Sovjet-Unie verlaat de ontwapeningscommissie Russen zijn twee jaar vóór in het veroveren van de ruimte OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT HET WEER Hondje binnen afzienbare tijd gevolgd door mens MM 'MORRIS Gaillards regering verzekerd van het fiat der Assemblee ill Volgens Amerikaanse waarnemers wil Moskou pogen alleen met Washington tot akkoord te komen Tsjechoslowaakse president Zapotocky ernstig ziek MENU VAN DE DAG NEEM BL1KGROENTEN Enkele opklaringen Eloornik wenst geen verdere opvoering van „liet Water" De hond in de kunstmaan Werking van Spoetnik II Bezwaren tegen uitbreiding van Schiphol Als Rijk moet verdwijnen Kabinet van socialistenconservatievenradicalen rooms-katholieken, gaullisten cn splinterpartijen Het woord is aan Russische geleerde: Nieuwe energiebron in kunstmaan Eisenhower belegt speciale vergadering met kabinet Britse kerngeleerden naar Washington 72e JAARGANG No 101 DINSDAG 5 NOVEMBER 1957 302e JAARGANG No 254 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman NEW YORK (Reuter). De Sov- I Sovjet-Unie haar positie nog eens in over- jet-Unie beeft bij monde van haar plaatsvervangende minister van Bui tenlandse Zaken Koeznetsov in de politieke commissie van de UNO- Assemblee verklaard, dat zij niet meer aan het werk van de ontwape ningscommissie en de daaruit voort gekomen subcommissie, zoals die nu zijn samengesteld, zal deelnemen. Koeznetsov verklaarde, dat alle po gingen om door middel van de sub commissie tot produktief werk te komen, naar de mening van zijn rege ring op niets zijn uitgelopen. De Sovjet-Unie heeft reeds een ontwerp resolutie ingediend waarin wordt ge vraagd de uit twaalf leden bestaande commissie en de uit vijf leden be staande subcommissie voor ontwape ning te vervangen door een in het openbaar vergaderend orgaan, waarin alle 82 UNO-leden zijn vertegen woordigd. De Britse vertegenwoordiger Allan Noble noemde het Russische besluit, „een zeer ontmoedigende ontwikke ling". Hij zei de Russische ontwerp resolutie niet te kunnen aanvaarden en evenmin een Indisch voorstel om de subcommissie uit te breiden. Noble zei, dat het nooit de bedoeling was geweest dat de subcommissie een representatief orgaan zou zijn, maar men had een klein aantal deel nemers willen hebben om in overleg achter gesloten deuren tot overeen stemming te komen. (AFP/Reuter) Noble zei, dat geen der resoluties waarin opschorting van de kern proeven werd voorgesteld, voor het wes ten aanvaardbaar is. Groot-Brittannië kon echter wel akkoord gaan met een amen dement van Pakistan en Noorwegen om een groep deskundigen te vormen, die een studie zou maken van het inspectie stelsel. De Amerikaan Henry Cabot Lodge zei te vertrouwen, dat het Sovjet-besluit slechts een „voorbijgaande gedachte" was. Koeznetsov antwoordde echter, dat de Sovjet-Unie reeds had nagedacht vóór de bekendmaking, dat zij zich terugtrekt. (Reuter) Cabot Lodge verklaarde voor een Belgisch voorstel te zullen stemmen, dat voorziet in het uitwisselen van inlich tingen over de bewapening. Over de Sov jet-resolutie, die vooi'ziet in het opschorten der proefnemingen met kernwapens voor drie jaar, verklaarde Cabot Lodge dat de Verenigde Staten zich hebben uitgespro ken voor een opschorting waarbij het aan leggen van voorraden dezer wapens wordt voorkomen. „Zolang hierover geen over eenstemming is bereikt, zal de verdedi gingskracht der vrije landen in aanmer kelijke mate afhankelijk zijn van voort zetting der proefnemingen met kern wapens. Daarom zullen wij deze proefont- ploffingen omgeven met alle nodige waarborgen, voortzetten, totdat wij ons volkomen veilig voelen", aldus Cabot Lodge, die zich ook uitsprak