Paus laakte kernexplosies, maar vroeg geen stopzetting zëB Massa Van dag tot dag j Tweesnijdend zwaard Stap verder Genetische gevolgen van straling onderzocht raatótoel Prof. Van Bemmelen over de politieke misdaad Justitie is voorzichtig met voetbalpools .5 Mayflower gedwongen een omweg te maken Radioprogramma's met Buziau en Hermans DONDERDAG 25 APRIL 1957 Het zwaartepunt van de crisis in het Nabije Oosten is verplaatst naar het woes tijnrijk Jordanië, waar koning Hoessein zijn troon verdedigt tegen Russischgezinde elementen. Jordanië is aangewezen op bui tenlandse hulp om zich economisch en militair te kunnen handhaven en, nu het de zilveren koorden met Groot-Brittannië heeft verbroken, moet het kiezen tussen Arabische, Amerikaanse of Russische bij stand. Egypte en Syrië hebben, tezamen met Saoedie-Arabië, aangeboden het ver lies van de Britse bijdrage goed te maken, maar alleen koning Saoed heeft tot dusver zijn belofte gestand gedaan. Sinds de Suezcrisis bevinden zich troe pen van Saoedie-Arabië in het zuiden en van Syrië in het noorden van Jordanië, terwijl die van Irak, waar Hoesseins ach terneef koning Feisal regeert en dat ook een beschermende hand uitstak, inmiddels zijn teruggetrokken. De Arabische hulp is echter een tweesnijdend zwaard, want, ter wijl Syrië en Egypte een verstandhouding hebben met de linkse oppositie en een deel van de legerleiding in Jordanië, schragen de koninkrijken Irak en Saoedie-Arabië Hoesseins troon. Het ziet er naar uit dat Hoessein een beroep op de Verenigde Staten zal moeten doen. De oppositie heeft dat begrepen en een algemene werkstaking uitgeroepen, uit protest tegen het vervangen en verbannen van bepaalde legerofficieren en tegen het plan-Eisenhower. Het koninklijke kabinet heeft de consequenties daaruit getrokken en is afgetreden. Ingeval van een Egyptisch-Syrische in terventie dreigt er ook gevaar van de zijde van Israel, dat heeft laten weten niet on verschillig te kunnen blijven voor de ge beurtenissen in Jordanië. Toen het Britse mandaat over Palestina in 1948 werd op geheven, werd het toenmalige Transjor- danië uitgebreid met Judea en Samaria aan de westzijde van de Jordaan. Als nu een unie van Jordanië met Egypte en Syrië onder een pro-Russisch bewind tot stand zou komen, zou de omsingeling van Israel een nog dreigender karakter krijgen. Tenslotte is het allerminst geruststellend dat de Sovjet-Unie, die begonnen is Tsje- choslowaakse wapens aan Egypte en Syrië te leveren, enerzijds een gemeenschappe lijke verklaring met de drie grote weste lijke mogendheden verlangt, dat zij afzien van het gebruik van geweld in het Nabije Oosten, en anderzijds openlijk de destruc tieve elementen in Jordanië aanmoedigt. In ons blad van dinsdag hebben wij melding gemaakt van de ter visie legging van het onteigeningsplan voor het toe komstige verkeersplein, dat op de grens van Haarlem en Velsen een belangrijk verdeelpunt zal worden voor het verkeer naar en van de Velser tunnel. Als zodanig vormt het een essentieel onderdeel van de wegaansluitingen op de tunnel. Degenen die de totstandkoming van het uiteindelijke plan voor dit verkeersplein in ons blad hebben gevolgd, weten dat met de voorbereiding ongeveer drie jaar ge moeid zijn geweest. In die tijd zijn bijna dertig verschillende projecten en varian ten op projecten uitgedacht en getekend en in discussie geweest ten gevolge van de uiteenlopende belangen welke bij het verkeersplein gemoeid zijn. Nu er dan tenslotte een plan op tafel ligt, dat zeker als een synthese van alle overwegingen en als het best denkbare resultaat van alle desiderata is te beschou wen, willen wij Rijkswaterstaat er niet al te hard over vallen, dat het allemaal wel lang heeft geduurd. Rijkswaterstaat was daar zelf trouwens maar voor een derde deel debet aan. Bovendien mag men ver trouwen, dat het werk