PANDA EN HET DING
Discontoverhoging bestrijdt inflatoire
financiering niet radicaal genoeg
Effecten -en
Geldmarkt
OPRUIMING
20°/o korting
DEKENS
Verlies van Haagse Tramweg Mij.
met ruim f 2 miljoen gestegen
Tijdelijk minder buiig
J
De radio geeft zaterdag
Nederland schuwt de weg van de minste weerstand
Engelse Rotex costuums
BADKLEDING
Wereldnieuws
r~
Kijkspel
2
Gemeenten verhinderd om
gezond te financieren
Druiveninvoer uit België
U kunt
fotograferen,
als U de juiste
AGFA film kiest
GROTE HOUTSTRAAT 59, TEL. 21392
GEN. CRONJéSTRAAT 86, TEL. 14401
De Europese Betalings Unie
Dividendvoorstellen
SPORTHUIS SC HOLTE
ió Aet ZO
VRIJDAG 19 JULI 1957
DE DISCONTOVERHOGING vestigt opnieuw de aandacht op het verschijnsel, dat
de financieel-economische verhoudingen tussen de Europese landen en ook hun va
lutaverhoudingen zo zeer scheef zijn getrokken, dat radicale maatregelen nodig zijn
om tot een redelijk evenwicht te komen. De voorbereidingen voor de Euromarkt
hebben in dit laatste opzicht nog maar weinig resultaat afgeworpen en uit de laatste
gepubliceerde EBU-cijfers over de maand juni blijkt dat de tegenstelling tussen
West-Duitsland enerzijds en Engeland, Frankrijk en Nederland anderzijds zich steeds
meer toespitst. Duitsland is letterlijk met zijn rijkdom verlegen en men is er daar
terdege op ingesteld om de welvaart niet te overschatten, zoals in Engeland en Ne
derland is gebeurd. Vandaar dat de Duitse regering, in samenwerking met de
centrale bank, grote bedragen aan goud- en buitenlandse valuta heeft gesterili
seerd en voor een deel in Amerika heeft belegd, zodat de wonderlijke situatie zich
thans voordoet dat West-Duitsland Amerika voor een deel financiert en in eigen
land de kapitaalmarkt krap houdt om te voorkomen dat de bestedingen verder toe
nemen en de produktie gaan overtreffen. Hiermee is dan het ogenschijnlijk tegen
strijdig verschijnsel verklaard, dat ook in Duitsland de kapitaalrente hoog blijft en
voor handelskredieten zelfs 8 k 12 percent wordt berekend.
Er is sprake van dat West-Duitsland tot
revalorisatie moet overgaan (opwaarding
van de mark, het tegenovergestelde dus
van devaluatie). De kosten van levenson
derhoud liggen daar, als gevolg van de
grote welvaart van de laatste jaren, lager
dan in de andere landen van Europa. Maar
minister Erhard heeft niet geheel ten on
rechte gezegd dat het niet aangaat de ge
zonde inplaats van de zieken te genezen.
Bovendien wijst men er op dat ook in
West-Duitsland de situatie spoedig kan
veranderen als men ook daar voor grote
defensie-uitgaven zal komen te staan en
de problemen van een volledige werkgele
genheid een rol zullen gaan spelen. Ook
hoopt men nog steeds op een hereniging
met Oost-Duitsland, waardoor het land zo
danige lasten te dragen krijgt dat van
overschotten in het handelsverkeer geen
sprake meer zal zijn. Meer rationeel acht
men het dat de andere landen en met na
me Frankrijk gaan devalueren, teneinde de
import te beperken en de export te prik
kelen, omdat tenslotte een verbetering van
de handelsbalans de remedie moet zijn te
gen de moeilijkheden, waarmee men in
De invoer van druiven uit België in ons
land is thans wederom toegestaan, uiter
aard met inachtneming van de tussen ons
land en België overeengekomen minimum
prijzen.
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 m
7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.23 Platen. 8.00
Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 V. d. vrouw. 9.05
Platen. 10.00 „Tijdelijk uitgesch-'sld",
caus. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Ritm. mu
ziek. 10.00 Buitenl. weekoverz. 11.10 Orgel
en zang. 11.40 Fluit en clavecimbel. 12.00
Platen. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 VARA-Varia.
