PANDA EN HET DING
Gedeeltelijke devaluatie van de franc
door Fransen kalm opgenomen
Onbestendig weer
Scholtens plaatst een obligatie
lening van f2 miljoen
Radio geeft woensdag
si
Wereldnieuws^
ió het zo
Fonetiek
J
DINSDAG 13 AUGUSTUS 1957
2
Parijse beurs reageert nauwelijks
Goodyearfabriek te Bogor
verlaagt de produktie
Spaanplatenfabriek van
Bruynzeel in Suriname
Indonesische bedrijven van
.Overzeese" worden
genaast
H. B13STER 3r. EN ZOON
Schildersbedrijf
VOOR DIEPTE-INVESTERINGEN
De n.v. krijgt vaste
voet in Engeland
Iets betere resultaten in 1957
bij Jan de Poorter
Bank van Palm Beach Casino
in Cannes gesprongen
Drie winnaars zouden de
zaak willen overnemen
Radjamandala verlaagt
dividend tot 4 pet. (v.j. 5)
WteklGumi ftio'iMQr
'cico/or
Indonesische dekkings
percentage gestegen
Suezkanaal Maatschappij
thans ook in de olie
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
r~
(Van onze correspondent in Parijs)
HET FRANSE PUBLIEK heeft de gedeeltelijke devaluatie van de franc nogal kalm
opgenomen, hoewel men daarbij wel in het oog moet houden, dat de 15e augustus
algemeen als een feestdag wordt gevierd en dat van oudsher de week, waarin deze
datum valt, voor handel, beurs en bedrijf als de stilste van het jaar geldt. De
effectenbeurs heeft maandag dan ook weinig verandering in de koersen te zien
gegeven. Het is echter nog te vroeg om zich een duidelijk beeld te kunnen vormen
van de invloed, welke de jongste monetaire maatregelen van minister Gaillard zullen
hebben op de verschillende sectoren van het Franse economische leven. De goudbeurs
heeft evenmin grote verschillen in noteringen te zien gegeven. Staven goud van 1 kilo
noteerden 5000 francs hoger op 505 duizend francs. Daar stond tegenover dat de
gouden Napoleon op 3850 francs 40 francs lager noteerde. Van de andere gouden
munten waren de koersen verdeeld.
De buitenlandse valuta's noteerden vrij
wel gelijk met de vorige koersen. Bij de
wisselkantoren en banken, die de noterin
gen op grote zwarte borden plegen te pu
bliceren, stond er achter iedere koers: plus
20 percent De dollar was op de parallel-
markt 436 genoteerd tegen een vorige koers
van 420 en bij een officiële notering 350
plus 20 percent. Dit is dus wel een bewijs,
dat men nog niet ervan overtuigd is, dat
de nieuwe noteringen de intrinsieke waar
de van de franc recht doen wedervaren.
Voor het publiek heeft de wijziging in de
noteringen van de buitenlandse valuta wel
enige moeilijkheden met zich gebracht om
dat de banken nog geen officiële instructies
bezaten en daarom slechts „mondjesmaat"
wilden wisselen. Vele Fransen, die met
vakantie naar het buitenland wilden, kon
den derhalve geen deviezen kopen, terwijl
de buitenlanders, die hun geld wilden wis
selen in francs, ook slechts voor één dag
geholpen konden worden.
Het hogere disconto
De Banque de France heeft het disconto
verhoogd van 4 tot 5 percent, de hoogste
koers sedert 1937 en de tweede verhoging
met 1 percent binnen vier maanden. Men
veronderstelt, dat het bovendien in het
voornemen van de regering ligt, het kopen
op krediet te beperken; niet voor zichzelf,
maar voor de Franse staatsburgers. De
eerste storting van aankopen op afbetaling
zal waarschijnlijk van 30 percent op 40
percent of zelfs op de helft van de totale
aankoopsom worden gebracht. Ook zou de
afbetaling van het restant van de koopsom,
welke thans voor auto's in achttien maan
den, en voor huishoudelijke als regel in 24
maanden mag geschieden, worden terug
gebracht tot maximum één jaar.
Daar de verkopen op afbetaling juist
voor auto's, radiotoestellen en huishoude
lijke artikelen de laatste jaren sterk zijn
opgelopen (van ongeveer 90 miljard frs. in
1954 tot tegen de 200 miljard frs. in 1956)
zouden de nieuwe restricties de vraag in de
sector gebruiksgoederen waarschijnlijk
doen afnemen. Dat zou bovendien tot ge
volg kunnen hebben, dat de fabrikanten
zich meer op de buitenlandse markten zou
den kunnen oriënteren en dat ziet de
Franse regering maar al te gaarne.
