Horen en zien
A'
WYBERT
EEN WOELIGE TIJD
i
v «r
BUMBEL EN DE WENSHOORN
Piloot en waarnemer vochten
in neersuizende„Canberra"
Televisite
r
Agenda voor
Haarlem
NAAIMACHINES
rz
Nachtmerrie in een
straalbommenwerper
Kort en bondig
4
radio televisie
AANKONDIGIMGlMlNt1
NABESCHOUWINGEN
Roeiende reportage
Dienend hoorspel
De radio geeft woensdag
T elevisieprogramma
ctifral-10
PHILIPS -ROXANE
Het Zwanenmeer*
Zandbak kapseisde na
aanvaring
Dekknecht geredschipper
vermoedelijk omgekomen
Vorming van hogere
politieambtenaren
PTT-loketbeambte bekent
verduistering
Amerikaanse rakettenbases
in het Verre Oosten
Ds. van Nieuwenhuyzen
De Nederlandse
Zeehavens in 1957
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG
Wateler-vredesprijs 1957
aan dr. A. Pelt toegekend
J A N L A R I 19 5 8
Jan Willem Hofstra is een vlot causeur,
doch zijn methode van intervieuwen zou
wat minder interpellerend kunnen zijn, zo
dat de ondervraagden gelegenheid krijgen
uit te praten. Maandagavond introduceerde
hij in de K.R.O.-rubriek „Open Doekjes"
de mime Jan Bronk, die pas later de ge
legenheid kreeg zijn hart te luchten, name
lijk in een interessante demonstratie van
zijn mimische kunst, uitstekend door de
camera gevolgd en geanalyseerd.
Een boeiende reportage in de Vee-
artsenijkundige faculteit der Utrechtse
Rijksuniversiteit kon de hoofdschotel van
dit maandagavondprogramma worden ge
noemd. Bij dergelijke leerzame en beziens
waardige reportages bewijst de televisie
haar onschatbaar informatief en didactisch
nut. Niet alleen de inrichting en accommo
datie der veterinaire kliniek (die beide on
voldoende mogen heten in verband met de
groeiende behoeften der moderne dier
geneeskunde) maar ook de werkwijze werd
duidelijk en boeiend verhaald met korte
beelden en bondige commentaren. De
operatie van een koe die „scherp inhad"
leek een verfilming van de spannendste
episode uit „Dr. Vlimmen" en zal grote in
druk hebben gemaakt op de toeschouwer,
die als leek verrast en geïmponeerd moet
zijn geweest door de grote zorg en de vlotte
deskundigheid, die door deze reportage
onthuld werd.
Het programma vervolgde met een één-
akter, die met enige goede wil een „thril
ler" zou kunnen worden genoemd: ,,'n
Kopje thee". Vera Bondam vormde als
waarzegster t middelpunt van een vreem
de geschiedenis (verzonnen door Ken Par
ker) en zij werd door Jeanne Verstraete,
May Vollenga en Jan Wegter geassisteerd.
Deze vier deden hun uiterste best, doch
zij konden de indruk niet wegnemen dat
,,'n Kopje thee" eigenlijk een zeer slecht
kort verhaal was, dat noch door het goede
acteren van Vera Bondam noch door de
milieuschildering en de sfeertekening kon
worden gered. Maar hoe dan ook in
deze thriller vond pater Leopold Verhagen
een dankbare aanleiding voor een epiloog,
die een zeer menselijke inslag had en zeer
beluisterenswaardig was.
De N.T.S. sloot met een extra-uitzending
van een reportage, die de aankomst der
emigranten uit Indonesië en het welkom
van Koningin Juliana in beeld bracht.
Beeldschermer
Het hoorspel van Jan Apon, dat de
N.C.R.V. maandagavond uitzond, was ge
wijd aan een onderwerp, waarvan men
een dramatisering niet zo gauw ver
wachtte. Des te meer bewondering kun
nen wij opbrengen voor de schrijver, die
het op zo'n eenvoudige en direct aanspre
kende manier wist te realiseren en er een
groot publiek mee heeft geboeid enge
diend. Zijn wij goed ingelicht, dan is het
een Haarlemse arts geweest, die het on
der de aandacht van de hoorspelschrijver
heeft gebracht, nadat het overigens ook
al eens voor de schoolradio was behandeld.