13.20 Lichte muz. 13.45 Sportpraatje. 14.00
Platen. 14.25 Streekuitz. 14.50 Gevar.muz.
■15.15 „Van de wieg tot het graf", caus.
15.30 Radio Filh.ork. en solist. 16.10 Boek-
bespr. 16.25 Lichte muz. 16.50 Vakantie-
tips. 17.30 Radioweekjourn. 18.00 Nieuws
en comm. 18.20 Roemeens ork. 18.45 Pla
ten. 19.00 Artistieke staalkaart. 19.30 Pas
separtout, caus. 19.40 Godsdienst voorheen
en thans, caus. 19.55 Deze week, caus.
20.00 Nieuws. 20.05 Cabaret. 20.40 Weense
muz. 21.00 Gevar.progr. 21.45 Socialistisch
comm. 22.00 „Opsporing verzocht". 22.45
Lichte muz. 23.00 Nieuws. 23.1524.00
Platen.
HILVERSUM n, 298 m
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gewijde
muz. 7.45 Morgengebed en lit.kal. 8.00
Nieuws en weerber. 8.15 Platen. 8.50 V. d.
huisvr. 10.00 V. d. kleuters. 10.15 Platen.
10.30 Ben je zestig? 11.00 V. d. zieken. 11.45
Platen. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Lichte muz.
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en kath.-
nieuws. 13.20 Lichte muz. 13.50 Platen.
14.00 V. d. jeugd. 14.20 Amateurprogramma
14.40 Boekbespr. 14.50 Kron. v. letteren
eh kunsten. 15.25 Platen. 15.30 Gregoriaan
se zang (Tussen 16.00 en 18.00 Rep. v. d.
Ronde v. Frankrijk). 16.00 V. d. jeugd.
16.50 Lichte muz. 17.10 Instr.trio. 17.25
Lichte muziek. 17.45 en 18.10 Platen. 18.15
Journ. weekoverz. 18.25 Platen. 18.30 Par-
lement.overz. 18.40 Platen. 18.45 Regerings-
uitz. 19.00 Nieuws. 19.10 Comm. 19.15
Ronde v. Frankrijk. 19.30 Platen. 20.10
Lichtbaken, caus. 20.30 Act. 20.45 Ronde
v. Frankrijk. 20.55 Lichte muz. 21.15 Als
in ons hart een lied weerklinkt, hoorspel
met muz. 21.55 Platen. 22.35 Wij luiden de
zondag in. Daarna: Avondgebed en lit.kal.
23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto.
23.2224.00 Nouveauté's.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
17.0017.30 V. d. kind. 20.00 Journ. en
weerber. 20.15 Zang. 20.20 Nieuwe platen.
20.45 Gevar.progr. 21.45 Dagsluiting. 22.00
22.40 Eurovisie: 3e Int. Ballet Festival
te Genua.
BRUSSEL, 324 m
12.00 Platen. 12.30 Weerber. 12.34 Caus.
12.45 Platen. 13.00 Nieuws. 13.11 Muz.
kaleidoscoop. 14.30 Radiojourn. 15.00 Pla
ten. 15.30 Weense muz. 16.00 Platen. 16.45
Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 Dagklap
per. 17.20 Platen. 17.30 Gevar. muz. 18.00
Lichte muz. 18.30 V. d. sold. 19.00 Nieuws.
19.40 Platen. 20.00 Lichte muz. 21.00 Pla
ten. 21.15 Amus.muz. 22.00 Nieuws. 22.11
Verz.progr. 23.00 Nieuws. 23.0524.00
Platen.
Engeland, Frankrijk en Nederland heeft te
kampen. Hiermee is echter niet gezegd dat
devaluatie het beste middel is. Beperking
van overheidsuitgaven, stabilisatie van lo
nen en salarissen en verminderde beste
dingen zijn gezondere maatregelen. Maar
de ervaring van de laatste tijd heeft wel
geleerd .hoe moeilijk dergelijke maatrege
len zijn door te voeren en hoe verleide
lijk het is in deze de lijn van de zwakste
weerstand (devaluatie) te volgen.
