Era
KOLEN CONTANT
Nieuw procédé bij wegenaanleg
Proefvak in nieuwe rijksweg
tussen Leiden en Voorschoten
Levensbeschrijving
van Beethoven
Oosteuropese „radioactiviteit"
gericht op Nabije Oosten
Uitzendingen uit Praag, Boekarest en
Sofia en straks ook uit Cairo
Geboorte van Marshall
plan herdacht
RIVOLI
Jaarlijkse uitstapje bejaarden
werd groot succes
Ondanks het zeer slechte weer
DE BEURS
van gisteren
Amsterdamse Beurs
HAARLEMS DAGBLAD -
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
17
In de nieuwe rijksweg 4 a, die Rotterdam
buiten Den Haag om met Amsterdam gaat
verbinden, legt de Nederlandse Heide
Maatschappij op verzoek van de Rijkswa
terstaat een proefvak aan, waarin voor de
fundering van de weg gebruik wordt ge
maakt van een nieuw procédé, dat wordt
aangeduid met de term grondcementstabi-
lisatie. Het doel er van is het verkrijgen
en handhaven van een verbeterd draag
vermogen van de grond onder alle weers
gesteldheden. Het proefvak in de rijksweg
wordt aangelegd omdat rijkswaterstaat een
indruk wil krijgen van de deugdelijkheid
van deze funderingsmethode voor zwaar
belaste wegen. Het krijgt een lengte van 8
kilometer en ligt tussen Voorschoten en
Leiden.
Het procédé bestaat hieruit, dat de ter
plaatse aanwezige grond in een bepaalde
in een laboratorium vastgestelde verhou
ding wordt vermengd met cement en wa
ter. Met walsen of stampers wordt dit
mengsel vervolgens gedicht, waarna een
stevig, vrij hard, niet-stuivend en duur
zaam grondoppervlak is verkregen, waarop
de gewenste slijtlaag, het eigenlijke weg
dek, kan worden aangebracht. Nagenoeg
alle voorkomende grondsoorten kunnen op
deze wijze met cement worden gestabili
seerd. De voordelen zijn: geringe mate
riaalkosten, grote bestendigheid tegen
vocht- en temperatuurveranderingen, de
mogelijkheid om vrijwel het gehele jaar
te kunnen doorwerken, het geringe onder
houd en de eenvoud van eventuele her
stellingen.
De Nederlandse Heide Maatschappij
heeft deze. methode, die in Engeland werd
uitgevonden en in Amerika werd verbe
terd, in ons land toegepast voor de aanleg
van landbouwwegen. Volgens een opgave
van de Cultuurtechnische Dienst moet er
in ons land nog ongeveer 40.000 kilometer
landbouwweg worden verhard. Tot dusver
geschiedde dit voornamelijk met hoog
ovenslakken. Dit materiaal is echter duur
en zeer schaars geworden, zodat per jaar
niet meer dan 800 km weg kon worden
verhard. Aangezien men verwacht dat het
aantal auto's in ons land in de komende
twaalf jaren zal verdriedubbelen moest er
naar een snellere en goedkopere wijze van
Oslo wenst in vredestijd
geen vreemde troepen
KOPENHAGEN (Reuter) De Noorse
socialistische premier, Gerhardsen, heeft
op een bijeenkomst van de Deense sociaal
democratische partij te Kopenhagen ver
klaard, dat Noorwegen zijn grondgebied
in vredestijd niet ter beschikking van bui
tenlandse militaire strijdkrachten zal stel
len, en dit slechts zal doen indien „We
worden aangevallen of ons rechtstreeks
door een aanval bedreigd gevoelen". Hij
voegde er aan toe, dat de kwestie van de
invoering ven kernwapens in de Noorse
defensie niet actueel is.
MOSKOU (UP) Het Russische dagblad
„Krasnaya Zveglza" heeft de Verenigde
Staten ervan beschuldigd Noorwegen als
„een onzinkbaar vliegdekschip" voor haar
„agressieve plannen" te gebruiken.
De levensbeschrijving „Beethoven in
Wenen, de roman van een vriendschap"
door Carl Pidoll. die bij G. J. A. Ruys te
Bussum is verschenen, onderscheidt zich
door haar opzet van het onafzienbaar vele.
dat er over deze componist is gepubliceerd.
