Washington verwacht kentering
in het ontwapeningsoverleg
Koningin en Prins uit Zweden
naar Nederland vertrokken
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Controle op kernproeven en
op wapenopslagplaatsen f
Stuurman Cohen
Stassen met „verrassing" naar Londen
Luisterrijk banket besloot het bezoek
LAATSTE NIEUWS
Straaljagerpiloot
behoedde stad
voor ramp
Anti-Amerikaanse rel op
Formosa
RONSON AANSTEKERS
Opklaringen
Voorbehoud
Struikelblok
V erkeer songelukken
DIT JAAR: 425 DODEN
Drie doden in het verkeer
Na drie zonnige feestelijke dagen
J. J. VAN KOOTEN
Solex de eerste en de beste v.a. 349.50
De Franse kabinetscrisis
Pleven aangezocht voor
formatiepoging
A. de Jong kandidaat voor
wethouder in Velsen
Het woord is aan
Negatief besluit
71e JAARGANG No 267
VRIJDAG 24 MEI 1957
302e JAARGANG No 115
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
TAIPEI, (UP) Een menigte van 1500
Chinezen heeft vandaag in de Formaanse
hoofdstad Taipei de Amerikaanse Ambas
sade bestormd en de Amerikaanse vlag
neergehaald als protest tegen de vrijlating
van een Amerikaans sergeant-majoor, die
een Chinese arbeider had gedood.
De woedende menigte gooide met stenen
en vernielde de ramen van de ambassade.
De Chinezen, die donderdag al de Ame
rikanen op straat uitjouwden, stroomden
vanochtend voor de ambassade samen om
te protesteren tegen het vonnis van de
krijgsraad samengesteld uit vijf kolonels en
drie sergeant-majoors, die gisteren de ser
geant majoor Robert Reynolds uit Colo
rado vrijsprak van de beschuldiging van
doodslag met voorbedachte rade van de
arbeider Lioe Tsji-Jan.
Reynolds zag Lioe door een raam van
zijn woning staan gluren naar zijn vrouw,
waarop hij de man in een vlaag van woede
doodschoot.
De vrijspraak van de Amerikaan werd
overal op Formosa aanleiding tot relletjes?
Een menigte kwam op het vliegveld van
Taipei bijeen om Reynold te molesteren,
voordat deze in alle stilte van dit eiland kon
vertrekken. MaarReynolds en zijn gezin
waren al vertrokken.
Een andere menigte dromde voor de
ambassade samen, schreeuwend „wij willen
de vertegenwoordiger van die barbaarse
Amerikanen zien".
De Chinezen omringden Amerikaanse
journalisten en trachtten hen te slaan. Een
correspondent van Associated Press moest
met geweld ontzet worden. De menigte
rond hem riep: „sla hem dood, sla hem
dood"
De Chinezen drongen toen op naar de
ambassade en haalden de Amerikaanse vlag
naar beneden, scheurden hem in stukken en
namen die stukken mee, voordat er Chi
nese politie-versterkingen waren aange
komen.
Veertien auto's van de ambassade wer
den in brand gestoken door betogers. De
politie greep niet in. Twee Amerikanen
in de ambassade, die er niet tijdig in slaag
den zich in veiligheid te brengen in het
souterrain van het gebouw, zijn afgeran
seld door de Chinezen die het gebouw be
stormd hebben. Het waren de perschef
Alexander Boase en de politieke chef Paul
Meyer. Hun kwetsuren zijn later in het
legerhospitaal behandeld.
Het Amerikaanse militaire radiostation
heeft alle Amerikanen op Formosa aange
raden binnenshuis te blijven.
Ook de Chinese autoriteiten op Formosa
hebben protest aangetekend tegen de vrij
spraak van Reynolds.
ADVERTENTIE
JUWELIERS - HORLOGERS
HOUTPLEIN 15 - HAARLEM
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
vrijdagavond tot zaterdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Plaatselijk wat regen maar ook
flinke opklaringen. Matige, tij
delijk krachtige oostelijke wind.