(Ven onze correspondent in Djakarta)
De Goodyear bandenfabriek te Bogor
heeft haar produktie tot vier dagen per
week teruggebracht, teneinde het verlies,
waarmede de fabriek thans werkt, te be
perken, aldus meldt het Indonesische dag
blad Keng Po. De produktiekosten zyn als
gevolg van de nieuwe regeling voor de
import van grondstoffen met tachtig per
cent toegenomen; de prijs der goederen
mag slechts met dertig percent worden
verhoogd.
Verder is de Indonesische naaimachine-
fabriek „Fatmah" geheel stil komen te
liggen, doordat dit nationale bedrijf dit
jaar nog geen deviezen voor de import van
grondstoffen ontving; vorig jaar werden
slechts twee van de elf aanvragen gehono
reerd. De fabriek startte in 1954 met 140
man personeel.
Volgende maand zullen de Bruynzeel-
fabrieken in Suriname een begin maken
met de bouw van een nieuwe fabriek
waarin, naar de directie hoopt, volgend
jaar juni kan worden begonnen met de
produktie van spaanplaten. De keuze is
op Suriname gevallen omdat men in de
eerste plaats goedkoop aan de grondstof
fen kan komen. Het afval van de triplex-
fabriek is namelijk bijzonder geschikt
voor de fabrikatie van deze spaanplaten,
terwijl er ook voldoende bruikbare hout
soorten in Suriname voorkomen. De pro
duktiekosten liggen niet hoger dan in
Nederland, ondanks het feit dat de lijm
moet worden geïmporteerd en het produkt
naar Nederland moet worden verscheept.
Het ministerie van Openbare Werken
en Energie te Djakarta heeft de n.v. Over
zeese Gas- en Elektriciteitsmaatschappij
de naasting per 1 februari 1958 aangezegd
van haar elektriciteitsbedrijven te Makas
sar en te Medan en omgeving. De naasting
zal geschieden volgens hetgeen bepaald is
in de concessievoorwaarden.
MUTATIES BIJ BPM
Tot research-coordinator van de Bataaf-
sche Petroleum Maatschappij is per 1 ja
nuari 1958 benoemd ir. H. W. Slotboom als
opvolger van ir. J. H. Vermeulen, die op
genoemde datum de dienst van de maat
schappij zal verlaten wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd.
Als directeur van het Koninklijke/Shell
Laboratorium, Amsterdam, zal de heer
Slotboom worden opgevolgd door dr. H.
van Driel, terzijde gestaan door dr. ir. J. C.
Vlugter als plaatsvervangend directeur en
„co-director of research".
ADVERTENTIE
J. J. HAMELINKSTRAAT 26 II
TEL. 14519
Op de buitengewone algemene vergade
ring van aandeelhouders van W. A. Schol
tens Aardappelmeelfabrieken n.v. is be
sloten tot het aangaan van een obligatie
lening van f 2 miljoen, 51/4 percent 15-
jarige obligaties, in stukken nominaal 1000
gulden aan toonder, tot een koers van 9872
percent. De president-directeur, de heer
G. F. Dalenoord deelde mede, dat conver
teerbare obligaties voor de vennootschap
niet altijd aantrekkelijk zijn, temeer daar
de mogelijkheid niet uitgesloten is, dat
binnen die tijd nieuw aandelenkapitaal
moet worden aangetrokken. De obligatie
lening wordt gebruikt voor diepte-inves
teringen in de chemische sector, dus voor
de dochtervennootschap.
Verwacht wordt voor de groep als zo
danig, dus n.v. plus dochters, dat ongeveer
dezelfde resultaten als het vorige jaar be
reikt zullen worden. Getracht wordt het
dividend zo constant mogelijk te houden.
Zeventig percent van de produktie wordt
geëxporteerd.