met een aan de urgentie evenredige spoed ter hand wordt genomen. Wij vernamen, dat de onteige ningsprocedure niet zoveel tijd behoeft te vergen omdat men, hangende de detail lering der plannen, langs de weg van min nelijk overleg reeds veel heeft bereikt. Desondanks moet men er wel rekening mee houden, dat op grond van de tech nische uitvoeringsmoeilijkheden met de 'otstandkoming van het werk toch wel mderhalf jaar gemoeid zal zijn. Rijkswaterstaat en de betrokken gemeen tebesturen en technische diensten van Haarlem en Velsen kunnen zich ervan overtuigd houden, dat elke maatregel welke zij zullen treffen om de realisering te be spoedigen door de duizenden gebruikers van de tunnelroute en haar vertakkingen met vreugde en dankbaarheid zal worden begroet. Moge Rijkswaterstaat hierin mede aan leiding zien om toch ook vooral, zo moge lijk op korte termijn, de veiligheid van de voetganger op en over de rijksweg niet te verwaarlozen. Hetgeen wil zeggen: overal beveiligde oversteekplaatsen waar dat een redelijke en zeker waar dat een gebiedende eis is. Het argument, dat daardoor de weg zijn karakter van snelverkeersverbinding gaat verliezen, wordt niet alleen honderd voudig weerlegd door de overweging, dat geen enkele tijdsbesparing kan opwegen tegen een mensenleven, maar ook door het meer rationele motief, dat risico's voor voetganger en fietser nimmer in het be lang van het gemotoriseerd verkeer kun nen zijn. In Wenen wordt op het ogenblik een con gres van de internationale commissie van juristen, die haar zetel in 's Gravenhage heeft gehouden, waaraan 157 bekende ju- visten uit 19 landen deelnemen. De onder werpen die op het congres worden behan deld zijn; de politieke misdaad, de nauw keurige bepaling hiervan, de te volgen pro cedure bij de berechting van deze misda den en de wettelijke beperkingen van de vrije meningsuiting. Prof. dr. Van Bemmelen, hoogleraar aan de Leidse Universiteit, zei dat op grond van een enquête, in ongeveer 20 landen ge houden, de conclusie kan worden getrok ken dat met uitzondering van de landen van het Sowjetblok, in bijna alle Euro pese landen geen onderscheid wordt ge maakt tussen politieke en niet-politieke misdaden. Prof. Van Bemmelen was van mening, dat een dergelijk onderscheid ook niet moet worden gemaakt. Achter de politieke misdaad in haar een voudige vorm schuilt altijd een tragedie. Zij wordt begaan omdat de politieke of religieuse overtuiging van een individu in strijd komt met de bestaande wetgeving van een staat of met de sociale orde, aldus prof. Van Bemmelen. Hij verklaarde dat alle staten in hun wetten voorzorgsmaatre gelen moeten treffen voor personen, die uit motieven van religieuse of politieke aard een wet niet kunnen naleven of een plicht, bij voorbeeld de plicht tot dienstneming, niet kunnen vervullen. Als de naijver tus sen de landen niet meer bestaat zal het eens mogelijk nodig zijn een bovennatio naal gerechtshof in het leven te roepen, dat alle soorten misdaden, uit religieuse of politieke overtuiging begaan, berecht, aldus prof. Van Bemmelen. Hij noemde voorts het principe van de niet-uitlevering van politieke misdadigers onbevredigend, omdat .ernstige vergrijpen ongestraft kunnen blijven. Volgens prof. Van Bemmelen moet een dergelijk boven nationaal gerechtshof gesteund worden door een bovennationale politiemacht en dito rechtsregels. VATICAANSTAD (UP). Van de zijde van het Vaticaan is er woensdag de aan dacht op gevestigd, dat in de afwijzende houding van Paus Pius XII ten opzichte van de dreigingen van een Oorlog met kernwapens geen enkele wijziging is ge komen. Om hieraan kracht bij te zetten publiceerde de Osservatore Romano de tekst van een nota, die de Paus op 14 april overhandigde aan de speciale afgezant van Japan inzake afschaffing van kernproeven, Masatosji Matsusjita, die de Paus op die datum