Iets hogere middagtemperaturen
Volledige weerrapporten op pagina twee
De kernreactor in de tentoonstellings
hal van Het Atoom" op Schiphol is
kritisch gemaakt. Drie dagen is men
bezig geweest met het inbrengen van
de splijtstof-elementen in het hart van
de reactor. Dat bevindt zich op de
bodem van een zes meter diepe tank,
die gevuld is met 45.000 liter gedestil
leerd water. Dit water fungeert als
een beschermende mantel tegen radio
actieve straling. Men ziet op de foto
het moment, ivaarop met behulp van
het afstandsgereedschap het laatste
element op zijn plaats wordt gebracht,
in het verlichte bassin. Daarmee is de
kernreactor in staat gebracht om te
werken.
LONDEN (UP) In diplomatieke kringen te Londen gaat het gerucht, dat
de Amerikaanse afgevaardigde bij de ontwapeningsbesprekingen in Londen,
Harold Stassen, maandag verrassende nieuwe Amerikaanse ontwapeningsvoor
stellen zal doen. Men brengt deze voorstellen in verband met de kwestie der
proefnemingen met kernwapens. Er gaan geruchten, dat de Verenigde Staten
zullen voorstellen, dat in Siberië en in het westelijk deel van Amerika een inter
nationaal controle-station zal worden opgericht dat waakt tegen geheime proef
nemingen.
WASHINGTON (Reuter) Verwacht wordt, dat de Verenigde Staten volgen
de week op de ontwapeningsbesprekingen te Londen een voorstel zullen indie
nen tot een kleine beperking van het aantal wapens als eerste stap in de richting
van een algemene ontwapeningsovereenkomst. Van welingelichte waarnemers
te Washington wordt vernomen, dat dit is besloten op het Witte Huis tijdens de
vergadering van president Eisenhower met de leden van de nationale veilig
heidsraad. Dit plan zou inhouden, dat wapens uit de nationale voorraden zullen
worden overgedragen aan internationale inspectiedepots, die onder toezicht zou
den moeten komen van een UNO-orgaan. Onder de wapens zouden vliegtuigen,
onderzeeboten en andere schepen, tanks, geleide projectielen en artillerie vallen.
Volgens de waarnemers te Washington
zijn de vijf mogendheden die te Londen
over ontwapening beraadslagen, van oor
deel, dat aan een eerste, beperkte overeen
komst over ontwapening meer landen
moeten deelnemen, wil de overeenkomst
doelmatig zijn.
Verder wijzen de waarnemers, die veel
voorbehoud in acht nemen bij commen
taar op de vooruitzichten, erop, dat de
Sovjet-Unie heeft meegedeeld te willen
onderhandelen over een beperkte, gedeel
telijke overeenkomst. In Washington is
men over het algemeen van mening, dat
er besloten is een krachtige poging te doen
de Sovjet-Unie inzake het ontwapenings-
vraagstuk „halverwege" tegemoet te ko
men. De verklaring, die Eisenhower
woensdag op zijn wekelijkse persconfe
rentie heeft afgelegd en die Stassens opti
mistische visie volledig lijkt te steunen,
heeft in vele kringen te Washington de
mening doen postvatten, dat de eerste
grote kentering in het oude ontwapenings-
vraagstuk wellicht op handen is. Deze ken
tering kan misschien ter sprake komen bij
de behandeling van de kwestie van de
vermindering van de strijdkrachten tot
een van te voren overeengekomen niveau
en de kwestie van de overeenkomst inzake
de vermindering van de wapens van het
klassieke type.
Het voornaamste struikelblok blijft ech
ter de kwestie van de inspectie en de con
trole. De Amerikaanse minister van De
fensie, Charles Wilson, heeft op een bij
eenkomst van de subcommissie voor toe
wijzingen van de Senaat verklaard dat er
naar zijn mening geen werkelijke grond
bestaat om aan te nemen dat het inter
nationale gevaar verminderd is. Hij zei
dat het voorstel om de begroting voor de
fensie voor het komende fiscale jaar met
2.587 miljoen dollar te besnoeien „in feite
neerkomt op een onverstandige wedden
schap met de veiligheid van de natie als
inzet".
