s
PANDA EN DE MEESTER-BRANDMEESTER
Fraai najaarsweer
i
s
k
Onverwachte geldzuivering in
de Oostzone van Duitsland
Festivalweek
s
W ere ld nieuws^
NAAIMACHINES
c
2
Zwarte zondag voor middenstandersspaarders
boeren en de wisselkantoren van West-Berlijn
Aniem verkreeg belang in
elektriciteitsbedrijf in Péru
Aziatische griep oorzaak
van daling kolenproduktie
Plasticbuizenfabriek te
Hardenberg geopend
Zuidmolukse pers aan
banden gelegd
Groeiende werkloosheid in
Azië
Hongaren geronseld voor
strijd in Algerije?
.festival"
.festival" w*
.festival" blauw
.festival" zwart
.festival"LILA
.festival"GROEN
„Tarawa" veroorzaakte
schade bij vertrek
Kadar waarschuwt tegen
„provocaties"
Tito sprak vier uur met
Zjoekov
Premier Tsjoe-En-Lai naar
Oost-Europa
„Negen negerkinderen zijn
duurste leerlingen uit de
onderwijshistorie"
Schuilkelders in Parijs
Hammarskjoeld kandidaat
voor Nobelprijs
ió Wet
zo
MENDEL
VJ
MAANDAG 14 OKTOBER 1957
(Van onze correspondent in Bonn)
Het is een zwarte zondag geweest voor
het overgrote gedeelte van de bevolking
van Oost-Duitsland Om acht uur 's mor
gens hoorde de bevolking door de radio,
dat iedereen verplicht was voor tien uur
's avonds zyn bankbiljetten van een mark
en hoger tegen nieuwe in te leveren. Men
zou voorlopig voor driehonderd mark
nieuwe biljetten krygen en later horen,
wat met het overige geld zou gebeuren.
Premier Grotewohl verklaarde, dat de
maatregel nodig was omdat de monopolis
ten en de militaristen van het Westen met
oostmarken speculeerden, hun economische
leven in de oostzone in de war wilden
schoppen en hun spionage-centrales finan
cierden.
De nieuwe bankbiljetten die in 1955 zijn
gedrukt, lijken op het eerste gezicht veel
op de oude, met uitzondering van de kleur.
Zij zijn niet van de handtekening van de
president van de emissie-bank voorzien,
doch dragen het opschrift „Uitgegev-n door
een Duitse Bank, Berlijn 1955".
Een paar jaar geleden gingen al geruch
ten, dat het oude geld tegen nieuw zou
worden ingewisseld, maar de minister van
Financiën had de bevolking gerustgesteld
met een verwijzing naar leugens van de
fascisten en de imperialisten van het wes
ten. De actie werd toen opgeschort. Men
had een zondag uitgekozen om het geld
te wisselen, omdat de meeste mensen dan
vrij zijn.
In Oost-Berlijn en in de andere steden
van de Oostzone was het de hele dag bij
zonder druk op straat. De mensen waren
opgewonden. Voor de wisselkantoren,
hoofdzakelijk scholen, postkantoren, par
tijlokalen en eetgelegenheden stonden
lange rijen mensen. Op tal van plaatsen
moest het wisselen tot na de vastgestelde
sluitingstijd van acht uur worden voortge
zet.
Men kan er zeker van zijn, dat honderd
duizenden het meeste geld dat zij bezaten,
hebben verloren. Niemand in de Duitse
Democratische Republiek mocht meer dan
driehonderd mar-k in huis hebben. Winke
liers mochten niet meer dan vijftig mark
in voorraad hebben. Zij waren verplicht,
wat zij meer in kas hadden gekregen, tot
twee keer per dag bij de banken af te
dragen. Wie meer dan driehonderd mark
heeft ingeleverd en ni'et kan bewijzen op
rechtmatige wijze aan die bankbiljetten
te zijn gekomen, is dat geld kwijt. De kleine
man is de dupe van de geldzuivering. klei
ne neringdoenden, boeren «?n spaarders,
maar ook de wisselkantoren in West-
Berlijn, die een Westduitse mark voor vier
Oostmarken gaven. Men schat, dat er on
geveer twintig miljoen Oostmark in West-
Berlijn is. De totale omloop van o -stmar-
ken bedroeg op 31 december 1956 volgens
officiële gegeven 4,659 miljard maik. Men
schat, dat zich bijna twee miljard Oost
mark in handen van mensen heeft bevon-
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
Zoals in de op 28 augustus gehouden jaar
vergadering van de elektriciteitsmaat
schappij Aniem n.v. werd medegedeeld,
had de invoering door de Indonesische re
gering van de nieuwe deviezenregeling
stagnatie gebracht in de regelmatige uit
voering van de getroffen regeling voor de
transfer der vergoeding voor de in no
vember 1954 genaaste Aniem-bedrijven.
