Horen en zien
Derde TV-studio goedgekeurd
EEN WOELIGE TIJD
VAN NIEL
Agenda voor
Haarlem
Het prinsje, dat niet lachen kon
Minister Cals gaat leraren
en onderwijzers werven
Commerciële uitzendingen door
Radio Nederland Wereldomroep
Hij is tegen de „onderwijzersspelling
Radio - televisie
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Flauw en fantasieloos
Voetbal in Wembley
Gevaarlijk
weer
ABDIJSIROOP/:
De radio geeft vrijdag
T elevisieprogramma
Boeiend tijdsbeeld
Radio's verkocht tegen
verlaagde prijzen
Dordtse detaillist in het
ongelijk gesteld
Nederlandse tanker
versperde Suezkanaal
PIEKER TOCH NIET
Première bij Nederlandse
Opera uitgesteld
Zeepost
r
ONS VERVOLGVERHAAL
C^OR WERNER STEINBERG
.J
Minister Mansholt in
Griekenland
ENGELSE
TAFELKLOKKEN
Het komende weekeinde in
Schouwburg en Concertzaal
pONDERDAG 28 NOVEMBER 1957
Voor enigszins geroutineerde schouw-
„bezoekers was het Engelse niemendal
letje Een meisje om te stelen" van Jack
PoDplëwell al een heel erg doorzichtig ge-
een soort bloemlezing van effecten,
Hie het OP het toneel alti-id hebben gedaan
in de laatste tientallen jaren nog eens
?tra hun rendement bewezen. Maar zelfs
L ongeschoolde televisiekijker zal zich
woensdagavond bij het volgen van de uit
ing door de KRO de gelukkige bezitter
een voorspellende, althans vooruit-
-iende geest hebben gewaand. Mede door
Se volstrekt fantasieloze regie van Luc.
van Gent fantasieloos bij de voorberei-
fn<r met de spelers en bij het dirigeren
van de camera's gebeurde er niets bij
verrassing.
Toen de heer Popplewell het denkbeeld
üeea om een stuk te schrijven over een
raei=je dat uit stelen gaat, heeft hij blijk
baar gemeend als haar geestelijke vader
haar voorbeeld te kunnen volgenEn-
ijn er ontstaan de nodige verwikkelingen
Sm'een avond onbenullig vol te praten, als
zij terecht komt bij een beminnelijke jon
gman, die haar inspireert tot gevoelens
van liefde en de wens naar een beter leven.
Voor de rest is men er getuige van hoe er
gemanipuleerd wordt met juwelen, die
niemand durft terug te brengen of te
bezorgen bij de politie, die er bijzonder
onhandig naar zoekt. Hoewel men alles
^makkelijk in drie of vier bedrijven had
hunnen afhandelen, volgde er nog een
vijfde, waarin een verloving verbroken en
eer. huwelijk voorbereid werd.
Misschien dat een sterke bezetting hier
no® iets had kunnen redden. Ineke Brink
en was vooral in het begin van deze
(lauwe komedie heel aardig, maar kreeg
daarna weinig anders te doen dan het ver
vallen in herhalingen van dezelfde manier
tjes en guitige blikken naar boven. Maxim
Hamel speelde met een soort onverschil-
'igheid, die de toeschouwers als charme
moesten uitleggen en Jan Blaaser was de
in dergelijke stukken nu eenmaal onmis
bare, onverstoorbare butler. Sigrid Koetse
voldeed aan de eisen, die men mocht stel
len aan een aristocratische jongedame met
berekende naïeveteit Jacques van Bijlevelt
karakteriseerde niet onverdienstelijk een
bonkige edelman en Rob Milton typeerde
een voorname delinquent met geen andere
middelen dan zijn wenkbrauwen. Bert
Dijkstra onderscheidde zich als de recher
cheur door voortdurend uit het beeld te
lopen. Niemand leek enige overtuiging te
koesteren. Men geloofde zelfs de situaties
niet.
's Middags was er een Eurovisie-uitzen
ding van de Internationale voetbalwed
strijd Engeland—Frankrijk op het scherm.
Een uitzending, die op een aanmerkelijk
hoger peil stond dan die enige tijd geleden
uit Hamburg van de wedstrijd West-Duits
land—Zweden. Er waren nu heel wat meer
camera's die op het juiste ogenblik af
gewisseld een uitstekend overzicht ga
ven van de verrichtingen der spelers.
Steeds op het juiste moment ook gaf men
treffende close-ups, die niet alleen de vak
maar ook de sportkennis van de camera
mensen verried. Het commentaar van Aad
van Leeuwen was plezierig om te horen:
rustig en ook voor niet all-round voetbal
kenners gemakkelijk te volgen.