Het blijkt meer en meer dat minister
Hofstra deze lijn van de zwakste weer
stand niet wil volgen en ook de jongste
discontoverhoging kan daarvan als een be
wijs gelden. Sinds begin 1956 hebben we
pen en consolidatie door langlopende le
ningen zou dus als een eis van goede fi-
nancieringspolitiek moeten worden ge
steld. Maar met het huidig rentegamma is
hiervan natuurlijk geen sprake. Nog meer
komen de gemeenten in de knel door de
aankondiging van een wetsontwerp inza
ke de uitkering uit het Gemeentefonds,
waarmee beoogd wordt de meeropbrengst
van de belasting te blokkeren, waardoor
de gemeenten dus wel een stijgend tegoed
bij het rijk krijgen, maar hierover niet
kunnen beschikken.
Men zal nu moeten afwachten in hoe
verre de discontoverhoging tot een verde
re kredietbeperking en een vermindering
van de investeringen zal leiden. Maar ook
als dit het geval mocht zijn, zullen de
moeilijkheden, waarin de Nederlandse
economie zich thans bevindt, niet worden
opgelost, omdat het kwaad niet in de
laatste plaats bij de particuliere en de
overheidsbestedingen moet worden ge
zocht, ten aanzien waarvan nog altijd geen
noemenswaardige inkrimping te zien is.
Door de nieuwe discontoverhoging wordt
intussen de kapitaalnood opnieuw geaccen
tueerd en het is dan ook geen wonder dat
de koersen van staats- en andere obligaties
teruglopen. Om een voorbeeld te noemen,
de 2V2 percent N.W.S., welke niet door
jaarlijkse uitlotingen worden gesteund,
noteerden ultimo 1955 77% percent, ulti
mo 1956 ruim 70 percent, maar worden
thans voor ongeveer 58 percent verhan
deld, een laagterecord dat sinds 1945 niet
is voorgekomen.
Het ziet er naar uit dat er andere, meer
radicale maatregelen nodig zullen zijn om
in de kapitaalbehoeften van overheid en
bedrijfsleven te voorzien, wil men een ver
dere inflatoire financiering door geldopne
ming bij de Nederlandsche Bank voorko
men.
ADVERTENTIE
nu reeds vier discontoverhogingen gehad,
maar tot dusver hebben zij helaas nog niet
tot de gewenste ontspanning op de geld
en kapitaalmarkt geleid. De Nederlandse
invoer stijgt nog steeds in sterkere mate
dan de uitvoer, met het gevolg dat de Ne
derlandse goud- en deviezenpositie voort
durend achteruit gaat. Ultimo februari
1956, dus nog geen anderhalf jaar geleden,
had de Nederlandsche Bank een goud- en
deviezenvoorraad van f 4756 miljoen, op
15 januari van dit jaar was ze teruggelo
pen tot f 3900 miljoen, thans bedraagt ze
nog slechts f 3756 miljoen, terwijl ze op
grond van onze invoer ongeveer het dub
bele zou moeten bedragen.
De lege schatkist
Het is dan ook geen wonder dat het ver
loop van de betalingsbalans, in tegenstel
ling met de prognose van het Centraal
Planbureau voor dit jaar weer een groot
tekort doet verwachten en de kapitaals-
schaarste eer groter dan kleiner wordt,
vooral nu de Amerikaanse aankopen van
Nederlandse fondsen veel geringer zijn
dan in 1955 en het vorig jaar en 'Ehgëïand
thans maatregelen heeft getroffen om de
aankoop van dollarwaarden in het buiten
land (ook in Nederland) voor de ingeze
tenen te beperken. De regering worstelt
thans met een lege schatkist, welke haar
noopt voortdurend bij de Nederlandsche
Bank geld op te nemen en waardoor het
totale tegoed, dat zij bij de bank heeft,
van ongeveer f 1500 miljoen in 1954 tot
rond f 175 miljoen is teruggelopen.