De Oostenrijkse schrijver heeft het ver
haal namelijk in de mond gelegd van een
ambtenaar van de keizerlijke hofkansela-
rij, baron Nikolaus von Zmeskall, een his
torische figuur, die gedurende Beethovens
Weense tijd (dus van 1792 tot aan zijn
dood) met hem bevriend was. Dit -doet
veronderstellen dat hij een bijzonder even
wichtig mens geweest moet zijn, gezien
Beethovens prikkelbaarheid en cholerisch
temperament, dat vriendschappen van lan
gere duur vrijwel onmogelijk maakte Het
is daarom zeker een goede gedachte hem
als „filterpersoonlijkheid" naar Pidolls
eigen omschrijving het levensverhaal
van de componist te laten vertellen, waar
bij de lezer zich dit als het ware door de
bril van de baron ziet afspelen.
Zmeskall heeft voor Beethoven de ar
geloze, trouwhartige bewondering, die een
Boswell voor dr- Johnson koesterde. Een
wat overmatig gebruik van termen als:
zedelijke grotheid, mensheid, ethos, ideaal,
geniaal enzovoorts die onvermijdelijk
lijken zodra de naam van de „titaan" wordt
genoemd is in de mond van een tijdge
noot van Beethoven nog wel acceptabel.
Tenslotte is er sinds die tijd nog wel wat
meer veranderd dan de betekenis van
woorden. „Kracht is de moraal van men
sen die uitblinken boven anderen!" is een
lijfspreuk van Beethoven, die ons ook nu
toch wel een vremde smaak in de mond
geeft.
Het boek zal vooral in de smaak vallen
van jongere lezers en lezeressen, van vijf
tien tot achttien jaar, die bij voorbeeld na
een werk als „Eroica" uit de Sonatine-
feeks wat meer willen weten van het ka
rakter en de levensomstandigheden van
een der grootste componisten.
verharden worden omgezien. Deze meent
men nu in de grond-cementstabilisatie te
hebben gevonden.
De Nederlandse Heide Maatschappij heeft
twee „stabilisatietreinen" samengesteld, die
alle bij het stabiliseren te pas komende
werkzaamheden verrichten. Terwijl de
trein langzaam over het te bewerken weg-
vak schuift wordt de grond opgenomen,
vermengd met cement en water, weer op
de grond uitgespreid, glad gestreken en
met zware stampers verdicht. Bij elke
„trek" wordt de grond op deze wijze over
een breedte van 1.80 meter gestabiliseerd.
Het proefvak in de rijksweg 4 A bestaat
uit twee banen van elf meter. Hierop vor
dert de stabilisatietrein 500 a 600 meter
per dag.
Het Nederlands Ballet is in de studio
te 's-Gravenhage druk bezig met de
voorbereiding van het experimentele
programma, dat in een groot aantal
steden gedurende het Holland Festi
val zal worden vertoond. Onze foto
graaf maakte tijdens de repetities
enige opnamen: men ziet Linda Ma-
nez en Aart Verstegen in „De Hoed"
op de Eerste Symfonie van Serge
Prokovjev, een choreografie van Paul
Grinvis, een in België geboren Neder?
landse danser, die in Australië be
kend werd en thans deel van het Bal
let van de Markies de Cuevas uit
maakt. Op de foto links zietmen hem
zijn instructies geven.
MOZART-PLAQUETTE ONTHULD
IN DILIGENTIA
In de hal van Diligentia in Den Haag is
woensdagmiddag een Mozartplaquëtte ont
huld, welke vervaardigd werd door de
Haagse beeldhouwster Marian Gobius. De
plaquette, die Mozart aan het spinet voor
stelt, is met steun van het Nederlands
Kunstverbond door de Koninklijke Maat
schappij voor Natuurkunde aangekocht.
(Van onze correspondent in Wenen)
Daar de uitzendingen in het Arabisch
van radio-Moskou blijkbaar niet goed
doorkomen in het Nabije Oosten, hebben
enkele satellietzenders deze propaganda
overgenomen en hun radioactiviteit ver
sterkt, vooral in Tsjechoslowakije, dat al
geruime tijd wapens aan Egypte levert. De
Tsjechische radio zal tweemaal per week
een Arabisch programma verzorgen. De
radiosprekers zeggen bijvoorbeeld bij be
zoeken aan Damascus, Aleppo en Beiroet
een bewonderenswaardig „streven naar
nationale onafhankelijkheid en: een bewus
te ^strijd tegen het imperialisme" te hebben
waargenomen. Tsjechische technicizijn in
Cairo begonnen een zender van zeshonderd
kw op de middengolf te bouwen. Dit sta
tion zal „het sterkste van het Nabije Oos
ten en van Centraal-Europa worden".