Die arts was een huidarts. Hij wist uit de
praktijk hoe huidziekten door de hardnek
kigheid, waarmee zij aanhouden en zich
verspreiden tot een foltering kunnen wor
den voor wie er door getroffen wordt. Die
langdurige huidaandoeningen zijn niet be
smettelijk, maar dat is maar weinig men
sen bekend. Wie het ongeluk heeft er een
te krijgen zal spoedig merken dat men
hem mijdt. Dat kan psychische spannin
gen veroorzaken. Het kan ook in sociaal
maatschappelijk opzicht tot zeer onaange
name toestanden leiden. De hoorspel
schrijver nam het geval van een vertegen
woordiger van een suikerwerkfirma. De
man ziet zijn omzet dalen. Men wil hem
niet meer in de winkel, men uit zijn mis
noegen tegenover zijn patroon. Domme
lieden, zijn verwanten niet uitgezonderd,
vinden hem een gevaar voor zijn omge
ving. En als is zijn ziekte niet besmettelijk,
zijn verschijning wekt afkeer. Hoe moet
hij daarop reageren?
De vertegenwoordiger in het spel van
Jan Apon trof een begrijpende en liefheb
bende vrouw aan zijn zijde, die hem deed
beseffen, dat hij de werkelijkheid onder
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuz«
ENGEL. Gr. Houtstr. 18« Tel 14444
ADVERTENTIE
HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 De ontbijtclub. 9.00 Voor de vrouw.
VPRO: 10.00 Schoolradio. VARA: 10.20 Gram. 11.00
Gevar. progr. 12.00 Orgelspel. 12.30 Land- en tuin-
bouwmeded. 12.33 Voor het platteland. 12.38 Gram.
13.00 Nieuws. 13.15 Tentoonstellingsagenda. 13.20
Dansmuz. 13.50 Medische kron. 14.00 Viool en pia
no. 14.30 Voor de jeugd. 16.30 Gram. 17.15 Lichte
muz. 17.50 Regeringsuitz.: Rijksdelen overzee: Cl.
Belloni: Nieuw-Guinea kroniek. 18.00 Nieuws en
comm. 18.20 Dansmuziek. 18.50 Act. 19.00 Voor de
kinderen. 19.10 Is eenheid in verscheidenheid te
duur betaald?, toespr. 19.25 VARA-Varia. VPRO:
19.30 Voor de jeugd. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05
Comm. 20.15 zo waren., de twintiger jaren. 22.30
Hammondtrio. 22.45 Tussen mens en nevelvlek,
caus. 23.00 Nieuws. 23.15 Gram. 23.50 —24.00 Soc.
nieuws in Esperanto.
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en SOS-ber. 7.10 Gram. 7.50
Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws en weerber.
8.15 Gram. 8.40 Lichte muz. 9.00 Voor de zieken.
9.30 Voor de vrouw. 9.35 Gram. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Gram. 11.10 Uw naaste, hoorsp. 12.00
Gram. 12.10 Musette-ork en soliste. 12.30 Land- en
luinb.meded. 12.33 Lichte muziek. 12.53 Gram. en
act. 13.00 Nieuws. 13.15 Met PIT op pad. 13.20 Mil.
Kapel. 13.50 Gram. 15.00 Meisjeskoor en accord.-
ork. 15.45 Gram. 16.00 Voor de jeugd. 17.20 Muz.
caus. 17.45 Gram. 18.00 Leger des Heilskwartier.
18.15 Spectrum v. h. Christelijk organisatie- en
verenigingsleven. 18.30 Kerkkoor. 18.50 Gram. 19.00
Nieuws en weerbericht. 19.10 Op de man a£. 19.15
Gram. 19.30 Buitenl. overz. 19.50 Gram. 20.00 Ra
diokrant. 20.20 Omr.ork. en solist. 21.35 Bijbel en
kunst, caus. en voordr. 22.20 Geestelijke liederen.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Sport
uitslagen. 23.2024.00 Gram.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerbericht. 12.34 Gram. (Om
12.55 Koersen). 13.00 Nieuws. 13.11 Gram. 14.00
Schoolradio. 16.00 Koersen. 16.02 Gram. 16.30 Bal
letmuziek. 17.00 Nieuws. 17.10 Zangen piano. 17.50
Boekbespr. 18.00 Pianorecital. 18.30 Voor de sol
daten 19.00 Nieuws. 19.40 Volkszang. 20.00 Hoorsp.
