d
m
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Als akkoord uitblijft zal hulp voor
tandbehandeïing moeten vervallen
cfè"
Dr. Adenauer wenst tactische
kernwapens voor Bundeswehr
a
3
Reders willen zekerheid voor
zij het Suezkanaal gebruiken
LJ
In de toekomst ook zwaarder geschut
De Internationale Scheepvaartkamer
neemt een afwachtende houding aan
Ziekenfondsen verklaren
71e JAARGANG No 229
ZATERDAG 6 APRIL 1957
302e JAARGANG No 77
NAVO is niet ingenomen
met de Britse plannen
voor de defensie
Landen op het continent
hebben grote bezwaren
Weer waarschuwingen
over Radio-Moskou
Veranderlijke
bewolking
Mr. dr. Ch. van Rooy nieuwe
burgemeester van Eindhoven
KLM-emissie in Amerika
tegen het einde van april
5 DEZE WEEK IN ERBIJ
Vier doden in het verkeer
V erkeersongelukken
DIT JAAR: 284 DODEN
Weer een Russische
kernexplosie gemeld
Volksbruinbrood
een cent minder
Regeling voor autorijlessen
wordt voorbereid
Mooiste tochten langs
de bollenvelden
Het woord is aan
Volk vaiti lezers
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
LONDEN, WASHINGTON (Reuter, AFP)
In Londen verluidt, dat de Britse bond
genoten in de NAVO ongunstig gereageerd
hebben op de Britse defensieplannen, die
voorzien in halvering van de strijdkrach
ten en overgaan op kern-defensie. Men
verwacht, dat de bezwaren op de verga
dering van de NAVO-raad in Bonn, van 2
tot 4 mei, ter sprake zullen worden ge
bracht.
De NAVO-landen op het Europese vaste
land zouden menen, dat Groot-Brittannië
teveel gaat vertrouwen op technici voor
een „druk-op-de-knop-oorlog", ten koste
van de landstrijdkrachten. Zij zouden hun
bezwaren, onmiddellijk na de publikatie
van het witboek over de Britse defensie,
op een NAVO-bijeenkomst in Parijs ge
uit hebben. Deze landen zouden vrezen,
dat Groot-Brittannië de terugtrekking van
zijn troepen van het vasteland zal ver
snellen. In februari maakte de Britse re
gering bekend, dat zij 27.000 man uit West-
duitsL -d wilde terugtrekken, doch na
overleg met de bondgenoten werd dit aan
tal voorlo ig tot 13.500 teruggebracht.
Washington zou minder critisch tegen
over de Britse plannen staan ook al zou het
„Pentagon" (het departement van Defen
sie) de Britse defensiepolitiek „defaitis
tisch" achten. In Washington verluidt, dat
de Verenigde Staten niet van plan zijn hun
strijdkrachten uit te breiden om de troepen
die uit Libië, Korea en West-Duitsland te
ruggetrokken zullen worden, te vervan
gen.
De Britse minister van Defensie, Sandys,
heeft in een radiorede verklaard, dat
Groot-Brittannië niet van plan is al zijn
troepen van het vasteland terug te trek
ken. Het zou dwaasheid zijn, zo zei hij, als
wij Europa zonder landstrijdkrachten lie
ten en alleen vertrouwden op de afschrik
wekkende werking van de waterstofbom.
Zolang er twijfel bestaat over de vraag,
of wij ook bij een plaatselijke aanval met
kernwapens zullen terugslaan, bestaat de
kans dat een aanvaller het risico zal ne
men. Daarom moet het Westen in Duits
land over aanzienlijke landstrijdkrachten
beschikken die duidelijk maken, dat elke
aanval op een krachtige verdediging zal
stuiten, zo voegde Sandys hieraan toe.
ADVERTENTIE
BARIELJORiSSTR HAARLEM IEL 1 3439
EERO B01STR. 48 A DAM TEL 717162
MOTOR OVERALLS ƒ49.50
Een commentator heeft vrijdag in een
uitzending in het Nederlands voor Radio-
Moskou Nederland ervoor gewaarschuwd
niet toe te staan dat Amerika atoombases
op Nederlands grondgebied inricht, omdat
„de Sovjet-Unie in geval van aggressie
maatregelen zal nemen om deze bases te
vernietigen".