Thans is deze stagnatie opgeheven en de
achterstand in de maandelijkse overma
kingen, die sinds juli ontstaan was, inge
lopen.
Voorts wordt medegedeeld, dat de
Aniem een belang heeft verworven in de
Compania de Servicios Electricos, s.a., ge
vestigd te Lima, Peru, waarbij zij op voet
van pariteit met de. oude aandeelhouders
zal deelnemen. Deze naamloze vennoot
schap exploiteert elektriciteitbedrijven in
Chiclayo, Supe, Barranca, Ica, Chincha en
Pisco. Aan deze deelneming gaat gepaard
het verlenen van technische en organisa
torische bijstand.
Een vrij groot aantal mijnwerkers heeft
door de Aziatische griep het werk moeten
verzuimen, hetgeen een tamelijk sterke
invloed op de Europese kolenproduktie
heeft. Uit voorlopige gegevens, gepubli
ceerd door de Hoge Autoriteit voor de
Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal, blijkt althans, dat de mijnen van de
gemeenschap in september 1.230.000 ton
kolen minder hebben gedolven dan in
augustus en 630.000 ton minder dan in
september 1956. De produktie bedroeg
18.930.000 ton.
Vooral in Nederland en West-Duitsland
heeft de Aziatische griep in september
veel absenteïsme veroorzaakt. In Neder
land waren gedurende een korte periode
zelfs 45 percent van de arbeiders absent.
In West-Duitsland bereikte het absenteïs
me een top van 25 percent van het totale
aantal arbeiders.
In Nederland was de kolenproduktie in
september 100.000 ton lager dan in augus
tus. In West-Duitsland bedroeg de pro-
duktiedaling 800.000 ton en in het Saar-
gebied ongeveer 130.000 ton. In Frankrijk
en Italië bleef de produktie onveranderd.
(AFP)
Grootste van West~Europa
In Hardenberg (O.) is heden de n.v.
'VAVIN, de grootste plasticbuizenfabriek
an West-Europa officieel geopend en in
gebruik gesteld door mevrouw De van der
Schueren-Helmich, echtgenote van de
commissaris der Koningin in de provincie
Overijsel.
den die hierover volgens de voorschriften
niet mochten beschikken, ofschoon zij er
eerlijk waren aangekomen.
Grens gesloten
De grens naar het Westen was de gehele
dag gesloten. Alleen de internationale D-
treinen mochten passeren. Bij de doorlaat
posten op de wegen vormden zich kilo
meterslange rijen personenauto's, vracht
wagens en bussen. De wagens met melk,
die uit de bondsrepubliek naar West-Ber
lijn onderweg waren, werden na enig op
onthoud doorgelaten. Tal van leden van
de Westduitse bondsdag, die in auto's on
derweg waren om in West-Berlijn aan de
eerste zitting van de nieuwe Bondsdag op
dinsdag deel te nemen, moesten eveneens
wachten of terugkeren naar Hannover eh
daar een vliegtuig nemen. Voetgangers
werden gefouilleerd.
Zwarte handel
(Reuter) Al voordat de omwisseling in
Oost-Duitsland voltooid was, ontwikkelde
zich in West-Berlijn een bloeiende zwarte
markt in Oostmarken. Men verhandelde
daar vier of vijf oude Oostmarken tegen
één nieuwe.
(DPA) Westelijke persfotografen, die
van de lange rijen voor de wissellokalen
foto's maakten, moesten op politiebureaus
hun films en platen inleveren. Aan het
einde van deze week zouden zij het mate
riaal terug kunnen halen.