een bezoek bracht. De gepubliceerde tekst bewijst, dat de Paus bij die gelegenheid niet nadrukkelijk om stopzetting van de proeven vroeg. In zijn nota aan Matsusjita waarschuw de de Paus dat de „groeiende beheersing van de mens van verschrikkelijke natuur krachten catastrofale vormen dreigt aan te nemen". Hij drong er bij alle landen op aan „deze uitputtende en kostbare wed loop naar de dood een halt toe te roepen en zich te concentreren op het vreedzaam gebruik van atoomenergie". De Osservatore Romano ging tot publi- katie van de nota over, nadat het orgaan van de Italiaanse communistische partij „l'Unita" indirecte critiek had geleverd op de Paastoespraak van de Paus. De critiek van het communistische blad werd ge leverd in een brief aan de redactie, welke afkomstig zou zijn geweest van een ano niem „katholiek persoon", volgens de Os servatore kennelijk een „communistisch persoon". De brief drukte spijt uit over het feit dat de Paus, in een lofrede op de mogelijk heden welke het vreedzaam gebruik van atoomenergie biedt, geen beroep deed op de naties om de wedloop met atoom wapens stop te zetten. TOKIO (Reuter). De voorzitter van de Japanse raad voor het verbod van atoomwapens, Jasoei, heeft woensdag dr. Schweitzers pleidooi voor het staken van proeven met atoombommen „zeer welkom" genoemd. Zijn raad is van plan Schweitzers bood schap te vertalen en exemplaren naar elk dorp en elk gehucht in Japan te zenden. WASHINGTON (Reuter/AFP). Atoom straling kan niet alleen de levensduur van de direct getroffenen, maar ook die van hun nakomelingen verkorten. Tot deze conclusie is dr. W. L. Russell gekomen, de lejder van de genetische dienst van het biologisch laboratorium der Amerikaanse commissie voor kernenergie. Bij proeven op muizen stelde dr. Russell vast, dat het leven van een muis met zes tiende van een dag wordt verkort voor elke röntgen (stralingseenheid) waaraan de voortplantingsorganen van zijn vader zijn blootgesteld. Als deze redenering ook op de mens van toepassing is betekent dit dat het leven van een mens met twintig dagen wordt verkort voor elke röntgen, waaraan zijn vader heeft blootgestaan. De Amerikaanse nationale academie van wetenschappen heeft aanbevolen, dat de mensen tot hun dertigste jaar aan ten hoogste tien röntgen in totaal worden blootgesteld. SAINT LOUIS (AFP). Een lid van de »ccoocx)coccoocooo<xxxxco3coazxxxcccccccooococcccccaxo A f zij dig BERLIJN (DPA). - De voorzitter van de Volkskamer van Oost-Duitsland, Johannes Dieckmann, merkt in een arti kel in „Sonntag", het blad van de Oost- duitse bond voor cultuur, op dat een groot deel van de Oostduitse intelligen tsia zich afzijdig houdt van het commu- 8 nistische regime en weigert in politiek opzicht mee te werken. <WOOOOOOOCXXXX>DOOOOOOOOOOOCXXX)OOOOOC'OOCXX>DOCOCCOOCOCOOCX Amerikaanse commissie voor kernenergie, dr. John Harley, hoofd van de dienst voor analyses der commissie, heeft dinsdag te Saint Louis verklaard, dat de hoeveelheid radio-actief strontium in melk „langzaam maar regelmatig" toeneemt, maar nog verre van gevaarlijk is. De commissie bestudeert op het ogen blik de aanwezigheid van radio-actief strontium in de voedingsmiddelen van de mens. Dr. Harley zei, dat de hoeveelheid strontium in de beenderen eveneens regel matig groter wordt. Zoals bekend is, kan radio-actief strontium beenderkanker ver oorzaken. 