Beeldschermer
ADVERTENTIE
voor keel en lucht
wegen. In een ver
standig gezin staat
nu een fles
'AKKER
SIROOP
HILVERSUM I 402 M. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed
en lit. kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
3.50 Voor de huisvrouw. 9.35 Waterst. 9.40 School
radio. 10.05 Gram. 10.25 Balletmuz. 11.00 Voor de
rieken. 11.40 Gram. 12.00 Middagklok - noodklok.
12.03 Pianoduo. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Lichte muz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en
Kath, nieuws. 13.20 Lichte muziek. 13.45 Voor de
vrouw. 14.00 Promenade-ork. en solist. 14.45 Ac
cordeon bas en gitaar. 15.00 Schoolradio. 15.30
Metropole-orkest en solist. 16.00 Voor de zieken.
H.OO Voor de jeugd. 17.15 Kinderkoor. 17.40 Beurs
ter. 17.45 Lichte muz. 18.50 Voor de jeugd. 19.00
Kieuws. 19.10 Comm. 19.15 Regeringsuitz.: Rubriek
Verklaring en toelichting. Serie: Wat biedt het
nijverheidsonderwijs onze jeugd, IV. De her
oriëntatie bij het lager technisch onderwijs, door
3. Ph. Hennequin, inspecteur N.O. 19.25 Rege
ringsuitz.: Emigratiei-ubriek. Het emigratiepraat-
k van H. A. van Luyk. 19.35 Verz. progr. voor de
militairen. 20.05 Roulette. 20.30 Act. 20.45 De ge
woneman. 20.50 Lichte muz. 21.30 De drie ikonen
voor Nikola, hoorsp. 22.20 Klarinet en piano. 22.50
Hoe denken zij over het Katholicisme en over de
Katholieken?, causerie. 23.00 Nieuws. 23.1524.00
Jazzmuziek.
HILVERSUM II 298 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 12.00 AVRO. 16.00 VARA.
19.30 VPRO. 21.00 VARA. 22.40 VPRO.
23.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 De ontbijtclub. 9.00 Voor de vrouw.
910 Schoolradio. VPRO: 10.00 Thuis, caus. 10.05
Morgenwijding. VARA: 10.20 Gram. 10.30 Voor de
neken. 11.00 Voor de kleuters. 11.15 Bariton en
Piano. 11.40 Gram. AVRO: 12.00 Dansmuz. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Sport en prognose.
'2 50 Pianospel. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of
gram. 13.20 Orgelspel. 13.35 Strijkork. 13.55 Beurs
ter. 14.00 Gram. 14.15 Litterair progr. 14.35 Gram.
14.55 Gevar. progr. VARA: 16.00 Orgel en zang.
'6.30 Muzikale causerie. 17.10 Voor de jeugd. 17.40
i-nstr. trio. 18.00 Nieuws. 18.15 Act. 18.20 Lichte
muz. 18,50 De puntjes op de i, caus. 19.00 Voor
te kinderen. 19.10 Meisjeskoor. VPRO: 19.30 Ca
baret. 19.45 Nieuws, v. d. VPRO. 20.00 Nieuws.
20.05 Toneel uit de U.S.A. 20.15 Sopraan, mezzo-
sopr. en piano. 20.35 Menselijke verhoudingen in
Pc Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal,
jmis. 20.45 Mensen in het gezin, causerie. VARA:
•1.00 Prikkebeen. 21.30 Etherforum. 22.10 Lichte
muziek. 22.25 Buitenl. weekoverz. VPRO: 22.40
terg om de mens, caus. Daarna: Avondwijding.
VARA: 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Kamerorkest.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Omr.orkest. 12.30 Weerber. 12.34 Gram.
13.00 Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45
wam. 16.00 Koersen. 16.02 Gram. 17.00 Nieuws.
''•10 Gram. 17.15 Omr.ork. 17.45 Duitse les. 18.00
fang en piano. 18.10 Caus. 18.20 Symf.ork. en so-
uste. 18,30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40
Gram. 20.00 Symf.ork. (In de pauze: Kunstkalei-
boscoop. 21.30 Volksmuz. 22.00 Nieuws. 22.11 Jazz-
muz. 22.45 Negro-spirituals. 22.55—23.00 Nieuws.
NTS: 20.00—22.00 Zaalsportparade.