tegen het Indische voorstel, meer landen in de ont wapeningscommissies zitting te doen nemen. „Voor overeenstemming is iets ingrijpenders, dat meer betrekking heeft op de grondslagen van het overleg, nood zakelijk", aldus Cabot Lodge. De Franse afgevaardigde Jules Moch zei dat de Russische bekendmaking ten doel had een stemming over het westerse voor stel te voorkomen. „De Sovjet-Unie heeft een ultimatum gesteld. Zij stelt: of u aan vaardt mijn standpunt, of wij weigeren onze medewerking aan het werk'der ont wapeningscommissie. Ik hoop, dat de weging zal nemen, alvorens de verant woordelijkheid op zich te laden voor een eenzijdige verbreking van het ontwape- ningsoverleg", aldus Moch. Koeznetsov verklaarde bezwaar te heb ben tegen het met voorrang stemmen over de door 24 landen ondertekende westerse resolutie. Hij wilde voorrang voor de Sov jet-resolutie en voor 't voorstel van India. Reuter meldt uit Washington, dat het Amerikaanse departement van Buiten landse Zaken niet aanstonds commentaar op de jongste Sovjet-zet wilde geven. Amb tenaren van het departement verklaarden echter dat de Sovjet-bekendmaking een klassiek voorbeeld was van de opzet van een grote mogendheid, die meent een krachtige positie te hebben bereikt en daaruit nu diplomatiek voordeel wil be halen. Zij menen, dat de Sovjethouding is ingegeven door het succes, dat behaald werd met het afschieten van de twee kunstmanen. Sommige Amerikaanse waar nemers menen dat Kroetsjtsjev die thans vermoedelijk in hoofdzaak de Rus sische buitenlandse politiek bepaalt langs deze weg poogt tot onderlinge Ame rikaans-Russische onderhandelingen te komen. Zijn jongste uitlating van deze strekking had betrekking op toezicht op het afschie ten van kunstmatige aardsatellieten. President Eisenhower en minister Dulles hebben toen gezegd, dat de Verenigde Staten in geen geval buiten hun westerse bondgenoten om zullen onderhandelen, en dat ook het lanceren van kunstmanen door de UNO-ondercommissie voor de ontwa pening besproken diende te worden. KOPENHAGEN (Reuter) De Russi sche minister van Buitenlandse Zaken, Andrej Gromyko, die de bijeenkomsten van de UNO-Assemblee heeft bijgewoond, is gisteren per vliegtuig uit New York in Kopenhagen aangekomen op weg naar Moskou. De Deense premier, H. C. Han sen, nodigde Gromyko uit, hem te bezoe ken. Gromyko zal vandaag zijn reis naar Moskou voortzetten. ADVERTENTIE in 4 minuten- klaar op tafel! ^ocoocooooooocooocccocooooccoccccoicccccccccccoccocc; VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van dinsdagavond tot woensdagavond, opgemaakt om 11.15 uur: Enkele buien, afgewisseld door opklaringen. Matige tot krach tige en langs de kust tijdelijk harde zuidwestelijke wind. Iets kouder. Volledige weerrapporten op pagina twee. *xx»ccooooo3oooooooooooooooococcodccocook>ooccoocoooccc< DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN PAGINA'S PRAAG (Reuter) President Antonin Zapotocky van Tsjechoslowakije is maan dag plotseling ernstig ziek geworden, aldus meldt radio Praag. De toestand van de 72-jarige president, die in het staatssana- torium is opgenomen, was maandagavond volgens een medisch bulletin „bevredi gend". (UP) Zapotocky kreeg in 1955 een ern stige hartkwaal. Hij werd toen behandeld door vier vooraanstaande medici, onder wie een hartspecialist uit de Sovjet-Unie. Zapotocky volgde Klement Gottwald als ministerpresident op op 17 juni 1948. Na Gottwalds dood werd hij op 21 maart 1953 president. De dichter Ed. Hoornik heeft, naar wij vernemen, aan de directie van de Neder landse Comedie een brief geschreven met de mededeling, dat hy geen toestemming tot verdere opvoeringen van zyn toneel stuk „Het Water" verleent, omdat „ver toningen met opzettelijke verstoringen als zondagavond in de Stadsschouwburg te Haarlem niet meer beschouwd kunnen worden als een uitvoering te goeder trouw van het gesloten contract". Er waren van „Het Water" voor de komende weekeinde voorstellingen te Groningen vastgesteld. Deze foto toont een ruimtepak voor honden. De leidingen vanaf de snuit van het pak worden bevestigd aan de instrumenten, die de gedragingen van de hond tijdens de vlucht registreren en doorgeven. Een tekening in een Russisch lucht vaart-tijdschrift, gepubliceerd naar aanleiding van het lanceren der tweede kunstmaan, geeft een indruk van de wijze, waarop het wedervaren van het hondje in de satelliet wordt geregis treerd. Via een „harnas" dat het dier draagt worden impulsen naar twee radio-zenders doorgegeven (de twee kasten met knoppen, die men links van de hond ziet). In het midden van de overzichtstekening zien we het radio station op aarde. Rechts slaat een man, die de band met de op schrift gebrachte impulsen, welke de twee ontvangers (midden-onder) opvingen, bekijktDe pijl wijst naar een vergroot gedeelte van deze band, waarop diverse regis- tratielijnen te zien zijn. Tot dusver is er niets abnormaals van deze bandjes te lezen, althans volgens radio-Moskou. Bijna alle betrokkenen bij de mogelijke verdwijning van een groot gedeelte van de buurtschap Rijk in de gemeente Haar lemmermeer hebben maandagmiddag in het raadhuis te Hoofddorp van de gele genheid gebruik gemaakt bezwaren in te dienen tegen het onteigeningsplan van de gemeente Amsterdam ten behoeve van de uitbreiding van de luchthaven Schiphol. Een commissie uit Gedeputeerde Staten hield in het raadhuis zitting om de bezwa ren aan te horen. Namens een groot aantal bewoners van Rijk voerde de hervormde predikant ds. H. P. Swets het woord Hij merkte op dat de ingrijpende voorstellen inhouden dat een klein honderdtal wo ningen, boerderijen en bedrijven afgebro ken moet worden. Bij de Tweede Kamer is reeds het plan tot de aanleg van start banen ingediend, zodat men, aldus spre ker, de indruk moet krijgen dat de plan nen doorgang zullen vinden en de beslis sing reeds gevallen is. Ds. Swets lichtte vervolgens de bezwaren toe van landbou wers, houders van bedrijven, neringdoen den, huiseigenaren, de Hervormde Ge meenten en de openbare lagere school (de kerk en school zullen bij doorgang der plannen moeten worden afgebroken) Hij vroeg maatregelen voor te bereiden voor de uitkering van een schadevergoed'ng en voor vestiging der bewoners in het uit breidingsplan Rozenburg. Het van de zitting opgemaakte p~oces- verbaal zal aan de minister van Verkeer en Waterstaat worden gezonden. De Kroon zal later een beslissing nemen over het onteigeningsplan. (Van onze correspondent in Parijs) Félix Gaillard, Frankrijks jonge radicale formateur, heeft gisteren een dertigtal ministei-s en staatssecretarissen benoemd van de regering, die hij vanmiddag aan het parlement moest voorstellen. Gail- lard's verzoek om de parlementaire inves tituur wordt eigenlijk als niet veel meer dan een formaliteit beschouwd. De crisis blijkt na ongeveer vijf weken eindelijk rijp te zijn om de strijdbijl tussen links en rechts, waarmee de laatste tijd zo geducht is gezwaaid en gedreigd, voorlopig te be graven. Het eind van de crisis draagt alle kenmerken van een compromis uit berus ting. Onder de huidige economische, finan ciële en sociale omstandigheden kon Frankrijk zonder de grootste gevaren echter niet langer zonder regering blijven. De demissionaire minister van Finan ciën en Economische Zaken Gaillard, die vóór zijn 38ste verjaardag tot minister president werd gepromoveerd, moest