Geen plan voor kernwapens in ons leger, zegt Von Brentano Golden Fiction Haarlems comité neemt initiatief tot internationale Anti-atoombom-actie Chefarine „4 Ongerustheid vooral gewekt in niet-wetenschappelijke kringen beroemde geneesmiddelen in t tablet doen wonderen! Eerdere verklaringen ten spijt Nieuwe Russische nota verbaasde Bonn, gezien antwoord op vorige raatótoel Massale volksbeweging moet regeringen overtuigen van noodzaak der afschaffing van kernwapens Selwyn Lloyd over kemproeven r Hoe is het ontstaan .J WOENSDAG 1 MEI 1957 3 Denen antwoorden Moskou: „Wij blijven NAVO trouw" ZESENTWINTIG - bij Shakespeare en bij Golden Fiction Sneeuwbalsysteem Demonstratie Adhesie „De derde weg" en de atoombomproeven Duif Stel bezoek aan de tandarts niet uit Dit woord: GAS (Van onze correspondent in Bonn De Westduitse minister van Buitenland se Zaken, Van Brentano, heeft op een pers conferentie in het Bundeshaus voor onge veer twee honderd binnen- en buiten landse journalisten gepoogd de argumen ten in de laatste Russische nota, die door Gromyko in de Westduitse ambassade in Moskou werd overhandigd, te ontzenuwen. Hij ontkende boudweg, dat de Westduitse Bondsregering van plan was het Westduit se Bondsleger van kernwapens te voorzien. Die bewering is vals, zei Von Brentano. Wij hebben echter zelf Bondskanselier Adenauer en zijn minister van Defensie, Strauss, in de laatste weken ettelijke ma len uitdrukkelijk op persconferenties in dezelfde zaal van het Bundeshaus horen verklaren, dat West-Duitsland wat zijn bewapening betreft geenszins bij de andere landen van de NAVO zou mogen achter staan en dat het daarom op den duur ook over kernwapens zal moeten beschikken. Toen journalisten de minister daarop wezen, moest hij toegeven dat het West duitse bondsleger mettertijd wel met kern wapens zal worden uitgerust, wanneer het inmiddels niet tot een algemene vermin dering van deze aard van bewapening was gekomen. De bondskanselier en zijn rege ring streefde echter naar zulk een vermin dering van die gevaarlijke bewapening. Volgens Von Brentano zouden om tech nische redenen nog twee of drie jaar moe ten voorbijgaan voordat de staten van het Europese continent en dus ook West- Duitsland van nucleaire wapens konden worden voorzien. Daarom vond hij de nota van de Sovjet Unie zo onbegrijpelijk. Een paar dagen geleden nog had bonds kanselier Adenauer de Russische ambassa deur Smimov in Von Brentano's tegen woordigheid ontvangen en hem medege deeld, dat de Westduitse bondsregering hoegenaamd geen atomaire wapens van welke soort ook bezat en dat zij evenmin om kernwapens van buitenlandse her komst had gevraagd. Adenauer had Smir- nov medegedeeld, dat hij er persoonlijk te gen was, dat meer landen van nucleaire wapens zouden worden voorzien, omdat daardoor een gecontroleerde vermindering van de atomaire bewapening moeilijker werd gemaakt. Von Brentano wees er overigens op, dat de Bondskanselier al op de Londense con ferentie plechtig had beloofd, dat de bonds republiek geen a. b. en c.-wapens (ato maire, biologische en chemische wapens) zou vervaardigen. Deze bepaling is ook in de Parijse verdragen opgenomen. Machtsverhoudingen De Russische bewering dat West-Duits land de voornaamste wapenopslagplaats van Europa was geworden en dat voorna melijk van hier uit een oorlog met kern wapens moest worden gevoerd, vond hij ook al onbegrijpelijk. In de bondsrepu bliek staan op het ogenblik 6 Amerikaanse, 4 Britse, 2 Franse en 2 Belgische divisies benevens 1 Canadese en 1 Deense brigade. Daarbij moeten tegen het einde van dit jaar nog 5 Westduitse divisies komen. In de door de Russen bezette Oostzone echter zijn ongeveer 400.000 man Russische troe pen, ongeveer 8000 tanks en ongeveer 1500 vliegtuigen met nog 150.000 man van het volksleger in die zone. Achter dit poten- tiëel van mensen en van wapens staat dan nog een militaire macht van 75 divisies in de gordel van de satellietstaten en van 153 