De belangrijkste vier punten uit de Me
morie van Antwoord aan de Eerste Kamer
over de begroting voor 1958 van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen (onderdeel
radio en televisie) betreffen de omroepwet,
waarvan slechts wordt meegedeeld dat het
ontwerp zich thans in een vergevorderd
stadium van voorbereiding bevindt, de
toekenning van zendtijd aan politieke par
tijen, de voorgenomen commerciële pro
gramma's van de Wereldomroep en het-
ge.en in Bussum met vreugde vernomen zal
zijn de goedkeuring van de plannen
voor de verbouwing en inrichting van een
In de reeks tijdsbeelden, welke door de
regisseur S. de Vries jr. voor de VARA
worden samengesteld, kwamen woensdag
avond de twintiger jaren aan de beurt.
Onze belangstelling werd niet alleen ge
wekt door de goede herinneringen aan
soortgelijke vroegere programma's, maar
ook door de omstandigheid, dat er zich een
vergelijkingsmogelijkheid voordeed met de
serie „Alsof het gisteren was" var) Alex de
Haas, waarop dan ook een geestige toe
speling werd gemaakt.
De confrontatie viel overigens geheel ten
gunste van de VARA-regisseur uit, waar
voor twee oorzaken zijn aan te wijzen. In
de eerste plaats bestrijkt „Zo waren de
twintiger jaren" een breder gezichtsveld,
waardoor aan het amusement uit die jaren
een maatschappelijke, politieke en econo
mische achtergrond wordt verleend, welke
dit soort feuilletonnistische en anecdotische
stof pas interessant maakt. Ten tweede is
de verbindende tekst van S. de Vries vele
klassen beter dan die van Alex de Haas.
De laatste is voortdurend een babbelkous,
S. de Vries jr. heeft werkelijk iets te ver
tellen en te zeggen. Bovendien blijft zijn
tekst zakelijk, hetgeen nog iets anders is
dan droog, waardoor aan authenticiteit
wordt gewonnen. Een ander opmerkelijk
verschil zat in de presentatie der artisten:
De Haas laat meestal oude teksten door
thans werkende zangers voordragen, De
Vries liet van Pruis, Derby, Bandy, Speen-
hoff, Davids meer of minder schorre pla
ten draaien, hetgeen de sfeer ten goede
kwam.
Het programma werd besloten met een
opvoering van „Gerechtigheid" van John
Galsworthy. Oppervlakkig gezien had men
met een gemoderniseerde draak van het
genre „De twee wezen" te doen, waarmee
de „Gaslicht"-programma's werden be
sloten. Toch wat dat meer schijn dan wer
kelijkheid. Een Felix Pyat en zijn tijd
genoten beschreven de ellende van hun
dagen alleen om het publiek eens lekker te
laten huilen. Bij Galsworthy overheerst de
maatschappijcritiek, welke echter in een
artistiek nog onvoldoende vorm is ver
werkt, zodat de tendens er te zeer boven
op ligt. Daar we dit stuk wel nooit meer
in de schouwburg zullen zien daarvoor
is ook het gegeven te zeer verouderd
kan men de keuze van de regisseur slechts
toejuichen. Voor het overige zien wij
verlangend uit naar 4e volgende drie pro
gramma's, die aan dat bewogen tijdvak
worden gewijd.
Golfbreker
derde televisiestudio, het zogenaamde
Eltheto-project.
Over de toekenning van zendtijd aan
politieke partijen werd nog niet met alle
belanghebbenden overeenstemming bereikt.
Het overleg wordt voortgezet. De minister
geeft als zijn mening te kennen, dat de
kiezer bij politieke voorlichting via de
radio een direct persoonlijk belang heeft.
Alle in de volksvertegenwoordiging zitting
hebbende democratische partijen dienen
van dit medium gebruik te kunnen maken,
vooral omdat dit met enkele grote partijen
reeds het geval is.
De invoering van commerciële program
ma's bij de Wereldomroep hangt samen
met het gereedkomen van het nieuwe zen
derpark en de studiobouw. De onafhanke
lijke positie van de Wereldomroep behoeft
hierdoor niet in het gedrang te komen,
vooral omdat de inkomsten uit de commer
ciële uitzendingen slechts een klein deel
van de financiering van het totale pro
gramma zullen vormen. De minister deelt
in dit verband nog mee, dat ook de Radio-
raad meent, dat de Wereldomroep niet uit
de luisterbijdragen behoort te worden ge
financierd.
De president van de Dordtse rechtbank
heeft in kort geding tussen de n.v. Philips
en de radio- en televisiehandelaar B. L.
te Dordrecht, die Philips radiotoestellen
beneden de vastgestelde prijzen had ver
kocht, de laatste in het ongelijk gesteld.