de ministerszetels, die hij in aantal beperkt wilde houden, over negen verschillende partijen en groepjes verdelen. Van de zeventien portefeuilles gaan er vier naar de socialisten, drie naar de rooms-katho- lieke volksrepublikeinen, drie naar de con servatieven, twee naar de orthodoxe radi calen, waartoe de premier zelf behoort, en verder een naar de gaullisten en een naar andere kleine groeperingen. De voornaam ste staatssecretariaten behouden hun vroe gere titularis, doch een aantal van deze klapstoeltjes zal later aan liefhebbers wor den aangeboden. Eén nieuw gezicht Gaillard heeft maar één nieuw gezicht gevonden, dat van de rechtse onafhanke lijke Boscary-Montcervin voor Landbouw. De sleutelposities zijn niet gewijzigd. Bui tenlandse Zaken, dat velen aan Robert Schuman hadden toegedacht, blijft in handen van de socialist Pineau, wiens partijgenoten Lacoste en Lejeune, respec tievelijk de verantwoordelijkheid voor Algerije en de Sahara behouden. De vorige premier Bourgès-Maunoury komt op Bin nenlandse Zaken, het departement, dat hij al meer beheerde. Gaillard heeft zijn eigen portefeuille in het laatste kabinet toevertrouwd aan de rooms-katholiek Pflimlin. Een andere rooms-katholiek, Lecourt, krijgt Justitie, met de taak de constitutie en de kieswet te herzien. Een zware steen des aanstoots heeft Gaillard verwijderd door de linksgeoriënteerde socialist Gazier op het ministerie van Sociale Zaken door de rooms-katholiek Bacon te vervangen. Gaillard zou voornemens zijn een korte regeringsverklaring af te leggen. Het is ook niet nodig, dat hij er veel woorden aan verspilt, want hij kan zich tevoren van zijn succes verzekerd houden. (Van onze correspondent in Londen) In Britse wetenschappelijke kringen betwijfelt men of het in de wereldruimte zwevende Russische hondje veilig op z'n pootjes op de aarde zal neerdalen, maar men geeft toe dat, gezien de technische prestaties in de Sovjet-Unie, niets meer onmogelijk is. Het Westen zal goed doen alle hooghartigheid in dit opzicht te laten varen. Dat is de realistische slotsom, waartoe de Engelse experts komen, die overigens geen reden bezitten om hetgeen zij zelf op technisch gebied bereikt hebben, te kleineren. Men denke aan de straalaandrijving en de kernenergie. Op het gebied van de raketten komen de Britten echter hopeloos achteraan, niet alleen bij de Russen, maar ook bij de Verenigde Staten. De jongste ontwikkeling wordt intussen gezien als een spoorslag om die achterstand in te halen, niet meer op eigen houtje, zoals tot nu toe meestal het geval was, maar in nauwe samen werking met de rest van de Westelijke wereld. De besprekingen tussen Eisenhower en MacMillan legden daartoe de grondslag, toch zal er nog heel wat moeten gebeuren om de plannen te verwezenlijken. \\l VER.STATEh Op de hooqfevd. 2e kunst maan zou men ditdeel v.d. aarde geheel kunnen over zien tot hier strekt zich de aantrekkingskracht vandeaaraeuir Voleenc in Lon den uit Moskou binnen gekomen commentaren loopt het hondje inderdaad gevaar dat het niet om laag gebracht kan worden door ge brek aan zwaarte kracht. Indien dat zo is, zouden de Russen in toekom stige satellieten cunstmatig zwaar tekracht doen ont staan. Een ander gevaar dat leven de wezens in de wereldruimte be dreigt, zijn de kos mische stralen, welke het zenuwstelsel in de hersenen kunnen verlammen. Het omhoog schieten van de Laika, het experimentele hondje, vormt een onderdeel van een Russische plan om binnen afzien bare tijd vaste voet te krijgen op de maan. Het doel zou zijn om daar centra voor astronomische en andere wetenschappe lijke waarnemingen te vestigen onder grote glazen bollen, waarbinnen normale