OOSTBERLIJNS LEVEN WORDT DOOR
PLAN EN PLANNEN BEHEERST
Frankrijk wenst zélf kernwapens
te kunnen ontwikkelen
Vakbeweging strijdt niet voor
maar voor de staat en de
arbeiders,
partij
Gaillard en MacMillan brengen
verslag uit van hun overleg
21
BERLIJNéén stad
twee werelden 4
Von Fieandt formeert een
zakenkabinet in Finland
N.S.-goederenvervoer door
seizoensinvloeden gedaald
Meeste afbetalingstrans
acties betreffen kleding
en textiel
Tories behouden zetel bij
tussentijdse verkiezing
Overwicht echter bijna
gehalveerd
Politiek in de radio
Tien minuten zendtijd
per 14 dagen voor
politieke partijen
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1957
(Van een bijzondere medewerker)
De economische toestand in Oost-Duitsland wykt volkomen af van wat w\j
kennen. Het kapitalisme is er afgeschaft, de uitbuiting opgeheven en de uitbuiter,
de particuliere ondernemer is mede verdwenen. Tenminst, dat was de bedoeling.
>laar op een gegeven ogenblik ging men niet verder met de onteigening van be
drijven en liet men ze verder werken met het oog op de verhoging van de produktie
en vooral om de nodige goederen te leveren voor de export. Dat wil zeggen dat
mCB Weer volkomen vrij is in zyn doen en laten. Het hele economische leven wordt
beheerst door het plan. Er zijn vijfjarenplannen, er is een jaarplan, er zijn plannen
v00r ieder bedrijf. De regels voor deze plannen worden in de wet vastgelegd en
ffie er zich niet aan houdt wordt gestraft; wie het plan niet vervult (ook als dit
een gevolg van gebrek aan grondstoffen of het leveren van verkeerde benodigheden
door een of andere overheidsinstantie) wordt gestraft; wie in het bedrijf waarvan
hjj de leiding heeft geen winst behaalt, wordt gestraft. Want aan het plan mag
onder geen enkele omstandigheid worden getornd.
De partij stelt het plan op; het gaat ter goedkeuring naar de staatsorganen,
«aarin dezelfde mensen zitten als in de top van de party. Is het ook hier aan
genomen, dan gaat het ter goedkeuring naar Moskou, want daar wordt de eind
beslissing genomen. Alle plannen van de USSR en van de satellietstaten worden
op elkaar afgestemd, waarbij allereerst rekening wordt gehouden met de Russische
belangen. Als we horen dat de Russen het stichten van een Europese markt uitkrijten
voor een kapitalistische agressiepoging tegen het communisme, is de vraag misschien
gewettigd, wat wy dan moeten denken van de volkomen gesynchroniseerde economie
van de Oostelijke staten.
Het plan ziet de mens alleen als pro
ducent. Het gaat niet om verhoging van
de volkswelvaart, maar om maximale pro
duktie van kapitaalsgoederen en van oor-
ogsmaterieel. Het maken van consumptie-
-oederen is van veel minder belang. Om
die produktie zo hoog mogelijk op te voe-
en worden „arbeidsnormen" vastgesteld,
waaraan iedere arbeider moet voldoen om
bet doorsneeloon te kunnen verdienen.
Minder presteren dan de norm betekent
minder loon en, gezien de algemene toe
stand, honger lijden.
Daar komt nog bij dat deze normen
voortdurend worden verhoogd, onder
meer door onderlinge wedstrijden van
verschillende bedrijven waarbij het
erom gaat een maximale prestatie te
bereiken. Wordt deze bereikt, dan is
bewezen dat per arbeider veel meer
kan worden geproduceerd en wordt de
norm verhoogd.
Een der middelen daartoe is de activiteit
van zogenaamde activisten. Een trouw
partijgenoot, die zich bereid heeft ver
klaard als zodanig op te treden, krijgt
eerst enige tijd vakantie met extra rant
soenen en gaat dan op een bepaald ogen
blik aan de slag. Er worden zo prestaties
bereikt, die honderd procent boven de
normale liggen. Na afloop van de stunt
krijgt de betrokkene een extra-uitkering,
zijn collega's worden aangespoord hem te
evenaren en de normen gaan omhoog.
