 11000
Nederlanders, tegen ruim 13000 in 1955.
Naar Nieuw Zeeland gingen ruim 1300 Ne
derlanders in 1956, tegen ruim 1200 in
1955.
Voor de overige landen zijn de cijfers:
Amerika 9500 in 1956 (4000 in 1955);
Zuid-Afrika 1800 in 1956 (2800); Brazilië
ongeveer 300 (440); Rhodesia 350 (440);
overige landen 150 (in 1955 geen).
d
De tijd ging verder. Lodo werkte nu al enkele maanden bij doctor Marciolo en het
beviel hem best.
Overdag werkte doctor Marciolo in het laboratorium en Lodo deed alle werkjes,
die hem werden opgedragen. Hij paste wel goed op, alles te doen zoals de doctor
het hem had gewezen, want alles moest heel precies gedaan worden.
Hij was nu al aardig bekend in de stad en soms mocht hij daar boodschappen doen;
dan ging hij met een mand of tas de straat op. 27-28
„Aan kalmte thans einde gekomen
Zoals wij maandag reeds hebben bericht,
heeft het hoofdbestuur van de Algemene
Nederlandse Agrarische Bedrijfsbond be
sloten alle collectieve arbeidsovereenkom
sten voor het landbouwbedrijf op te zeg
gen. Deze c.a.o.'s dienen per 1 mei a.s. op
nieuw te worden vastgesteld; het hoofdbe
stuur van de A.N.A.B. zal hiertoe niet over
gaan, alvorens zijn eisen ten aanzien van
de lonen, de vakantietoeslag en de werk-
klassificatie in de landbouw zijn ingewil
ligd. Verlangd wordt een onmiddellijke
verhoging van de landarbeidersionen met
drie percent, verhoging van de vakantie
toeslag met twee percent en Invoering van
de werkklassificatie de laatste maatre
gel met ingang van 1 Mei. Het hoofdbe
stuur van de A.N.A.B. laat met dit krach
tige besluit uitkomen, dat het de achter
stand in de landarbeidersbeloning niet lan
ger gedoogt. Het doet dan ook een dringend
beroep op de betrokken instanties om de
eisen op korte termijn te verwezenlijken,
„in het belang van de sociale positie van
tienduizenden landarbeidersgezinnen en ter
handhaving van een normale gang van za
ken in het landbouwbedrijfsleven''.
In de ter vergadering van het hoofdbe
stuur van de A.N.A.B. uitgebrachte rappor
ten is gebleken, dat de ontstemming en on
rust onder de landarbeiders toenemen. De
landarbeiders aldus wordt in een ver
klaring gesteld zijn niet bereid de steeds
groter omvang aannemende achterstand in
hun beloning te aanvaarden. Deze achter
stand wordt geschat op twintig percent ten
opzichte van de industrie-arbeiders. Een
vergelijking van enige lonen maakt dit dui
delijk: in 1954 verdiende een arbeider,
werkzaam in de landbouw in Groningen,
pee week f 59.34, voor welk loon hij 52
uren maakte. Een industrie-arbeider werk-
daarentegen in dat jaar per week 49 uren,
terwijl hij gemiddeld f71.16 verdiende.
Deze vergelijking geldt voor de vaste ar
beiders. Iets meer verscheidenheid bestaat
in het loonpeil van de losse arbeiders, die
in tariefloon kunnen werken. De oorzaak
van de achterstand moet allereerst worden
gezocht in het lage c.a.o-loon. In de in
dustrie doen zich voorts meer mogelijkhe
den voor om in tarief te werken en de
overwerk-bepalingen zijn gunstiger. De
verleden jaar bestaande achterstand werd
nog aanzienlijk vergroot, doordat vrijwel
voor het gehele bedrijfsleven een verho
ging van zes percent werd doorgevoerd, ter
wijl deze loonsverhoging voor de landarbei
ders slechts beperkt bleef tot drie percent..
Een moeilijkheid is voorts het feit, dat de
landbouw niet is opgenomen in de gemeen
teklasse-indeling, doch loongebieden kent.
Een vergelijking met de gemeenteklassifi-
catie maakt duidelijk, dat de indeling in
loongebieden grotendeels met de vijfde ge
meenteklasse overeenkomt.