lucht druk zou heersen. Als eerste stap daartoe zou binnen af zienbare tijd een onbemande raket naar de maan worden gezonden. Daartoe zou de snelheid van de tegenwoordige raket, die de satellieten vervoerde, „slechts" dienen te worden opgevoerd van 29.000 tot 40.000 km per uur. Astronomen zouden de plaats, waar deze maanraket zal landen, kunnen waarnemen, doordat hij kleurstof zal rond- spatten. Het hondje is kennelijk bedoeld als de voorloper van een mens, die naar het heelal zal worden gestuurd. Vrijwilligers genoeg Er zijn in de vrije wereld reeds vrijwil ligers, die de „eerste" willen zijn om naar een andere planeet over te stappen, zodat de Russen geen moeilijkheden zullen on dervinden om hiervoor zonder dwang de nodige gegadigden te vinden. Van Russische zijde wordt verklaard, dat deze vrijwilligers weinig meer risico zullen lopen dan de tegenwoordige tést- piloten, die straaltoestellen proberen. In het begin van de zestiger jaren hopen de Russen zover te zijn, dat zij raketten om de maan zullen kunnen laten cirkelen en naar de aarde doen terugkeren met foto opnamen van de onbekende donkere zijde van dat hemellichaam. De daarop volgende fase zou, indien de thans beschikbare gegevens over de Sovjet plannen kloppen, zijn om kleine van rups- Een qewichtopaarde van 1000 kilo weegt hier nog maarlkilo 11e Kunstmaan"!1 Inayat Khan: De oorzaak van alle smart in de wereld is het zelfbeklag. banden voorziene voertuigen „miniatuur tanks", op de maan te doen landen, die dan over het krateroppervlak zullen krui pen en hun „ervaringen" terugseinen naar de aarde. Na deze verkenningen zouden de eerste mensen de reis maken, die onder normale condities binnen hun glazen koe pels op de maan zullen kunnen werken. Daarin zouden machines kunnen functio neren, gevoed door zonne-energie! De stoutste verwachtingen van Jules Verne zullen worden overtroffen. Hoe fantastisch dit alles nu nog lijkt, in beginsel zijn de mogelijkheden aanwezig om naar de maan en andere planeten te „emigreren", al is het duidelijk dat de Russen, die de pri meur hebben van het betreden der wereld ruimte, niet de enigen zullen zijn, die het heelal zullen binnen dringen. Maar nu zij een voorsprong op het Westen van min stens twee jaar bezitten, is er alle kans, zo geloven deskundigen in Londen, dat zij de race naar de maan zullen winnen. Militaire betekenis Hoewel Britse militaire leiders toegeven, dat de Russische ruimtelichamen op het ogenblik nog geen militaire betekenis be zitten-, zijn zij desniettemin diep geschokt over de jongste Sovjet-prestatie. Het op tillen van een halve ton gewicht tot 1500 km boven de aarde is geen gering feit. De gevolgtrekking van defensie-deskundigen is dat de raketten, welke dit hebben vol bracht, in staat zijn een gewicht van drie ton naar een militair doel op aarde te verplaatsen. De Sovjet-Unie zou derhalve met een uit drie lagen bestaande H-bom Amerika kunnen treffen. Het Westen zou een dergelijke prestatie niet kunnen evenaren. In Londen concludeerde men daarom gisteren al dat de Russen een nieuw soort raketbrandstof bezitten. Voortbeweging van de raket door middel MOSKOU (Reuter) De Russische ge leerde Dikoesjin heeft meegedeeld, dat er voor de lancering van de tweede kunst maan „nieuwe energiebronnen" zijn ge bruikt. Hy zei, volgens een bericht van Tass, dat de satelliet in de ruimte was ge bracht met behulp van een „uit vele trap pen bestaande raket van een nieuw type, die was uitgerust met feilloos werkende precisie-apparaten voor de besturing". Deze instrumenten en de „nieuwe ener giebronnen" had men moeten gebruiken met het oog op de grotere omvang van de satelliet, aldus Dikoesjin. Het laatste