Ook radio-Boekarest is met een speciaal
programma voor het Nabije Oosten begon-
Conferentie over Mars in
de Verenigde Staten
Waar kwam vorig jaar de
gele sluier vandaan?
WASHINGTON (UP) Van 17 tot 19 juni
zullen sterrenkundigen in het Lowell obser
vatorium te Flagstaff in de Amerikaanse
staat Arizona gegevens uitwisselen over de
planeet Mars, waarvan het oppervlak in sep
tember van het vorig jaar plotseling door
massieve gele wolken aan het oog werd ont
trokken. Tegelijkertijd zullen leden van de
Mars-commissie en de „Astronomical So
ciety of the Pacific" discussiëren over de spe
ciale uitrustingen die nodig zullen zijn voor
interplanetaire reizen.
De waarnemend directeur van het Lo
well observatorium en secretaris van de in
ternationale Mars-commissie, dr. Earl C.
Slipher, zal de gastheer zijn op deze confe
rentie. Dr. Slipher heeft zestigduizend fo
to's gemaakt van Mars, toen de planeet de
aarde in 1954 en 1956 naderde.
In 1954 zag Mars er „precies zo uit, als
sterrenkundigen hadden voorspeld". De smel
tende ijskap, de blauw-groene gebieden
„vermoedelijk vegetatie", en andere bekende
herkenningstekens, waren duidelijk zicht
baar. Maar in 1956, even voordat de planeet
het dichtst bij de aarde kwam, op ongeveer
35 miljoen mijl afstand, verschenen plotseling
gele wolken over de planeet". Deze omhul
ling, die bijna de gehele oppervlakte van
Mars bedekte bleef vier weken. Dr. Slipher
vermoedt dat de wolken een mengsel waren
van stof en waterdamp. De kracht die ze in
de atmosfeer van Mars stootte, heeft men
niet kunnen bepalen", aldus verklaarde men
van de zijde van de National Geographic So
ciety.
De geleerden zullen hun theoriën hierover
met elkaar vergelijken. „Onder de onder
werpen, die besproken zullen worden", aldus
de Geographic Society, „zijn het klimaat op
Mars, bezien vanuit het standpunt van men
selijke fysiologie en gerieven, biologische ex
perimenten onder condities gelijk aan die
welke naar men vermoedt op Mars bestaan,
en de speciale uitrusting, die de mens nodig
heeft indien en wanneer hij interplanetaire
reizen onderneemt".
K ort nieuws
Nieuw natuurreservaat. Het Staats
bosbeheer heeft in het nog niet ontgonnen
gebied van noordwest-Overijsel enkele com
plexen bebost rietland aangekocht, gelegen
tussen de buurtschappen Hoogeweg en Ka-
lenberg in de gemeente Oldemarkt. Ook een
nog in bedrijf zijnde eendekooi aldaar is
aangekocht. Het betreft hier een improduk-
tief gebied, waarin zich een rijk natuur
leven heeft ontwikkeld en dat derhalve voor
de wetenschap van belang is. Waarschijn
lijk zullen deze en verdere aankopen leiden
tot de instandhouding van een natuurreser
vaat.
Ruilen. Vrijdagavond wordt in de
zalen van de Landbouw- en Schippersbeurs
in de Koopmansbeurs te Amsterdam een
grote nationale zomer-ruilbeurs voor ver
zamelaars gehouden wegens»de steeds toe
nemende belangstelling voor de maande
lijkse ruilbeursavonden van de afdeling
Amsterdam van de Nederlandse Vereniging
„De Verzamelaar".
nen, tot nu toe in het Frans en het Engels.
Er wordt vijfmaal in de week uitgezonden,
waarbij de luisteraars bijvoorbeeld te ho
ren krijgen: Roemenen en Arabieren zijn
naburen, omdat hun landen in hetzelfde
geografische gebied liggen en vooral omdat
zij zich gemeenschappelijk verdedigen te
gen het kapitalisme. In Bulgarije heeft
men een Egyptische, een Syrische en een
Libanese student als spreker opgeleid voor
een dagelijkse uitzending in het Arabisch,
waarin fel wordt geageerd tegen het pact
van Bagdad en het plan van Eisenhower.