divisies in de Sovjet Unie met ongeveer 20.000 vliegtuigen. Bovendien beschikt de Sovjet Unie alleen al over 500 onderzee boten. De Russen hadden in hun nota voorge steld, dat men in beide delen van Europa geen kernwapens zou stationeren. „Gelo ven de Sovjets dan werkelijk", vroeg Von KOPENHAGEN (Reuter). - Denemarken heeft de Sovjet-bewering, dat het land een „vooruitgeschoven springplank en basis voor een aanval op de Sovjet-Unie" is, als onjuist bestempeld. In een antwoord, dat de Deense premier, Hansen, aan de Sovjet-premier, Boelganin, heeft gezonden, wordt gezegd, dat Dene marken deel wil blijven uitmaken van de Noordatlantische-Verdragsorganisatie Hansen zei op een persconferentie, dat in de nota duidelijk Denemarkens vaste overtuiging tot uiting komt, dat de NAVO een defensieve organisatie is en dat Dene marken gerechtigd is die maatregelen voor zijn verdediging te nemen, welke het zelf nodig acht. „Draaitafelridders" van de grote om roepverenigingen waren broederlijk verenigd op het podium van het Am sterdams Concertgebouw, waar zij voor een enthousiaste schare minnaars van de lichte muziek hun favoriete plaatjes draaiden. Brentano, „dat de veiligheid van Europa groter is wanneer de atoomwapens maar een paar honderd kilometer meer naar het westen en het oosten worden verschoven?" De minister vestigde er overigens de aan dacht op dat de Wetduitsche regering in het geheel niets met de wedstrijd op het gebied van de kernbewapening had uit te staan. „Bedreiging met zelfmoord Een paar uur nadat minister Von Bren- tona dit alles op zijn persconferentie had verklaard, heeft de bekende kerntheoreti cus, prof. dr. Von Weizsacker, een van de ondertekenaars en persoonlijk zelfs de ini tiatiefnemer van het vermaard geworden manifest der 18 professoren van Göttingen, in een van de grootste zalen van de uni versiteit in Bonn een voordracht gehouden, waarin hij er wederom voor pleitte dat het Westduitse leger niet met atoomwapens zou worden uitgerust. Hij geloofde welis waar niet, dat een van de grote mogendhe den afstand van zijn kernwapens zou wil len doen, maar een klein land kon dit wel en hij meende dat zijn eigen vaderland dit moest doen. De geleerde verklaarde, dat men alleen maar met atoombommen kan dreigen wanneer men bereid is tegelijk met. de tegenstander te gronde te gaan. Maar een bedreiging met iets, wat zijn eigen ondergang ten gevolge heeft, is geen bedreiging meer. Wie het geloofwaardig wil maken, aldus de geleerde, dat hij voor een vermindering van de kernbewapening is, moet zelf bereid zijn afstand van de kernwapens te doen. Prof. Von Weizsacker sprak voor een stampvolle zaal. Tal van buitenlandse diplomaten, waaronder leden van de Russiche ambassade, en een groot aantal leden van de Westduitse bondsdag bevonden zich onder zijn gehoor. Bonds kanselier Adenauer had de spreker laten mededelen, dat hij van plan geweest was ook te komen, maar dat hij op het laatste ogenblik was verhinderd. ADVERTENTIE a. 0p de Hoog torent de figuur van Shakespeare boven zijn tijd genoten. Zijn genialiteit schiep uit zesentwintig letters on sterfelijke werken, waarin prinsen, geliefden en narren hun wonderschone taal eeuwig zullen blijven spreken... Honderden tabakken, de samensteller van Golden Fiction zoekt, keurt, verwerpt. Zesentwintig houdt hij over. Zesentwintig uitgelezen tabakken, door ervaring, vakmanschap en toewijding gebundeld tot een uitzonderlijke sigaret. Uw Golden Fiction! EEN GULDEN GENIETING VOOR 90 CENT Een aantal inwoners van Haarlem en omgeving, een technicus, een fabrikant, een uitgever, een leraar en een drietal huisvrouwen, zijn thans in de openbaar heid gekomen met een groot opgezette Anti-atoombom-actie, waarvoor reeds telegrafische adhesiebetuigingen van de atoomgeleerde professor dr. Otto Hahn uit Göttingen en Lord Bertrand Russell uit Richmond zijn binnengekomen. De aanleiding voor de initiatiefnemers om thans hun Anti-Atoombom-actie wereld kundig te