Volgens Wilson bestaan er in Europa en
het Verre Oosten nog talrijke moeilijke,
onopgeloste vraagstukken. „De gevechten
in het Nabije Oosten zijn gestaakt, maar
de problemen in dit gebied zijn niet op
gelost. Tegen de tijd dat de begroting voor
defensie bij het Congres wordt ingediend,
kunnen wij geplaatst worden tegenover
nieuwe, moeilijke toestanden in het Nabije
Oosten of elders", aldus Wilson. Hij ver
klaarde dat zijn standpunt gedeeld wordt
door de commissie van stafchefs.
Tengevolge van verkeersonge- i
lukken in ons land zijn in 1957 om
het leven gekomen 425 personen,
van wie 87 kinderen.
De zevenenzestigjarige K. Vinke uit
N i e u w-V e n n e p, die op 18 mei op de
Venneperweg, toen hy op zyn bromfiets de
weg overstak om naar zijn huis te rijden,
door een auto is aangereden en naar de
Ursula-kliniek te Wassenaar is overge
bracht, is donderdag overleden.
Het 3-jarige dochtertje Wietske van de
familie Veldman te D r o n r ij p, is toen
het kind met een autoped tussen de dorps
kern en de brug over het Van Harinxma-
kanaal de weg overstak aangereden
door een tankauto. Enkele ogenblikken
later is het kind overleden.
Op een afgesloten bouwterrein aan de
Meteorenstraat te Enschedé is het acht
jarig jongetje W. R. Crietee door een
vrachtauto overreden. Het kind overleed
vrijwel onmiddellijk. De chauffeur was
bezig zijn auto achterwaarts het terrein op
te rijden toen het jongetje op een treeplank
sprong en enkele meters meereed. Het kind
is er daarna afgesprongen of afgevallen en
kreeg een voorwiel van de auto over het
lichaam.
MET EEN TAPTOE, gespeeld door de
Marinierskapel werd donderdagavond
het gala-banket, gegeven door Koningin
Juliana en Prins Bernhard in het be
roemde Grand Hotel van Stockholm be
sloten. De taptoe besloot tevens het
statiebezoek. Het vorstelijk paar is heden
om 11.10 uur onofficieel vertrokken van
CJ 'O cl
door het Zweedse koninklijke paar.
Het Koninklijke Nederlandse paar
OCCCXXXXXXXXXXXXJOOOOOOOl
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
het .vliegveld Bromma, uitgeleide gedaan
inkliik
heeft het vermoeiende programma ken
nelijk met genoegen uitgevoerd en het
werd overal met grote belangstelling en
genegenheid begroet. Dit werd ook dui
delijk gedemonstreerd, toen de Koningin
donderdagmorgen zich buiten Stockholm
begaf voor het bezoek aan de industrie
stad Södertalje, 37 km ten zuiden van
de Zweedse hoofdstad, waar bijna de
gehele bevolking van ruim 30.000 zielen
op de straat was om de Nederlandse
vorstin te zien.
Toen Koningin Juliana en Prins Bernhard
donderdagmiddag het oude kasteel Grips-
holm bezochten, wachtte hun daar een ver
rassing. Na de lunch met de Zweedse ko
ninklijke familie in een van de historische
salons werden zij door koning Gustaaf uit
genodigd voor een korte voorstelling in het
kleine ronde theatertje, dat in een van de
ronde torens van het kasteel is gebouwd.