(UP) Gisteravond maakte het Oost-
duitse persbureau ADN bekend, dat bij de
controle aan de grens 150 personen waren
gearresteerd en 115.000 Oostmarken in
beslag genomen.
DJAKARTA (UP) De militaire auto
riteiten in de Zuid-Molukken hebben
twee dagbladen, die daar verschijnen, ver
boden uit te komen en twee andere dag
bladen censuur opgelegd.
De plaatselijke journalistenvereniging
heeft om opheffing van het verschijnings
verbod gevraagd. De twee onder censuur
geplaatste bladen hebben uit protest hun
publicatie geslaakt.
De bladen zouden berichten over mili
taire aangelegenheden hebben gepubli
ceerd, zonder dat zij daartoe machtiging
hadden gekregen van een militaire in
stantie.
GENèVE (UP) De kloof tussen Azië
en de meer ontwikkelde Westerse gebieden
heeft zich onlangs verbreed en zal zich nog
meer verbreden, „tenzij er aanzienlijke
verbetering komt in het onderwijspeil in
Azië", aldus de conclusie van een rapport
der internationale arbeidsorganisatie, I.L.O.
In dit rapport, opgesteld door de direc
teur-generaal David A. Morse^ wordt er op
gewezen, dat ondanks een zekere vooruit
gang de productie in Azië het vooroor
logs peil nog niet heeft bereikt. De jaar
lijkse toeneming houdt geen gelijke tred
met de grote bevolkingsaanwas. Elk jaar
komen ongeveer acht en een half miljoen
nieuwe arbeiders op de arbeidsmarkt en
slechts een deel van hen kan worden geab
sorbeerd, aldus het rapport, waarin ver
volgens wordt uitgewijd over de groeiende
problemen van werkloosheid in praktisch
elk Aziatisch land.
NEW YORK (UP) Het Algerijnse
„Nationale Bevrijdingsfront" (F.L.N.) heeft
vandaag de beschuldiging geuit, dat Hon
gaarse vluchtelingen gedwongen zouden
zijn om dienst 'te nemen in het Franse
Vreemdelingenlegioen voor „oorlogsdien
sten" in Algerije.
Volgens het F.L.N. heeft een negentien
jarige Hongaar, die uit het legioen is ge
vlucht, onthuld, dat „er gewetenloze en
onwettige methoden" door de Fransen
worden gebruikt jegens jonge vluchtelin
gen, die in Frankrijk om asiel vroegen".
Deze Hongaar Sandor geheten werd na
zijn vlucht uit Hongarije eerst naar ver
schillende steenkoolmijnen in Frankrijk
gestuurd, waar hij de arbeidsomstandig
heden deplorabel vond en de veiligheids
maatregelen nihil.
Hij had al eenmaal kennis gemaakt met
de ronselaars van het Vreemdelingen
legioen, die zich wederom met hem be
moeiden, toen bekend werd, dat het hem
in de Franse mijnen niet beviel. Maar zij
vertelden ditmaal niet, dat het voor het
legioen was en lieten hem tekenen voor
dienst overzee, waar hij later zelf een stuk
land zou kunnen krijgen.
Eenmaal in Marseille aangekomen, ont
dekten hij en dertig lotgenoten dat zij bij
het Vreemdelingenlegioen beland waren.
„Nu leven zij vrij onder de bescherming
van de F.L.N.", aldus de mededeling van
I het Algerijnse Bevrijdingsfront in een
brief aan de UNO.
ADVERTENTIE
Gedurende slechts 7 dagen
brengt Gerzon de bekende
nfestlval"-nylons (per 2 paar)
tegen een speciale prijs.
heeft veel
vóór...
„Fttitlval" nylons hebben
oen lijn en regelmatig
weefsel, „Festival" nylons
hebben oen r-o-k-b-a-a-r
boord, dat nooit knelt.
„Festival" nylons hebben
de juiste maatverhouding van
boen, voet en boord, terwijl do
grote maten extra lang zijn.
Het hlelpatroon geelt een modern
slankmakend ollect; voet en teen
zijn extra versterkt.