Temeer is dit opmerkelijk, omdat in
1956 de belasting-inning is vervroegd,
waardoor ongeveer f 700 miljoen extra aan
het bedrijfsleven werd onttrokken en ook
ten aanzien van de voorlopige aanslagen
voor 1957 in een ijltempo wordt gewerkt
om toch maar zoveel mogelijk belasting
gelden binnen te krijgen. De regering is
derhalve genoodzaakt via de uitgifte van
schatkistpapier haar geldmiddelen te ver
sterken, waartoe dan ook op 19 juli weer
een inschrijving plaats vindt. Mede
teneinde deze inschrijving te bevorderen is
thans het disconto verhoogd en terwijl bij
de vorige inschrijving nog voor 3 11/16
percent schatkistbiljetten konden worden
geplaatst, zal ditmaal vermoedelijk ten
minste 4 percent moeten worden betaald.
Gemeenten in de knel
Het rentegamma van 4% percent voor
langlopende leningen is nu wel een ana
chronisme geworden en heeft alleen nog
betekenis als een inderdaad afdoend mid
del om de uitgifte van gemeenteleningen
te verhinderen. Hierdoor komen deze ove
rigens steeds meer in een benarde positie
te verkeren, temeer nu de minister nog
eens de waarschuwing heeft herhaald dat
nieuwe projecten niet met kort geld (kas
geldleningen) mogen worden gefinancierd.
De vlottende schuld van de gemeenten is
thans tot ongeveer f IV2 miljard opgelo-
Gedurende de
geven wij
op AL onze
bij contante betaling
A
BARTEUORISSTRAAT 13-17
HAARLEM
VOOR EXCLUSIEVE HERENMODE
heeft u aan te bieden een prachtige sortering in de bekende
in moderne dessins en zéér chique modellen, C O
voor een speciale prijs in de maten 46 t.m. 54 A 9Zr mm
Daar deze costuums te laat geleverd zijn, hebben wij in
samenwerking met de betreffende fabrikant, deze prijs
kunnen vaststellen
Deze ROTEX COSTUUMS zijn UITSLUITEND verkrijgbaar in
De n.v. Gemengd Bedrijf Haagsche Buurtspoorwegen door de gemeente wor-
Tramweg Maatschappij boekte volgens het den vergoed.
jaarverslag over 1956 in dat jaar totale ba
ten van f 18.630.247 of rond f 714.000 meer
dan in 1955; de totale lasten bedroegen
f 22.701.913 of f 2.912.000 meer dan in 1955.
Het nadelig saldo bedraagt f 4.071.666 of
ongeveer f 2.198.000 meer dan in 1955. Van
het verlies komt f 3.468.317 ten laste van
de gemeente Den Haag en f 603.348 van
de n.v. Haagsche Buurtspoorwegen. Dit
laatste verliesaandeel zal aan de Haagsche
Duitsland in sterke crediteuren
positie; Frankrijk sterk debet
De Duitse krediteurenpositie en het
Franse nadelige saldo in de Europese Be
talings Unie zyn over juni blijkens de door
de Organisatie voor Europese Economische
Samenwerking gepubliceerde cijfers, toe
genomen. Over juni had West-Duitsland
het grootste kreditsaldo (134,6 miljoen dol
lar) en bovendien het grootste geaccumu
leerde kreditsaldo (879,2 miljoen dollar).
Frankrijk was het land met het grootste
nadelige saldo over juni (106,6 miljoen
dollar). Ook was het totale nadelige saldo
van dit land (356,8 miljoen dollar) het
grootst. Engeland was het land met het op
één na grootste nadelig saldo en het op
één na grootste geaccumuleerde nadelige
saldo van respectievelijk 28,6 en 324,3 mil
joen dollar.
De posities van de overige aangesloten
landen waren als volgt: (in miljoenen dol
lars, respectievelijk positie over juni en
geaccumuleerde positie.
is is
kreditsaldo debetsaldo
Oostenrijk 14,5 5,0
België/Luxemb. 5,1 4- 154,2
Denemarken 2,6 93,3
Griekenland 0.8 niet opg.
IJsland0,1 5,3
Italië5.6 157,7
Nederland 10,5 93,5
Noorwegen 0,4 77,8
Portugal 7,5 nihil
Zweden 4,6 4- 20,5
Zwitserland 4- 6,8 4- 40,9
Turkije4,3 30,0
De depressie, die gisteren in ons land
vrij veel regen heeft gebracht, lag van
morgen boven het oostelijke deel van het
Engelse Kanaal. Om de depressie heen
stroomt onstabiele lucht naar onze streken.