De activist is een belangrijke figuur.
Bordjes verhangen
Het was deze stelselmatige opvoering
van de normen, die de aanleiding werd
tot de opstand van de Oostduitse arbeiders
in 1953. Het loon, dat men voor deze
slavenarbeid krygt is akkoordloon, afge
steld op maximale prestaties. Wie boven
dit loon wil uitkomen moet iets boven
menselijks presteren.
Vroeger was een socialistische slagzin:
„akkoordloon is moordloon", en nu leert
men de arbeiders, dat deze loonvorm wel
iswaar in de kapitalistische maatschappij
een vorm van uitbuiting was, maar dat
daardoor in de „socialistische" maat
schappij het belang van het individu en
van de gemeenschap met elkaar in over
eenstemming wordt gebracht.
Daaraan valt niet te twijfelen, want het
normensysteem en deze loonvorm worden
toegepast met algemene instemming van
de arbeiders. De vakvereniging geeft de
doorslag bij het vaststellen van de norm
en van het loon; de arbeiders nemen de
voorstellen van de vakvereniging altijd
met algemene stemmen aan.
Wat er niet bij wordt verteld is, dat
'net stemmen bij handopsteken gebeurt en
dat bij de stemming steeds bedrijfspolitie
aanwezig is. De vakvereniging is niet als
bij ons, met bestuurders door de arbeiders
gekozen, een instituut dat vecht voor de
belangen van deze arbeiders, maar een
staatsorgaan met door de staat benoemde
bestuurders.
De ergste uitbuitingsmethoden, ooit
in de negentiende eeuw toegepast in
kapitalistische landen, zijn kinderspel
bij wat hier gebéurt.
Een uitermate effectief middel voor de
staat om extra inkomsten te krijgen is ook
de belasting. De aftrek voor gehuwden is
zeer laag, veel lager dan in het Westen.
Daardoor dwingt men de vrouwen mee
te verdienen en wordt de produktie ver
groot ten bate van staat en party. Boven
dien wordt de arbeider in verhouding het
zwaarst belast, want de progressie is ge
ring. De mensen met hoge inkomens be
telen maximaal twintig percent van dit
inkomen als belasting.
Een bekend atoomgeleerde in Oost-
Duitsland verdient per jaar 180.000 mark;
daarbij geeft de staat hem vrije woning,
de beschikking over een auto en een be
diendenkorps dat van staatswege wordt
betaald. Aangezien over deze faciliteiten
geen belasting wordt geheven, betaalt deze
fysicus minder dan 20 percent belasting
van zijn inkomen. In het arbeidersparadijs
gaat de progressie tot dertien percent; in
het kapitalistische Amerika tot tachtig per
cent.
Staat als winkel
Ten slotte moet ieder, om te kunnen
leven, beschikken over consumptie
goederen. Ook daaraan valt, als de
juiste methode wordt toegepast, voor
de staat nog iets te verdienen. Vlees,
vet (met inbegrip van boter, bakolie
enz.) en suiker zijn nog op de bon:
het maandrantsoen is 1350 gram vlees,
900 gram vet en 1200 gram suiker.
De prijzen van dit rantsoen zijn laag, maar
'et rantsoen is te klein. Dus moet men
eijkopen en daarvoor exploiteert de staat
de winkels van de Handels-Organization,
V'aar ze officiële zwarte handel drijft.
Want hier zijn de prijzen anders: boter
Per kilo 20 mark; vlees per kilo 11 mark;
melk (alleen beschikbaar gesteld voor
kleine kinderen) 1.12 per liter; eieren 0.45
mark per stuk; worst 13.60 per kilo.
Als men dan bedenkt dat de goed ge
salarieerde mijnwerker 420 mark per
maand verdient, als hij ten minste zijn
norm haalt, is het duidelijk dat hij zich
van al dit kostelijks niet veel kan ver
oorloven.
Tenslotte koopt de DDR ook nog wel
goederen in het Westen, die aan de bur
gerij verkocht worden. Hierbij is gebleken
dat men deze artikelen leverde aan de
eigen mensen tegen een prijs die tien tot
twintig maal zo hoog was als de aankoop
prijs in het Westen.