Zij hoorden hier aria's uit Mozart's „Figa
ro's Bruiloft", gezongen door artiesten van
de Stockholmse opera. Van Gripsholm,
welks rode bakstenen torens in het blauwe
water van het Maler Meer spiegelden, ging
het vorstelijke gezelschap rechtstreeks naar
het Nationale Museum in Stockholm, waar
zij door een belangstellende menigte met
een driewerf hoera werden begroet. De
Prins nam hier afscheid om zich opnieuw
voor zijn keelaandoening naar een arts te
begeven.
Musetimbezoek
De vorstelijke gasten verbleven bijna een
uur in het museum en Koningin Juliana
werd daarbij rondgeleid door de directeur,
dr. Otto Sköld, met wie zij zich in de Rem-
brandtzaal lange tijd alleen onderhield. Na
afloop zei dr. Sköld: „De Koningin weet
evenveel over Rembrandt als ikzelf". Bij
zondere aandacht trok het grote Rem-
brandtdoek „Claudius Civilis", een van de
waardevolste bezittingen van het museum.
Staatsiebanket
Om acht uur donderdagavond is in het
Grand Hotel aan de Strandweg in Stock
holm het Nederlandse staatsiebanket be
gonnen, dat de luisterrijke afsluiting van
drie zonnige en feestelijke dagen in de
Zweedse hoofdstad was. De Strandweg, an
ders een centrum van bruisend verkeer,
was geheel afgezet, toen de honderd gasten,
die voor het banket waren genodigd, aan
kwamen. Voor de ingang van het hotel was
een Nederlandse wacht van mariniers in
gala-uniform opgesteld. Het banket vond
plaats in de gouden zaal van het hotel, een
hoge pronkzaal met vergulde zuilen, waar
tussen kostbare gobelins hingen en die een
rijk geornamenteerd barok plafond schra
gen.
Geschenk naar het hart
Voor de zetel van de Zweedse koning
stond een kleurrijk bloemstuk van orchi
deeën. Koning Gustaaf is een hartstochte
lijk verzamelaar van orchideeën en dit
zeldzame bloemstuk was dan ook tevens
bedoeld als een vorstelijke gift aan de
gastheer; het bevatte namelijk juist die
zeldzame soorten orchideeën, welke tot
dusver aan de verzameling van de koning
ontbraken.
Aan de hoofdtafel nam Koningin Juliana
gekleed in een avondkleed van lichtblauw
lila chiffon, plaats tussen koning Gustaaf
en prins Bertil. De Zweedse koning droeg
de uniform van generaal der luchtmacht.
Rechts van de koning zat koningin Louise
in lichtblauw satijn met bloemen van zil
verborduursel en Prins Bernhard in de uni-
vorm van admiraal. Voorts zaten aan de
hoofdtafel de prinsessen Sybilla, Marga-
rethe en Desirée, minister-president Erlan-
der, minister Luns, de hofdame mevrouw
Van Wickevoort Crommelin en de hertog
van Söderland. De Zweedse minister van
Buitenlandse Zaken, dr. Unden, had zich
laten verontschuldigen daar zijn kleinzoon
bij een val van een rots om het leven was
gekomen.
Taptoe tot slot
Toen het strijkje, bestaande uit leden
van de Marinierskapel, de volksliederen
had gespeeld, traden vierentwintig in tra
ditionele gala-uniformen gestoken lakeien
aan om de „Medaillons Neva" op te dienen.
Verder omvatte het menu: „tortue claire au
madeira, „delices de turbotin polignac",
„jambon braise aux primeurs", „asperges
de westlande", biscuits glacé princesse",
„friandises et fraises". Het strijkje speelde
walsen en een menuet van Mozart, een
stuk van de Zweedse componist Frederik-
sen en Nederlandse dansen.
Het weelderige festijn, waarbij geen tafel
redevoeringen werden gehouden, duurde
tot elf uur. Buiten het hotel blies intussen
de mariniersband van „De Zeven provin
ciën" met een taptoe, die bijzonder veel
belangstelling trok het staatsiebezoek ten
einde.