6ürcm in t&óijien! Minister Samkalden: Minister Samkalden heeft gistermiddag in de eerste kamer gezegd, dat de justitie voorzichtig optreedt tegen de voetbalpools om niet voor verrassingen te komen, wan neer de zaak voor de rechter komt. Voor het vervolgingsbeleid is het gemakkelijker tegen een enkele organisatie, zoals de KNVB, op te treden dan tegen allerlei kleine voetbalpools. Vandaar de service aan de KNVB. Optreden tegen de voetbalpool is plicht ingevolge de wet. De wet dwingt ook op te treden tegen allerlei loterij-puzzles in dag en weekbladen. De ernstige bedenkingen tegen het maken van een afspraak over de voetbalpool bij de kabinetsformatie, kon de minister niet volgen. Het zitting nemen van anti-revolutionaire ministers in het kabi net is bij de kabinetsformatie hoger ge waardeerd dan de voetbalpool. Men moet bereid zijn rekening te houden met prin cipiële bezwaren van een minderheid en dat is niet in strijd met de democratie. LONDEN (UP) Radio Lands End heeft gemeld, dat kapitein Villiers van de May flower II, die met namaak-pelgrims on derweg is naar Amerika, een andere koers heeft moeten kiezen, waardoor het schip niet voor de eerste week van juni in Cape Cod voor anker kan gaan. Nauwelijks 300 mijl van de Engelse kust moest de Mayflo wer zijn, met windstilte begonnen, zeilreis naar Amerika naar de zuidelijke route verleggen, omdat de heersende wind noord is, en het schip een zuid-westelijke koers moet varen. Villiers had op 23 mei in Plymouth Rock willen aankomen. President Eisenhower zou de bemanning daar welkom geheten hebben, als gast bij de officiële verwelko ming. De kans is echter groot dat er van dat feesft niet veel terecht komt. Er is een woord, dat zich in deze tijden van mensenop eenhopingen meer dan an ders de aandacht vraagt: het woord massa. De massa be weegt zich in de centra van voorjaarsvermaak, in de va kantieoorden, in de treinen en op de wegen, in de waren huizen, in de straten en op de terrassen, en wanneer men niet beter wist zou men haar kunnen zien als een vreemd, vrijpostig monster, dat zich tegenover u en soms in uw plaats stelt een enorme koekoek in een mezennestje. Maar men weet beter. Men weet maar al te goed, dat zij geen vreemdsoortig dier is dat men van een afstand af bekijken kan, doch dat zij bestaat uit mensen gelijk u en ik, en dat men ieder ogen blik beseft, er zelf deel van uit te maken. Wanneer men zich neerlaat in de gemakkelijke stoel op een zonnig terras, dat door honderden bevolkt wordt, is men een deel van de massa. Wanneer men op een drukke weg in een file rijdt, behoort men er zelf bij. En wanneer men zich verstout laatdun kend te spreken van „de mas sa", dan dient men te beden ken dat men het zodoende over zichzelf heeft. Bij een verzameling van wijsgerige en spitsvondige uitspraken van mannen en vrouwen met beroemde na men kan men een zestigtal in drukwekkende uitspraken vinden, die alle beginnen met: „De massa...." Het komt mij voor dat deze man nen en vrouwen in hun impo nerende wijsheid begonnen zijn, zichzelf wijzer te vinden dan anderen. Zij hebben zich gesteld op een verhoging bo ven de menigte, waarop zij met medelijden, spot en cri tiek hebben neergezien. „De massa is een vermenigvuldig de onwetendheid„De massa heeft de slavernij ver kozen„De massa is niet in staat tot willen of han delen...." „De massa heeft een massaziel„De massa heeft geen verstand „Elke massa is een menigte gespuisen zo gaat dat door, waarbij in iedere spitse formulering zwijgend doch duidelijk wordt gezegd: „Ik ben beter dan de massa". En wat is de massa? Het komt mij voor dat het enkel een woord, doch geen reëel begrip is, minder nog een be staande persoonlijkheid. Som migen denken bij het woord massa aan de groep, die het grootste contingent van een werkende maatschappij vormt: de arbeidende stand. Anderen zien er de „man in de straat" in, wat nog veel groter misverstand mag he ten. Want als de grootste wijsgeer van onze tijd zich naar de markt spoedt om een onsje kaas voor het middag maal, zou hij op straat zijnde gevaar lopen voor een deel der massa te worden aangezien waarop hij zo ge ringschattend neerziet. Het is boven alle twijfel verheven dat een minister bij het overwegen van zijn de- partementale maatregelen het ganse volk als een massa voor ogen heeft. Een kanselrede