Bovendien kocht men artikelen van in
ferieure kwaliteit en als dan bleek dat ze
na kort gebruik versleten waren, begon
de propagandamachine te draaien en werd
de bevolking gezegd dat ze nu eens kon
zien wat voor slechte spullen in het Westen
werden gemaakt en dat het Westen deze
dingen nog exporteerde, omdat de arbeiders
daar met hun hongerlonen, zich zelfs deze
goederen niet konden veroorloven.
Wanhoopsdaad
Het is dus werkelijk niet zo verwonder
lijk, dat een groot deel van de vluchtelin
gen, die naar het Westen komen, uit
arbeiders bestaat. In deze arbeiders- en
boerenrepubliek hebben zij geen uitzicht
op betere toestanden en zijn zij arbeids
slaven geworden. Het waren ook arbeiders
die in 1953 tegen de, hun als ideaal voor
gestelde, orde in opstand kwamen.
Dat was een wanhoopsdaad; de meeste
ouderen waren soldaat geweest tijdens de
tweede wereldoorlog en zij wisten wel dat
er tegen tanks alleen iets gedaan kan
worden met speciale wapens. Toch vielen
zij de Russische tanks aan met houten
Het grote warenhuis van de Handels-
Organisation aan de Alexanderplatz in
Oost-Berlijn, waar buiten de officiële
distributie om levensmiddelen gekocht
kunnen worden. De prijzen zijn hoger
dan in de gewone winkels en de goe
deren zijn dus alleen verkrijgbaar voor
de weinigen, die over veel geld
kunnen beschikken.
palen en straatkeien, klommen ze er boven
op om de antennes naar beneden te rukken
en deden al datgene wat niemand, die
nuchter denkt, nooit zal doen. Ze werden
teruggeslagen, maar de geest van verzet
leeft onder de arbeiders in Oost-Duitsland
even sterk als bij de meeste verharde
tegenstanders van het communisme.
De boeren hebben over het algemeen
geen gebrek aan voedingsmiddelen, maar
zij hebben weer andere moeilijkheden. De
landerijen van de grootgrondbezitters zijn
onteigend, niemand mag meer hebben dan
vierhonderd morgen grond. Nu is echter
iemand met zestig morgen beter af dan
een boer met tweehonderd morgen. Zij
kunnen het land bewerken met eigen per
soneel en ze behoeven niet zoveel aan deze
staat te leveren. De bezitters van grotere
boerderijen moeten met vreemd personeel
werken en dat is niet te krijgen, zodat
de bebouwing niet aan redelijke eisen
kan beantwoorden. Toch moeten zij af
leveren naar rato van de grootte van hun
bedrijf en dus houden ze zelf heel weinig
over, terwijl ze dag en nacht moeten
werken. Het zijn dan ook meest boeren
uit deze categorie, die naar het Westen
vluchten.
Natuurlijk zijn e: ook groepen die pro
fiteren: partijfunctionarissen, militairen en
politiebeambten met hun hele aanhang van
spionnen. Zij krijgen huizen in de Stalin-
allee, ontvangen grote salarissen, kunnen
tegen speciale prijzen kopen in de H.O.-
winkels enzovoort. Deze nieuwe kaste is
de steun van het systeem en onder hen
zijn ook de lieden van „De nieuwe klasse"
waarover de veroordeelde Joegoslavische
communist Djilas heeft geschreven.
HELSINKI (U.P.). De gouverneur
van de Finse Bank, Rainer von Fieandt,
heeft de uitnodiging van president Urho
Kekkonen om een „zakenkabinet" te vor
men aangenomen. Von Fieandt is de vijfde
man die verzocht is een nieuwe regering
te vormen, sinds de crisis zes weken gele
den begon.
Kekkonen heeft 'er de voorkeur aan ge
geven Von Fieandt te verzoeken een za
kenkabinet te vormen boven ontbinding
van het parlement en het uitschrijven van
nieuwe verkiezingen, over drie maanden.