Medegedeeld werd bij de rondvraag, dat
door bijzondere omstandigheden het de
n.v. mogelijk is geworden een overeen
komst aan te gaan met een van de grote
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 Nws. 7.10
Gym. 7.23 Gram. 8.00 Nws. 8.18 Gram. 8.50
V. d. vrouw. 9.15 Gram. (9.359.40 Wa-
terst.) 10.00 Boekbespr. 10.05 Morgenwij
ding. 10.20 Gram. 10.45 Gevar.progr. 11.30
V. d. jeugd. 12.00 Lichte muz. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 V. h. platteland.
12.38 Gram. 13.00 Nws. 13.15 Dansmuz.
13.50 Medische kron. 14.00 Kamerork.
14.45 V. d. jeugd. 16.00 V. d. zieken. 16.30
Gram. 16.55 Lichte muz. 17.15 Vakantie-
tips. 17.50 Regeringsuitz. Rijksdelen Over
zee: Dr. J. Hartog: Taalverschijnselen op
de Bovenwindse Eilanden. 18.00 Nws. en
comm. 18.20 Act. 18.30 R.V.U.: Mr. Dr. R.
W. H. Pitlo: Een vergeten beschaving: Het
rijk der Groot-Mogols in Voor-Indië
in de 16e en 17e eeuw. 19.00 Gram. 19.10
Oog in oog met de meesters, klankb. 19.30
V. d. jeugd. 20.00 Nws. 20.05 Tussen de re
gels door. 20.15 Ork.conc. 21.10 De twee
Magdalena's, hoorspel. 22.15 Rep. Trofeo
D'Italia. 22.35 Gram. 22.45 Het Intern.
Geofysisch Jaar, caus. 23.00 Nws. en SOS-
ber. 23.15 Gram. 23.5024.00 Socialistisch
nws. in Esperanto.
HILVERSUM n, 298 m. 7.00 Nws. 7.10
Gewijde muz. 7.45 Een woord voor de
dag. 8.00 Nws. en weerber. 8.15 Gram. 9.00
V. d. zieken. 9.30 Vernuft en techniek,
caus. 9.35 Concertork. 10.05 Gram. 10.30
Morgendienst 11.00 Gram. 12.00 Metropole
ork. 12.30 Land en tuinb.meded. 12.33 Lich
te muz. 12.53 Gram. of act. 13.00 Nws.
13.15 Prot. Interkerkelijk Thuisfront. 13.20
Zigeunerkwintet. 13.45 Les Pêcheurs de
Ferles, opera (gr.). 15.30 Viool en piano.
16.00 V. d. jeugd. 17.15 Amus.muz. 17.40
Beursber. 17.45 Pianorecital. 17.55 Man
nenkoor. 18.15 Leger des Heils-ork. 18.45
Spectrum v. h. Chr. Organisatie- en Ver
enigingsleven. 18,50 Boekbespr. 19.00 Nws.
en weerber. 19.10 Orgelconc. 19.30 Buitenl.
overz. 19.50 Gram. 20.00 Radiokrant, 20.20
Lichte muz. 20.40 Bariton en piano. 21.15
Muz. luisterwedstrijd. 21.35 Tuinbouw in
Himachal Pradesh, India, caus. 21.50 Radio
Filharm. ork. en soliste. 22.45 Avondover
denking. 23.00 Nws. en SOS-ber. 23.15
24.00 Gram.
TELEVISÏEPROGR. 17.00—17.30 V. d.
kind. 20.30 Televizier. 21.00—22.30 De
Witte Valk, TV-spel.
BRUSSEL 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gram. 13.00 Nws. 13.11
Gram. 14.00 Imitatio Christi, oratorium.
15.50 Gram. 16.15 Ork.conc. 17.00 Nws.
17.10 Viool en piano. 17.50 Boekbespr. 18.00
Gram. 18.30 V. d. sold. 19.00 Nws. 19.40
Gram. 20.00 V. d. vrouw. 21.00 Gram. 22.00
Nws. 21.11 Gram. 22.55— 23.00 Nws.
De tot nu toe bereikte resultaten in 1957
zyn tevredenstellend, deelt het bestuur van
de n.v. Internationale Handel- en Scheep
vaart Maatschappij Jan de Poorter te Rot
terdam mede. In de vergadering werd ge
zegd dat de resultaten iets beter zyn ge
weest dan in hetzelfde tijdvak van 1956.
Er wordt weinig last ondervonden van
de bestedingsbeperking, gezien het lage
aantal afnemers in Nederland. De cliënten
van De Poorter zijn verspreid over een
groot aantal landen.