Saoedie - Arabië, Irak, en .Jordan w.qrden
nog niet rechtstreeks bewerkt.
- v'.
„Hulpdollars wezen Europa
de weg naar samenwerking"
„Samenvattend kan ik stellen, dat het
Amerikaanse initiatief van 1947, neerge
legd in de rede van George Marshall met
groot, en historisch gezien vrijwel onge
kend, succes is bekroond", aldus de staats
secretaris van buitenlandse zaken, drs. E.
H. van der Beugel, in een radiotoespraak,
die hij woensdagavond hield ter herden
king van het feit, dat tien jaar geleden
de toenmalige minister van Buitenlandse
Zaken van de Verenigde Staten, George
Marshall, in zijn beroemd geworden rede
voor de Harvard-universiteit een plan ont
vouwde voor krachtige hulp aan het door
de oorlog ontredderde Europa.
Marshall stelde de voorwaarde dat de
Europese regeringen gezamenlijk met een
initiatief zouden komen. De rol van de
V.S. moest volgens hem bestaan uit hulp
bij het opstellen van een Europees pro
gramma en uit latere steun bij de uitvoe
ring daarvan, voorzover dit mogelijk zou
zijn.
Amerika wenste ook dat geen onder
scheid zou worden gemaakt tussen over
winnaars en overwonnenen, zo vervolgde
de heer Van der Beugel, een onderscheid,
dat na de eerste wereldoorlog tot slechte
resultaten had geleid. De uitvoering van
het Marshall-plan slaagde in beide opzich
ten. De Amerikaanse hulp van bijna 15
miljard dollar, waarvan Nederland een
miljard dollar ontvng, was de injectie die
Europa nodig had om weer geheel te her
stellen van vijf jaar oorlog en tien jaar
depressie en oorlogsvoorbereiding.
Betekenis voor Nederland
De directe betekenis van de Marshall
hulp voor Nederland hebben wij allen aan
den lijve ondervonden, aldus de spreker.
In de achter ons liggende jaren is de wel
vaart snel gestegen, zo, dat in januari
1953 de Nederlandse regering aan Amerika
kon mededelen af te kunnen zien van
verdere hulpverlening. Het snelle herstel
van de watersnoodschade bewees het her
wonnen weerstandsvermogen van de Ne
derlandse economie.
De Europese samenwerking, die Marshall
als tweede doel had beoogd, kwam even
eens snel tot stand. Reeds in april 1948
werd in Parijs het verdrag gesloten, waar
bij een permanente organisatie voor Euro
pese samenwerking (de OEES) in het leven
werd geroepen. Deze nieuwe organisatie
hield zich in eerste instantie bezig met de
verdeling van de beschikbaar gestelde hulp
maar daarna ontwikkelde de OEES zich
als de organisatie, waarin regels voor han
dels- en betalingsverkeer in Europa wor
den vastgesteld en de naleving van deze
regels wordt besproken.
De activiteit van de OEES is thans ge
richt op het doen verwezenlijken van een
associatie tussen zes landen, die het ver
drag tot de Europese economische ge
meenschap en Euratoom tekenden en de
overige OEES-landen. Deze associatie zal
de vorm moeten aannemen van een vrij
handelszone, aldus de spreker.
De heer Van der Beugel zei tenslotte:
„De Marshall-hulp was niet alleen een on
misbaar element in het economische her
stel van de Europese landen, maar mede
dank zij dit wijze en edelmoedige initiatief
dat wij vandaag herdenken, is een nieuwe
'Periode in de Wes'teiiropese samenwerking
ingeïuid".
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
|P
Voor Pinkster!
JAPONNEN v.a. 29.75
GROTE HOUTSTRAAT SS.
HAARLEM
Het jaarlijkse uitstapje van de Benne-
broekse bejaarden is ook dit maal, ondanks
het slechte weer, een groot succes gewor
den. In ruim vijfentwintig personenauto's
met 218 ouden van dagen ging het onder
een fikse regenbui op Oud-Valkeveen aan.