De verkiezingen zouden dan in maart val
len, hetgeen verlies voor de agrariërs en
winst voor de communisten zou kunnen
opleveren.
In het kader van het voortdurend stre
ven van de N.S. om de exploitatie te ra
tionaliseren, wordt van de zijde van de
Nederlandse Spoorwegen medegedeeld,
dat het mogelijk is gebleken te komen tot
een vermindering van het aantal goede
rentreinkilometers. Deze vermindering
die ongeveer 2500 treinkilometers per et
maal zal bedragen, zal volgens de spoor
wegen in geen enkel opzicht schade toe
brengen aan de kwaliteit van de door N.S.
geleverde vervoersdienst. Zij is onder
meer mogelijk geworden door de toene
ming van de gemiddelde belading per
wagen, waardoor het aantal wagens dat
verwerkt moet worden en dat mede bepa
lend is voor de maximale belasting van
de goederentreinen, verminderde. De wij
ziging in de tractievorm de volledige
vervanging van de stoomlocomotieven
door elektrische en dieselelektrische loco
motieven die het mogelijk maakt zwaar
dere treinen te doen rijden, heeft even
eens een belangrijke rol gespeeld.
De beperking van het aantal goederen
treinkilometers kan volgens de N.S. der
halve niet worden toegeschreven aan een
vermindering van de omvang van het goe
derenvervoer. Ten opzichte van de maan-
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
den 1956 en januari 1957 is het vervoer
enigermate teruggelopen, maar deze
maanden mogen niet als maatstaf worden
genomen, daar de omvang van het ver
voer in deze maanden sterk is beïnvloed
door de extra bevoorrading, welke voort
vloeide uit de Suez-crisis. Bij een verge
lijking van de huidige omvang van het
vervoer exclusief kolen met die van
het vervoer gedurende 1956 en 1957 tot
dusverre (met uitzondering van de beide
genoemde maanden), blijkt van een ver
mindering van die omvang geen sprake
te zijn.
De omvang van het kolenvervoer is vol
gens de N.S. enigermate teruggelopen.
Dit wordt door de N.S. echter niet een ge
volg genoemd van een overgang van dit
vervoer naar het weg- of watervervoer,
maar van een verminderde produktie van
de Nederlandse kolenmijnen alsmede van
een verminderde import, met name van
kolen over zee. Ten aanzien van het reizi-
gersvervoer is geen vermindering van het
aantal treinkilometers in overweging.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM. Het Centraal Bureau
voor de Statistiek heeft nieuwe indexcij
fers verstrekt over het afbetalingswezen
op basis van de kredieten verstrekt per
kwartaal in 1955 100). De totale ver
strekte kredieten door de gemeentelijke
volkskredietbanken beliepen in het derde
kwartaal 110 (tweede kwartaal 127), door
de particuliere geldschietbanken 115 (116),
de betaalzegelkassen 105 (163), waarbij in
begrepen het voorjaarsseizoen) en de fi
nancieringsmaatschappijen 99 (109). Bij
deze laatste bedroeg 1/6 omzet van het
eerste halfjaar 1957: 100.
De totale verkopen op afbetaling dooi
de afbetalingsmagazijnen beliepen 92 (103),
door de postorderbedrijven 91 (111) en de
grootwinkelbedrijven eveneens 91 (110).
Het totaal der uitstaande kredieten bij de
financieringsmaatschappijen aan het einde
van septembër (ultimo januari 1957 =100)
was 110, tegen 111 in augustus, 110 in
juli en 109 in juni (vergeleken bij een
maandcijfer van 100 voor de overeenkom
stige maanden van 1955).
Het C.B.S. heeft tevens een overzicht
samengesteld van de verkopen in 1956 op
afbetaling door afbetalingsmagazijnen naar
artikelengroepen. Hieruit blijkt, dat van de
verkopen op afbetaling op de eerste plaats
komen kleding en textiel, daarna meube
len en woninginrichting, dan radio- en
televisietoestellen en stofzuigers.
(Van onze correspondent te Londen).