ROOD
Wandelnylon 51 g./30 d. De solide kous
voor uw dagelijks gebruik, £25
per paar 2.95, per 2 paar
Middagnylon 51 g./15 d. De perlecle
kous voor uw middagtoilet. £50
per paar 3.25, per2 paar
Wandelnylon 60 g. 30 d met laddervrij
boord en leenring. Extra lijn.
per paar 3.95, per 2 paar
Avondnylon 60/15. laddervrij boord
en leenring, ragfijn weefsel. KQ
per paar 3.95, per2 paar
Naadloos 1 5 denier/4 74 naalds (de aller
fijnste die gemaakt worden) g? ©Q
per paar 3.95, per 2 paar
Stretchnylon 60 g./20 denier. De kous.
die past als 'n tweede huid. «sStf O
per paar 4.50, per 2 paar g
Het Amerikaanse vliegdekschip „Tara
wa'' is vrijdagmiddag bij het verlaten van
de haven van Rotterdam in aanvaring ge
komen met een Italiaans schip en een
drijvende kraan-.
Het uitgebouwde vliegdek van de „Tara
wa" kwam, toen het vaartuig achteruit
varend de Waalhaven wilde verlaten, te
gen het aan een boei gemeerde Italiaanse
schip „Foloda" en een daarnaast liggende
kraan. Vijf trossen waarmede de „Foloda"
was vastgelegd, braken. De kraan werd
beschadigd.
De „Tarawa" is doorgevaren. Het is niet
bekend of dit schip schade heeft opgelopen.
BOEDAPEST (Reuter) De Hongaarse
premier Janos Kadar heeft in een zater
dag gepubliceerde rede gewaarschuwd, dat
alle pogingen om „provocaties" uit te
lokken op de verjaardag van de opstand
van vorig jaar oktober, neergeslagen zul
len worden.
In een toespraak, die hij vrijdag voor
het centrale comité van de Hongaarse com
munistische partij heeft uitgesproken, zei
hij, dat men hier en daar, over „imperialis
tische radiostations", maar ook in Honga
rije zelf, stemmen kan horen over „reac
tionaire dromen" in verband met de ko
mende verjaardag van de oktoberrevolu
tie. Kader pleitte verder voor grotere een
heid, discipline en kameraadschap bij de
strijdkrachten, de politie, grenswacht en
de arbeidersmilitie.
Hij sprak voorts zijn tevredenheid uit
over het feit, dat de recente relletjes in
Warschau onderdrukt zijn en dat de meer
derheid van de Poolse studenten zich van
die onlusten gedistancieerd heeft.
BELGRADO, (UP) De Russische mi
nister van Defensie, Zjoekov is met veel
plichtplegingen en ophef door president
Tito van Joegoslavië ontvangen.
Zondagmiddag was er een officiële lunch,
daarna een jachtpartij, en 's avonds een
galareceptie. De Britse minister Selwyn
Lloyd kreeg indertijd slechts een officiële
lunch bij zijn bezoek aan Tito. Men geeft
voor dit omvangrijke eerbetoon de verkla
ring, dat president Tito voornemens is, een
door Zjoekov over te brengen aanbod van
„modernisering" der Joegoslavische strijd
krachten van de hand te wijzen. Tito's ver
langen, met het Westen en het Oosten op
goede voet te blijven, zo vermoedt men in
Belgrado, dwingt hem, Zjoekov met meer
dan gewone vriendelijkheid te ontvangen
om eventuele Russische gevoeligheden te
ontzien. Over het resultaat van de bespre
kingen van Tito met zijn gast, die vier uur
duurden, is niets bekendgemaakt.
De Russische maarschalk zal deze week
ook een bezoek van enkele dagen aan Al
banië brengen, ondermeer aan de voor
naamste havenstad Valona tegenover het
eiland Sasseno, waar een Russische duik
bootbasis zou zijn gevestigd.
TOKIO (UP") Premier Tsjoe-en-Lai
van communistisch China heeft een uitno
diging van premier Anton Joegov om spoe
dig een bezoek aan Bulgarije te brengen,
aanvaard, zo meldt radio-Peking. Premier
Joegov brengt momenteel een bezoek aan
communistisch China.
LITTLE ROCK (UP) Het zal de re
gering naar schatting 24 miljoen dollar
kosten om de negen negerleerlingen op de
huidige militaire voet tot het einde van het
schooljaar in Little Rock de school te laten
bezoeken, aldus heeft gouverneur Faubus,
bedlegerig met Aziatische griep maar niet
minder strijdlustig, verklaard. Deze negen
kinderen zijn daarmee de duurste scholie
ren in de onderwijsgeschiedenis, zo zei hij.