Tijdens de reis werd de voorraad versnape
ringen en sigaren duchtig aangesproken en
onder het genot van- een rokertje werd
menig pandoertje gelegd. Nadat de bejaar
den zich geruime tijd in Oud-Valkeveen
hadden verpoosd, werd om ongeveer half
vijf de reis naar Hillegom aanvaard, waar
het gezelschap in de versierde zaal van
„Flora" het feestdiner nuttigde. De voor
zitter van het comité „Autotocht Bejaar
den", de heer C, Bregman, heette de aan
wezigen, waaronder zich onder meer de
oud-burgemeester van Bennebroek, mr. K.
K. G. baron van Hardenbroek van Berg
ambacht, de burgemeester van Bennebroek,
de heer D. van der Hoop van Slochteren,
de predikanten ds. H. S. J. Kalf en ds. C.
Klapwijk, en kapelaan A. Voorbij bevon
den, hartelijk welkom. Ook was wethouder
C. Elgersma aanwezig. Vervolgens werden
de overleden leden van het comité her
dacht.
Bennebroeks burgemeester dankte het
comité voor het vele werk, dat het heeft
verzet.
De oud-burgemeester, baron Van Har
denbroek, was er trots op nu ook tot de
bejaarden te behoren en meende, dat men
dan toch nog jong van hart kan zijn.
Zowel ds. Kalf als ds. Klapwijk en kape
laan A. Voorbij wezen er in hun toespraak
op, dat het ouder worden in feite niets
anders betekent dan een zich voorbereiden
op de eeuwigheid en dat men deze met
vreugde kan tegemoet zien, wanneer men
bedenkt dat God, die altijd jong blijft, alle
dingen eens nieuw zal maken. Ds. Kalf
herdacht in het bijzonder wijlen pastoor
Janssen Schmidt, die hij om zijn vele kwa
liteiten prees.
Mej. Hester de Groot zorgde, evenals het
vorig jaar, voor een aardig gedicht en
schonk alle leden van 't comité een doosje
sigaren. Voorts werd nog het woord ge
voerd door de heer P. van der Lijn, die de
bezwaren, die kapelaan Voorbij reeds eer
der opperde tegen de kwalificatie „ouden
van dagen", volkomen deelde en meende
dat in het algemeen gesproken moet wor
den van bejaarden. Onder grote hilariteit
deelde hij mede, dat men bijvoorbeeld in
1 Hillegom iemand pas rekent tot de ouden
van dagen wanneer hij zeventig jaar is.
De penningmeester van het comité, de
heer F. G. Lommerse, dankte voor de ver
leende financiële steun en deelde mee, dat
het comité het volgende jaar een kwart
eeuw bestaat. De harmonie „Kunst na
Arbeid" liet vrolijke klanken uit haar in
strumenten vloeien toen de bejaarden hun
intocht deden in Bennebroek.
LISSE
Voltooiing van de speeltuin
komt in zicht
Het speeltuinwerk maakt nu goede voort
gang. Men heeft de zandbakken gemetseld
en het middenterrein betegeld. De funda
menten voor het wachthuisje, waarin ook de
toiletten en de drinkgelegenheden zullen ko
men, zijn gelegd de kraan van de water
leiding kan al lopen en de wippen, de
schommels en de draaimolen zijn ook op het
terrein gearriveerd.
Vermoedelijk had het bestuur dit allemaal
niet verwacht. Want men heeft in de afgelo
pen paar jaar al veel meer moeilijkheden
moeten overwinnen dan voorzien waren en
er zijn zelfs perioden geweest, waarin de be
stuursleden er hard over dachten, alle plan
nen maar te laten varen. Men vroeg de me
dewerking van de leden, maar kreeg die
nimmer. Een handjevol mensen heeft alles
in zijn vrije tijd moeten opknappen, maar
die zijn dan onder het gegrinnik en het
hoongelach van de omstanders dan toch
maar zo ver gekomen, dat de zaken nu vrij
wel klaar zijn. De laatste weken heeft men
hulp-in-natura gekregen. Zo verschafte een
Lissese timmerfirma gratis het hout voor het
te bouwen huisje; een aannemersfirma heeft
een stel schommels toegezegd en voorts heeft
men ook steun van enkele grote midden
standszaken gekregen.
De laatste loodjes hebben de minder pret
tige eigenschap het zwaarste te wegen. Ook
nu! Maar wie gezien heeft met welk een
voortvarendheid het bestuur alle eerdere
moeilijkheden heeft overwonnen, die twij
felt er niet aan, of de speeltuin gaat nu bin
nenkort open.