In een overzicht, waarin de loonsituatie
in de landbouw wordt geschetst, memo
reert het hoofdbestuur van de A.N.A.B.,
99
dat het Landbouwschap de laak heeft de
arbeids- en rusttijden in de landbouw te
regelen. De landarbeiders behoeven echter
hun hoop niet op het Landbouwschap te
vestigen, aldus het hoofdbestuur. Gesteld
wordt, dat de regeling van de arbeidstijd
in de landbouw in ons land veruit het
slechtste van geheel West-Europa is.
„Aan onze kalmte is thans een einde ge
komen", zei de voorzitter van de A.N.A.B.,
de heer D. Tiggelaar. „Wij kunnen niet lan
ger dulden, dat de landarbeiders worden
onderbetaald. De geleidelijk 'ontwikkelde
achterstand zal tot redelijke proporties
moeten worden teruggebracht". De heer
Tiggelaar wees erop, dat in 1955 niet min
der dan zes percent van het totaal aantal
landarbeiders in ons land de agrarische be
drijfstak de rug toekeerde. In dit tempo
doorgaande is over acht jaar de landarbei
dersbevolking (thans nog bestaande uit on
geveer 150.000 werknemers) gehalveerd.
Een constructieve landarbeiderspolitiek,
culminerend in het rechtvaardigheidsbe
ginsel van de gelijkstelling in lonen en an
dere arbeids- en levensvoorwaarden (ge
dacht wordt aan de verheffing van het
platteland in sociaal en cultureel opzicht)
kan het dreigende gevaar van de liquida
tie der landarbeidersgroep nog keren.
„Nóg is het niet te laat", zei de heer Tig
gelaar tenslotte.
De Nederlandse Bond voor Ouden van
Dagen heeft zich met een open brief tot
het Nederlandse volk gericht om te berei
ken, dat de bejaarden, die in bezettingstijd
op bevel hun radiotoestel ingeleverd heb
ben en in het bezit zijn van een inleve-
ringsbewijs, worden schadeloos gesteld. De
schadeloosstelling zou, zo nodig, op de
voormalige bezetters moeten worden ver
haald. Destijds is deze zaak met de betrok
ken minister besproken. De minister beriep
zich op een bepaling in de wet Materiële
Oorlogsschade, dat geen schadeloosstelling
gegeven kan worden voor goederen, die
op grond van een algemene verordening
van de bezetter zijn ingeleverd. Na een
onderhoud met de Westduitse ambassadeur
in 's-Gravenhage, die verklaarde, dat in
dien de Nederlandse regering zich tot de
Westduitse regering zou wenden, er een
oplossing gevonden zou kunnen worden,
is aan de regering en aan de voorzitter en
leden der Tweede Kamer een adres gezon
den. De regering blijft echter op haar
standpunt staan.
De bond doet thans een beroep op het
Nederlandse volk om iets te ondernemen,
waardoor de desbetreffende bejaarden van
alle richtingen weer in de gelegenheid
worden gesteld naar de radio te luisteren.
ADVERTENTIE
fêincfettuzcwtaC.' eé&ea!ag SANOSTOL
r'
Af\ Vervolgens greep hij een groot vel papier en begon
uitvoerige notities te maken, waarna hij een dringend
gesprek met Marburg aanvroeg en daarna de chirurgi
sche kliniek opbelde en professor Nathusius persoonlijk
te spreken vroeg.
Een uur later had hij deze twee telefoongesprekken
afgewerkt. Nerveus liep hij tenslotte ongeveer een half
uur door zijn kamer heen en weer. Toen greep hij weer
naar de telefoon en draaide het nummer van Amthor's
kantoor. Hij wilde aanvankelijk met Termühlen spreken,
maar hij liet zich uiteindelijk tóch met de advocaat zélf
doorverbinden.
Mijnheer Amthor?
Ja?
Met Muck. Ik wilde u graag een verzoek doen. Kunt
u het is vandaag dinsdag voor donderdagavond,
laten wij zeggen om zes uur, alle gasten uitnodigen, die
op uw verjaardagsfeestje geweest zijn?
Amthor werd kennelijk door deze vraag overvallen.