Zoals men weet zijn 1000 man federale
troepen in Little Rock gelegerd en werden
9.900 man van de nationale garde onder
federaal commando gesteld. Van deze 9.900
man doen er slechts 1.500 dienst. De an
deren ontvangen soldij zonder dat zij in
werkelijke dienst zijn. Zij moeten zich
alleen twee maal per dag bij hun compag
nies-commandant melden.
Dit onder federaal bevel stellen van de
nationale garde is het kostbaarste onder
deel van de gehele Little Rock-affaire.
Tweeërlei gebedsacties
LITTLE ROCK (UP) Vierentwintig
Baptistenpredikanten zullen een gebeds
bijeenkomst houden opdat de integratie
in Little Rock geheel ongedaan wordt ge
maakt. Slechts door de negers een aparte
school te laten bezoeken kan de rust in
Little Rock worden hersteld, zo betogen zij.
Zondag zijn echter in 85 andere kerken
van de staat Arkansas diensten gehouden
voor „eerbiediging van de wet en goede wil
onder de mensen". Initiatiefnemer van deze
actie is bisschop Robert R. Brown van de
Episcopaalse kerk in Arkansas. President
Eisenhower heeft zich achter deze laatste
gebedsactie gesteld.
„De maan gemist"
ATLANTA (UP) De gouverneur van
de Zuid-Amerikaanse staat Georgia, Mar
vin Griffin, heeft de gouverneurs der 47
andere staten telegrafisch uitgenodigd, of
ficiéél te protesteren tegen de „usurpatie"
van de soevereiniteit van Arkansas door
federale troepen.
De oud-gouverneur van Florida, Millard
Caldwell, heeft verklaard dat „de president
het to druk had met het zuiden, dat hij de
Russen er met de maan vandoor liet gaan".
In Parijs zijn vijf „experimentele" onder
grondse schuilkelders tegen atoomontplof
fingen gebouwd. Indien de resultaten gun
stig zijn, zullen er nog meer van dergelijke
schuilkelders, die elk ongeveer driehonderd
mensen kunnen bevatten en, afgezien van
een directe treffer, .volledige bescherming
bieden, worden gebouwd. Als „directe
treffer" wordt nog beschouwd een bom die
tien straten verder ontploft.
LONDEN (UP) De Londense Evening
News schreef zaterdag, dat secreratis-gene-
raal Dag Hammarskjoeld met mevrouw
Roosevelt genoemd worden als kandidaat
voor de Nobelprijs voor de vrede. Er zullen
dit jaar twee vredesprijzen worden uitge
reikt, omdat er het vorig jaar geen werd
toegekend. Ook zou voorgesteld zijn de
prijs toe te kennen aan een „onbekende
Hongaarse vrijheidsstrijder" en het geld
dan ten goede te laten komen aan de Hon
gaarse vluchtelingen.
ADVERTENTIE
Gedurende het weekeinde wist het fraaie
najaarsweer zich te handhaven. Dit hield
verband met een hogedrukgebied dat zich
zaterdag en zondag van Ierland over Duits
land naar Rusland verplaaste en dat ver
sterkt werd door een nieuw hogedrukgebied
boven de Britse eilanden en de Noordzee.
Aangezien boven onze omgeving de stag
nerende lucht vochtig is, vormde zich in de
avond en nacht op vele plaatsen een dichte
mist, die in de ochtend bijnea overal weer
oploste. Overdag stegen de temperaturen
tot ongeveer 15 graden.
Op de oceaan ontwikkelde zich een om
vangrijke en diepe depressie waarvan het
centrum bij de zuidpunt van Groenland is
aangekomen. Deze depressie zal morgen nog
weinig invloed uitoefenen op het weer in
West-Europa, waardoor het rustige najaars
weer voortduurt.
WEERRAPPORTEN
Dinsdag 15 oktober
Zon op 7.06 uur, onder 17.49 uur.
Maan op 22.26 uur, onder 13.25 uur.
Maanstanden
16 okt. 14.44 uur laatste kwartier.