De dochtermaatschappij, de n.v. „Geer-
truidenberg", houdt zich voornamelijk
bezig met de ertsveredeling. Deze dochter
mij. werd in 1956 reeds meer geïncorpo
reerd in het geheel van de moedermaat
schappij. Gestreefd wordt naar een geleide
lijke uitbreiding, die gefinancierd wordt
uit de eigen middelen.
relaties in Engeland. In deze overeen
komst is bepaald, dat W. A. Scholtens
Aardappelmeelfabrieken n.v. tegen beta
ling in contanten per 1 september ongeveer
30 percent der uitstaande aandelen ver
krijgt, evenals een optie op de overige aan
delen. De optie kan gedurende een tiental
jaren worden uitgeoefend.
Verder is overeengekomen dat de presi
dent-directeur van de n.v., de heer G. F.
Dalenoord, tot „director" zal worden be
noemd en dat een der stafleden in de lei
ding zal worden opgenomen. Door deze
overeenkomst zal het mogelijk worden
eigen verkoopkantoren in Engeland te
vestigen en voor zover dat nu of in de
toekomst nodig zal blijken de produkten
van de n.v. in Engeland te fabriceren.
Vanuit de vergadering werd gewezen
op het risico van het Engelse pond, maar
de president-directeur merkte op, dat de
markt voor Scholtens van grote betekenis
is en zal blijven, wat er ook met het pond
gaat gebeuren. De overeenkomst maakt
nu eigen produktie aldaar mogelijk, het
gaat vooral om de bevordering van dé
afzetmogelijkheid, speciaal van de nieuwe
produkten, waarvoor de Engelse markt
nog wel eens weerstanden geeft.
CANNES (UP) De Amerikaanse film
magnaten Jack Warner en Darryl Zanuck,
die met andere rijke gokkers de bank van
het Palm Beach Casino in Cannes hebben
laten springen, willen zelf de „geen
limief'-bank gaan exploiteren. Zij zijn van
plan het fonds te dekken dat is opge
droogd door een verlies van 340 miljoen
francs. Warner, Zanuck, de Londense
juwelier Barnett, de Newyorkse textiel
fabrikant Cole en de Braziliaanse koffie-
magnaat Marvin hebben de bank van de
„geen limiet"-tafel van het Casino laten
springen, door winsten op te strijken die
varieerden van twintig miljoen tot vijftig
miljoen francs. Naar verluidt wil Cole met
de twee filmmagnaten meedoen en zal het
roulettewiel spoedig weer draaien.
De banken die de „Va Tout" (zonder
limiet)-tafel dekten, sloten toen het fonds
verdwenen was door een serie grote wins
ten tussen maandag en donderdag. Uit bij
geloof blijft de tafel drie dagen gesloten.
Maandagavond was de Va Tout-tafel
echter nog gesloten, hoewel vier „rouw
dagen" verstreken waren.
De voronaamste vraag is, of de huidige
concessiehouder van zijn concessie zal af
zien of niet. George Denoul, die de ano
nieme groep bankiers, welke de bank ex
ploiteert vertegenwoordigt, heeft drie
dagen om te besluiten of hij doorgaat of
opgeeft. Er zijn liefhebbers in overvloed,
want de exploitatie is doorgaands een
goudmijn.
Onfortuinlijk
De speelbank is de gehele vorige week
bijzonder onfortuinlijk geweest. Van maan
dag af was er op grote schaal door het
publiek gewonnen. Toen donderdagavond
vijf rijke mannen samen 160 miljoen francs
wonnen, was dit de genadeslag. Samen met
rond 180 miljoen francs, die aan andere
geluksvogels verloren waren, brachten zij
de verliezen op rond 340 miljoen.
De grote winnaars van donderdagavond
en -nacht waren: Warner veertig rqiljoen,
Zanuck twintig miloen, Marvin vijftig mil
joen, Barnett dertig miljoen en A. Cole
twintig miljoen. Het gerucht gaat, dat
Warner zijn winst al weer verspeeld heeft
in Monte Carlo.
In de jaren voor de eerste wereldoorlog
was het traditie, dat op de dag nadat een
bankier de bank, die gesprongen was, had
prijsgegeven, het personeel van het casino
een rouwband om de arm droeg. Er was
gisteren nog geen rouwband te bekennen.
Volgens de exploitatierekening van de
n.v. landbouw maatschappij „Radjaman
dala" te Djakarta over 1956 heeft de op
brengst van rubber, cacao, plantmateriaal-
winning enzovoorts bedragen rp. 3.362.864
(v.j. rp. 4.152.090). De algemene uitgaven
bedroegen rp. 1.114.292 (v.j. 1.019.563); on
derhoudskosten rp. 108.858 (rp. 222.656).