Daardoor kwamen gisteravond op vele
plaatsen onweersbuien voor.
Intussen is op de oceaan een nieuwe
depressie aangekomen, die boven het zee
gebied ten westen van Schotland van
morgen snel in diepte toenam.
Tussen deze depressie en de storing bo
ven het Kanaal komt een zwakke rug van
hogere luchtdruk voor, die morgen dichtbij
ons land zal zijn gelegen. Daardoor wordt
de kans op buien tijdelijk wat kleiner.
Zaterdag 20 juli
Zon op 4.46 uur, onder 20.50 uur.
Maan op 23.50 uur, onder 14.02 uur.
Maanstanden
20 juli 03.17 uur laatste kwartier.
27 juli 05.28 uur nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuidcn
Zaterdag 20 juli
Hoog water: 8.54 en 21.21 uur.
Laag water 4.19 en 16.37 uur.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen
buiten
BA
00
land maxima
van giste-
G
P
ren. Binnenland: heden
*D
d
"w 5
7 uur. Neerslag: laatste
£0
S
O
24 uur.
V
c S
Stockholm
licht bew.
ono
26
0
Oslo
zwaar bew.
0
21
Kopenhagen
onbewolkt
0
22
0
Aberdeen
regen
nno
13
33
Londen
regen
no
20
4
Amsterdam
regenbui
z
19
6
Luxemburg
zwaar bew.
zw
18
10
Parijs
zwaar bew.
z
23
3
Bordeaux
regenbui
wzw
21
10
Grenoble
zwaar bew.
nn
24
19
Nice
regen
w
26
3
Berlijn
half bew.
verand. 25
0
Frankfort
regen
zzw
22
3
München
regen
z
22
0,2
Zürich
lichte regen w
23
3
Genève
zwaar bew.
wzw
24
11
Locarno
regen
windst.
24
24
Wenen
zwaar bew.
zo
25
0
Innsbruck
zwaar bew.
windst.
25
0,5
Rome
licht bew.
windst.
28
0
Ajaccio
zwaar bew.
ono
24
0
Mallorca
onbewolkt
windst. 29
0
Den Helder
zwaar bew.
z
16
12
Ypenburg
onbewolkt
verand. 15
8
Vlissingen
zwaar bew.
zo
15
6
Eelde
zwaar bew.
zzo
16
7
De Bilt
zwaar bew.
z
14
15
Twente
geheel bew. zo
17
2
Eindhoven
dichte mist
windst.
14
4
Vlv. Z.-Limb. zwaar bew.
zzw
15
4
24. Ook de café-houder Van Slokvloed
was onder de indruk geraakt van het ge
beurde, hoewel deze ondernemer in zijn
goed-beklante zaak toch wel heel wat ge
wend was. „Een gezant van Mars, en hij
spreekt een taal die Plos heet of zo
mompelde Van Slokvloed hoofdschuddend.
„Maar zo voegde hij er plotseling aan
toe, met een opleving van zijn zakelijk
inzicht „-wie betaalt me- mijn biertje?"
Toevallig morrelde het Ding juist: Tong-
tiktik-buzzzkrrr!" en Joris Goedbloed ver
taalde deze opmerking als: „Zijne Excel
lentie stelt geen prijs op een geldelijke be
loning voor de gratis-reclame, die hij u
bezorgd heeft...". „Prrrrzt-bing-bang-
klik!", klonk uit het Ding. „Ja zeker, Ex
cellentie - dat zal ik natuurlijk overbren
gen!", antwoordde Joris met een buiging.
Vervolgens wendde hij zich tot de briga
dier en sprak: „Zijne Excellentie geeft de
wens te kennen, om onmiddellijk naar het
Ministerie van Buitenlandse Zaken ge
bracht te worden, teneinde daar staatsaan-
gelegenheden te bespreken. U gelieve het
transport op u te nemen!" De politie-die-
naar was zozeer geïmponeerd, dat hij niet
beter wist te doen dan te gehoorzamen -
en zo kwam het dan, dat hij reeds even
later het zonderlinge gezelschap in snelle
vaart per jeep naar het Ministerie voerde.