naar zal zijn gedachten af wegen en onder woorden brengen onder suggestie van het beeld ener massa van ge lovigen. Een dictator ziet de contouren van het gebied dat hij regeert gevuld met de grauwe substantie van een massa, die hij in zijn rede voeringen „volksgenoten" noemt doch die in zijn ge dachten de kneedbare klei voor zijn plannen vormen. Doch in die klei, in die substantie van ononderschei den moleculen, verheffen zich hier en daar de individuen op aparte podia, die het woord „massa" gebruiken om zich zelf op te trekken uit de ge lijkvormigheid. Sommigen van hen beroepen zich op hun wetenschappelijke scholing, anderen op hun voorraad geldmiddelen, weer anderen op het feit dat zij hoofdarbeid verrichten. Het komische daarbij is, dat zij meestal bij hun ijver om „de massa", te stellen tegenover zichzelf, el kander tot die massa rekenen. Waardoor we dus tot de con clusie kunnen komen, dat er diverse massa's zijn, ge schapen door en slechts be staande in de gedachtengang van enkelingen. van humor ontblote tafereel schilderen van een mil- joenenkoppige menigte aard bewoners, die in de meest absolute grilligheid door sneden wordt door een net werk van scheidslijnen, waaraan in de letterlijkste zin geen touw meer is vast te knopen. Alsmaar massa's, in elkaar overlopend en el kander overlappend, de meest uiteenlopende figuren omvattend en uitgerust met de ontelbare eigenschappen, die hun door hun uitvinders zijn toegedacht. En dan is er ook nog de massa der boven- de-massa-gestelden, die een niet onaanzienlijke groep on zer samenleving vormen. Want hebt u ooit iemand ontmoet, die zichzelf tot de massa rekende? Het is een niet onaardige definitie, die we op deze ma nier kunnen formuleren: „De massa is de verzameling van mensen die bestaat uit allen behalve wijzelf en onze naas te familieleden en vrienden". Het is een definitie, die me teen bewijst dat er helemaal geen massa is. Zou het niet verstandig zijn, daarvan dus voortaan maar uit te gaan? Wij kunnen thans het niet In ernst: het is een hard nekkig en ontmoedigend mis verstand, dat te maken heeft met de diepste diepten van het ik-zijn, te menen dat men zelf als eenling tegenover ve len staat. Op een of andere wijze behoort men zelf on vermijdelijk en altijd tot een groep, en op een of andere wijze behoort die groep on vermijdelijk en altijd tot het geheel. Men kan op de massa schelden, haar traagheid en onverstand hekelen, haar domheid en laksheid en wreedheid toedichten, doch zij is in haar enige verschij ningsvorm slechts een sfeer, een afspiegeling van de tijd, een projectie van datgene waartoe de mensheid het na haar eeuwenlange gang door het leven gebracht heeft. Zij is niet zélf de mensheid, doch zij is de projectie van haar inspanningen en resul taten. En wat zij doet en na laat is de som van wat wij, mensen, gezamenlijk kunnen en niet kunnen, niets meer en niets minder. Tegenover datgene wat men massa noemt past het slechts, alle oordeel en critiek te verzwijgen. Men kan slechts constateren en aan vaarden, ootmoedig het hoofd buigen en verder gaan. Wij kunnen slechts hopen dat gij en ik die samen de massa vormen ééns een betere reputatie in de geschriften der wijsgeren zullen krijgen. Dat zal pas zijn, wellicht, wanneer alle wijsgeren zo wijs geworden zijn dat zij de enige massa vormen. 