De conservatieven hebben hun zetel in
het kiesdistrict Leicester-Oost (waar zy
by de algemene verkiezingen in 1955 een
overwicht verkregen van 11.500 stemmen),
behouden. By de gisteren gehouden tussen
tijdse verkiezing, na Gloucester en Ips
wich de derde sinds de goedkeuring van
de huurwet, welke de regering nog steeds
stemmen kost, werd het conservatieve
overwicht bijna gehalveerd en liep tot
6400 stemmen terug. Twintig percent min
der mensen ging naar de stembus dan bij
de algemene verkiezing.
De verkiezing in Leicester-Oost was
nodig door het aftreden van het conserva
tieve Lagerhuislid kapitein Waterhouse, de
aanvoerder van de zogenaamde Suezrebel-
len, die zich destijds verzetten tegen het
opgeven van de Britse basis in de Suez-
kanaalzone. Sinds de tussentijdse ver
kiezing in Tonbridge in 1956, waar het
conservatieve overwicht van tienduizend
inkromp tot zestienhonderd stemmen,
heeft de regering met tegenspoed te kam
pen. De politieke malaise is hoofdzakelijk
een gevolg van de steeds stijgende kosten
van levensonderhoud en het gebrek aan
leiderschap. Toch is de uitslag in Lei-
cester het beste resultaat, dat de regering
heeft bereikt, sinds Macmillan in januari
eerste minister werd. In Leicester liep de
conservatieve aanhang slechts met 3,25
percent achteruit, tegen vijf percent en
meer in de meeste andere plaatsen. De
conservatieven zouden echter toch een
algemene verkiezing verliezen indien het
land zou gelden. In dat geval zou Labour
resultaat van Leicester voor het gehele
een kleine zetelvoorsprong in het parle
ment behalen, vandaar dat de conserva
tieven hopen, dat de verkiezing in Lei-
cester het begin is van een keerpunt.
De socialisten verloren drieduizend
stemmen. Dit bevestigt het algemene poli
tieke beeld. Vele Tory-aanhangers ont
houden zich van stemmen uit protest tegen
de toestand, maar zij weigeren om te
zwaaien naar Labourkant.
PARIJS (AFP/Reuter) De Franse
premier, Felix Gaillard, heeft donderdag
voor de commissie voor Buitenlandse Za
ken van de Franse Nationale Vergade
ring verklaard dat hij er, in zijn bespre
kingen met zijn Britse ambtgenoot Harold
MacMillan, de nadruk op heeft gelegd dat
Frankrijks verantwoordelijkheid voor Al
gerije en zijn vooraanstaande positie in
Noord-Afrika erkend dienen te worden.
In antwoord op vragen van commissie
leden over het Tunesiseh-Marokkaanse
aanbod tot verlening van goede diensten,
om tot een oplossing van het Algerijnse
vraagstuk te komen, verklaarde Gaillard
dat de twee betrokken staten „neutraal
noch onpartijdig" zijn en dat het daarom
voor Frankrijk onmogelijk was hun be
middelingsaanbod te aanvaarden.
„Doch de Franse regering zal elke
staat of groep van staten dankbaar zijn,
die ertoe bijdraagt het Algerijnse „Natio
nale Bevrijdingsfront" ertoe te brengen
een wapenstilstand te aanvaarden", al
dus de Franse premier.
Voorts zei Gaillard, dat MacMillan hem
had medegedeeld, dat er geen sprake is
van een Amerikaans-Engels directoraat
in de Navo.
Gaillard verklaarde ook MacMillan dui
delijk te hebben gemaakt, dat Frankrijk
niet met een reorganisatie van de NAVO
zal instemmen indien dat produktie van
kernwapens in Frankrijk zou uitsluiten.
Premier Gaillard heeft de vertrouwens
kwestie verbonden aan de vanavond te
houden stemming over een aanvullend
wetsontwerp, waarin wordt omschreven
hoe de verkiezingen in Algerije zullen wor
den gehouden. Morgen zal er ook worden
gestemd over het wetsontwerp, dat voor
ziet in de verkiezing van enkele streek-
parlementen in Algerije. Ook hierbij is de
vertrouwenskwestie gesteld.
Men verwacht, dat de regering bij beide
stemmingen een ruime meerderheid zal
krijgen.