De heer L. werd verboden, artikelen van
Philips tegen lagere prijzen te verkopen,
op straffe van een dwangsom van 2500.-.
De president overwoog daarbij, dat de
verkoopmaatschappij van Philips een
zeer gesloten verkoopsysteem heeft en
steeds haar algemene verkoopsvoorwaar-
den laat gelden. De heer L., die zich erop
beroepen had, dat hij nimmer recht
streeks van de maatschappij Philips pro-
dukten had betrokken, zodat hij niet con
tractueel gebonden was en ook de ver
koopvoorwaarden niet behoefde te kennen,
moest desondanks bekend geacht worden
met deze voorwaarden. Bovendien vond
de president het onaannemelijk, dat de heer
L. overjarige toestellen met slechts 20 per
cent korting verkocht zou hebben, zoals
deze had verklaard.
Het 8819 ton metende tankschip „Purfi-
na" is in het Suezkanaal tussen Suez en
Ismailia ten gevolge van een motordefect
aan de grond gelopen.
De „Purfina" maakte deel uit van een
konvooi dat in noordelijke richting door
voer.
Vaartuigen, die achter de „Purfina" kwa
men konden ook niet verder.
Twee sleepboten zullen trachten het
tankschip los te krijgen.
ADVERTENTIE
DOCOCCCOCCOCOC<XO^COC<>XCCGC^OCCOOCCC<XOCCCCGCCCCCCCCCC^CCOCCCCCOCCC Occ
OOOOOOOOC&XKnOOOQCOOO<XOQOOOQOOOOQ
over de keuze van een geschenk Onze collecties bevatten
zoveel aardige dingen, waarmee u ieder lid van het gezin
dol en dolblij kunt maken.
een snoes van een goud ringetje reeds v.af 19-75
een lief gouden armbandje close for ever v.a69.50
een pracht kloeke zegelring voor Heren v.af 29-75
een leuk gouden hangertje met collier v.a34.75
Wij kunnen u dit jaar een collectie voortoveren zoals u nog
nooit gezien hebt.
U weet het, een geslaaqde pakjesavond begint bij
Door het grote aantal zieken onder de
solisten is de directie van de Nederlandse
Opera genoodzaakt de première van „De
vier huistirannen" (I quattro rusteghi) van
Wolf Ferrari, welke oorspronkelijk was
vastgesteld op vrijdag 13 december, te ver
plaatsen naar het volgend voorjaar.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vremeld.
Argentinië: s.s. „Argentina" 2 dec. en
s.s. „Highland Chieftain" 7 dec.; Austra
lië: s.s. „Strathaird" 7 dec.; Brazilië: s.s.
„Aldabi" 5 dec.; Canada: s.s. „Maasdam"
5 dec.; Chili: via New York 5 dec.; Indo
nesië: m.s. ..Poelou Laut" 5 dec.; Neder
landse Antillen: ms. „Artemis" 3 dec.;
Nieuw Zeeland: via Engeland 7 dec.; Su
riname: m.s. „Oranjestad" 4 dec.; Brits-
Oost-Afrika: via Frankrijk 7 dec.
Maar alle drankjes, die dokter Viegevalius voorschreef, hielpen evenveeldat
wil zeggen: helemaal niets. En toch moest er iets gebeuren, om die vreemde kwaal
van het prinsje te genezen.
Toen bedacht dokter Vliegevalius iets anders. Hij ging naar de woonwagen van een
troep circusmensen, die door het land reisden en overal voorstellingen gaven.
En hij maakte een afspraak, dat zij in hun clownspakjes in het paleis een heleboel
vrolijkheid zouden geven 14-15
ff
de kleine zaak met
de grootste keuze.
1UWELIERS - HORLOGERS
Grote Houtstraat 49 Telefoon 20049 Haarlem
TOX>C»»^*XXX>C»0COC00000O3COO3CC00OÏO»CO3CC<X>5CCCOCCOCOCCCCO3ODDC>CO5^>3CO0O30O^>C<>^^^5CXXO»5D55OCC0OC0CCCCCC«>
Minister Cals stelt zich voor in de eerste
maanden van 1958 een propaganda-actie
te laten voeren voor het onderwijzers- en
leraarsambt. Deze actie zal worden ge
voerd door de radio en met advertenties
en dergelijke. Voorts zal hij ouders en
verzorgers van de leerlingen van de hoog
ste klassen van de scholen voor u.I.o. en
v.h.m.o. schriftelijk wijzen op de beteke
nis en de aantrekkelijkheden van deze
ambten. Aldus deelt de minister mee in
zijn memorie van antwoord inzake zijn
begroting aan de Tweede Kamer.