20.30 Gram. 21.00 Idem. 21.30 Idem. 22.00 Nieuws.
22.15 Kamermuziek. 22.55—23.00 Nieuws.
VOOR WOENSDAG
AVRO: 17.00—17.40 Voor de kinderen. NCRV:
20.00 Jane Eyre, TV-spel. 22.30 Dagsluiting.
van
Niet alleen A en D maar alle
vitaminen die U nodig hebt.
Een flacon van 100 dragees f 2.88
Nu óók voordelige gezins
verpakking van ISO dragees f 3.7Ï
Philips-Roians Nederland N V. - Amsterdam
het oog moest zien en daarnaar handelen.
De man kwam goed terecht. Maar tege
lijkertijd werd aangeduid, dat het moeilijk
is op te roeien tegen de stroom, dat de
spanningen teveel kunnen worden en ont
sporingen compensatie in de drank, hui
selijke tegenstellingen, het verlies van
een betrekking of het missen van de kans
op promotie niet zelden het ellendige
gevolg.
De uitzending stond onder regie van
Wim Paauw. Dat betekende de zekerheid,
dat men een gevoelig uitgewogen en mooi,
natuurlijk aandoende, verwerkelijking
kreeg. Alleen de muzikale illustratie wek
te teveel reminiscenties aan Harry Lime,
vooral in het begin. Ze irriteerde, omdat
ze te nadrukkelijk en daardoor spoedig
eentonig was. Men wilde er klaarblijkelijk
een „over-dramatisering" mee verhinde
ren. Die was noch in de tekst, noch in de
uitvoering. Jammer dus van dit kleine
smetje.
Golfbreker
Het ballet „Het zwanenmeer" op mu
ziek van Tsjaikofsky maakt uiteraard deel
uit van het repertoire van - het Bolsjoi-
Theater in Moskou. Er is in Rusland des
tijds een film gemaakt van een opvoering
met de wereldberoemde ballerina Galina
Oelanova als de witte zwaan. De VARA
zal deze film op maandagavond 27 januari
in haar televisieprogramma in vertoning
brengen.
Op de Oude Maas bij Dordrecht heeft
gisteravond even na zes uur de 900 ton
metende Belgische tankboot „Antwerpen"
de zandbak „Volharding I" aangevaren,
waardoor de zandbak kapseisde. De op de
voorplecht staande 35-jarige dekknecht J.
van de Waal zag het ongeluk aankomen en
sprong overboord. Hij kon door perso
neel van een te hulp geschoten sleepboot
gered worden.
De schipper van de zandbak, de 46-ja-
rige M. V. Verseveld uit Willemstad, heeft
men na het ongeluk niet meer gezien. Men
nam aanvankelijk aan, dat hij zich in de
omgeslagen zandbak bevond, maar acht
te later de mogelijkheid niet uitgesloten,
dat hij op het moment, waarop de bak kap-
seide, overboord geslagen is en verdron
ken.
Twee sleepboten namen de zandbak op
sleeptouw en zetten het vaartuig aan de
grond. Personeel van een Dordts bergings
bedrijf deed al het mogelijke om de schip
per te vinden. Klopsignalen werden ech
ter niet beantwoord. Ook andere nasporin
gen hadden geen resultaat. De schipper
bevond zich volgens de verklaring van de
dekknecht in de provisorische stuurstel-
ling, toen het ongeluk gebeurde. Deze
werd totaal vernield. len vond brokstuk
ken ervan op het dek van het tankschip
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft ingesteld een commissie, die tot taak
heeft, cursussen te organiseren voor de
voortgezette vorming van de hogere ge
meentepolitieambtenaren, aan welke cur
sussen ook zal kunnen worden deelgeno
men door de hogere ambtenaren van het
korps rijkspolitie.
Voorzitter van de commissie is prof. dr.
J. E. de Quay, Commissaris der Koningin
in de provincie Noordbrabant.
Op het postkantoor te Almelo is een om
vangrijke fraude ontdekt. Omtrent de
grootte valt nog niets met zekerheid te
zeggen, maar er wordt gesproken van
aanzienlijke verduisteringen. Van deze
fraude wordt verdacht de 18-jarige loket
beambte P. M. uit tijssen, die een volle
dige bekentenis heeft afgelegd. Er zijn
geen verdere arrestaties te verwachten.
Zaterdagavond werd op het postkantppr
een kasverschil geconstateerd en na een
onderzoek werd M. aangehouden. Hij was
op 1 december van Rijssen naar Almelo
overgeplaatst.