LONDEN (Reuter) Frankrijk heeft
onlangs een verzoek van Jemen om wa
pens van de hand gewezen na overleg met
Engeland, aldus heeft een woordvoerder
van het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken donderdag verklaard.
De woordvoerder zei, dat Engeland te
gen de levering van Franse wapens aan
Jemen had geadviseerd. De Britse hou-
houding was beïnvloed door de moge
lijkheid, dat de wapens tegen de Britse
troepen in Aden, een protectoraat van En
geland, zouden kunnen worden gebruikt,
aldus wordt in Britse krijgen verklaard.
Het Jenenitische vei zoek werd gedaan
vóór het Tunesische "erzoek om wapens
aan Engeland.
Onlangs werd in Britse kringen ge
zegd, dat Jemen aanzienlijke hoeveelhe
den wapens, waaronder Lanks, van de
Sovjet-Unie had ontvangen. Er is gedu
rende jaren bij tussenpose.! gevochten tus
sen Britse en Jemenitische strijdkrachten
langs de grens tussen Jemen en Aden.
De woordvoerder van het ministerie van
Buitenlandse Zaken deed zijn mededeling
omtrent de Franse weigering naar aanlei
ding van een bericht in een Londens dag
blad, dat uit Parijs het volgende meldde:
„De Fransen zijn van mening, dat zij niet
alleen bedrogen zijn (door de Britse wa
penleverantie aan Tunesië), maar dat zij
bedrogen zijn, nadat zij hun bondgenoten
trouw waren gebleven."
Verantwoordelijkheid
LONDEN (Reuter) Premier Mac
Millan van Engeland heeft donderdag het
Lagerhuis medegedeeld, dat naar de me
ning van de Engelse regering een oplos
sing van het Algerijnse probleem gevon
den moet worden en dat de verantwoor
delijkheid hiervoor bij Frankrijk moet
berusten.
In een verklaring over zijn besprekin
gen met de Franse eerste minister
Gaillard, zei MacMillan, dat de voornaam
ste onderwerpen de totstandkoming in
Noord-Afrika, met inbegrip van de wa
penleveranties aan Tunesië, de aanstaan
de NAVO-bijeenkomst er het Europese
vrijhandelsgebied zijn geweest.
Overeengekomen was, dat gezamenlijk
regelingen uitgewerkt moeten worden om
herhaling te vermijden van de moeilijk
heden als die welke zich kortgeleden heb
ben voorgedaan. De Engelse regering zal
met de Franse regering over dit onder
werp overleg blijven plegen, zo verzeker
de de Britse premier.
MacMillan zei nog, dat de Britse rege
ring niet stellig kan beloven, geen wapens
aan Tunesië te zullen geven. Maar hij had
verzekerd, dat geen nieuwe wapens uit
Engeland naar Tunesië gezonden zouden
worden zonder overleg met de Franse re
gering.
In het voorlopig verslag van de Tweede
Kamer over de begroting van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen was door som
mige Kamerleden geklaagd over discrimi
natie in het radiobestel ten aanzien van
bepaalde politieke richtingen.
Minister Cals heeft hierop geantwoord,
dat aan deze bezwaren zoveel mogelijk zal
worden tegemoet gekomen door toekenning
van zendtyd aan politieke partijen. De
regering heeft echter gemeend in deze
regeling niet te moeten betrekken politieke
groeperingen, die de geboden gelegenheid
zouden kunnen aangrijpen om de volks
vrijheden te ondermijnen.
De regeringsbeslissing houdt in, dat ten
behoeve van elk van de democratische in
de Staten-Generaal vertegenwoordigde
politieke partijen, voorzover zij hierom
hadden verzocht, zendtijd ter beschikking
wordt gesteld van 10 minuten per veertien
dagen, zulks naast de thans reeds geldende
regeling ten aanzien van de toekenning
van zendtijd vóór de verkiezingen. Over de
uitwerking van deze regeling is tevoren
overleg gepleegd met de belanghebbende
politieke partijen en de omroeporganisaties
waarbij bleek dat daaromtrent volkomen
overeenstemming tussen alle betrokken
partijen en organisaties niet kon worden
bereikt, aldus minister Cals.