maken vormt de oproep van professor dr. Albert Schweitzer van 23 april jongstleden, welke op 3 mei door een der Nederlandse zenders zal worden herhaald. Het comité gaat er daarbij vanuit, dat Schweitzer zijn oproep niet in de eerste plaats richtte tot regeringen en vooraanstaanden, maar tot de naties der wereld, tot de mensheid, tot de openbare mening. Atoombom-Actie in een bepaalde politieke of religieuze richting zal willen stuwen. Men kan zich aanmelden als lid: door schriftelijke aanmelding bij het Centraal Bureau, Postbus 603 te Haarlem-Holland, of door storting van een vrijwillige bij drage op giro 4000 van de Twentse Bank te Haarlem ten gunste van de Anti- Atoombom-Actie". Door middel van een soort sneeuwbal systeem willen de initiatiefnemers tot de actie een ware internationale volksbewe ging ontketenen. Er zal een groot aan tal oproepen de wereld in worden ge stuurd. Degenen die gunstig daarop rea geren ontvangen een instructie hoe zij verder moeten handelen. Op deze wijze hoopt men in vele landen tot machtige demonstraties tegen de vervaardiging, het in voorraad houden en natuurlijk het ge bruik van kernwapens te komen. Deze demonstraties zouden gebruikt worden als middel om de regeringen ervan te over tuigen, dat tot elke prijs tot een regeling in dit opzicht moet worden gekomen. Het eerste bereikbare doel is de beëindiging van de proefexplosies, die immers volgens tal van geleerden een gevaar voor de mensheid inhouden. Mede met het oog op het internationale karakter van de be weging is de oproep binnenkort in ver schillende talen verkrijgbaar. Men zal zich bij de actie niet tot het democratisch deel van de wereld bepalen, maar ook een ern stige poging ondernemen tot het peilen van de openbare mening in de landen achter het ijzeren gordijn. Voor alles wil het voor lopig comité, waarvan de heer G. A. de Bock uit Haarlem voorzitter is, de passieve stemming doorbreken van de velen, die menen dat de huidige ontwikkeling onver mijdelijk is en niet door de enkeling te beïnvloeden. Juist wanneer alle enkelingen vreedzaam tot een massa worden gemobi liseerd verwacht men een positief resul taat. Mocht de Anti-Atoombom-Actie in Ne derland reeds dadelijk grote weerklank ondervinden dan is het niet uitgesloten, dat reeds op de Tweede Pinksterdag in Den Haag een demonstratie wordt gehou den voor de afschaffing van proeven met, de vervaardiging, het opslaan en het ge bruik van kernwapens. In de oproep van het comité wordt nog herinnerd aan de woorden die Albert Ein stein kort voor zijn dood in 1955 schreef: „Onze wereld wordt bedreigd door een crisis, waarvan de omvang lijkt te ontgaan aan diegenen, die de macht bezitten om grote beslissingen ten goede of ten kwade te nemen. De ontketende atoomkracht heeft alles veranderd, behalve onze manier van denken en daardoor glijden wij af naar een katastrofe zonder weerga. Een nieuwe denkhouding is noodzakelijk, wil de mensheid voortbestaan. Het afwenden van deze dreiging is het meest urgente probleem van onze tijd. Op het beslissende moment en ik wacht op dit ernstige moment zal ik roepen met alle kracht, die mij rest", De Anti-atoombom-actie (A.A.A. zoals zij op de affiches en emblemen wordt aan geduid) heeft haar bedoelingen neergelegd in een communiqué, dat als volgt luidt: „De Anti-Atoombom-Actie te Haarlem Holland richt hiermede een oproep tot de mensheid, tot ieder mens persoonlijk, om zich, bewust van de ernst van de waar schuwingen die vele atoomgeleerden in de laatste jaren tot de wereld gericht hebben, aan te sluiten bij de Internationale Anti- Atoombom-actie. Zij wekt de volken van alle landen op in steden en dorpen comité's te vormen en contact op te nemen met het Centraal Bureau te Haarlem-Holland. Zij doet een beroep op gelijkgerichte organisaties en verenigingen zich bij haar aan te sluiten. Zij appelleert aan de pro fessoren en de studenten der universitei ten. Zij doet een beroep op allen, ongeacht verschil in