Hoe zou ik dat moeten doen?, vroeg hij tenslotte.
Er ontbreken toch een paar?
Ja, natuurlijk, antwoordde Muck, Irmgard Chris-
tensen en Albertz kunnen uiteraard niet komen, dat is
nogal duidelijk.
En Kotter?
Die zal dan weer op vrije voeten zijn.
U maakt het spannend, mijnheer Muck, zei Amthor,
ik geloof wel, dat 't mij lukken zal.
Het móét lukken, mijnheer Amthor, zei Muck met
nadruk, u kunt gerust zeggen, dat ik daartoe opdracht
heb gegeven. Ik moet enkele dingen controleren, die voor
de oplossing van de moordzaak van belang zijn, en ik
mag toch wel aannemen, dat al uw gasten er belang bij
hebben dat de moordenaar gevonden wordt.
Ik begrijp het volkomen, antwoordde Amthor,
dus donderdag tegen zes uur.
Ja. Het gaat dus om u en uw vrouw, dr. Faber en
mevrouw Faber, dr. Busch en zijn echtgenote, mijnheer
Kotter en mevrouw Kotter, juffrouw Wittstock, uw
assistent Termühlen en mevrouw Werdohl. Ik hecht er
groot belang aan, dat iedereen komt. U wilt het mij wel
laten weten, als iemand afzegt of wil afzeggen?
Afgesproken.
Muck legde de hoorn op het toestel. Of dit plan lukt,
óf ik laat mij pensioneren, dacht hij. Maar voor het ZQjer
is, moet ik nog het één en ander doen
Vertaald uit het Duits Copyright: Cosmopress, Génève
Oorspr. titel: „Toen de champagne werd geserveerd"
Ze zaten in de woonkamer van de Amthors; de stem
ming was maar magertjes. Behalve uiteraard Albertz en
Irmgard Christensen, ontbrak slechts mevrouw Busch.
Zij heeft mij zo juist nog opgebeld, zei haar man.
Ze zal hier precies op tijd zijn. Ik ben direct van mijn
kantoor naar hier gekomen, maar ik moet zeggen, dat ik
mijn hele leven nog niet zo'n vreemde uitnodiging heb
gehad.
Ja, dat ligt niet aan mij, antwoordde Amthor,
maar ik voel er niets voor om de recherche te gaan
becritiseren.
En ik, zei de dikke fabrikant Kotter, die er nog wat
bleekjes uitzag en enigszins nerveus was, ik zal die
Muck nog wel een rekening presenteren, een gepeperde
ook. Het is je reinste eerroof, wat hij met mij heeft
gedaan! Zou ik mijn vrouw hebben willen vergiftigen!
Dat is toch wel het toppunt van alles!
Zijn vrouw streelde hem even over de hand.
Wind je niet op, die zaak is nu toch achter de rug.
Ze is nog helemaal niet achter de rug! Ik zit met
spanning te wachten op wat voor onzin die commissaris
nu weer uitgedacht heeft.
Men zweeg.
Irene Wittstck was druk in de weer met het inschen
ken van thee. Termühlen leunde tegen de boekenkast
en rookte een sigaret. Hij keek naar mevrouw Werdohl,
die rustig, enigszins gelaten zelfs, in haar stoel zat en
nu en dan een woord met mevrouw Amthor wisselde.
Als men er aan denkt, hoe vrolijk en uitgelaten dit
gezelschap twee maanden geleden nog was, dacht Ter
mühlen, dan begrijpt men hoe wankel het aardse bestaan
kan zijn.
Hij wachtte gespannen op wat Muck van plan was en
hij voelde zich enigszins teleurgesteld, daar Muck hem
niet had ingewijd.
Precies om zes uur begon de telefoon te rinkelen. Am
thor nam de hoorn van het toestel. Het was commissaris
Muck. Hij bood zijn verontschuldigingen aan, zei hij,
maar hij zou iets later komen. Er waren nog enkele be
langrijke dingen te regelen. In ieder gexal moest het hele
gezelschap op hem wachten. w
Ook dat nog, zei Kotter, die kerel behandelt ons
als een bende misdadigers!