Onder verwijzing naar de opmerking
van minister Staf in Washington, dat Ne
derland geen bezwaar heeft tegen opslag
van atoomwapens op Nederlands grondge
bied, deelde de commentator mee, dat
Amerika nog dit jaar een aantal Ameri
kaanse raketten van het type „Honest
John" aan Nederland zal leveren. De com
mentator vervolgde: „Het volk van de So
vjet-Unie wenst het Nederlandse volk
vrede en welvaart toe. De Sovjet-Unie wil
vriendschappelijke betrekkingen met Ne
derland blijven onderhouden en de be
trekkingen op economisch en cultureel ge
bied met Nederland tot ontwikkeling bren
gen".
Volgens deze commentator is het in het
belang van het Nederlandse volk, dat de
westelijke mogendheden eindelijk van
vruchteloze onderhandelingen over de ont-
w penmg overgaan tot het nemen van
praktische maatregelen, vóór alles de Rus
sische voorstellen aanvaarden om de kern
wapens te verbieden en de voorraden kern
wapens te ernietigen. De regeerders van
Nederland hebben zich achter de weste
lijke mogendheden geschaard, die deze
voorstellen verwerpen. Dit druist even
wel in tegen de fundamentele belangen
van het Nederlandse volk, dat door deze
handelwijze van zijn regeerders wel eens
het slachtoffer kan worden van een atoom
oorlog, aldus de commentator.
^CCOOOO^OCOODOTOOMCOOOOOCOOCOCOCCOOCCOCOCXXXXXJOOCOOOOO:
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
zaterdagavond tot zondagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Vrij koud en overwegend droog
weer met veranderlijke bewol
king. Matige tot krachtige noor
delijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
(xooooooooooooooocoooocwcoooecoooooooocooc»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S, WAARIN
OPGENOMEN ERBIJ
Van onze correspondent in Bonn)
Bondskanselier Adenauer is van mening
dat West-Duitsland met de bewapening
van zijn strijdkrachten niet bij de overige
landen van het westen mag achterstaan.
Wij kunnen er niet van afzien, zo verklaarde
hij op een persconferentie in Bonn, dat
onze troepen de nieuwste wapens hebben.
Tactische kernwapens moeten tegenwoor
dig als normale wapens worden be
schouwd, maar in de toekomst zal er ook
belangstelling voor grote kernwapens be
staan Wij moeten, aldus Adenauer, de
ontwikkeling die in volle gang is volgen.
Wij Duitsers kunnen deze niet tegenhou
den. Wij moeten ons er bij aanpasscen. Ik
ben er van overtuigd, zo ging hij voort,
dat het niet meemaken van die ontwikke
ling nog geen politieke ontspanning zou
betekenen.
Men hoort beweren dat de aanwezigheid
Het muziekkorps van de Limburgse
Jagers, in de nieuwe door de bevolking
geschonken uniformen, defileerde na
de opening van de nieuwe Maasbrug
bij het stadhiiis voor de autoriteiten.
Bij Koninklijk Besluit van 5 april is tot
burgemeester van Eindhoven benoemd de
burgemeester van Venlo, mr. dr. Ch. J. M.
A. van Rooy. De benoeming is geschied
met ingang van 1 mei. Burgemeester Van
Rooy volgt in Eindhoven mr. H. A. M. T.
Kolfschoten op, die burgemeester van
Den Haag is geworden.
Mr. dr. Ch. J. M. A. van Rooy is ï'eeds
burgemeester geweest van Hontenisse in
Zeeuws-Vlaanderen, van Etten en Leur
in West-Brabant en sinds 1 mei 1952 de
eerste burger van Venlo, waarvan hij had
gehoopt, naar hij indertijd heeft verklaard,
dat het zijn laatste burgemeestersbenoe
ming zou zijn.
Charles Joan Marie Adriaan van Rooy
werd op 23 januari 1912 als zoon van pro
fessor dr. A. H. M. J. van Rooy te Rotter
dam geboren.