religie, politieke overtuiging, nationaliteit of ras. Beseft uw morele plicht als mens ten opzichte van uw naaste en ons nageslacht. Moge iedere Nederlander beseffen, dat de woorden, die professor Albert Schweit zer op 3 mei a.s. om 20.30 uur voor de radio zal spreken, gericht zijn tot elk van hen, tot elk van ons persoonlijk! Moge ieder daaruit de consequentie trekken, om zich aan te sluiten bij en zich in te zetten voor de Anti-Atoombom-Actie, die beoogt: Het beëindigen van alle proefexplo sies, het verbieden van de verdere produktie van kernwapens en het ver nietigen van alle reeds vervaardigde kernwapens. Uitdrukkelijk wordt medegedeeld, dat de Anti-Atoombom-Actie op strikt neutrale basis is gegrondvest. Voormannen van enige politieke partij of geestelijken van welke religieuze richting dan ook zijn uit gesloten van het bekleden van leidende functies, omdat de actie zich wil vrijwaren tegen de mogelijkheid, dat men de Anti- Toen Einstein deze woorden schreef, was het plan tot de Anti-atoombom-actie reeds ontstaan. De initiatiefnemers menen, dat het beslissende moment om te handelen nu gekomen is. Ter voorbereiding van haar actie had het comité prof. Albert Schweitzer, Lord Bertrand Russell, prof. dr. Otto Hahn en prof. F. JoliotCurie van zijn plannen telegrafisch op de hoogte gesteld. Zoals reeds gemeld is, hebben Lord Bertrand Russell en prof. dr. Otto Hahn daarop on middellijk gunstig gereageerd. Hahn tele grafeerde: „Ik begx-oet de oproep van dr. Albert Schweitzer en zou gelukkig zijn met een internationale beperking der atoomwapens en de gewone wapens". Rus sell antwoordde: „Telegram juist ontvan gen. Ondersteun afschaffing van proeven ernstig". Eerder had Lord Bertrand Russell geschreven, dat hij ook een internationale conferentie tot uitsluiting van oorlog wenste. Het comité wil nu juist door zijn actie daar het goede klimaat voor schep pen. Tenslotte delen wij mede, dat het comité bestaat uit de heren G. A. de Bock, voor zitter; R. H. Uytenbogaart, secretaris; Chr. F. Keyser, penningmeester; A. Quakernaat, vlce-voorzitter; mevrouw N. de Bock Verdel, mevrouw M. N. RotTroost en mevrouw J. J. Quakernaat. Ter vermijding van misverstand delen wij mede, dat geen dezer personen tot extreme politieke rich tingen behoort. De persconferentie, waar op het comité zijn plannen ontvouwde, werd onder meer bijgewoond door een vertegenwoordiger van de ambassadeur van India en een redacteur van het Rus sische persbureau Tass. Van de zijde van de vredesbeweging ,.De derde weg" deelt men ons mede, dat de algemene vergadering van deze vredesbe weging, welke zaterdag in Utrecht werd gehouden, met algemene stemmen een pro test tegen de atoomproeven heeft aangeno men. Aan de resolutie ontlenen wij: „De algemene vergadering protesteert tegen de uitlating van minister Staf dat hij niet ge looft dat Nederland bezwaar zou hebben tegen de opslag van atoomladingen op Ne derlandse bodem en is daarentegen met de achttien Westduitse atoomgeleerden van oordeel dat kleine landen zich op het ogen blik nog het beste beschermen en de we reldvrede nog op de snelste wijze bevorde ren wanneer zij nadrukkelijk en vrijwillig afzien van het bezit van alle soorten atoomwapens". Verder protesteert „De derde weg" te gen de voortgaande atoombomproeven van de Sovjet-Unie, Engeland en Amerika en stemt in met alle pogingen die op het ogen blik ondernomen worden om de proefne mingen met kernwapens te doen eindigen. ADVERTENTIE Bij pijn, griep ol „landerig" gevoel zorgt een enkel tablet dat U weer met plezier Uw werk kunt doen! Ijskoud handje Het is niet ondienstig in dit grote dag blad even een kleine verklaring te geven van de soms rechtuit verschrikkelijke kre ten en andere menselijke geluiden, welke de late passant bij het voorbij gaan van onze woning kan vernemen. Hij behoeft de politie -niet te waarschuwen, noch het ruitje van de voordeur in te slaan. Want deze kreten zijn normaal bij ons. Zij bege leiden