WASHINGTON (Reuter) De Verenig
de Staten overwegen het aanleggen van
bases voor ballistische raketten met mid
delgrote reikwijdte in het Verre Oosten,
aldus heeft de Amerikaanse ininister van
Defensie Mc Elroy gezegd op een beslo
ten vergadering van de subcommissie voor
toewijzingen van het Huis van Afgevaar
digden op 8 januari. In de verklaring die
de commissie bekend heeft gemaakt, zijn
geen bijzonderheden gegeven.
Op Formosa
TAIPEH (UP) Op Formosa zijn nu
geleide projectielen van het type Matador,
die kunnen worden uitgerust met kernla
dingen opgesteld, zo heeft de comman
dant van de Amerikaanse strijdkrachten
op het Nationalistisch Chinese i eiland, vi-
ce-admiraal Doyle meegedeeld. Hij wilde
niet zeggen, of de kernladingen op Formo
sa aanwezig zijn. De meeste waarnemers
zijn van oordeel, dat deze ofwel hier of
wel op het Amerikaanse bastion Okinawa
in voorraad liggen.
De Matador is een tactisch projectiel
met een reikwijdte van een 950 kilometer.
Samen met de kapitein liep Bumbel naar de kade waar allerlei schepen gemeerd
lagen.
„Daar ligt mijn schip, de Zonnevogel", wees de kapitein. „Kom. maar mee, dan kun
je alles eens goed bekijken".
Ze gingen de loopplank op en stapten aan boord. Bumbel gaf zijn ogen goed de kost
en bekeek alles; en hij vond, dat het schip er goed en stevig uitzag.
„Ja, mijn Zonnevogel is 'n best schip", zei de kapitein. 38-39
LONDEN (UP) Een heel curieuze si
tuatie heeft zich onlangs voorgedaan in
een Canberra-straalbommenwerper we
gens een misverstand, dat tussen piloot en
navigator was ontstaan. Het verhaal wordt
druk besproken onder de officieren van de
R.A.F. en werd vrijdagavond eindelijk of
ficieel bevestigd door het ministerie van
de Luchtvaart, zonder dat de namen van
de betrokkenen werden genoemd. Volgens
de officiële versie van het gebeurde ver
trokken op een avond twee officieren met
een Canberra-straalbommenwerper met
orders om tot een hoogte van 35.000 voet
te stijgen.
Op ongeveer 30.000 voet (9.000 meter)
begonnen de moeilijkheden. De piloot
hoorde de navigator via het communica
tie-systeem aan boord in zichzelf mompe
len. Hij dacht er verder niet aan, totdat
hem inviel, dat het wel erg lang stil was
geweest. Plotseling hoorde hij zijn naam
roepen, en toen weer stilte.
„Anoxia", flitste het door hem heen.
(Anoxia is gebrek aan zuurstof op grote
hoogten, die een man als een dronkeman
doen handelen). De piloot meende, dat er
iets defect was in de zuurstofvoorziening
van de navigator en dat hij door dit ge-
In het algemeen worden de werkver
trekken van de omroepmedewerkers in
Hilversum niet gekenmerkt, door een per
soonlijkesmaak: die van de Vrijzinnig
Protestantse Radio Omroep vormen daar
op een plezierige uitzondei-ing en mis
schien verliep daarom het gesprek met
ds. J. A. van Nieuwenhuyzen de pre
dikant-directeur van de televisiesectie van
de V.P.R.O. in zo'n prettige sfeer van
een eigentijdse zakenlijkheid enerzijds,
verwarmd door een menselijke benade
ring der problemen, die van alle tijden
is, anderzijds.
Wat doet een dominee bij de televisie?
Dat wilden we wel eens weten. Het ant
woord luidde ontwapenend simpel: pre
cies hetzelfde als in zijn kerkelijke ge
meente: prediking, catechisatie, huis- en
ziekenbezoek. Kortom: zielzorg. De mid
delen van de predikant-directeur van de
TV-sectie, de visuele tegenhanger van ds.
Spelberg, zijn uiteraard een tikje anders
dan van zijn ambtgenoten. De prediking
van ds. Van Nieuwenhuyzen dient zich aan
als pantomime, als cabaret, als TV-spel,
als documentaire. Soms heet de predikant
wel Gilbert Bécaud en een andere keer
Charles Aznavour...
Van alle secties tast en zoekt die van
de V.P.R.O. misschien wel het meest naar
de ware TV-vorm niet alleen, maar ook
naar de wijze, waarop het geestelijk ge
zicht van de V.P.R.O. voor brede krin
gen herkenbaar en aanvaardbaar wordt.