De woorden van de fabrikant pasten eigenlijk niet bij
de gelegenheid. Iedereen was er zich namelijk van
bewust, dat men misschien voor schokkende onthullin
gen stond.
Het duurde langer dan een uur, voordat Muck ver
scheen. Mevrouw Amthor had intussen de rolluiken
laten zakken en de lampen aangestoken.
Muck begroette hen kortaf. Hij had een grote actentas
bij zich en zag er bijzonder ernstig uit. Dickhoff was
met hem meegekomen.
Dames en heren, begon Muck zonder verdere plicht
plegingen, het spijt mij, dat ik u wegens een treurige
reden heb laten vragen vanavond naar hier te komen.
Meestal toch trof u elkaar onder vrolijker omstandig
heden. Is iedereenik bedoel behalve degene, die
die.Muck zocht even naar zijn woorden .nu
ja, u begrijpt mij wel. Is iedereen er?
Mijn vrouw is er nog niet, zei dr. Busch, ze heeft
me echter op kantoor opgebeld en gezegd, dat ze precies
op tijd zou zijn.
Het viel Termühlen op, dat Muck mijnheer Busch met
een stille, enigszins critische blik aankeek.
Nu ja, zei Muck, we zullen op haar maar niet
wachten. Ik meen, dat ik in uw geest handel, als ik zo
zakelijk en nuchter mogelijk blijf. Het spijt mij overi
gens, dat ik daarbij toch niet alle strikt-persoonlijke ge
voelens buiten beschouwing kan laten. Het gaat er ten
slotte om twee gevallen van moord op te lossen en de
schuldigen voor de aardse rechter te brengen, voorzover
dat natuurlijk mogelijk is.
Geen van de aanwezigen durfde iets te zeggen. Toen
Muck dan ook even zweeg, was de stilte pijnlijk.
Waarom zegt hij: voorzover dat natuurlijk mogelijk
is?, dacht Termühlen, die steeds gemeend had dat hij, als
gevolg van zijn gesprekken met de commissaris, meer
wist dan de anderen, maar hij moest nu wel toegeven,
dat hem alles nogal griezelig voorkwam.
Mijnheer Amthor, ging Muck verder, het is nood
zakelijk, dat wij proberen de kring te reconstrueren,
zoals die gevormd was toen op het verjaardagsfeestje de
champagne werd rondgedeeld. Mag ik iedereen verzoe
ken naar de salon te gaan?
T Wordt vervolgd).
Emigratiekosten. Bij beschikking van
de minister van Sociale Zaken en Volksge
zondheid zijn wegens de verhoogde scheeps-
passagetarieven de krachtens de emigratie-
bijslagregelingen vastgestelde bedragen ter
bestrijding van de kosten van het vervoer
van emigranten, voor zover betrekking heb
bend op de ontschepingshavens Fremantle
en Wellington, als volgt verhoogd: voor per
sonen van 12 jaar en ouder tot 1650.3
tot en met 11 jaar ƒ825.—; 1 of 2 jaar ƒ412,50,
het eerste kind beneden 1 jaar nihil, maar
ieder volgend kind beneden 1 jaar ƒ412,50.
Exploratie N.A.M. De N.V. Neder
landse Aardolie Maatschappij zal in west-
Brabant in de komende maanden een uitge
breide wetenschappelijke verkenning van de
ondergrond verrichten. Deze verkenning is
een onderdeel van het door deze maatschap
pij sinds 1947 gevoerde bodemonderzoek van
geheel Nederland. Niet alleen west-Brabant,
maar ook Overflakkee en de Biesbosch
komen thans voor een hernieuwd onderzoek
aan de beurt.
Steen. De Haagse politierechter heeft
een Haagse studente, die op 4 november in
haar verontwaardiging over het Russische
optreden in Hongarije een steen heeft ge
worpen-door een ruit van de Sovjet-ambas
sade te Den Haag, veroordeeld tot de in der
gelijke gevallen gebruikelijke boete: vijfen
twintig gulden.
Geheime zender. Rijkspolitie en de Op
sporingsdienst van de P.T.T. hebben te Sap-
pemeer de geheime zender „Veronica" het
zwijgen opgelegd en de apparatuur in beslag
genomen. Deze zender werd geëxploiteerd
door de 34-jai-ige A. G. aldaar, die reeds
twee keer eerder is betrapt bij het werken
met een geheime zender.