de slaap onzer huisgenoten. Ten eerste is er het genuanceerde snorken. Dit beweegt zich langs alle toonaarden van verstopte neuzen, voor jaar sv er koudheden, griepjes en nerveuze aandoeningen. Onze Wout, die naar hij dikwijls mededeelt, in zijn dromen vaak een zwarte hond ontmoet waarvoor hij bijzonder bang is, snurkt heel mooi en men kan al zijn droomavonturen haarfijn vol gen. Eerst ligt hij stil en ronkt gedragen voor zich heen. De huig vibreert hem als een snaar in de gorgel. Maar dan versnelt zich de ademgang: hij ziet in de verte zijn zwarte hond reeds naderen. Nu, die hond (zo verklaart onze Wout dat) gaat daarna op de achterpoten staan en kijkt hem met geweldige ogen aan. „Draaiende ogen!", roept Wout. Wij knikken dan; dat is het stadium waarin hij gaat kreunen. „En dan valt hij aan!", riept Wout. „En dan word ik meteen wakker". Het klopt. Want dan heeft Wout's snorkcyclus het hoogtepunt bereikt: hij geeft een gruwelijke grauw af, een blaf bijkans, kraakt daarna geruime tijd. reusachtig met zijn bed en begint op nieuw. Wij hebben ook dikwijls bezoek van een kennis, die afwisselend wat lallerig zingt of een eenvoudige militaire excercitie leidt. „Links, rechts, een, twee, drie, vier, richten!", roept de man in zijn slaap en hij is zeer verwonderd als hij dat des mor gens van ons verneemt. Jullie hebben hier aardstralen of zo!", zegt hij dan, „want thuis doe ik dat nooit. Nooit. Hoogstens een beetje zingen. En ook wel babbelen, zeggen ze. Babbelen. Maar nooit verstaan baar". Wij hebben verder AU. Ali heeft wel eens een laat voorbijganger de voortuin ingelokt (bij wijze van spreken) met haar hoogst aangrijpende slaapgerucht. „IK schrok me naar van de juffrouw", zei hij. Wie het niet kent, schrikt inderdaad ook wel van Ali. Ali nu heeft typisch-vrouwelijke ang sten. Die kijkt eerst onder het bed, sluit vervolgens, tegen insluipers, zorgvuldig de afvoer van de wastafel; kijkt in de kas ten; doet alle laden toe en gaat liggen. En voelt ineens, deze Ali, ineens, een ij s- koud handje. Een ijskoud handje. Zij voelt dat dus in haar slaap, dat ijskoude handje. Dat gaat dan ongeveer zo (als wij u even haar slaapvertrek binnen mogen leiden): haar rechterhand trekt de deken wat hoger en ineens stuit die lékker-war me rechterhand op een ij s koud hand- j e, dat roerloos op het dek ligt. Ali schrikt dan ontzettend in haar slaapje. En gilt. Juist: zij gilt zodanig dat argeloze voorbij gangers als verlamd op het wegdek blijven staan. Vaak met klauwende handen van de schrik. Het merkwaardige feit, dat zij later bemerkt, deze All, dat dit ij sk oude handje altijd weer haar eigen linker hand. is, die gevoelloos is geworden, doet niets af of toe aan het feit, dat Ali telkens weer even luid gilt. Dit dan even ter geruststelling, van nachtelijke wandelaars, dronkaards, nacht wakers, politieagenten, nerveus-gestoor den, slaapwandelaars, minnepijners, dag- schuwen, moordenaars, inbrekers, stieku- merds en willekeurige stappers-met-har de hakken, die des nachts onze woning passeren. Het is meestal het ij sk oude handje. Of Wout met zijn zwarte hond. Meestal. Daar maandelijks gemiddeld ongeveer een kwart miljoen saneringskaarten aflo pen, meent het hoofdbestuur van de Ne- derlandsche Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde er nog eens met klem tegen te moeten waarschuwen dat men alleen dan tandheelkundige hulp inroept als dit dringend noodzakelijk is. Het gevaar dreigt, aldus de maatschap pij, dat bij een eventueel herstel van de normale betrekkingen tussen de zieken fondsorganisaties en de tandartsen, aan de vraag naar hulp. die zich dan inmiddels heeft opgehoopt, op dat moment niet kan worden voldaan. LONDEN (Reuter) De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Selwyn Lloyd, heeft maandag In een vraaggesprek voor het BBC-programma „Vrouwenuurtje" ge zegd, dat communistische bronnen verant woordelijk zijn voor een groot deel van de opwinding over de aanstaande