ZANDVOORT
Raadsvergadering
De eerstvolgende vergadering van de raad
der gemeente Zandvoort is vastgesteld op
dinsdag 2 juli, des avonds te acht uur.
De Vereniging van Brandstoffenhandelaren
Haarlem Omstreken
deelt mede dat de aflevering van
O
dient te geschieden
HILLEGOM
Veilig-Verkeersdag
Woensdag stond Hillegom in het teken
van het veilig verkeer. In de vroege mor
genuren kwam een aantal geluidswagens
van het Verbond van Veilig Verdeer het
dorp opvrolijken met muziek. Dat dit ech
ter niet het belangrijkste was, bleek al
spoedig. De weggebruikers, die zich aan
een verkeersfout schuldig maakten, werden
op zeer vriendelijke wijze tot de orde ge
roepen. Hij werd verzocht hun fout te
herstellen, wat dan ook prompt gedaan
werd. Verder waren de morgenuren be
stemd voor de verkeersopvoeding der
schooljeugd. De hoogste klassen van de
verschillende scholen gingen onder leiding
van hun onderwijzers naar het Nutsge-
bouw, waar de verkeersfilm werd ge
draaid. Ook werden enige leerlingen uitge
zocht, die als verkeersbrigadiertjes het
dorp „onveilig" maakten. Zij moesten huis
aan huis trachtten lectuur te verkopen
teneinde de dorpsgenoten in de gelegen
heid te stellen, thuis te leren, hoe men
heer of dame in het verkeer kan zijn. Ook
in de middaguren reden de wagens met
muziek door de straten, 's Avonds werd er
in het Nutsgebouw een filmavond gegeven
voor de ouderen. Hiervoor bestond grote
belangstelling. Door een afgevaardigde
van het plaatselijk comité werd een pro
pagandistisch woord gesproken. Men mag
dan ook constateren, dat de verkeersdag in
Hillegom goed geslaagd is:
AMSTERDAM
Unilevers aandelen blijven de belang
stelling vragen, vooral van publieke zijde,
door ruilingen van aandelen Koninklijke
Olie in dit fonds alsmede van de arbitrage
voor buitenlandse rekening. De aandelen
openden op 444 tegen dinsdag 441V2 slot-
prijs. Aanhoudende vraag gedurende het
gehele beursverloop deed de koers belan
den op 446 op welk niveau ongeveer ge
sloten werd. Voor de aandelen Kon. Olie
bestond meer belangstelling dan de vooraf
gaande dagen, doordat de arbitrage met
aankopen in de markt lag. Na een opening
op 208,20, dinsdag 207,trok de koers
aan tot 208,70. Philips-aandelen, die de
laatste dagen nogal van verlies te lijden
hebben, gehad, konden zich goed handhaven
en waren fractioneel beter. AKU hield
zich 'oök wederom uitsfékend en kon on
geveer 1 pet. hoger noteren. Aandelen
KLM lagen verlaten doch prijshoudend
124,—.
Van de scheepvaartwaarden waren voor
al Van Ommeren aan de flauwe kant. Te-
gen een slotkoers van 266 dinsdag werd
gisteren als laagste dagkoers 258 gedaan.
Speciale redenen voor deze flauwte waren
niet aanwezig. De overige scheepvaart-
waarden waren over het algemeen iets
lager.
Staatsfondsen konden zich fractioneel
verbeteren. Van de Indonesische waarden
lag HVA opnieuw goed in de markt op
de verwachting van gunstig nieuws in het
aanstaande jaarverslag. De aandelen ver
beterden circa 2 punten. Amsterdam Rub
ber en Deli Mij. onveranderd.
Prolongatie 3%%. (ANP).
NEW YORK
Vraag naar olie waarden en enkele ge
selecteerde fondsen gaf een vast aanzien
aan de beurs, die feitelijk flauw en volgens
het routineschema verliep. Bij gebrek aan
enig nieuws dat de marktopinie kon be
ïnvloeden was de handel aarzelend en de
aandelenomzet daalde dan ook tot een
dieptepunt sinds 16 april: 1.940.000 aan
delen tegen 2.200.000 op dinsdag.
Du Pont schommelde met een ruime
marge, nog steeds in reactie op de mono
polie-uitspraak van het Hoge Gerechtshof.
General Motors, dat bij deze affaire be
trokken is, werd actief verhandeld en
daalde een fractie, evenals andere auto
fondsen.