Mr. dr. Van Rooy is bestuurslid van de
Vereniging voor Nederlandse Gemeenten
afdeling Limburg, lid van de Televisie-
raad en de Radioraad en lid van de raad
van beheer van de Nederlandse Omroep-
zender Maatschappij. Hij is ridder in de
orde van St. Gregorius de Grote.
De New York Times meldt heden dat de
KLM voornemens is tegen ongeveer het
einde van deze maand 250.000 gewone aan
delen van 100 gulden elk op de Amerikaan
se markt te verkopen.
Het blad wijst erop, dat dit de eerste
maal zal worden sedert het einde van de
oorlog dat een Europese onderneming door
middel van een aandelen-uitgifte kapitaal
in Amerika zal trachten op te nemen. Bij
informatie bij de KLM te 's Gravenhage
is de juistheid van bovenstaande medede
ling bevestigd. (ANP).
ADVERTENTIE
Gr. Houtstr. hoek Raamvest
Luxaflex Zonnefilters
LONDEN-WASHINGTON (Reuter-AFP-
UP) De Internationale Kamer voor de
Scheepvaart, waarin rederijen van achttien
landen zijn vertegenwoordigd, heeft een
resolutie aangenomen, waarin wordt gezegd
dat er geen haast zal worden gemaakt met
gebruik van het Suezkanaal. De meerder
heid der reders is van oordeel dat het on
middellijke gebruik van het kanaal van
minder belang is dan de aard en gevolgen
van de garanties en maatregelen, die het
beheersorgaan zal geven en treffen ten
aanzien van de instandhouding en ont
wikkeling. In de verklaring wordt voorts
gezegd dat, zodra de politieke situatie dit
toelaat, de scheepvaartkamer haar pogin
gen, de commerciële gebruikers van het
kanaal te vertegenwoordigen, zal hervat
ten. „De vooruitzichten op vruchtbare on
derhandelingen tussen de reders en de
Egyptische kanaalautoriteit zijn klein, ten
zij de belanghebbende regeringen hetzij
een overeenkomst kunnen sluiten over het
toekomstige beheer van het kanaal."
„Slechts dan zal de basis, een zekere stabi
liteit, voor normale commerciële bespre
kingen aanwezig zijn," zo wordt verklaard.
Aan de bijeenkomst van de scheepvaart
kamer wordt deelgenomen door reders uit
de Verenigde Staten, Groot-Brittannië,
Frankrijk, Canada, Oostenrijk, België, De
nemarken, Finland, West-Duitsland, Grie
kenland, India, Italië, Japan, Nederland,
Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zweden en
Zwitserland.
In conferentiekringen werd met nadruk
gezegd dat er geen sprake van is, dat men
zal aandringen op een boycot van het
kanaal. In scheepvaartkringen in Londen
verwacht men, dat de schepen van India,
Griekenland en Italië misschien door het
kanaal zullen varen, als men heeft ver
klaard dat er zich geen wrakken meer in
bevinden.
Sir Colin Anderson werd met algemene
stemmen voor de komende twee jaar tot
voorzitter van de Kamer herkozen. Tot op
volger van mr. D. A. Delprat (Nederland) -
die vice-voorzitter was en wiens ambtster
mijn afgelopen is - is de Amerikaan Kemp
gekozen.
In Washington verluidt, dat de onder
handelingen met Cairo over het toekom
stige statuut voor het Suezkanaal niet op
geschort zijn. Men wijst er op, dat Nasser
nog steeds niet de inhoud van het Egyp
tische antwoord op de Amerikaanse voor
stellen heeft gepubliceerd.
„Als de kans op een akkoord tussen de
tandartsen en ziekenfondsen uitgesloten
moet worden geacht, zal ernstig dienen te
worden overwogen om de tandheelkundige
hulp als ziekenfondsverstrekking te laten
vervallen. De ziekenfondsen zouden zich
dan wellicht tot de tandheelkundige jeugd
zorg, de schooltandverzorging, moeten be
perken. Deze gedachte is vroeger, dus los
van het tegenwoordige conflict, reeds meer
malen ter sprake gekomen, ook al doordat
van tandartsenzijde nog al eens is gesteld,
dat de tandheelkundige hulp in feite een
„onverzekerbaar object" is"
Dit is gisteren medegedeeld in een bij
eenkomst te Utrecht van de gezamenlijke
organisaties van ziekenfondsen (G.O.Z.).