Het saldo winst bedroeg rp. 57.067 (rp.
155.998). Eèrt bedrag van rp. 476.151 werd
bestemd voor extra afschrijving op de on-
dernëmingsböekwaarde. Voorgesteld wordt
een dividend van 4 percent (v.j. 5 pet).
ADVERTENTIE
zegt
De kern van de depressie die ons zon
dag stormachtige wind bracht, was van
morgen al boven de Noordelijke IJszee
aangekomen. Vandaar strekte zich een
vore van lage luchtdruk naar onze omge
ving uit welke gevuld was met onstabiele
lucht. In de afgelopen 24 uur vielen voor
namelijk in het westen en noorden van het
land buien.
Op het vliegveld Ypenburg werd zelfs
20 mm neerslag gemeten. Bij Ierland ligt
een rug van hogedruk die echter alweer
wordt aangetast door een actieve oceaan
depressie die naar de Britse eilanden
koerst. In ons land zal de in betekenis af
nemende rug van hogedruk aanvankelijk
opklaringen veroorzaken maar morgen la
ter op de dag zal de invloed van de nieuwe
oceaandepressie merkbaar worden.
Het weer zal ook op wat langere termijn
bezien een onbestendig karakter be
houden.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen: buiten
land maxima van giste
ren. Binnenland: heden
7 uur. Neerslag: laatste
24 uur.
60
SS
Woensdag 14 augustus
Zon op 5.24 uur, onder 20.09 uur.
Maan op 21.06 uur, onder 9.39 uur.
Maanstanden
18 aug. 17.16 uur laatste kwartier.
25 aug. 12.32 uur nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Woensdag 14 augustus
Hoog water: 5.46 en 18.07 uur.
Laag water: 1.40 en 13.51 uur.
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Aberdeen
Londen
Amsterdam
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Ajaccio
Mallorca
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Vlv. Z.-Limb.
geheel bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
regen
regenbui
licht bew.
licht bew.
regenbui
regen
zwaar bew.
half bew.
geheel bew.
zwaar bew.
regen
regen
regen
onbewolkt
zwaar bew.
half bew.
licht bew.
onbewolkt
22
20
20
13
zw
nno
zw
w
windst. 21
z 20
zw 20
zw 24
windst. 21
windst. 23
o 25
zzw 24
windst. 23
windst. 19
wnw 21
nnw 23
ozo 22
wnw 28
zo 21
z 38
windst. 32
windst. 30
60
- S
S-5
0,1
11
0
0
11
regenbui z
zwaar bew. zw
half bew. zzw
regenbui zzw
geheel bew. zw
zwaar bew. zzw
licht bew. zzw
onbewolkt z
45. Dank zij het snelle, maar vriendelijke
optreden van de hoofdredacteur zat de
vlieger-commandant nu dus weer in zijn
zetel, terwijl al spoedig ook weer een
smakelijk glaasje voor hem was ingeschon
ken. Het gelaat van de hoofdredacteur ver.
toonde een onschuldige glimlach, toen hij
nu het woord nam: „Tja - dat is een inte
ressant geval, met die Vliegende Schotels!
Jammer dat er geheimen aan verhonden
zijn, die u ons niet kunt vertellenmaar
mag ik eens raden? Ik durf wedden, dat
die Schotels hier een gezant van de planeet
Mars heen hebben gebracht!" „Wel
neen, maar!", kreet Commandant George
Bonsang met guitige verrassing. „U kunt
aardig raden! Heel goed! Ik hoop maar, dat
u niet te veel raadt! Stel je voor, dat u
ook eens zou raden dat Zijne Excellentie
verblijf houdt in het Hotel Royal! Daar
zouden onaangenaamheden uit voort kun
nen vloeienals ddt bekend werd, zou
den er stellig opdringerige journalisten
verschenen, die zouden proberen om Zijne
Excellentie Brrr Tchotl te interviewen
„Nee - dat zou verschrikkelijk zijn! Dat
van het Hotel Royal mag ik natuurlijk niet
raden!", beaamde de hoofdredacteur van
ganser harte, terwijl hij zich naar de deur
begaf om enkele orders aan zijn onder
geschikten te gaan gevenHet zal me
nige lezer nauwelijks verbazen, dat Panda
in het Hotel Royal korte tijd later ge
stoord werd door de onstuimige binnen
komst van een aantal verslaggevers. De
ontvangst-chef van het hotel, die zijn
uiterste best had gedaan om de ongewenste
bezoekers tegen te houden, werd in de
woelige stroom meegesleurd, doch slaagde
er in om op beschaafde toon te zeggen:
„Hier zyn enkele heren van de krant, die
een onderhoud met Zijne Excellentie ver
zoeken".