23 okt. 05.43 uur nieuwe maan.
30 okt. 11.45 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 15 oktober
Hoog water: 7.20 en 19.39 uur.
Laag water: 2.53 en 15.11 uur.
Temperaturen
buiten
BB
BB
land maxima
van giste-
R P
ren. Binnenland heden
TJ 3
d
B
7 uur. Neerslag laatste
SB
S
4,
dl
24 uur
SP
O
cS
Stockholm
onbewolkt
wnw
12
0
Oslo
onbewolkt
windst.
Kopenhagen
half bew.
wnw
13
0
Aberdeen
mist
windst.
13
0
Londen
mist
windst.
19
0
Amsterdam
mist
z
17
0
Luxemburg
mist
ono
17
0
Parijs
zwaar bew.
nno
18
0
Bordeaux
half bew.
ono
23
0
Grenoble
zwaar bew.
windst.
23
0
Nice
licht bew.
nnw
22
0
Berlijn
geheel bew.
w
12
0
Frankfort
motregen
ozo
14
0,3
München
geheel bew.
windst.
14
0
Zürich
geheel bew.
windst.
15
0
Genève
mist
windst.
18
0
T "carno
onbewolkt
windst.
21
0
Wenen
onbewolkt
w
18
0
isöruck
mist
windst.
22
0
Fiome
onbewolkt
O
26
0
Ajaccio
onbewolkt
no
23
0
Mallorca
ge heel bew
ono
26
0
Den Helder
dichte mist
windst.
8
0
Ypenburg
zwaar bew.
windst.
8
0
Vlissingen
mist
O
8
0
Eelde
mist
windst.
11
0
Twente
geheel bew.
windst.
7
0
De Bilt
zwaar bew.
z
5
0
Eindhoven
dichte mist
ozo
6
0
Vlv. Z.-Limb
dichte mist
ono
8
0
is
SCHROMPELEN WEG
Pijn en jeuk verdwijnen
bloeden houdt op 5
De wetenschap heeft thans een nieuwe ky
helende substantie ontdekt met de
verbazingwekkende eigenschap .de r"
aambeien eenvoudig te doen wegdro- V
gen - pijn verdwijnt, bloeden houdt op.
Zelfs in de meest hardnekkige ge- y<
vallen schrompelen de aambeien JA
ineen, zó afdoend dat ze thans geen
probleem meer zijn. Het geheim zit in wl
het weefsel vernieuwende Bio-Dyne. £l
Deze stof wordt thans toegepast in de
nieuwe SPERTI-zalf, zacht en des-
infecterend. Voor veilige, recht- ft
streekse behandeling van aambeien.
zonder verdovende middelen, een tube
SPERTI a f. 3.30. H
Rondleiding. Een groep Amerikaanse
politici, onder wie drie senatoren, heeft
zaterdag een bezoek gebracht aan het
atoomcentrum Doebna, in de omgevin^
van Moskou. Zij werden rondgeleid
door de directeur van het instituut^ prof
Blokhintsev.
Marcinclle. Koning Boudewijn van Bel
gië heeft zaterdag te Marcinelle een
monument onthujd ter nagedachtenis
van de mijnwerkers, die vorig jaar bij
de ramp in de mijn Bois-Du-Cazier om
het leven zijn gekomen.
Droogte. Radio-Peking meldt dat er reeds
twee maanden een „ernstige" droogte
heerst in de valeien van de Jangtse
en de Hoeai. Negen belangrijke gra°an-
provincies worden door droogte ge
teisterd.
Kans. Met ingang van vijftien maart zal
Straatsburg een dagelijkse luchtverbin-
ding hebben met Parijs. De uitbreiding
van de verbindingen met Straatsburg
is bedoeld om de kans, dat de stad de
„hoofdstad van Europa" wordt, te ver
groten.
Slavernij. Bij een campagne tegen sla
vernij en kindei'arbeid heeft de politie
in Oost-Nigeria dertig meisjes van vier
tot tien jaar opgespoord, die ieder voor
ongeveer zestig pond (ongeveer zes
honderd gulden) waren verkocht. De
ouders zullen gerechtelijk worden ver
volgd.