Maar met op de man.er van de grootste
gemene deler van de programmastof, dat
wil zeggen het angstvallig vermijden der
zere tenen, waardoor een kleurloze brij,
die niemand meer iets te zeggen heeft,
resteert. Daarbij kan men natuurlijk fa
len, omdat men enerzijds de gevoelighe
den van kijker én medium nog niet vol
doende kent, anderzijds omdat men wel
eens in de valkuil van het snobisme tui
melt.
-Nu is falen niet erg, want tenslotte is
de Nederlandse televisie nog heel jong.
Maar de V.P.R.O. ondervindt het nadeel
van haar zeer geringe zendtijd, welke con
tinuïteit in de programmabouw verhin
dert en waardoor de herinnering aan een
misslag door een volgende geslaagde uit
zending niet spoedig wordt uitgewist. De
samenstellers-regisseurs van de V.P.R.O.
moeten elke drie maanden een geheel
nieuw programma opbouwen voor de
maandag, donderdag of zaterdag. Dit
staat hun training en specialisatie in de
weg. Financieel is het geringe aantal
,a,YQn(ien...ee.n...e.^tra nadeel, omdat men
weliswaar per zenduur hetzelfde bedrag
als de andere omroepverenigingen krijgt
uifgëkeerd, maar de vaste kosten voor
directie, administratie en dergelijke per
zenduur relatief zwaarder drukken.
Deze obstakels verhinderen de V.P.R.O
niet te blijven streven naar datgene wal
ds. Van Nieuwenhuyzen zijn belangrijk
ste taak noemt: het herstel van de inter
menselijke relatie 'n een maatschappij
welke steeds meer de persoonlijkheid aan
tast en waarin de individuele mens ver
eenzaamt. De V.P.R.O. wil de mensen ook
door middel van de televisie weer een
beetje uitzicht bieden op een wereld waar
in de naastenliefde is teruggekeerd. De
kijker moet echter benaderd worden in
een taal die hij, zonder banaal te wor
den, verstaat. Daarvan weet de tweeën-
veertigjarige predikanl-directeur mee te
praten, want hij is geen „traditionele"
dominee. Hij komt uit een buitenkerke
lijke omgeving en leerde het christendom
pas in zijn studententijd kennen. En
evenzeer zijn de moderne massa-publici-
teitsmiddelen hem bekend, want na de
bevrijding nam hij al spoedig de leiding
van de V.P.R.O.-jeugdprogramma's op
zich. Met deze ervaringen gewapend én
met zijn moderne kijk op mensen en din
gen lijkt hij wel de aangewezen leider
voor de TV-afdeling van de V.P.R.O.
Beeldschermer
brek tot onverantwoordelijke dingen in
staat zou zijn. Hij legde zijn toestel in een
steile duikvlucht om zo spoedig mogelijk
in zuurstofrijkere lagen te komen.
Da> navigator was echtei geheel bij zijn
positieven. Hij merkte dus, dat het vlieg
tuig een duikvlucht maakte ofschoon de
order om tot 35.000 voet te gaan nog niet
was uitgevoerd. Hij trachtte de piloot te
roepen, maar vergeefs. „Anoxia!", dacht
toen ook de navigator. Hij sprong van zijn
plaats en begaf zich naar de cockpit om
het toestel onder controle te krijgen.
Misverstand
Zo ontstond de unieke situatie, dat
de een van de ander dacht, dat hij
anoxisch was en dit leidde tot een
merkwaardig tafereel. Otf weg naai
de cockpit brak de navigator zijn ver
binding met de zuurstofvoorziening,
hetgeen een waarschuwingsinstallatie
in werking bracht. De piloot bukte
zich voorover om het waarschuwings
signaal te doen stoppen, toen juist de
navigator de cockpit betrad, bij wie
de gedachte post vatte, dat de piloot
over zijn stuurknuppel in slaap was
gevallen of ineen was gezakt. De
navigator trachtte de duikvlucht te
beëindigen, waarop de piloot reageer
de met de stuurknuppel terug te du
wen om de daling voort te zetten.
Intussen dook het snelle vliegtuig met
grote snelheid de aarde tegemoet. De bei
de mannen vochten om de controle over
het vliegtuig en gingen elkaar tenslotte
met de vuisten te lijf. Het vliegtuig dook
tot 18.000 voet, toen tot 15.000. Eindelijk
slaagde de navigator erin het zuurstof
apparaat voor noodgevallen van de piloot
in .werking te stellen, want hij dacht dat
de anoxia van de piloot dan verdreven zou
worden. De piloot, die dacht, dat men nu
voldoende was gedaald om de anoxia van
de navigator te genezen, bracht het vlieg
tuig weer in normale stand.