Verklaard werd dat de fondsen in het be
lang van de verzekerden elke poging, die
wordt ondernomen om het overleg tussen
de partijen, met behoud van ieders verant
woordelijkheid, weer op gang te brengen,
ernstig zal overwegen.
Reeds meermalen is de vraag gesteld of
aan de verzekerden in plaats van hulp in
natura een geldelijke tegemoetkoming kan
worden verleend, doch op grond van wet
telijke en reg'elmentaire bepalingen is dit
onmogelijk. De ziekenfondsen zouden dit
bovendien als een eerste stap beschouwen
op de weg naar een fatale structuurveran
dering van het huidige ziekenfondssysteem.
Met name dreigt volgens de ziekenfondsen,
dan het gevaar, dat men afglijdt naar een
ziektekosten-verzekeringssysteem, waarbij
een min of meer belangrijk deel van de kos
ten van geneeskundige en tandheelkundige
hulp benevens van medicijnen, als eigen
risico's voor rekening van de verzekerde
zou komen.
Voorts zou de hoogte van dit eigen risi
co de bijbetaling door de verzekerde
buiten elke bemoeienis van de ziekenfond
sen blijven. Op den duur zou dit tot zoda
nige financiële lasten voor de verzekerden
kunnen leiden, dat dezen het slachtoffer
van een dergelijke structuurwijziging wor
den.
Op basis van het thans door de zieken
fondsen gebodene zouden de kosten van de
tandheelkundige hulp in ziekenfondsver-
band bij de zogenaamde huisbehandeling
ongeveer 31,5 miljoen gulden bedragen. De
per 1 april door de tandartsen eenzijdig
vastgestelde tai-ieven zouden een uitgave
vergen van rond 40 miljoen gulden.
Deze bedragen dienen nog te worden ver
hoogd met de kosten van tandheelkundige
hulp, verleend in de tandheelkundige cen
tra, en met de kosten van de schooltand
verzorging en tandregulatie.
XCCCOSOCOOOOCOCaXJTOCCCOOOOCOOOOOOOOOOCOOOOOOOCOSODDOCVv
Het Nederlandse motortankschip „Purfina
Nederland" is bet Suezkanaal gepasseerd,
als grootste schip en eerste geladen tank
schip na de heropening van het kanaal.
Het schip vervoert twaalfduizend ton olie.
Het binnenkomen van de Golf van Suez uit
werd door het laatste wrak bemoeilijkt,
maar dankzij de aanwijzingen van een
loods verliep alles zonder ongelukken.
Verder is het kanaal geheel in orde. De
kanaalautoriteiten waren erg vriendelijk,
zo deelde de kapitein telegrafisch aan het
ANP mee. De „Purfina Nederland" is op
weg naar Antwerpen. Het schip heeft de
doorvaartrechten in Belgische franken be
taald, daar het door een Belgische maat
schappij gecharterd was.
Radio-Caïro maakt melding van een be
richt in Egyptische dagbladen, dat Egypte
vijftien landen zal uitnodigen vertegen
woordigers naar Caïro te zenden voor een
aldaar, onder voorzitterschap van de secre
taris-generaal Dag Hammarskjoeld, te
houden conferentie over de exploitatie van
het Suezkanaal.
ADVERTENTIE
DOCUMENTAIRE
GENEZINGSFILMS
van de Amerikaanse Evangelist
ORAL ROBERTS
van 912 april, elke avond 8 uur,
i. h. gebouw v. d. Vrijzinnig Hervormde
Kerk, Jacobstraat 6.
U ziel vele penezingen, w.o. kreupelen,
stommen, doven en polio-patienten.
Sprekers: Ds. G. v. HAASEN. Ds. A. W. F.
WAARDENBURG en Evg. R. SPILLENAAR.
TOEGANG VRIJ.