Onverwoestbaar. De zevenjarige Simon
James uit Londen heeft 'n maand lang
mogen doen waarvoor zijn vriendjes
streng bestraft worden: zijn schoenen
(trachten te) vernielen. „Wanneer je
een plas ziet: loop er door. Ligt er een
steen of blikje op straat: er tegen aan
schoppen. Bagger door .modder zoveel
je kunt", zo vertelde zijn, vader hem.
De schoenen zijn gemaakt van een bij
zonder soort plastic, dat volgens de
firma die ze in de handel brengt, on
verslijtbaar is.
Brand. De politie schat, dat er twintig
duizend Indonesiërs dakloos zijn ge
worden door een brand, die het dicht
bevolkte kampong-district van bet
noordwestelijke gedeelte van Djakarta
heeft geteisterd. Het vuur, dat drie uren
lang woedde, verwoestte ongeveer vijf
tienhonderd woningen en veroorzaakte
een schade van naar schatting tien
miljoen ruphia's, bijna vier miljoen
gulden. De brand is de grootste, die ooit
in de hoofdstad van Indonesië heeft
gewoed.
Brug. In de Chinese provincie Woehan
wordt de eerste brug over de Jangtse
geopend. Het is een dubbeldeks brug
voor rail- en wegverkeer van ruim
elfhonderd meter lang. Russische des
kundigen hebben geholpen met het ont
werpen en bouwen. De pijlers zijn ge
bouwd zonder gebruikmaking van cais
sons. Men heeft buizen tot op de rots
bodem laten zakken en onder druk be
ton aangebracht.
Oorzaken. Diergeneeskundigen van het
Britse ministerie van Landbouw heb
ben meegedeeld, dat alle 84 epidemieën
van mond- en klauwzeer bij vee, die
dit jaar zijn geconstateerd, veroorzaakt
zijn door de invoer van vlees en de
vogeltrek. Dit jaar zijn reeds 14.500
stuks vee in Groot-Brittannië geslacht
in de strijd tegen mond- en klauwzeer.
Kunstmatig. De aanleg van een groot
kunstmatig meer in de bijbelse vailei
Emek in het midden van Galilea is vol
tooid. Dit meer zal een regulerend
reservoir vormen, dat water uit de Jor-
daan en uit Opper-Galilea zal ontvan
gen. Het uit het noorden van het land
toegevoerde water zal de Negev-woes-
tijn kunnen bevloeien.
Uitbarsting. De vulkaan Mihara op het
Japanse eiland Osjima, een der actiefst?
van Japan, is plotseling tot uitbarsting
gekomen, waardoor een persoon om hei
leven is gekomen en 54 mensen ernstig
zijn gewond. Meer dan duizend toeris
ten, die zich op de helling van de 759
meter hoge berg bevonden, werden met
hefschroefvliegtuigen gered.
Operaties. Op Cuba zijn vrijdag bii een
operatie van het leger 45 opstandelingen
gedood en talrijke gewond, zo is offi
cieel in Havanna bekendgemaakt. Bij
een andere operatie zijn vier rebellen
gesneuveld. Het leger leed bij deze twee
operaties geen verliezen, aldus een com
muniqué.
19. „G-geen v-vangzeü!"dacht Panda
doodsbeangst en hij begon luidkeels om
hulp te roepen. De kleine brandmeester
keek peinzend omhoog. „Ik moet iets be
denken", mompelde hij, „de knaap zou
zich anders wel eens kunnen bezeren
wat staat er ook weer in de voorschrif
tenHopelijk zou hem tijdig te bin
nen schieten wat er in zo'n situatie werd
voorgeschreven, anders kon Panda zijn
redding wel afschrijven! Maar nee! Juist
op tijd werd de neerstortende Panda ge
troffen door een krachtige waterstraal.
Met een verbluffende tegenwoordigheid
van geest had de brandleraar zich op de
brandkraan geworpen, die zich juist onder
zijn ongelukkige leerling bevond. „Zie je
wel?", riep. hij juichend, „water is des
brandmans beste vriend! ZO staat het in
de voorschriften! Men moet zich altijd
houden aan de voorschriften!"