Blijkens de jongste verkorte balans van
de Bank Indonesië, zijn de Indonesische
goud- en deviezenreserves in de afgelo
pen week opnieuw in lichte mate gestegen.
Het dekkingspercentage, dat vorige week
12,24°/o bedroeg, liep met 0,32% op tot
12.56%.
Deze stijging was een gevolg van het
toenemen der deviezenvoorraden met 85
miljoen rupiahs. Het totaal der deviezen
reserves bedraagt thans 1.490 miljoen
rupiah.
De Suezkanaal Maatschappij heeft be
kendgemaakt, dat zij haar werkzaamheden
zal gaan uitstrekken tot de financiering
van olie-exploratie en -produktie. Zij
deelde in een communiqué mede, dat zij
tezamen met de Banque de Paris et des
Pays-Bas, welke grote oliebelangen heeft,
de „Comparex" heeft opgericht (Compagnie
de Participation de Recherche et d'Ex-
ploitation Petrolières). Deze nieuwe olie-
investeringsmaatschappij heeft een aan-
vangskapitaal van 20 miljoen frank.
Groente naar Oostenrijk
De Oostenrijkse autoriteiten hebben de
invoertermijn voor uien verlengd tot 15
augustus, terwijl voor de produkten sla,
komkommers, sperciebonen, tomaten en
sluitkool de invoertermijn is verlengd tot
20 augustus. Sluitkool en stoofsla mogen
onbeperkt in Oostenrijk worden ingevoerd
en de overige produkten in beperkte mate.
Wel is bepaald dat het contingent tomaten
uit de O.E.E.S.-landen voor genoemde ter
mijn met 1000 ton verhoogd zal worden.
Lening van de Wereldbank
De Wereldbank heeft vrijdag een lening
voor de tijd van 20 jaar, groot 7 miljoen
dollar, aan Japan verstrekt, die gebruikt
zal worden voor de uitvoering van het
grote Aichi-bevloeiïngsproject op het
eiland Iionsjoe.
Industriefruit
Wegens de geringe fruitoogst in ons land
is de invoer va.i appelen voor verwer
kingsdoeleinden uit daarvoor in aanmer
king komende landen, tot nader order toe
gestaan, aldus hebben de Nederlandse
autoriteiten besloten. Verder zal West-
Duitsland met onmiddellijke ingang de in
voer van industriefruit uit ons land toe
staan.
Benelux-handelsakkoord
De onderhandelingen, gevoerd tussen een
Benelux-delegatie en een Marokkaanse
delegatie, hebben geleid tot het afsluiten
van een handelsakkoord, dat op 9 augustus
te Rabat is geparafeerd.
Discriminatie in luchtvaart
De directeur van de afdeling „inter
nationale samenwerking" in het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse Za
ken, John B. Hollister, heeft er geen be
zwaar tegen, als bepaald zou worden dat
tenminste de helft van door Amerika ge
financierde luchtvrachten met Amerikaan
se vliegtuigen vervoerd moet wohden. Voor
door Amerika gefinancierde scheepsvrach-
ten bestaat zulk een bepaling reeds.
Dividenduitkering
De n.v. Verzekering Maatschappij de
Noord- en Zuid-Hollandsche Lloyd te Am
sterdam heeft over 1956 een saldo winst
behaald van f 65.165 (v.j. f 50.868). Na
enkele voorzieningen wordt een onveran
derd dividend van 8 percent uitgekeerd.
Verlies „Ngredjo"
De n.v. cultuurmaatschappij „Ngredjo"
heeft over 1956 een verlies geboekt van
4.411, waardoor het totale verlies geste
gen is tot 121.991. Het is niet mogelijk
geweest de ondernemingen te bezoeken.
Westduitse scheeepsbouw
De werven te Hamburg hebben in het
eerste halfjaar van 1957 een omzet gehad
van 329 miljoen mark. Daarvan kwam 37
percent voor rekening van binnenlandse
orders en 63 percent voor rekening van
buitenlandse opdrachten.