Britse proeven met de waterstofbom. Lloyd zei geen reden te zien, waarom de proeven het Britse morele leiderschap in de Aziatische wereld zouden schaden. Hij achtte het in het belang van Japan en andere Aziatische landen, dat dit afschrikmiddel tegen een communistische aanval bestaat. De com munisten willen voorkomen, dat Groot- Brittannië een derde atoommacht wordt, aldus Lloyd, die evenwel dit niet van de Japanse premier verwachtte. Hij. noemde het „bijzonder dwaas" om zoveel geld, ma teriaal en mensen aan de vervaardiging van kernwapens te besteden en deze dan niet te proberen. Hij zei de bezorgdheid te begrijpen, maar voegde eraan toe dat deze in hoofdzaak afkomstig is uit niet-weten- schappelijke kringen. „Onze komende proeven zullen volkomen onbeduidend zijn. Ik ben niet in het minst bezorgd over de gevolgen ervan", aldus Lloyd, die de waterstofbom het grootste afschrikmiddel tegen oorlog achtte welke de wereld ooit gekend heeft. Volgens de Britse regering zullen er drie trappen zijn, waarlangs men tot overeenstemming inzake beperking van kernwapens kan komen: eerst de re gistratie van proeven door de UNO en enig internationaal toezicht, dan een akkoord pver beperking en tenslotte overeen*tem- ming over algehele afschaffing van proe ven. Gerucht over uitstel (UP) Twee Londense kranten, de „Evening News" en de Daily Express" hadden dezelfde dag bericht, dat Enge land zijn serie H-bomproeven zou willen uitstellen. Officiële woordvoerders ver klaarden hierop, dat er nooit een bepaalde datum voor de proeven bekend is gemaakt. Wel werd bevestigd, dat Sir William Pen ney, chef voor ontwikkeling der kern- wapensop 1 juni naar de Pacific zal vlie gen. Voor zover bekend, was hij niet eer der van plan geweest de proeven daar zelf bij te wonen. CHICAGO (UP) „Het zal tenminste duizend personen het leven kosten, wan neer Engeland zijn plan doorzet H-bom proeven te houden in het gebied van de Grote Oceaan", zo heeft de Amerikaanse biochemicus dr. Linus Pauling, die een Nobelprijs voor chemie gewonnen heeft, verklaard. In een redevoering, waarin hij bepleitte onmiddellijk de proeven met wa terstofwapens te staken, zeide Pauling voorts, dat Britse geleerden zelf voorspeld hebben dat de Britse proeven ongeveer 20.000 gevallen van beenkanker zouden veroorzaken. CANBERRA (UP) De Australische premier Robert Menzies zal niet ingaan op een voorstel van de oppositieleider dr. Herbert Evatt, een referendum te houden over het al dan niet verbieden van kern proeven. Menzies .verklaarde op 9en pers conferentie, dat dergelijke kwesties niet door mensen zonder enige technische ken nis konden worden beslist. De regeringen dienen de verantwoordelijkheid te dragen, aldus de premier. LONDEN (UP) Op de ontwapenings conferentie te Londen heeft de Russische afgevaardigde V. A. Zorin voorgesteld alle proeven met H- en A-wapens te staken zonder een oplossing van andere ontwa peningsproblemen af te wachten. De Russische afgevaardigde verklaarde dat het „noodzakelijk, mogelijk en urgent" is, dat de subcommisie voor ontwapening van de UNO „althans een minimum" be reikt wat betreft de ontwapening. „In de allereerste plaats dienen de proeven met atoom- en waterstofbommen, althans in elk geval tijdelijk, te worden stopgezet", zo zeide hij. Gas behoort tot de zeldzame woor den, waarvan wij precies weten hoe en wanneer zij zijn ontstaan. De Brusselse scheikundige J. B. van Helmont heeft in het midden van de zeventiende eeuw deze naam gegeven aan „van de gewone dampkringslucht verschillende lucht- vormige vloeistoffen". De keuze van de naam was geheel willekeurig, maar Van Helmont getuigt zelf dat hem het Griek se woord chaos erbij voor de geest zweefde. Van chaos maakte hij chas en daarvan gas. Uit het Nederlands is het woord in tal van andere talen overge nomen, hetzij in de spelling gas, hetzij in die van gaz, zoals in het Frans en het Portugees.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 5