HET IS de onsterfelijke verdienste ge- der de amateurs, althans in de ogen van
weest van Gregor Mendel, de Oostenrijksehen die de officiële wetenschap vertegen
abt uit het Augustiner Stift te Brünn, als woordigden. Daarna publiceerde Mendel
eerste de wetten der erfelijkheid ih hoofd- zijn werk in het tijdschrift van die vere
zaak te hebben geformuleerd. Hij deed niging van natuuronderzoekers, waardoor
proeven met verschillende erwtenrassen vakgeleerden er geen kennis van kónden
die van elkaar verschilden door vorm van nemen, tenminste niet in ruime kring, om-
erwt, kleur van erwt en peul, vorm van dat de onderzoekers dergelijke tijdschrij-
peül, kleur van de bloem, verdeling van ten, die zich nu eenmaal niet bewegen op
de bloemen aan de stengel, grootte van het niveau dat het hunne is, eenvoudig
de plant, enz. en verrichtte zo veel krui- niet lezen. Het is bekend, dat de Duits2
singenals hij kenmerken wilde nagaan, botanicus C. W. Naegelidie destijds pro-
Telkens kruiste hij dus twee planten, die fessor aan de universiteit van München
in één van deze eigenschappen van elkaar was en daar o.a. zijn micellairtheorie op-
verschilden en kon op deze
wijze nauwkeurig het lot van
die ene eigenschap nagaan. Zo
kwam hij omstreeks 1868 tot
baanbrekende inzichten aan
gaande de erfelijkheid, die hij
in bevattelijke en heldere taal
publiceerde. Desondanks werd
zijn werk door de officiële we
tenschap niet opgemerkt en raakten zijn
„Mendelse wetten" in vergetelheid, tot ze
in het begin van deze eeuw opnieuw aan
het licht werden gebracht. Dit geschiedde,
merkwaardig genoeg, bijna gelijktijdig
door drie van de voornaamste onderzoe
kers in die dagen op het gebied van de
erfelijkheidsleer
Nu zijn er altijd mensen die nogal gauw
klaar staan met bittere opmerkingen over
het miskende genie. Misschien schuilt in die
bitterheid wel enige reden, maar in het
geval van Mendel was daarvoor werkelijk
geen ruimte. Iemand die een geniaal denk
beeld heeft, of een bepaalde ontdekking
heeft gedaan, moet zijn ideeën of erva
ringen nu eenmaal niet publiceren in een
advertentieblaadje, maar in een vaktijd
schrift van erkende reputatie, zodat het
onderwerp onder ogen van deskundigen
kan komen en eventueel in discussie kan
worden gebracht door onderzoekers die op
dat terrein reeds gewerkt hebben. Dit nu,
heeft Mendel nagelaten. De bescheiden
m.onnlk heeft een paar voordrachten ge
houden voor een van de vele honderden
vereniging et.j es van natuuronderzoekers,
die destijds in Oostenrijk en Duitsland be
stonden en rangschikte zich daardoor on-
stelde (welke theorie vooral
in de laatste tijd zeer hoog
geschat wordt) de conclusies
van Mendel heeft bestudeerd,
maar ze als voorbarig kwa
lificeerde, tenminste voor
soorten, waarmee Naegeli
juist zelf uitvoerig had ge
ëxperimenteerdEn juist bij
deze planten, moest Mendel toegeven dal
z\in conclusies niet te handhaven waren.
Hoewel Mendel desondanks tóch juist was
- wat bij de stand van de wetenschap van
die dagen echter nog niet begrepen kon
worden - sterkte deze ervaring het ver
trouwen in de conclusies van Mendel niet.
Hij zond zijn werk toe aan een veertigtal
academische beroemdheden uit zijn tijd: t
maar ontving geen enkel antwoord, omdat
men geen vertrouwen had in de monnik,
die zich als natuurkundige op het terrein
van de biologie roas gaan bewegen.
Hoewel het zeker niet gemakkelijk is de
factoren aan te geven die oorzaak zijn ge
weest dat een wetenschappelijke ontdek
king door tijdgenoten niet op haar juiste
waarde werd. geschat, menen we toch, dat
de ongelukkige publicatie van Mendel's
werk in het blaadje van de plaatselijke
vereniging voor het onopgemerkt blijven
van deze denkbeelden van grote betekenis
is geweest.
Laten we nu dan' eens over mvt"1'"-
spreken.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden)
H Pétilkn