„Dit was eén' vah de'ongelukkige voor
vallen, die zich zo nu en dan kunnen voor
doen", wa. het commentaar van het mi
nisterie van Luchtvaart.
ADVERTENTIE
Voorkom
heesheid door
regelmatig gebruik
van
In 1957 zijn de volgende aantallen zee
schepen in Nederlandse havens binnenge
komen (cijfers van 1956 tussen haakjes):
Rotterdam 22.142 (21.2?"): Amsterdam
7118 (6837); Vlissingen 2185 (2643); Gro
ningen 390 (350); Delfzijl 2163 (1662); Dor
drecht 1902 (1514); Harlingen 1730 (1512);
Zaandam 527 (521); Terneuzen 5.915 (5.563).
J
53. Het werd tenslotte weer stil en Heine kreeg gele
genheid om nog andere gedichten voor te dragen.
Met zijn ogen gericht op Friederike Robert, begon
hij:
„Die Lotosblume angstigt sich vor der Sonne Pracht,
„Und mit gesenktem Haupte erwartet sie traumend
die Nacht.
„Der Mond, der ist ihr Buhle, er weckt sie mit sei-
nem Licht,
Und ihm entschleiert sie freundlich ihr frommes
Blumengesicht.
Sie blüht und glüht und leuchtet, und starret stumm
in die Höh,
sie duftet und weinet und zittert vor Liebe und Lie-
besweh."
Friederike Robert had een rode kleur gekregen. De
andere aanwezigen waren doodstil. Een ieder besef
te, dat hier een nieuwe taal gesproken werd. Het wa
ren niet de afgezaagde beelden, die men uit andere
gedichten kende, doch hier sprak een fris jong talent,
met een intens gevoelsleven.
Als Harry Heine die avond niet onmiddellijk gewe
ten had, dat hij deze verwende kring van mensen voor
zich gewonnen had, d n moest hem dit stellig dui
delijk geworden zijn, toen hij een uitnodiging ontving
van Elise von Hohenhausen om ook in haar salon werk
te komen voordragen. Haar salon was na die van Ra-
hel Varnhagen de belangrijkste van Berlijn. De beide
vrouwen waren rivalen: toen Madame Varnhagen een
ware Goethe-cultus tot "tand bracht, ontfermde Elise
von Hohenhausen zich over de Engelse dichter Byron
wiens gedichten ze vei taalde en publiceerde. Haar
eerste opmerking was dan ook: „Wat, meneer Heine,
u kent Byron niet goed? Dat verbaast me! Ik zie in
u een tweede Byron! Dezelfde levenssmart, dezelfde
gespletenheid, hetzelfde diepe gevoelMet haar
warme donkere ogen keek ze Heine doordringend aan.
Heine voelde zich gevleid, maar tegelijkertijd dacht
hij aan opmerking van Rahel Varnhagen: „Denkt u
erom, meneer Heine, niet té veel zielesmart! In Ber
lijn draagt men zijn smart, maar men spot erover!"
De Varnhagens ontfermden zich geheel en al over
Heine. Hij woonde thans in hun huis, Friedrichstras-
se no. 20.
De weken gingen in een roes voorbij. Zijn eerste
gedichten verschenen in de „Gesellschafter" en von
den grote bijval.
In de salon van Rahel Varnhagen was hij de ge
vierde dichter en éven gevierd was hij in de kring
van Elise von Hohenhausen.
Bij madame Varnhagen ontmoette hij ook Moses
Moser, die een voorvechter van de rechten der Joden
was. In Heine vond deze strijdbare man iemand, die
zich graag wilde inzetten voor de rechten van de ver
drukten. Als het om recht of vrijheid ging, dan stond
Harry Heine vooraan op de bres!
Moses Moser vond in Heine een ware vriend en hij
stelde hem aan andere joodse voorvechters voor: Mar
kus, Zuns en dr. Gans. De laatste kon Heine echter
niet goed uitstaan, en hoewel hij de gevierde jonge
dichter graag gebruikte was hij steeds vol stekelige
opmerkingen. Langzamerhand merkte Heine, dat er
méér mensen waren, die zich onsympathiek gedroe
gen, omdat ze jaloers' op hem waren. In de opgewon
den roes van het eerste succes in de wereldstad had
hij de mogelijkheid van jaloezie en misgunnen over
het hoofd gezien; in zijn roes van bevrijding uit de
sfeer van Frankfurt en Hamburg, was 't hem ont
gaan, dat in de grond de dingen hier niet anders wa
ren dan elders!