Orthopedie. Een groep invaliden heeft
een studieraad gevormd, welke zich zal
bezig houden met het onderzoek naar en de
voorlichting over technische orthopedie,
Deze voorlichting is bestemd voor medici,
studenten, maatschappelijke en sociale
werkers en werksters en voorts voor al die
genen die te maken hebben met de orthope
die. Aan de Nieuwe Haven in Den Haag
heeft deze groep een laboratorium ingericht.
A.M.V.J.-gebouw. De burgemeester van
Rotterdam heeft de eerste paal geslagen
voor het A.M.V.J.-gebouw dat aan de Mau-
ritskade zal verrijzen. Het zal over ongeveer
twee jaar gereed zijn en bijdragen tot dé op
lossing van het hotelruimteprobleem in de
Maasstad. Voor de bouw moet nog twee ton
bijeengebracht worden.
Duurder gas in Groningen. De ge
meenteraad van Groningen heeft maandag na
zeer langdurige debatten besloten de gas-
prijs te verhogen. Door bijmenging met
aardgas wordt de calorische waarde tien
percent hoger, zodat de kwaliteit met tien
percent verbetert, welk percentage doorbe
rekend wordt in de tarieven. Daarenboven
wordt de gasprijs verhoogd met tweeën
halve cent per kubieke meter door de alge
mene kostenstijging, welke zich heeft voor
gedaan.
- De Ruyter-herdenking. Onder grote
belangstelling, in het bijzonder uit reders
kringen, is te 's-Gravenhage opgericht het
nationaal comité tot herdenking van de
35Cste geboortedag van admiraal Michiel
Adriaanz. de Ruyter. Als voorzitter van het
nationaal comité werd benoemd de heer G.
Ritmeester en tot secretaris-penningmeester
schout bij nacht b/d E. A. Vreede. Het secre
tariaat is gevestigd Stationsweg 135 te Den
Haag.
Installatie. Op 11 februari, 's middags
om drie uur, zal in een buitengewone ver
gadering van de gemeenteraad van 's-Gra-
venliage de nieuwe burgemeester van de
residentie, mr. H. A. M. T. Kolfschoten, wor
den geïnstalleerd.
ADVERTENTIE
Bij guur weer
kunt'U verkoudheid
voorkomen mei;
DINSDAG 15 JANUARI
Minerva: Dr. J. H. Jager Gerlings vertelt
over de Sahara: „Van bron tot bron" met
kleurendia's, 8.15 uur. Luxor: „Bandido", 11
jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Leise flehen
meine Lieder", alle leeftijden, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace „High society", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Het salvo der
dapperen", 14 jaar, 8 uur. Roxy: „Het rat-
tennest", 18 jaar, 7 en .15 uur. Studio; „Ger-
vaise", 18 j., 7 en 9.15 uur. Lido: „Folies "ber
gère", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Stadsschouw
burg: Toneelgroep „Theater" met „Het dag
boek van Anne Frank", 8 uur. Concertge
bouw: Vijfde concert in D-serie door Noord
hollands Philharmonisch Orkest o.l.v. Mari-
nus Adam, m.m.v. Theo Bruins, piano, 8.15
uur.
WOENSDAG 16 JANUARI
Minerva: Toneelgroep „Puck" met „De
dwaze dochter" voor Heemsteedse Kunst
kring, 8.15 uur. Luxor: „Bandido", 14 jaar,
2, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Leise flehen
meine Lieder", alle leeftijden, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Cinema Palace: „High society", alle
leeftijden, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Het salvo der dapperen", 14 jaar, 2.30 en 3
uur. Roxy: „Het rattennest". 18 jaar, 2.30,1
en 9.15 uur. Studio: „Gervaise", 18 jaar, 2.15,
7 en 9.15 uur. Lido: „Folies Bergère", 18 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Halsmuseum:
Bert Brugman's Marionettentheater met „De
Parelvissers". Openingsavond van de volks
universiteit, 8 uur. Concertgebouw: Pauze*
concert door Albert de Klerk, 12.30 uur.