Twee Haarlemse slachtoffers
De zeventigjarige J. van Straaten uit de
Jansstraat te Haarlem is vanmorgen in
het St. Elisabeths Gasthuis aan de gevolgen
van een aanrijding overleden. Donderdag
28 maart is de bejaarde man in de Gier
straat door een auto aangereden, waarbij
hij een zware hersenschudding en enige
hoofdwonden opliep.
Op de hoek van de Orionweg - Mer-
curiusstraat - Perseusstraat in Haar
lem-Noord is vrydagmiddag de 50-
jarige bromfietser H. Sieval aangereden;
enkele uren later is hy aan de gevolgen
van een schedelbasisfractuur overleden in
het Elisabeths Gasthuis.
De 66-jarige landbouwster H. B. Hol-
stege-Tijink uit de buurtschap Stokkumer-
broek gemeente Markelo is op de rijksweg
DiepenheimLochem te Markelo door
een personenauto overreden. De vrouw
werd hierbij ernstig gewond en overleed
vrijwel onmiddellijk.
Op de Koninginnelaan te N ij m e g e n
is het vierjarige meisje Hildegonda R.,
toen zij onverwacht de rijbaan opliep,
door een personenauto aangereden. Het
kind werd met een hersenschudding naar
het St. Canisiusziekenhuis overgebracht,
waar het is overleden.
blz p'
Wereld gezondheidsdag, problemen
van overvoeding en ondervoeding
Het kasteel Rechteren en een roem
rucht verslag van Helma Wolf Catz
Een nieuw artikel van onze corres
pondent in Australië, Jan D. Rempt
Brief van een domineesvrouw, aan
boord van de „Johan van Oldebar-
ne velt" 7
Verder in dit nummer onder meer de g
rubrieken: Over oude litteratuur. Onze 8
namen. In de caravan. Onze puzzel.
Weer of geen weer. Voor de microfoon s
COO»X>DCO^CODCCCOCCOCCCOCOCOCCCOXCCCCCCCOCODCCCOSC»a
Tengevolge van verkeersonge-
lukken in ons land zijn in 1957 om j
het leven gekomen 284 personen,
van wie 52 kinderen. i
LONDEN (Reuter). Het Britse mi
nisterie van Defensie heeft medegedeeld,
dat de Sovjet-Unie op 3 april weer een
kernexperiment heeft genomen. De vorige
Russische proef is in het westen op
8 maart geconstateerd. Dat was volgens de
Amerikaanse commissie voor kernenergie
de achttiende proef van de Sovjet-Unie.
De Britse bekendmaking is bevestigd door
de Amerikaanse commissie voor kern
energie.
De rayonale bakkerijcommissie voor
Haarlem en omstreken heeft besloten met
ingang van maandag aanstaande de prijs
van het volksbruinbrood in Haarlem en
omgeving met één cent te verlagen.
van kernwapens op Westduits grondge
bied een groot gevaar voor de bondsrepu
bliek zou zijn. De Sovjet-Unie dreigt met
vergeldingsmaatregelen en met een af
schuwelijk gewapend conflict tussen Oost
en West. Dr. Adenauer gelooft echter niet
aan dat gevaar, om de eenvoudige reden,
dat de Soxjet-Unie weet dat „vergeldings
maatregelen (die in dit geval in een aan
val zouden moeten bestaan) onmiddellijk
door een tegenslag van de Verenigde Sta
ten zouden wórden gevolgd.
Misleidend
Men mag volgens Adenauer wanneer
men de militaire krachten van het Wes
ten naast die van het Oosten bekijkt, niet
zonder meer de strijdkrachten van West-
Duitsland tegen die van Oost-Duitsland
opwegen Dat zou misleidend zijn. De
Oost-duitse strijdkrachten bestaan uit
100.000 man volksleger, 65.000 getrainde
reservisten, 30.000 man grenspolitie en
nog enkele andere gewapende organisa
ties. In Oost-Duitsland zijn ook nog 22
Russische divisies gestationeerd met meer
dan 360.000 man en Russische luchtstrijd
krachten, die 650 machines en ongeveer
50.000 man omvatten. Men moet die bij de
Oost-Duitse troepen optellen om een juist
overzicht van hun totale strijdwaarde te
te krijgen, aldus de bondskanselier. Het
Westduitse leger staat overigens in het
westen ook niet alleen.