De vaak honende woorden van dr. Gans en anderen
deden hem pijn, maar hij trachtte er niet al te veel
aandacht aan te besteden. Bovendien waren er dingen,
die hem de jaloezie van anderen deden vergeten.
Men zag hem „Unter den Linden" vaak met licht
zinnige jonge meisjes wandelen. En intussen dacht
hij aan Amalie, die hij vergeten moést, en aan Ma-
thilde, die hem haar jonge, hartstochtelijke liefde had
gegeven. Hij dacht ook aan zijn protegerende vrien
dinnen hier, in Berlijn: Rahel Varnhagen was als een
zorgzame moeder voor hem, een vrouw van de we
reld, die hem leiding gaf, maar met haar hart had
hij stellig niets te maken! En Elise von Hohenhausen,
die hem ervan overtuigen wilde, dat hij een tweede
Byron was, hoe bleek en bloedeloos was deze vrouw..!
Nee, hij verlangde naar een warm kloppend vrou
wenhart, dat hèm toebehoorde en waarbij hij zijn
verontwaardiging over al het onrecht in de wereld
even kon vergeten
Harry Heine had een ruime kamer ter beschikking
waar hij rustig kon werken. Hij moest zich inspan
nen en was niet gauw tevreden met zijn werk. Zijn
imitators hadden het gemakkelijker, zij schreven zon
der veel moeite gedichten in de Heine-stijlProf.
Gubitz was hem zeer behulpzaam en soms ging de
ze zelfs zover, dat Harry Heine in de „Gesellschafter"
gedichten van zijn hand aantrof, waarin de professor
enkele woorden had veranderd. Hij zei niets, hij had
de professor zéér nodig.
Prof. Gubitz was 't niet geheel eens met Heine's
levenswandel. Volgens hem moest een geslaagd dich
ter een ernstig belangrijk man zijnnaar zijn eigen
patroon.
„U neigt soms naar frivoliteit," wees hij Harry op
een keer terecht. „Hoewel ik véél in uw werk zie,
bevalt me dat niet."
Heine zweeg en keek voor zich uit. Er was een kop
pige trek om zijn mond.
„Bent u 't niet met mij eens?" vroeg Gubitz, ver
wonderd dat de jonge man zijn mening niet scheen
te willen aannemen.
I-Ieine antwoordde op kalme toon: „Ik hoor aan
alle kanten, hoe er over mij gesproken wordt, pro
fessor. De één is vol lof, de ander vol kritiek. Het
deert me niet, ik ga mijn eigen weg, die ik nu een
maal gekozen heb. Sommigen zeggen, dat deze weg
me in het verderf zal voeren, anderen menen dat
het de weg naar de top van de Parnassus is. Hoe dan
ook, 't is geen gewone afgezaagde weg, en ik zoek
nieuwe belevenissen."
Prof. Gubitz zweeg en scheen na te denken. Ten
slotte merkte hij op: „Goed, meneer Heine, u gaat
langs een ongewone weg en u zoekt het nieuwe. Maar
zult u stand kunnen houden? Zoalt u waarschijnlijk
wel hebt gemerkt, heb ik soms in uw gedichten, wel
ke ik in mijn „Gesellschafter" publiceerde, enkele
veranderingen aangebracht, die mij nuttig toesche
nen. Ik moét dat wel doen. Vergeet u vooral niet dat
we niet de volle vrijheid hebben om alles te schrij
ven!
(Wordt vervolgd)
Kapittel M.W.O. Bij Kon. Besluit is
met ingang van 1 januari 1958 aan H.
Behrens, generaal-majoor titulair der in
fanterie K.N.I.L. b.d„ op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend als lid van het kapit
tel der Militaire Willems-Orde, met dank
betuiging voor de goede diensten als zoda
nig bewezen. Tot lid van het kapittel is
benoemd H. Mulder, reserve-kolonel der
infanterie b.d., thans plaatsvervangend lid
van genoemd kapittel. Tot plaatsvervan
gend lid is benoemd A. van Santen, adju
dant van Hare Majesteit de Koningin i.b.d.,
kolonel van het garderegiment grenadiers
b.d.
Benoeming. Bij de „Fondation Euro-
péenne de la Culture", waarvan Prins
Bernhard voorzitter is, zal binnenkort mr.