De minister verklaart geen voorstander
te zijn van de „onderwijzersspelling". De
voorstellen van de zijde van het lager on
derwijs tot 'n radicale vereenvouding zou
den tot zulke eigenaardigheden in de spel
ling leiden, dat de minister deze als niet-
aanvaardbaar van de hand moet wijzen.
Ten aanzien van de verschillen in spel
ling herinnert de minister eraan dat hij
niet de bevoegdheid heeft een bepaalde
toepassing aan het onderwijs voor te
schrijven. Hieruit volgt, dat het ook niet
mogelijk is de „ambtenarenspelling" aan
„de" schoolspelling aan te passen. De
minister acht het overigens raadzaam af
te wachten, in welke mate een voorkeur
voor de meer moderne schrijfwijzen zich
bij 't onderwijs en in de vrije maatschap
pij in de komende jaren zal ontwikkelen.
Subsidies
Bij de besnoeiingen van de subsidies op
het gebied van jeugdvorming en volks
ontwikkeling is het snoeimes en niet het
hakmes gehanteerd, zegt minister Cals.
Voorts deelt de minister mee, dat hij geen
verhoging van de steun aan de amateu
ristische kunstbeoefening kan verlenen
door compensatie met andere subsidies.
Met het oog op het semi-professionele
karakter van de speelgroep Limburg kan
hij de subsidiëring van dit gezelschap niet
voortzetten als onderdeel van de steun
aan het beroepstoneel. Hij wil echter na
gaan of een subsidie kan worden verleend
ten laste van de afdeling jeugdvorming en
volksontwikkeling.
Geen sportnota
De minister zal vooralsnog geen nota
over de lichamelijke opvoeding en de
sport bij de Tweede Kamer indienen. Het
is hem onder de huidige omstandigheden
niet mogelijk, met voldoende zekerheid
aan te geven op welke wijze en in welke
mate de rijksoverheid in de eerstvolgende
jaren in staat zal zijn bij te dragen aan
een gunstige ontwikkeling van de lichame
lijke opvoeding en de sportbeoefening.
Om geen verwachtingen te wekken die in
de naaste toekomst niet verwezenlijkt kun
nen worden geeft de minister er de voor
keur aan, met het indienen van een nota
te wachten.
Bestedingsbeperking
Minister Cals meent dat de schade, aan
onderwijs, kunsten en wetenschappen toe
gebracht door de bestedingsbeperking, in
de begroting tot een minimum is beperkt.
Hij ontkent dat de druk van de bestedings
beperking op de buiten het onderwijs lig
gende sectoren zeer ongelijkmatig en
daardoor niet rechtvaardig zou zijn ver
deeld. Het is niet juist, aldus de minister,
de bestedingsbeperking uitsluitend te be
oordelen aan de hand van de vervallen of
verminderde subsidies.
Evenals zeer vele Kamerleden betreurt
minister Cals het, dat één algemene com
missie voor het georganiseerd overleg
voor het gehele onderwijs tot dusver niet
tot stand is kunnen worden gebracht. De
moeilijkheden in dezen spruiten niet zo
zeer voort uit het feit, dat 'n enkele groep
niet voor een zodanige commissie gevoelt,
als wel uit de omstandigheid, dat in de
bijzondere commissies voor georganiseerd
overleg voor de onderscheidene takken
van onderwijs geen overeenstemming be
staat ten aanzien van degenen, die van
de algemene commissie dienen deel uit
te maken, aldus de minister. Daar de mi
nister de totstandkoming van een algeme
ne onderwijscommissie noodzakelijk
vindt, heeft hij in overleg met zijn ambt
genoot van Binnenlandse Zaken onlangs
een nieuw voorstel voor instelling van
zulk een commissie doen uitwerken en in
een concept-algemene maatregel van be
stuur doen vastleggen. Dit concept wordt
thans aan de bestaande commissies voor
gelegd. Nadat deze hun advies hebben uit
gebracht, hoopt de minister de vaststel
ling van de algemene maatregel van be
stuur op korte termijn te bevorderen.
Ofschoon zich vele problemen en moei
lijkheden voordoen bij de voorbereiding
van het wetsontwerp, acht minister Cals
het tot nu toe wel mogelijk, de hele mate
rie van het voortgezette onderwijs in één
wet te regelen. Als de belangrijkste moei
lijkheden en problemen noemt de mi
nister het vinden van een zodanige formu
lering van artikelen, die thans in verschil
lende redacties in de onderwijswetten
voorkomen, dat zij alle vormen van voort
gezet onderwijs bestrijken. Het opnemen
van het nijverheidsonderwijs in een wet
op het voortgezet onderwijs acht hij ge
boden.