Er was een licht aanbod van tabakver
werkende industrieën naar aanleiding van
de laatste publikaties over rookkanker.
American Tobacco daalde een dollar tot
71%.
Het industriegemiddelde kwam van
502,97 op 502,07; dat voor spoorwegen van
144,86 op 144,99 en dat voor openbare nuts
bedrijven van 73,72 op 73,75. (UP).
Slotkoers
Heden
gisteren
13.45 uur
3% °/o Nederl. *47
86"/is
86%
3 ®/o Nedl. 1962/64
90%
A. K. U
187
186%
Calvé Delft
350
355
Van Gelder Zonen
m'A
189
K. N. Hoogovens
305
305
Nederl. Ford
270
270
N. Kabelfabriek.
286
285
gew. PhilipsGloeil.
282
285%
pref. PhilipsGloeil.
148
148*
Unilever
446
461
Wilton Fijenoord
248
Dordtsche Petrol.
1020
1025
Konkl. Petroleum
208,70
209,—
A'dam Rubber
74
74
K. L. M
123,—
124,—
Holl. Amer. Lijn..
172%
173
N. Scheepv. Unie
175
175
Phs. v. Ommeren
259
260
H. V. A
117
119
Verg. Deli Mijen
94%
93
Amsterd. Bank
204
205
Ned. Handel Mij.
159%
159%
Rotterd. Bank
175
175%
Twentsche Bank
182
182*
Anaconda Copper
68
68
Bethlehem Steel..
189
189%
66
66%
General Motors..
41%
41%
Shell Union
91%
91%
40 "/u
42
Vorige koers
NIEUWE UITGAVEN
Singapore zal je graf zijn, vertaald door
E. Elias-Eneström is het verhaal dat de
Britse sergeant Charles McCormac vertelt
van de ontsnapping van twintig Britse on
derdanen uit een Japans krijgsgevangenen
kamp (Het Spectrum-Utrecht-Antwerpen).
Van de twintig mannen, die in april 1942
aan de ontvluchtingspoging deelnamen,
kwamen er twee, een half jaar later, na een
tocht door bezet Java en Sumatra, in Au
stralië aan. De derde overlevende moet
ergens op Sumatra wonen, waar hij onder
weg door een inlands meisje werd bekoord.
De vierde die Indonesië bereikte, stierf in
het dorp, waar de ander achterbleef. Deze
historie is in de Prismareeks al eens eer
der in „Erop of eronder" van Paul Brick-
hill, een bloemlezing van de meest fantas
tische ontsnappingen van personeel van de
Royal Air Force, verschenen. In dit ove
rigens uitstekende boek treft men een ty
pisch staaltje aan van een conclusie ach
teraf.
De schrijver verontwaardigt zich er over
dat de ondergrondse Nederlands-Indische
legergroep, die hem en zijn Australische
kameraad voorthelpt, geen onderscheid
maakt tussen Japanners en Javanen. Hij
maakt daaruit let wel in 1954 de ge
volgtrekking dat dergelijke incidenten de
geboorte hebben gegeven aan de Indone
sische onafhankelijkheidsbeweging.
Nachtmerrie der onschuldigen is de ver
taling door J. L. van Tijn uit het Noors
van „Jeg var Sovjet Spion" van Otto Lar-
sen, uitgegeven door Servire te Den Haag.
De lotgevallen van Larsen als spion voor en
gevangene van de Sovjet-Unie zijn door
Haavard Haarvardsholm naverteld. Larsen
was een visser, die vlak voor het uitbreken
van de oorlog naar de Sovjet-Unie vluchtte
en daarna met een Russische onderzeeboot
naar Finmark in Noord-Noorwegen werd
gebracht om spionage te verrichten. Zijn
groep verloor het contact met de Russische
basis, werd aan de Duitsers verraden en
vluchtte in 1943 via Finland naar Zweden,
waar zij tot het eind van de oorlog geïn
terneerd bleef. Na zijn terugkeer in Noor
wegen besloot Larsen naar de Sovjet-Unie
te gaan om te proberen in Moermansk de
boot van zijn omgekomen broer en zijn
persoonlijke bezittingen terug te halen. Hij
werd met zijn beide metgezellen, aan de
hand van het authentieke verslag van zijn
verklaringen voor de Zweedse autoriteiten
in 1943, op verdenking van spionage ge
arresteerd, tot tien jaar dwangarbeid ver
oordeeld en van gevangenis naar gevange
nis en van kamp naar kamp tot in Siberië
gevoerd. Aan deze lijdensweg kwam pas
na de arrestatie van Beria een einde. Hij
werd in vrijheid gesteld op grond van een
amnestiebesluit, dat na de dood van Stalin
op 27 maart 1953 werd uitgevaardigd, maar
pas op 28 oktober 1953 kwam hij terug in
Noorwegen, voorgoed genezen van zijn
communistische sympathieën. Larsen's be
levenissen zijn onopgesmukt verteld en men
heeft geen redenen aan de. juistheid van
zijn verslag te twijfelen, hoewel het merk
waardig is dat iemand een vrij gedetail
leerd verhaal kan vertellen over een zo
langdurige periode zonder aantekening te
hebben kunnen maken.