Het is begrijpelijk, dat Panda dit alles nog
niet geheel vertrouwde. „Ik vind het maar
raar, Joris!", sprak hij, „Jij met je gezant
en je professor en je Kzozwaar moet
dat heen?" „Voorlopig naar het ministerie,
manneke", sprak Joris voldaan. „En ver
volgens zult gij stellig nog wel eens zien,
hoe bevredigend de interplanetaire zaken
door een deskundige geregeld worden.
Wacht af en hinder mij niet met uw
nieuwsgierigheid!"
De totale ontvangsten van de stadstram-
en buslijnen waren in 1956 rond f 720.000
(4,7 percent) hoger dan in 1955; die van de
intercommunale tramlijnen bedroegen
f-66.000 (2,7 percent) meer.
De resultaten van de tariefsverhoging
per 1 februari 1957 over de thans verstre
ken periode t/m juni zijn bevredigend. Het
aantal reizigers is met 8,3 percent terug
gelopen, terwijl de ontvangsten door de
verhoogde tarieven met 18,7 percent zijn
gestegen. Niettemin zal, zelfs als wordt
aangenomen, dat deze gunstige resultaten
van de tariefsverhoging zich ook geduren
de de rest van het jaar zullen handhaven,
gezien de belangrijke stijging der exploi
tatiekosten en vaste lasten, voor 1957 re
kening moeten worden gehouden met een
verlies, dat minstens even belangrijk zal
zijn als over 1956.
In verband met de voorgenomen overna
me door de H.T.M. van de tramlijn Voor-
burg-Scheveningen van de N Z.H. heeft de
directie der H.T.M, nog medegedeeld, dat
het aanvankelijk in de bedoeling lag. dat
per 1 mei 1957 deze tramverbinding door
een busverbinding zou worden vervangen.
In verband met personeelsgebrek kon dit
echter niet doorgaan en is met de N Z.H.
overeengekomen dat laatstgenoemde voor
rekening van de H.T.M. de tramverbinding
Voorburg-Scheveningen tot 1 september
zal voortzetten. Daarna zal de N.Z H.
maximaal gedurende twee jaar de tram
verbinding Voorburg tot de Laan Cópes
van Cattenburg in Den Haag blijven ex
ploiteren en zullen de passagiers overstap-
bevoegdheid krijgen oo lijn 9.
Aan de algemene vergadering van aan
deelhouders van de electriciteitsmaat-
schappij ANIEM n.v. zal worden voorge
steld een onveranderd dividend op de pre
ferente aandelen van 5 percent en op de
gewone aandelen van 3 percent.
De Hoogenstraaten Conserven n.v. te
Alkmaar heeft- over het per 30 april ge-
eindigde boekjaar 1956/57 een bruto-winst
behaald van f 721.004 (705.873). Na afschrij
ving en onkosten resteert een winstsaldö
van f 35.597 (f 50.420). Voorgesteld wordt
een dividend van 6V2 percent (8 percent)
Het voordelig saldo van de n.v In
dustriële maatschappij „Palembang" be
draagt over 1956 f 54.914. Voorgesteld
wordt 5 percent dividend (v. j. 4 pet.). D«
vele moeilijkheden waarmee de bedrijven
in Indonesië in het verslagjaar wederom
te kampen hebben gehad hebben er toe
geleid, dat de nieuwbouwporteteuille
moest worden ingekrompen en de omvang
van de reparatiewerkzaamheden zoveel
mogelijk moest worden opgevoerd.
De n.v. Rubber Maatschappij Busilam
heeft over 1956 een netto winst behaald
van rp. 789.772. Voorgesteld worr't een
dividend van 20 net. (v. j. 30 pet.). De da
ling van de marktprijs voor rubher, ais-
mede het achteruitlopen van de produk
tie, zijn er oorzaak van dat een aanmerke
lijk lager exploitatie-overschot werd ver
kregen dan in 1955, namelijk rp. 1 309.989
tegen rp. 3.887.407.