bericht over de toestand van het hondje is van maandagmiddag 16.30 uur toen gemeld werd, dat het dier het uitstekend maakte. In een vraaggesprek met radio-Moskou zei prof. Stanjoekovitsj, dat de tweede sa telliet, die geen bol is, maar in de kop van de raket is ingebouwd, door de, zij het ge ringe, weerstand om haar as zal gaan draaien, in het begin langzaam, maar later steeds sneller. Gevraagd of de rotatie invloed kan heb ben op het leven en de levensverrichtingen van het dier binnen de raket, antwoordde Stanjoekovitsj: „Neen, deze rotatie is zó klein, vooral in de eerste tien dagen, dat zij van geen betekenis zal zijn". Dienstregeling Volgens een door radio-Moskou gegeven tijdschema moet de tweede kunstmaan dinsdag de volgende plaatsen passeren: Belgrado 08.42 uur. Parijs 10.26, Londen 10.27, Stockholm 10.30, Oslo 15.50, Bagdad 16.00, Londen 17.36 en Napels 17.41 uur Ne derlandse tijd. LONDEN (Reuter) Australische ge leerden te Sydney en Canberra hebben vastgesteld, dat de nieuwe Russische kunstmaan in 103 en een halve minuut haar ellipsvormige baan om de aarde af legt. De snelheid van de satelliet zou een weinig toenemen. Een Tsjechoslowaakse sterrenkundige van het observatorium te Skalnate Plesdo, die de kunstmaan maandagmiddag met behulp van een kijker waarnam, verklaar de dat de satelliet schittert als een ster van de tweede grootte. WASHINGTON, (Reuter) President Eisenhower heeft zijn kabinet voor heden in een buitengewone zitting bijeengeroepen aldus heeft het Witte Huis meegedeeld. Gewoonlijk komt het kabinet slechts een maal per week, op vrijdag, bijeen. Vrijdag zal een tweede kabinetsvergadering wor den gehouden. Een woorvoerder zei, dat het houden van de twee vergaderingen in een week niet duidt op een of andere nood toestand. In antwoord op een vraag, of de extra bijeenkomst iets te maken heeft met het lanceren van de tweede Russische kunstmaan, zei de woordvoerder: „Neen". Er zouden „programma's en begrotings aangelegenheden" worden besproken als voorbereiding van het overleg van de pre sident met Congresleiders in de eerste week van december en van de boodschap pen aan het Congres, wanneer dit in janu ari zijn werkzaamheden hervat.' Partyberaad (UP) De leiders van de Amerikaanse Republikeinse partij zullen de volgende maand met Eisenhower en vice-president Nixon de partijpolitiek bespreken. De agenda omvat onder meer de poli tieke gevolgen van de Russische aard- satellieten, de rassenvermenging in Little Rock, de economische situatie en de stij ging van de kosten van levensonderhoud in de Verenigde Staten. LONDEN (Reuter) Een groep voor aanstaande Britse kerngeleerden zal spoe dig naar Washington gaan om bespre kingen te voeren, aldus is vandaag in Londen vernomen. Het besluit tot het uitzenden van de ploeg is een van de resultaten van de jongste besprekingen van premier MacMil lan van Engeland met president Eisen hower. ADVERTENTIE BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162 FALCON POPELINE REGENSASSEN van atoomenergie is zelfs niet uitgesloten. De Russen hebben waarschijnlijk de vraag stukken verbonden met de besturing van reuzenraketten opgelost en zullen waar schijnlijk spoedig in staat zijn een be mande raket rond de aarde te sturen voor militaire verkenningsdoeleinden. Sommi gen geloven overigens, dat de Russen hun voorsprong hebben verkregen door zich juist niet toe te leggen op het maken van vliegende bommen. Maar in elk geval moet men vaststellen, dat de Sovjet-wetenschap zich sneller en stoutmoediger ontwikkeld heeft dan de grote meerderheid van deskundigen in het Westen voor mogelijk had gehouden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 1