De stam die het hoofd verloor. Een lange
titel voor een lijvige fictie, die bijzonder
boeit door de associaties met de werke
lijkheid. Wel vraagt men zich bij het
lezen af wat nu zo treft: de zo knap ge
schreven ontwikkeling naar de climax of
de uit die schrijftrant resulterende drama
tische gang van zaken. Een feit is, dat de
schrijver, Nicholas Monserrat, de roman
met alle beheersing van zijn schrijvers
vermogen heeft opgebouwd. De constructie
is weldoordacht en gaaf. Zo gaaf, dat men
alles voelt aankomen wat de auteur achter
de hand heeft en dat is heel wat. Een
nieuw stamhoofd keert terug uit Engeland
naar het eiland, waar hij zijn vader zal
opvolgen. Hij heeft in Oxford gestudeerd
en is, wat men noemt, verlicht. Hij hoopt
een werkzaam aandeel te kunnen nemen
in het bestuur van zijn eiland, dat door de
Engelsen wordt geregeerd, omdat de in
landers inderdaad voor zelfbestuur nog
niet rijp zijn. Een sensatie-journalist ziet
echter in deze verhoudingen kopij. Hij legt
het stamhoofd woorden in de mond, die,
uit hun verband gelicht, van veel verder
strekkende betekenis zijn dan was bedoeld.
Het gevolg is dat het Engelse bestuurs
apparaat in werking komt met maat
regelen, die het misverstand alleen maar
vergroten. Nu wordt het eiland door jour
nalisten overstroomd, in het Engelse parle
ment branden de vragen los, heel de we
reld wordt gealarmeerd en de onvermijde
lijke rebellie der inlanders tegen het ge
zag is het gevolg. Wanneer het stamhoofd
ten overvloede laat weten dat hij niet
afkerig is van een huwelijk met een blan
ke vrouw men denke aan Seretse Karna
nemen de ongeregeldheden de af
metingen van een revolutie aan. De rust
wordt krachtdadig hersteld, maar het zaad
der onrust is voor altijd ontkiemd. Het
knappe van dit boek is de wijze, waarop
de noodlottige gang van zaken voelbaar
wordt gemaakt en toch nog de mogelijk
heid hoe klein ook voor een gezonde
afloop opengehouden. Het had zo helemaal
niet hoeven gaan. Er zijn echter te veel
duistere machten werkzaam om het tij te
keren. De ironie, om niet te zeggen het
sarcasme, waarmee Monserrat dit alles be
schrijft, wekt wel eens de indruk van ge
zochtheid en onnoodzakelijke opzettelijk
heid. In zijn schildering der karakters
overtuigt hij minder dan in zijn type
ringen. Zijn knap vakmanschap dwingt
echter alle respect af.
Ge zult niet begeren. Een boerenroman,
zich afspelend in Drente, geen groots epos
van kleine luiden, maar meer een onop
gesmukt relaas uit de pen van een man,
die graag vertelt over eenvoudige dingen.
De kaarten liggen spoedig open op tafel,
men weet snel waar men aan toe is. De
schrijver is L. Kombrink, de uitgever „De
Torenlaan" te Assen.
Late zon. In deze bij „De Torenlaan"
te Assen verschenen boerenroman van
Geert Koops schijnt de zon maar zelden.
De personen zijn met weinig fantasie tot
leven gewekt en bieden niets verrassends.
Het is recht toe, recht aan en noch naar
vorm, noch naar inhoud opmerkelijk. Voor
de zeer eenvoudige lezers, die behoefte
hebben aan dit genre, kan de roman aan
vaardbaar geacht worden.