Op het departement van Verkeer en Wa
terstaat wordt gewerkt aan een wijziging
van het Wegenverkeersreglemenl. die het
mogelijk zal maken aan degenen, die onder
hun toezicht een motorrijtuig doen bestu
ren. speciale eisen te stellen. Deze wijzi
ging, die waarschijnlijk dit jaar tot stand
zal komen, wordt gezien als een voorlo
pige oplossing. Als bestaande wettelijke
bepalingen zich daartegen niet verzetten,
zal het geven van rijlessen worden gebon
den aan verdergaande voorwaarden, die
zullen worden vastgelegd in een aparte
Rijschoolwet.
De KNAC heeft een onderzoek laten in
stellen naar de mogelijkheden tot verbe
tering van de rij-opleiding. De resultaten
daarvan worden neergelegd in een hand
boek voor rij-instructeurs, dat men nog dit
jaar gereed hoopt te krijgen.
Christian Morgenstern:
Wie zijn kinderen goed wil opvoeden,
moet hun een goede moeder verschaffen
De K.N.A.C. heeft een kaartje vervaar
digd, waarop de mooiste routes en de
belangrijkste punten in de bollenstreek
staan aangegeven. De K.N.A.C. tekent
bij dit kaartje nog het volgende aan:
Het verkeer zal gedurende de bollentijd
zoveel mogelijk aan zichzelf worden
overgelaten. Alleen bij grote drukte zal
de politie op de kruispunten regelend
optreden. Eéririchtingsverkeer is slechts
ingesteld voor enkele smalle wegen (op
het kaartje aangegeven). De Wilhel-
minalaan te Hillegom zal tot ongeveer
1 mei voor alle verkeer afgesloten
blyven in verband met werkzaamheden
aan de brug in deze tveg. Het verkeer
dient zolang gebruik te maken van de
Pastoorslaan en de Stationsweg. Het
doorgaande verkeer wordt bij Lisse
over de rondweg oostelijk van het dorp
geleid. Het verkeer met bestemming
Keukenhof kan de route door het dorp
Lisse nemen, om. vervolgens langs
Vuursteeglaan of Veldhorststraat vaar
de op het kaartje aangegeven parkeer
terreinen te rijden. Op luttele minuten
gaans van deze parkeerplaatsen liggen
de veelkleurige bollenvelden en de
Keukenhof. Tenslotte wil de K.N.A.C.
de bezoekers van de Bollenstreek gaar
ne adviseren, om vooral de bollenvel
den vanuit de hoogte te gaan bekijken,
door de hoog gelegen Veenenburgerlaan
te Hillegom te nemen en ook de weg
oostelijk van Noordwijk. Niet minder
aanbeveling verdient het om, gaande
langs de Achterweg te Lisse, de zij
weggetjes aan de voet van de duinen
in te slaan.
Bij toeval, maar daarom wat ons land
betreft, niet minder op een goed psycholo
gisch ogenblik, heeft de UNESCO nog net
i even vóór het einde van de Nederlandse
Boekenweek een studie laten verschijnen
over bet boek als communicatie-middel
voor de moderne mensheid. In die studie
komen enige wetenswaardige dingen - on
der andere over de internationale positie
van het Nederlandse boek - voor, waarvoor
juist bij het slot van de Boekenweek
wel even aandacht mag worden gevraagd.
Er worden elk jaar op de wereld onge
veer vijf miljard boeken gedrukt. Dit lijkt
misschien veel, maar het komt toch slechts
neer op twee boeken per jaar voor elk lid
van het mensdom. Eén van die twee boeken
is (gemiddeld) een schoolboek, zodat er
dan nog maar één overblijft dat, naar we
mogen aannemen, door elk van ons en
onze medemensen uit vrije wil, hetzij ter
ontspanning hetzij ter verrijking van onze
kennis, wordt aangeschaft.
Dit beeld van de lezende mensheid wordt
nog somberder als men bedenkt, dat drie
kwart van de wereld-boekenproduktie in
handen is van slechts tien landen, dus van
omstreeks een-tiende van het aantal lan
den, waarin het aardoppervlak is verdeeld.