W. Veenstra, algemeen secretaris der di
rectie van Unilever, de functie van secre
taris-generaal gaan vervullen. Tot het aan
vaarden van deze benoeming voor de tijd
van twee jaren is de heer Veenstra door
de directie van Unilever in de gelegenheid
gesteld. Het bureau van de stichting zal
voorlopig gevestigd zijn aan de Oranje
Nassaulaan 5 in Amsterdam. Naar men
zich kan herinneren heeft deze stichting in
november in Amsterdam haar eerste con
gres gehouden, dat gedeeltelijk werd bijge
woond door Koningin Juliana en waar on
der anderen dr. Konrad Adenauer en de
heer Paul Henri Spaak het woord hebben
gevoerd.
Het bestuur der Carnegie-stichting te
's Gravenhage, belast met de toekenning
van de Wateler-vredesprijs heeft voor het
jaar 1957 deze prijs toegekend aan dr. A.
Pelt, die op 1 januari 1958 de dienst der
Verenigde Naties wegens het bereiken van
de leeftijdsgrens heeft verlaten. Dr. A.
Pelt heeft de volkenbond van dé oprichting
af gediend als chef van de informatiesec
tie en de Verenigde Naties achtereenvol
gens als adjunct-secretaris-generaal, hoge
commissaris in Libye en directeur van het
Europese Bureau te Genève en heeft als
zodanig een waardevolle bijdrage gele
verd tot de bevordering van de samen
werking tussen de staten en van de vrede
in de wereld.
De wateler-vredesprijs is ingesteld door
de heer J. G. D. Wateier, in leven direc
teur der Oranje-Nassau-Hypotheekbank te
's Gravenhage. Hij heeft in 1927 zijn ver
mogen vermaakt aan de Carnegie-stich
ting, onder beding, dat uit het revenu jaar
lijks een vredesprijs zou worden toegekend
aan degene, die op enigerlei wijze de zaak
van de vrede het beste zou hebben ge
diend of die zou hebben bijgedragen tot
het vinden van de middelen ter bestrijding
van de oorlog. De toekenning geschiedt
beurtelings aan een Nederlander en aan
een buitenlander.
DINSDAG 21 JANUARI
Stadsschouwburg: Cabaret Wim Sonne-
veld, „A la carte", 20 uur. Concertgebouw:
Bonte avond winkeliersvereniging Amster
damstraat, 20 uur. Minerva Theater: Jan
P. Strijbos vertoont zijn film „Land en
volk van het Iberische Schiereiland", 20.15
uur.
FILMS
Cinema "alace: „De familie Trapp", a.l,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: „The
girl he left behind" 14 j., 20 uur. Lido The
ater: „April love", a. 1., 19 en 21.15 uur.
Luxor Theater: „De glorie van het moe
derschap", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Rem
brandt Theater: „De nachten van Cabiria",
18 j., 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „De
gouden Havik", 14 j., 19 en 21.15 uur. Studio
Theater: „The king and I", a. 1., 18.45 en
21.15 uur.
DIVERSEN
Brinkmann: Afdeling Haarlem van Ge
nealogische Vereniging. H. la Gro spreekt
over: „Geslachten in het Old-Ambt" en
„Genealogische bronnen in het Old Ambt",
20 uur. Boekenrode (Heemstede): D. van
der Meulen over: „Christendom en Islam".
20 uur.
WOENSDAG 22 JANUARI
Stadsschouwburg: Cabaret Wim Sonne-
veld, „A la carte", 20 uur. Concertgebouw;
„Anders dan anders", K.R.O.-revue, 20 uur.
Grote Kerk: Bidstond voor de Indonesische
évacués. Spreker is G Snijders, 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espa.ce: Expositie van teke
ningen en gouaches van Alechinsky, 11—
17 uur.
FILMS
Cinema "aiace: „De familie Trapp a. 1-,
14, 16.15, 19 en 2115 uur. Frans Halstheater:
„The girl he left behind", 14 j.. 14.30, 19 en
21.15 uur. Lido Theater: „April love", a. 1.
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor Theater:
„De glorie van het moederschap", 14 j., 14,
19 en 21.15 uur. Rembrandt Theater: „De
nachten van Cabiria", 18 j., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: „De gouden Ha
vik", 14 j., 14.30. 19 en 21.15 uur. Studio
Theater: ..The king and I", a. 1., 14.15. 18.45
en 21.15 uur.