Hoger onderwijs
De minister verwacht, dat de commis
sie die de wijziging van de hoger-onder-
wijswet voorbereidt, zo tijdig gereed zal
zijn met haar werkzaamheden, dat het
herziene ontwerp nog In de zitting 1958-
1959 zal kunnen worden behandeld. Dit
ontwerp voorziet ondermeer in de moge
lijkheid tot instelling van een baccalau-
reaatsexamen aan de rijksuniversiteiten.
De invoering van deze examens mag er
niet toe leiden, dat de verkorting van de
studieduur voor de doctorale examens in
het gedrang komt.
Over de verkorting van de studieduur
zegt de minister, dat hij enerzijds tracht
verkorting van de bestaande studierich
tingen, waar mogelijk, te bevorderen en
dat hij er anderzijds naar streeft de wet
telijke belemmeringen tegen invoering van
verkorte studies op te heffen. Verschillen
de universiteiten blijken hieraan mee te
werken.
Over de salarissen van hoogleraren en
wetenschappelijke ambtenaren wordt op
gemerkt, dat onder de huidige omstandig
heden een verbetering niet mogelijk is.
Wel zal worden bekeken of voor enige ca
tegorieën een verbetering mogelijk is.
Er zijn dit jaar, zo zegt de minister
verder, bij het departement geen berich
ten binnen gekomen over excessen bij de
ontgroening.
V.
10. Het was een tijd, waarin men geloofde in een onein
dige voorgang van het menselijk kunnen, in een uit
eindelijke afgehele beheersing van de natuur. Het was
een tijd vol adembenemende uitvindingen en ontdek
kingen: James Watt construeerde de eerste stoom
machine, Cartwright het eerste mechanische weef
getouw. Lavoisier deed allerlei revolutionnaire din
gen op het gebied van de chemie, Murdoch ontdekte
het lichtgas, Vaughan de kogellagers, Senefelder ont
wikkelde de steendruk, Sammering bouwde de
eerste elektrische telegraaf, Stephenson de loko-
motief. Fulton de stoombootDe hersens van hon
derden, duizenden prominenten gaven de wereld een
nieuwe gestalte. Wie zou hierdoor niét meegesleept
worden? Overal ter wereld werden bankiershuizen op
gericht en beurzen gebouwd, zelfs in Moskou. In die
banken zaten de mannen, <"e cop wachtten, dat een
of ander spitsvondig brein een nieuwe machine uit
dacht, waarna zij die machine in veelvoud zouden
laten vervaardigen, en in de wereld lanceren.. Zij
zouden al deze vindingen financieren en er veel geld
aan verdienen, zó veel, dat ze te slotte over keizers
en koningen, over oorlog en vrede, met hun geld
macht zouden heersen..
Dat Salomon Heine zich echtei niet met speculaties
in aandelen inliet, had een andere reden; zijn ver
vooruitziende blik had reeds de eerste sporen van on
rust ontdekt als gevolg van de invoering der machine:
opstanden van wevers in Silezië, betogingen tégen de
machine in Engeland
Deze onrust was inhaerent aan de machine zélf en
bij elke nieuwe machine, die op de rnarkt kwam, zou
er nieuwe onrust ontstaan..
De grote internationale markt.Dat was het werk
terrein van Salomon Heine. Op deze markt had men
geld nodig en dit geld kon men altijd bij Salomon
Heine vinden, die een expert was op het gebied van
buitenlandse valuta's, die tijdig wist te kopen en te
verkopen. Hij had hiervoor de neus van een jachthond.
Zou de dollar in New York stijgen? Dan zette Salo
mon Heine een heel mechanisme in werking, orders
en tegenorders voor koop en verkoop werden gegeven,
en pas maanden later zou men tot dc ontdekking
komen, dat het bankiershuis Heckscho- en Co weder
om een geniale zet had gedaan, welke véél geld bin
nenbracht.
Salomon Heine leunde in zijn houten armstoel, die
stellig niet zeer gemakkelijk zat. Hij sprak, met korte,
afgebeten zinnetjes en fronste herhaaldelijk. In zijn
machtige brein kregen de denkbeelden gestalte en hij
toetst ze aan het scherpe verstand van Aron Hirsch,
die tegenover hem zat. Deze kleine man is voor hem
een soort zaken-geweten.
Harry durfde nauwelijks adem te halen. Hij werd
meegesleept door dit spel en zijn bewondering voor
zijn oom kende geen grenzen. Zijn hart klopte sneller.