Onverzettelijk. Malisele Letsoala, het
jarige hoofd van de in Noord-Transvaal
wonende Mamatola-stam, is door de
Zuidafrikaanse regering afgezet, omdat
hij geweigerd heeft zijn stam naar een
vijftig kilometer verder gelegen gebied
te verplaatsen. De regering wil, naar
wordt vernomen, de stam verplaatsen
omdat zijn leden op uitgebreide schaai
erosie hebben doen ontstaan in een ge.
bied, dat belangrijk is voor de water-
voorziening.
Andere landen. Tweehonderd Russische
geleerden hebben maandag aangedron-
gen op een internationale conferentie
over de uitbanning van kernwapens. Zij
doen een beroep op de geleerden van
andere landen, de kwestie van de drin.
gendheid van doeltreffender gemeen
schappelijke actie met hen openlijker
aan de orde te stellen, teneinde de
dreiging van een oorlog met kernwapens
af te wenden, aldus meldt het Russische
persbureau Tass.
Zorg minder. Het Japanse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft maandag ver.
klaard, dat het van de V. S. de formele
verzekering heeft gekregen, dat er geen
ontwapeningsovereenkomst met de
Sovjet-Unie gesloten zal worden, die de
Japanse eisen inzake de zuidelijke Koe-
rillen in gevaar zou kunnen brengen,
Men vreesde in Tokio dat het westelijke
voorstel voor een luchtverkenningszone
wel eens de erkenning van de Russische
bezetting van de Koerillen zou kunnen
inhouden.
Bekentenis. <Een Zwitser, Friedrich Jager-
laner genaamd, is in Tsjechoslowakije
gearresteerd wegens spionnage voor de
Verenigde Staten, zo heeft radio-Praag
gemeld. Hij legde na zijn arrestatie voor
de radio een verklaring af, waarin hij
zeide in München te zijn overgehaald
voor de Amerikanen te spioneren.
Luchtbrug. Door het personeel van de
Amerikaanse Natuurreservaten is in
samenwerking met de kustwacht en
andere regeringsinstellingen een lucht
brug met hefschroefvliegtuigen georga
niseerd om honderden verhongerende
herten uit het deltagebied van de rivier
de Mississippi over te brengen naar
streken waar voldoende voedsel te vin
den is. De dieren, die over het algemeen
reeds zeer verzwakt waren, werden
samengedreven en gevangen en vervol
gens door de lucht naar gunstiger ge
legen gebieden vervoerd.
Republikeinen. In Noord-Ierland zijn in
het afgelopen weekeinde weer een reeks
aanslagen gepleegd door leden van het
buiten de wet gestelde Ierse republi
keinse leger. Twee politiebureaus wer
den aangevallen en een ontploffing op
de kantoren' van de onder toezicht van
de regering van Ulster staande elektrici
teitsmaatschappij te Newry veroorzaak
te een schade van naar schatting veie
duizenden ponden sterling.
Einde. Het einde van de alluviale diamant-
delverijen in het uiterste westen van
Transvaal is in zicht. Het is meer en
meer duidelijk geworden, dat de voor
malige diamantstadjes Christiana,
Bloemhof en Schweizer-Reneke naar
andere middelen van. bestaan moeten
zoeken. In London en Blesbok, waar de
diamantdelvers vroeger uren in de rij
stonden om hun diamanten te verkopen,
zijn slechts enkele delvers overgebleven.
Steun. De Jordaanse regering heeft haar
vertegenwoordiger bij de UNO-Asscm-
blée opdracht gegeven Indonesië ta
steunen inzake de kwestie Nederlands
Nieuw-Guinea.
Postunie. Ruim 350 gedelegeerden uit 91
landen zullen de volgende twee maan
den in de Canadese hoofdstad het vijf
jaarlijks congres van de Wereld Post
Unie bijwonen. Het congres, opgericht
in 1874 en de oudste internationale or
ganisatie van haar soort, kwam het
laatst in 1952 in Brussel bijeen.
Ervaring. Captain Frederick Bainbridge,
die tijdens de oorlog herhaalde malen
buiklandingen maakte met stukgescho
ten bommenwerpers, heeft van deze er
varing veel plezier gehad, toen hij zon
dagavond een Constellation van de
B.E.A. met een defect landingsgestel in
Londen aan de grond moest zetten. Van
de 17 passagiers en 9 bemanningsleden
liep niemand een schrammetje op.