ADVERTENTIE
Houtplein 20 - Tel. 12000
Grote Houtstraat 140 - Tel. 12349
Prins Bernhard en koning Gustaaf
Adolf, koningin Louise en Koningin
Juliana in de loges van het theater in
Gripsholm, waar het koninklijk Zweeds
theatergezelschap een voorstelling ver
zorgde bij gelegenheid van het bezoek
dat onze vorstin en de prins aan
Zweden hebben gebracht.
ADVERTENTIE
PARIJS (UP) In Parys wordt ver
nomen, dat president Coty de oud-premier
René Pleven, een politicus van de „midden
weg", verzocht heeft om te trachten een
regering te vormen.
Coty zou Pleven echter pas definitief als
kabinetsformateur aanwijzen, als deze vol
doende aanmoediging krygt van de 13
party-groeperingen in de Nationale Ver
gadering om een regering te vormen.
CRESTVIEW (UP) Een straaljager
piloot van de Amerikaanse luchtmacht,
kolonel Hinton, heeft het stadje Crestview
in Florida donderdagmiddag voor een ramp
behoed door met zyn ügen vliegtuig vlak
voor een brandende onbemande straaljager
te gaan vliegen die in het centrum van de
stad dreigde neer te storten.
Hinton en de piloot van het tweede toe
stel, kapitein Morris, waren beiden met
hun Super Sabres opgestegen voor een
vlucht naar Las Vego„, toen Morris' ma
chine plotseling in brand vloog. De vlieger
was genoodzaakt van zyn schietstoel ge
bruik te maken en landde ongedeerd op
enkele kilometers buiten Crestview. Zijn
straaljager echter koerste in een zee van
vlammen op het centrum van de stad af.
Hinton dook toen met zyn eigen machine
onder de brandende straaljager door, ging
ervoor vliegen en manoeuvreerde zodanig
met de sterke luchtstroom en de uitlaat
gassen, dat het andere toestel van richting
veranderde en even buiten de stad te
pletter viel naast een onbewoond huis.
Door de gezamenlijke raadsfracties der
C.H.U. en A.R. wordt als kandidaat voor de
opengevallen wethouderszetel in het Vel-
sense college als gevolg van de benoeming
van de vanmorgen als zodanig beëdigde
heer J. C. Aschoff tot burgemeester van
Rozenburg, voorgesteld de heer A. de Jong,
raadslid vooi de A.R.-partij in Velsen.
Shakespeare:
Niets is op zichzelf goed of kwaad,
maar onze gedachten maken het zo.
De regering heeft, op het gebied van de
in ons land zo dringend nodige verbetering
der verkeerstoestanden, opnieuw een nega
tief besluit genomen. Opnieuw, want het is
helaas niet de eerste keer dat wij iets der
gelijks moeten signaleren. Het jongste ne
gatieve besluit ten aanzien van deze - niet
slechts voor de veiligheid maar ook voor de
economie uiterste belangrijke - sector van
onze nationale samenleving geldt, zoals
men heeft gelezen, de oeververbindingen
tussen Noordholland boven IJ en Noord
zeekanaal en de rest van Nederland. Dat
Amsterdam daarop heeft gereageerd met
„diepe teleurstelling, verbittering, veront
waardiging en boosheid", zoals een der
hoofdstedelijke bladen schrijft, kan men
zich gemakkelijk ••oorstellen.
Want voor Amsterdam is dit besluit van
de ministerraad niet minder dan een slag
in het gezicht, een slag die men (nogal on
handig) heeft gepoogd enigszins te ver
zachten door hoofdambtenaren van Ver
keer en Waterstaat enkele dagen tevoren
te laten verklaren, dat zovéél oeververbin
dingen als waarnaar gestreefd werd - IJ-,
Hem- en Coentunnel naast de nu bijna vol
tooide Velser tunnel en Schellingwouder
brug toch écht niet helemaal nodig wa
ren. Die manoeuvre was daarom onhandig
omdat zij het vermoeden wekte, dat het
departement van plan was te gaan afdin
gen, hetgeen op zichzelf de gemoederen der
Amsterdammers al prikkelde: toen daarop
de mededeling volgde, dat het in 't geheel
niet de bedoeling was, af te dingen, maar
dat de hele transactie werd geannuleerd,
was daardoor de ergernis des te groter!