ADVERTENTIE
Restanten 5/4 BROEKEN
Gierstraat 59 - Tel. 21346 - Haarlem
Vooruitgang. De Amerikaanse vice-admi-
raal Stuart Ingersoll heeft donderdag
in een vraaggesprek met een versla"!
gever van het blad „China News" ge
zegd, dat de sterkte van ue Amerikaan
se militaire eenheden op Formosa vol
gend jaar in tamelijk sterke mate zal
worden beperkt. Deze beperking is niet
een gevolg van een vermindering van
de Amerikaanse belangstelling voor
Formosa, maar een erkenning van mi
litaire vooruitgang van nationalistisch
China.
Welgemoed. Dr. Wolfgang Wohlgemuth, de
chirurg, die indertijd Otto John naar
Oost-Berlijn zou hebben ontvoerd, is
aangesteld als hoofd van de afdelin"
chirurgie van een politieziekenhuis in
Oost-Duitsland, zo wordt 'e Berlijn ver
nomen. De nieuwe standplaats van dr.
Wohlgemuth is Bad Saarow.
Plannen. De evangelist Billy Graham
heeft te New York verklaard, dat hij in
1959 naar Sydney (AustraliëN en Bir
mingham (Engeland) zal gaan voor een
nieuwe evangelisatie-kruistocht. Za
terdag spreekt hij in het Yankee-sta
dium, het grootste van New York met
een accommodatie voor 67.000 mensen.
Ook vice-president Richard Nixon zal
erbij zijn.
Particulier. Premier Jawaharlal Nehroe
heeft aan het parlement meegedeeld,
dat India niet aan een anti-waterstof!
bom-conferentie zal deelnemen, die
de volgende maand in Tokio zal worden
gehouden. Hij zei: „Enkele personen in
Japan hebben zich te dier zake tot ons
gewend, maar wij kunnen aan deze
conferentie niet deelnemen, omdat zij
door particulieren is georganiseerd."
Opvolger. President Eisenhower heeft tot
opvolger van admiraal Byrd schout bij
nacht George Dufek benoemd als leider
van de Zuidpool-exploraties der V.S.
Dufek heeft de laatste -'rie jaar reeds
de „Task Force" van de Amerikaanse
vloot geleid, die in het Zuidpoolgebied
werkzaam was.
Projectielen. De Westduitse Bundeswehr
zal worden uitgerust met „Nike's" uit
Amerika, aldus een mededeling van het
ministerie van Defensie. Men verwacht
binnenkort de levering van 100 stuks
voor oefendoeleinden. De „Nike" is een
supersonisch geleid projectiel bestemd
om van de grond te worden afgeschoten
en vliegtuigen aan te vallen.
Busstop. De staking van ruil 100.000 man
buspersoneel in Engeland, die morgen
middernacht zal beginnen, dreigt door
gang te zullen vinden, aangezien de
vakverenigingsleiders een beroep van
de minister van Arbeid Ian MacLeod
om de stakingsorder in te trekken en
samen te werken met m arbitrage
tribunaal, hebben verworpen. Alle par
ticuliere busvervoersmaatschappijen
over het gehele land zullen door de
staking getroffen worden.
Maatschappij. In het Frans-sprekende deel
van Zwitserland hebben een aantal
grote ondernemingen een maatschappij
voor kernenergie gevormd. Doel van
de vorming dezer maatschappij is de
aankoop van een kernreactor, die het
gebied van Lausanne van energie moet
voorzien. Gedacht wordt aan een reac
tor, die verrijkt uranium-oxyde als
brandstof en water als moderator ge
bruikt. De kosten worden geraamd op
ongeveer 20 miljoen gulden.
Ongeluk. Kort na het vertrek van het
vliegveld te Plattsburgh is een KC-97
vrachtvliegtuig van het Amerikaanse
leger in het Champlain-meer gestort,
twee van de acht personen, die zich aan
boord bevonden konden gebruikmaken
van hun parachutes. Over het lot der
anderen verkeert men in onzekerheid.
Aan boord had zich een ontploffing
voorgedaan.
Val. Op een werf in de omgeving van
Oporto is donderdag een betonnen balk
van 22 meter hoogte neergestort. De
balk sleepte 28 arbeiders in zijn val
mee. Twee van hen waren op slag dood.
De overigen zijn min of meer ernstig
gewond.