0/5 Liegen Zo maak ik mij hoegenaamd niet onge rust over Tedje, mijn buurjongetje van tegen-de-acht. Jan van Ees ADVERTENTIE De bekende en door velen nog niet ver geten Nederlandse revue-artist Johan Bu ziau zal op donderdagmiddag 2 mei in het ziekenprogramma „Palet" via Hilversum II te beluisteren zijn in een door Jan Borkus geschreven klankbeeld. Buziau zal onder meer optreden in zijn schets „Haile Selassie" en er zullen scènes ten gehore worden gebracht uit revues uit 1936 en 1937, namelijk „Knal" en „Lachen de comedianten". Jan Borkus spreekt zelf de verbindende tekst. Een bekende kleinkunstenaar uit deze tijd, Toon Hermans, komt maandagavond over dezelfde zender in het Radioscoop- programma voor het voetlicht: Toon Her mans. Het gaat om „Toon Hermans privé", waarin allerlei figuren die Hermans gekend hebben toen hij jong was of die nu tot zijn omgeving behoren, iets over hem zullen vertellen. Onder meer zal men Aafje Bouber, Lou Bandy, Phyllis en de drie kinderen van de^ artist kunnen horen. Jan van Ees is compère in dit programma. Film Het Nederlandse Rode Kruis heeft de cineast Otto van Nijenhoff op dracht gegeven een voorlichtingsfilm te maken over de verschillende facetten van het werk van het Rode Kruis. Deze film zal begin september gereed komen. ADVERTENTIE Hij verwijt de Oostduitse intelligen- tsia, dat zij in deze tijd de rol van „zwer- ver tussen twee werelden wil spelen" en nodigt de intellectuelen uit „alle remmingen en geestelijke reserves over p boord te gooien". ADVERTENTIE qtp Wat maken we ons dikwijls druk om leugens. Ja heus. En toch... Kijk nou es langs die rijen boeken in uw welgevulde kasten. Al die auteurs zijn ongetwijfeld jongetjes geweest, die er flink op los ge logen hebben tot groot ongerief van be zorgde vaders en moeders. De beste „praat- stoelerszullen waarschijnlijk de grootste leugenaars zijn. „Al ben ik dan vroom, ik blijf toch mens", zegt Tartuffe ergens. Dat vergeten we wel es, dat we mens zijn. En dan, ik ben nou toch aan het smijten met wijsheden, hoe lang duurt het eer de waar heid aan het woord komt? Dan moeten er meestal eerst tientallen leugens aan de beurt zijn geweest. En daarom: wij ouders en grootouders moeten ons niet al te on gerust maken over de kleuters die aperte leugenaartjes blijken te zijn „U moet hem maar es goed onderhanden nemen", vraagt zijn moeder mij als hij weer met een leugen is thuisgekomen. Het kind heeft onlangs een boek gekre gen over dieren. Het éne moment komt hij van school thuis en vertelt dat hij on derweg op een „réüze" olifant gezeten heeft. Een andere maal - er was een circus op bezoek - komt hij vertellen dat er acht leeuwen waren losgebroken en hij zou ge holpen hebben om ze samen met de temmer weer in de kooi te brengen. Vanmorgen kreeg ik het zelf toch ook even benauwd. „Oom Jan!", komt-ie bij me binnenstor men, „Oom Jan, toen ik daarstraks langs uw tuin kwam, zat er een beer bij het rommelhok. Een dikke vette bruine beer!" „Ben je er zeker van dat het Robin niet was?", deed ik ernstig, in een poging om hem eindelijk op het pad der waarheid terug te brengen. „Heus oom! Het was de hond niet, het was een beer". Ik trok hem vaderlijk naar me toe. Zijn hoofdje rustte tegen de plaats waar mijn vulpen zat, waar ook zo het een en ander uit was gekomen, dat niet helemaal door de beugel kon. „Luister nou Tedje. Oom Jan houdt heel veel van je, maar hij weet ook dat je nog al eens vaak jokt. En jokken is niet mooi, Ted. Ons Lieve Heertje houdt niet van jongetjes die jokken. Nou zal ik jou even alleen laten en dan moet jij maar es vra gen aan het Lieve Heertje of Hij jou wil vergeven dat je wel es een leugentje ver telt, en beloven dat je zult proberen het nooit meer te doen". Ziezo. Ik vond dit een aardig idee van mezelfIk liet hem enige ogenblikken al leen. Toen ik de kamer binnenkwam, stormde hij op me toe. „Nou, Oom Jan", kwam het enthousiast, „Ons Lieve Heertje hééft me vergiffenis geschonken, maar Hij zei toch van die beer dat Hij er zélf óók niet helemaal zeker van was geweest!" Nou ja. Wat doe je dan? Er lag nog een plakje chocola in de kast, dat geef je 'm, mét een klap op zijn billen. Dan stuur je 'm de straat op. Je neemt de telefoon en je zegt aan zijn moeder dat ze een Münchhausen gebaard heeft, of op z'n minst een Tartarln.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 5