Het ligt voor de hand, dat men vooral in
de hoofdstad zeer geschokt is door dit
kabinetsbesluit, want men had daar terecht
verondersteld, dat het jarenlange gezeur en
gemarchandeer over de bouw van de IJ-
tunnel nu eindelijk was afgelopen en dat
die tunnel tenslotte werkelijkheid zou wor
den. Even terecht staan de Amsterdammers
op het standpunt, dat de IJ-tunnel voor
hun stad en voor hun handel een levens
belang is en dat de twee andere geprojec
teerde tunnels slechts in geringe mate voor
de belangrijkheid van de IJ-tunnel onder
doen.
Maar het vraagstuk van de oeververbin
dingen is niet alléén voor Amsterdam (en
voor Zaandam) van grote betekenis. Het
bouwen of niet bouwen van de drie tunnels
zal ook zijn terugslag doen gevoelen op de
gehele verkeerssituatie rondom de IJmond.
De in-gebruik-neming van de Velser tun
nel, zonder dat er behoorlijke voorzienin
gen zijn getroffen voor de daarbij behoren
de royale aan- en afvoerwegen, zal voor
dit gebied toch al genoeg moeilijke proble
men scheppen. Zolang de randwegen nog
alleen op kaarten bestaan, zal het snelver
keer, dat van de Velser tunnel gebruik
maakt, in steeds toenemende mate door de
drukke binnenstad van Haarlem razen,
voortdurend groter gevaar opleverend voor
voetgangers en fietsers en tevens voor
Haarlems kostbaar bezit aan oude cultuur
monumenten.
Als de andere oeververbindingen er zou
den komen, zou de bevolking van Kenne-
merland zich althans hebben kunnen troos
ten met de gedachte, dat over enige jaren
de .taak van de Velser tunnel tenminste in
hoofdzaak beperkt zou blijven tot het die
nen van dat verkeer dat van nut is voor de
Hollandse kuststrook benoorden en bezui
den het Noordzeekanaal. Die taak zou op
zichzelf al omvangrijk genoeg zijn en zou
alleen naar behoren kunnen worden ver
wezenlijkt indien de tunnel niet als op
zichzelf staand einddoel zou worden be
schouwd maar zijn practische functie zou
kunnen vervullen als schakel in een reeks
moderne verkeerswegen.
Worden de plannen voor de bouw der
andere tunnels nu in de (toch al zo boorde
volle) regerings-ijskast gestopt, dan moet
Kennemerland er op rekenen, van dag tot
dag méér een doorgangskanaal te worden
voor alle snelverkeer dat zich beweegt tus
sen westelijk Nederland en België ener
zijds en niet slechts noordelijk Noordhol
land, maar bovendien Friesland. Gronin
gen, Noord-Duitsland en Scandinavië an
derzijds. De brug bij Schellingwoude zal
dan voornamelijk het meer locale verkeer
tussen het noorden van Noordholland en
het midden en zuiden des lands opvangen.
Economische voordelen van enige be
tekenis zullen Haarlem, de IJmond en de
rest van Kennemerland van dit snelverkeer,
dat er doorheen zal ijlen, niet kunnen ver
wachten. Daarentegen kan men er wél van
op aan, dat de overbelasting der op de Vel
ser tunnel aansluitende wegen, die onher
roepelijk in het vooruitzicht komt als er
geen tweede en derde tunnel worden ge
bouwd, allerlei ongewenste problemen voor
dit toch al zo dicht bevolkte gebied en voor
zijn nog overgebleven recreatie-mogelijk
heden zal scheppen.
In zo verre is er ook voor Kennemerland
wel reden tot bezorgdheid over de gevolgen
van het anti-tunnel-besluit.
Simon Koster