Gevaarlijk. De hoofdredacteur van het in
Oost-Berlijn verschijnende tijdschrift
„Beeldende Kunst" is ontslagen. Hem
wordt verweten, dat hij „de strijd tus
sen socialisme en kapitalisme" heeft
genegeerd en daardoor „op het gevaar
lijke terrein van de ideologische coëxis
tentie' is geraakt.
Beter. De Joegoslavische luchtvaartmaat
schappijen gaan Russische toesteilen
van het type Ilyoesjin-14 gebruiken op
de lijnen Belgrado -Istanbul en Belgra
doFrankfort. Zij zullen de Ameri
kaanse Douglastoestellen vervangen
vanwege hun grotere snelheid en groter
laadvermogen, aldus is in Belgrado be
kendgemaakt.
DE TONEELSPEELKUNST is zo oud
als het mensdom zelf. De nabootsingsdrift
is ons allen aangeboren, evenals de zucht
anders te schijnen dan we zijn, zodat de
belangrijkste voorwaarden voor toneelspel
in ons leven in ruime mate aanwezig zijn.
Over de komedie die we ter meer
dere glorie van onszelf plegen te
voeren, wilden we het eigenlijk niet
hebben, want het beroepsto
neel vraagt voor vandaag onze
aandacht en als beroepsspeler
mogen we onszelf niet be
schouwen (zelfs zij niet, die
rijkdom en aanzien te danken
zouden hebben aan het feit dat
zij zich permanent anders voor- V.
doen dan zij zijn).
Het beroepstoneel ontstond in onze be
schavingskring eigenlijk pas laat. Toen in
Italië de Commedia dell'arte ontstond, als
tegenhanger van het „geleerde" toneel,
dat aan de hoven en academies lange tijd
door gelegenheidsacteurs, allengs echter
ook door vaste beroepstroepen werd opge
voerd, vermeide men zich hier te lande
nog in de rederijkerskunst. Daarmee wil
niets ten nadele van de Rederijkers gezegd
zijn, want sommigen van hen hebben voor
treffelijke dingen gedaan, maar voor de
werkelijke toneelkunst kon men toch niet
bij hen terecht. Of eigenlijk toch ook weer
wel, want toen in de tweede helft van de
17de eeuw hier te lande de Rederijkers
verdrongen werden door beroepstoneel
spelers, kwamen die uit hun midden voort.
We weten overigens weinig van hun
manier van toneelspelen af, maar dat doet
minder terzake, nu bekend is, dat er in
die gezelschappen al heel spoedig actrices
moeten zijn opgetreden. Als zodanig wordt
bij een reizende troep in 1645 als eerste
vermeld Ariana Noozeman, die het destijds
zeer hoge honorarium van f4,50 per avond,
ontving. Waren toe met het beroepstoneel
in ons land dus wat laat gestart, de vrou
wenrollen werden al gauw door vrouwen
vervuld, een voor die tijd onbekend ver
schijnsel (althans in ons land; in de Com
media dell'arte in Italië was men hiermee
al veel eerder begonnen, maar toch ook
pas nadat het beroepstoneel
het lange tijd zonder dames
had moeten stellen).
Onze eerste actrice is, voor
zover bekend, dus Ariana
Noozeman geweest, die in
de Amsterdamse schouw
burg wellicht is opgetreden
als Granida in het toneel-
Hooft, of als Badeloch in de
van Aemstel. De hiervoor ge-
stuk van
Gijsbrecht
wenste figuranten konden in Amsterdam
gemakkelijk betrokken, want het Oude
Mannenhuis leverde ze in bijkans elke ge
wenste hoeveelheid. Dit royale aanbod
drukte de prijs voor bejaarde figuranten
aanzienlijk, zodat de oude mannetjes met
30 cent per avond van het toneel huis
waarts konden keren. Aangezien echter
slechts weinig stukken uitsluitend door
oude mannetjes gedragen worden, konden
jeugdige figuranten hogere honoraria be
dingen, uitsluitend en alleen omdat het
Oude Mannenhuis dan niet in de markt
was. Zestig cent per avond ontvingen de
jongeren in die tijd per avond, waarmee
alweer bewezen is, hoe onbillijk het leven
soms kan zijn.
Maar weet u, wat nóg erger zou zijn?
Wanneer ijs geen groter volume zou heb
ben dan water!
Daarover morgen.
H. Pétillon