Salomon hield op met spreken en richtte zich tot
hem. „Laat ons even alleen, Harry! Je kunt op meneer
Hirsch wachten in zijn kamer." Op zijn tenen verliet
de jongeman het vertrek.
Toen de deur achter hem gesloten was, vroeg Salo
mon: „Wat is je eerste indruk, Hirsch?" Hij maakte
een gebaar in de richting van de deur, waardoor
Harry verdwenen was.
Aron Hirsch trok zijn schouders op. Zijn mond werd
een smalle lijn. „Wat moet ik zeggen? Ik heb hem
gadegeslagen, toen hij n~g niet wist, wie ik was.
Ik geloof niet, dat er een bankier in hem steekt."
„Waarom?" Het was een koe'e zakelijke vraag, zoals
Salomon Heine deze ook stelde als het ging over de
betrouwbaarheid van klanten.
Hirsch haalde nogmaals de schouders op. „Ik kan
't natuurlijk nog niet bewijzen. Maar ik heb er kijk op."
Salomon Heine lachte. Met vertrouwelijke vriende
lijkheid zei hij: „Ook zonder kijk op dit soort dingen,
zou men tot die conclusie kunnen komen. Die jongen
is een heel aardig ventje stellig intelligent maar
zónder ernst." Hij zuchtte even en vervolgde: „Ik heb
de indruk, dat hij teveel op mijn broer lijkt. Mijn
schoonzuster is echter een zeer degelijke, flinke
vrouw.
Wat moest ik doen? Ik wilde neef Harry helemaal
niet hier in Hamburg hebben! Allemensen, stel je
voor, dat hij hier overal met mijn zakenrelaties in aan
raking komt en dat hij mijn naam dragende, een mis
lukkeling zou zijn. Dat 't hier net zo zou gaan als bij
Rindskopf..! Hij heet nu eenmaal Heine en men zou
zeggen: die neef van Heine.. Wat is dat voor stuk
ongeluk? Als men bankier is, moet men op zijn naam
passen. Zo'n deugniet kan je hier méér kosten dan
wanneer je hem elders onderhield.."
Hij scheen even te overleggen en ging dan door:
„We zullen het zó regelen: mijn ieef krijgt geen enkel
privilege. Ik geloof, dat hij ij del is. Hij moet 't dus
niet al te gemakkelijk hebben. Zorg ervoor, Hirsch,
dat hij 't zwaar krijgt. En verder., zorg er voor, dat
hij er behoorlijk uitziet!" Ter verduidelijking voegde
hij er nog aan toe: „Ik bedoel niet, dat hij veel geld
in handen moet krijgen, maar breng zijn hospita aan
het verstand, dat ze zijn spullen keurig in orde houdt.
Natuurlijk zal ik hem zo nu en dan eens bij ons thuis
moeten uitnodigen. Niet te vaak maar ook niet zó
zelden, dat men mij erop aankijkt en zeggen zal:
Salomon Heine wil zijn neef niet kennen, hij laat hem
aan zijn lot over.. Ik zal voor hem zorgen op een
manier, dat hij beseft, dat hij van mij afhankelijk is
en mij dankbaar moet zijn. Aron Hirsch knikte. „Ik
zal hem. inprenten, welke verplichtingen de naam
Heine meebrengt."
Harry Heine verliet avond aan avond dodelijk ver
moeid het grote kantoorgebouw van Heckscher en
Co, zonder te weten, wat hij de afgelopen dag nu
eigenlijk geleerd had. Aron Hirsch zette hem iedere
dag weer aan het werk, maar het waren onbelang
rijke dingen, welke men hem opdroeg. Ze vereisten
echter grote nauwgezetheid en vermoeiden hem in
hoge mate. Aron Hirsch liet alles, wat hij deed, zorg
vuldig controleren. Telkens weer zei de kleine man
op zwaarwichtige toon: „Ik draag de verantwoording.
Uw oom zegt altijd dat men als bankier ook met de
kleinste onbelangrijkste dingen zorgvuldig moet zijn,
er kunnen tenslotte miljoenen op het spel staan."
Wanneer Aron Hirsch dergelijke verhandelingen te
gen hem hield, had Harry de neigin om in te slapen.
Hij had nog steeds neiging tot dromerijen. Amalie
Heine had hij niet weergezien. Maar tijdens het
saaie werk, dat hij moe-t verrichten, dacht hij her
haaldelijk aan haar. Hij zag haar voor zich, vol be
lofte en tegelijkertijd yol koele afweer.