HEEFT de mens de beschikking over
stembanden, tong, tanden, verhemelte en
lippen om de luchtstroom die uit de lucht
pijp komt de nodige modulaties te ver
lenen, waardoor de luchtstoten tot klanken
worden omgevormd, de constructie van
het geluidsorgaan der mieren heeft even
eens een zodanige variabiliteit, dat ook het
hierdoor voortgebrachte geluid vele ver
schillen vertoont. Zoals we de vorige maal
hebben uiteengezet, wordt dit
geluid opgewekt door een kam,
die over een geribde chitine-
plaat strijkt. Het aantal rib
bels op deze plaat wisselt
sterk, niet alleen bij de ver
schillende soorten, maar ook
bij mannetjes, wijfjes en ko- V.
ninginnen. Uit de talrijke tast-
haren en andere, nog niet bestudeerde zin
tuigorganen en zenuwuiteinden die om de
geribde plaat heen liggen, kan zonder veel
voorbehoud worden opgemaakt, dat dit
geluidsorgaan voor de mieren van grote
biologische betekenis is.
Nu is het de mens helaas niet gegeven
met zijn stemorgaan een natuurgetrouwe
imitatie te geven van de tjirpgeluiden die
de, met een geluidsorgaan toegeruste, mie
ren kunnen maken, zodat het ons om die
reden ook niet mogelijk is deze geluiden
in het gebruikelijke fonetische schrift weer
te geven. Ondanks deze handicap kan de
mierentaai toch in beeld worden gebracht.
Dit geschiedt door middel van een micro
foon met versterker, gecombineerd met een
toestel dat de geluidstrillingen omzet in
lichttrillingen en een registreerapparaat
dat deze lichttrillingen op een snel lopende
fotografische band vastlegt.
Met behulp van dit toestel kon om te
beginnen worden aangetoond, dat het mie
rengeluid wel degelijk bestaat en dat het
bovendien geen buitengewoon hoge tonen
voortbrengt, die door het menselijke oor
niet zouden kunnen worden waargenomen.
De hoogst waargenomen frekwentie bij de
door dr. A. Reigner onderzochte soorten
ging de 2500 trillingen per seconde niet te
boven en de laagste tonen kwamen nie
beneden 120 trillingen per seconde. Mierer
brengen dus - voor zover als het onderzoek
tot nu toe heeft uitgewezen - geen ultra-
geluiden voort, gelijk velen lange tijd heb
ben verondersteld.
Analyse van de mierengeluiden heejl
voorts uitgewezen, dat deze dieren afwis
selend hoge en lage tonen voortbrengen.
Een tweede merkwaardigheid van de mie-
renmuziek is, dat de hoge tonen met een
zacht geluid, de lagere tonen met een sterk
geluid overeenkomen.
Niet alleen kan de toonhoogte en de
geluidssterkte van soort tot
soort verschillen, maar het
geluid zelf blijkt ook meer
of minder samengesteld te
kunnen zijn. Naast het aan
tal plofjes dat we nu eenmaal
kunnen verwachten wanneer
over een geribbelde plaat
wordt gestreken, kan nog
een tweede geluid worden onderkend, nu
eens waargenomen als een aantal natril
lingen, dan weer als een echte toon, die
echter ook weer met het aantal plofjes
kan versmelten. Het is waarschijnlijk dat
in het mierenlichaam, onder invloed van
de plofjes, iets meetrilt, dat een eigen en
- volgens de mening van onderzoekers -
soms zeer muzikaal geluid doet ontstaan.
Of dit nu een soort klankkast, een mee-
trillende membraan, of iets anders is, kon
tot nu toe niet worden vastgesteld, maar
wel schijnt het zeker te zijn dat de mier
deze membraan - zoals we de geheimzin
nige apparatuur gemakshalve maar zullen
noemen - naar willekeur kan laten mee
trillen, gelijk wij onze stembanden naar
believen kunnen in- en uitschakelen (mis
schien doen we het laatste wel eens te wei
nig).
Om een begrip te krijgen van alle com
plicaties die zich kunnen voordoen bij mie
ren die een groot aantal variaties van tril
lingen en boventonen kunnen voortbren
gen, zouden wij diep moeten in gaan op het
onderwerp „mierenanatomie" en aangezien
dit een nogal ingewikkeld hoofdstuk is,
kunnen we dat beter overslaan en inplaats
daarvan onze tijd wel besteden aan de
mierentaai zelf, die dan nu eindelijk aan
Ie beurt is gekomen.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. Pétilbn