Weliswaar woont in die tien landen onge
veer de helft van de wereldbevolking, maar
voor die helft wordt dan ook jaarlijks maar
één boek per capita geproduceerd, tegen
drie per jaar voor de andere helft.
Het mag ons Nederlanders met een
zekere trots vervullen, dat, per hoofd der
bevolking gerekend, hergens ter wereld
zoveel boeken worden gedrukt als in ons
land. Wij zijn dus bij uitstek een volk van
lezers. Maar eerlijkheidshalve moet hierbij
worden aangetekend, dat wij toch ook weer
niet al die boeken zelf lezen. De UNESCO
vermeldt namelijk, dat Nederland op drie
na de grootste exporteur van boeken is -
die drie zijn de Verenigde Staten, Engeland
en Frankrijk en dat grotere landen, zoals
West-Duitsland en Spanje, in dit opzicht
na Nederland komen.
Wat het publiceren van vertalingen be
treft, neemt ons land eveneens een eervolle
plaats in, namelijk de zevende. En in feite
slaat Nederland een nog beter figuur dan
uit dit rangnummer blijkt, want het zou
bijna „ex equo" kunnen worden geplaatst
met zijn twee naaste concurrenten op dit
terrein, Japan en Italië. Van de 24.000
boekvertalingen, die volgens de statistieken
van de UNESCO in 1955 werden gepubli
ceerd, kwamen er maar liefst 4.282 op reke
ning van de Sovjet-Unie, die in verband
met haar veeltaiigheid een afzonderlijke
plaats inneemt. Van de overblijvende 19.700
vertalingen verschenen er 1.104, of bijna
zes procent, in Nederland.
Het is jammer dat de UNESCO - letter
lijk en figuurlijk in alle talen - zwijgt over
het aantal vertalingen u i t het Neder
lands, dat in andere landen tot stand is
gekomen. We lezen dat Tolstoi in 1955 de
meest vertaalde klassieke schrijver was en
dat hij werd gevolgd door een flinke reeks
anderen. We lezen ook dat er jaarlijks
heel veel detective-verhalen worden ver
taald en dat Agatha Christie op dat gebied
de kroon spant. Maar we lezen niets over
Nederlandse litteratuur als bron van ver
talingen voor buitenlandse lezers. Hoe zeer
Nederland zich ook inspant om een zeer
aanzienlijk deel van de wereldlitteratuur
binnen het bereik van de Nederlandse lezer
te brengen, dit is nog steeds in heel grote
mate één-richting-verkeer. Het verkeer in
de andere richting blijft minimaal.
Dit is niet slechts te betreuren omdat
hiermee belangen van schrijvers en uit
gevers zijn gemoeid. In de eerste plaats is
het te betreuren omdat daardoor de hon
derden miljoenen lezers in de wereld om
ons heen niet deelgenoot kunnen worden
gemaakt van wat er zich ontwikkelt en
voltrekt in het Nederlandse geestesleven,
terwijl wij wél weten, wat er in het buiten
land in dit opzicht gebeurt. Ons kleine
taalgebied is een enorme handicap, toe
gegeven; maar moeilijkheden zijn er om
overwonnen te worden. En daaraan wordt
nu gelukkig gewerkt. Er worden de laatste
tijd energieke pogingen gedaan om Neder
landse schrijvers en hun boeken meer be
kendheid te geven in het buitenland en
zodoende het maken van vertalingen te
stimuleren. De kandidatuur van Simon
Vestdijk voor de Nobelprijs voor Letter
kunde kan, als zij succes heeft, eveneens
bijdragen tot vergroting van de buiten
landse belangstelling voor hetgeen er wordt
geschreven in dat kleine landje, waar per
hoofd der bevolking meer boeken ver
schijnen dan ergens anders ter wereld.
Wat men schrijft, in een land dat zóveel
leest, kan toch ook voor het publiek buiten
onze grenzen niet geheel en al van belang
ontbloot zijn!
Sijnon Koster
Hoogleraar. Tot gewoon hoogleraar in
de faculteit der wis- en natuurkunde aan de
rijksuniversiteit te Groningen, om onderwijs
te geven in de sterrenkunde, is benoemd dr.
A. Blaauw.