(Wordt vervolgd)
Tijdens zijn bezoek aan Griekenland
heeft minister Mansholt een krans gelegd
bij de cenotaaf van de Nederlandse vrij
willigers, die in 1826, toen Griekenland
voor zijn onafhankelijkheid vocht, bij de
verdediging van Missolonghi zijn gevallen.
De burgemeester overhandigde de minis
ter de gouden medaille van de stad. In
zijn dankwoord zei minister Mansholt, de
ze onderscheiding te willen beschouwen als
een hulde voor het gehele Nederlandse
volk.
Minister Mansholt, die vergezeld wordt
door de Griekse onderminister van Land
bouw en de Nederlandse ambassadeur in
Griekenland, de heer W. C. Posthumus
Meyjes, heeft in een aantal plaatsen land-
aanwinningswerken bezocht.
ADVERTENTIE
Grote Houtstraat 86 - Haarlem
Speciaalzaak sinds 1883
DONDERDAG 28 NOVEMBER
Stadsschouwburg: De Nederlandse Co-
medie met „De grote liefde", 20 uur. Frans
Halsmuseum: Kamermuziekavond m.m.v.
Piet Honingh (klarinet) en Johan Janso-
nius (piano), 20 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „De avonturen van Ar-
sène Lupin", a.l., 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: „Handelaren in meisjes", 18
jr., 19 en 21.15 uur. Lido Theater: „De zi-
geunerbaron", a.l., 19 en 21.15 uur. Luxor
Theater: „Blake helpt een handje", 18 jr.,
19 en 21.15 uur. Minerva Theater: „A
matter of life and death", 14 jr., 20.15 uur.
Rembrandt Theater: „Monpti", 18 jr., 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: „Het eiland der
pigmeeën", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Studio
Theater: „De ondergang van de Graf
Spee", 14 jr., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN:
Brinkmann: Voor Geloof en Vriend
schap, voordracht van Edward Rech M.A.,
uit Londen, 20 uur. Jeugdhuis aan de Ge
dempte Oude Gracht: Forumavond van de
Pacifistisch Socialistische Partij, 20 uur.
Zuiderkapel: Afscheidsavond van heer en
mevrouw J. Schultz-Baleine, die als zende
lingen naar Nieuw-Guinea gaan, 20 uur.
29 NOVEMBER VRIJDAG
Stadsschouwburg: De Nederlandse Co-
medie met: „De grote liefde", 20 uur. Gro
te Kerk: Beiaardbespeling door Arie Pe
ters, 11.3012.30 uur. Frans Halsmuseum:
Dr. A. L. Constandse over „Wereldgebeu
ren van thans", 24 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Huis Van Looy: Reprodukties naar wer
ken van klassieke moderne meesters, 10
12.30 en 13.3017 uur. Galerie Espace:
Schilderijen en gouaches van Jules Cha-
pon, 1117 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „Heerser zonder kroon",
14 jr., 14. 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: „The true story of Jesse
James", 14 jr., 14.30, 19 en 21.15 uur. Lido
Theater: „De woesteling", 18 jr., 14, 16.15.
19 en 21.15 uur. Luxor Theater: „Wolvin
nen", 18 jr., 14, 19 en 21.15 uur. Minerva
Theater: „Frou-Frou", 18 jr., 20.15 uur.
Rembrandt Theater: „Monpti", 18 jr., 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „Het
teken van de luipaardmannen", 14 jr., 14.30
19 en 21.15 uur. Studio Theater: „De half
bloed van Saigon", 18 jr., 14.15, 19 en 21.15
uur.
DIVERSEN:
Brinkmann: Een bijeenkomst van de
Katholieke Reklasseringsvereniging, afde
ling Haarlem, 20 uur. Brinkmann (voor
zaal): Voor de Bond v. Nederlandsche Ar
chitecten houdt professor Ir. J. H. van den
Broek een lezing met projectie, 20 uur.
Theosofia: mr. O. Iken spreekt over: „De
boekrollen van de Dode Zee en de Es-
seeërs, voor de Theosofische Vereniging,
20 uur.
Zaterdag 30 november, Stadsschouwburg.
20 uur: Charlotte Kohier geeft nogmaals
haar versie te zien van „Yvette' van
Guy de Maupassant in de vertaling van
Adriaan Morriën.
Zondag 1 december, Stadsschouwburg,
20 uur: De Nederlandse Comedie geeft
onder regie van Fons Rademakers een
voorstelling van „Het ei" van Félicien
Marceau in de vertaling van Remco
Campert. Medewerkenden zijn onder an
deren Truus Dekker, Guus Oster en Paul
Huf.
