Horen en zien
DEKENS
Veiligheidsbesluit-Ioniserende
Stralen treedt in werking
EEN WOELIGE TIJD
10% Korting
O
BUMBEL EN DE WENSHOORN
Opera „Forum" met „Traviata"
in de Haarlemse Schouwburg
Agenda voor
Haarlem
aankondigingen en
nabeschouwingen
Een prachtige Violetta
Kort en bondig
DONDERDAG 30 JANUA
R I 1958
5
radio televisie
Niet in element
Uit H aarlemmerUede
OP ALLE
WOLLEN EN GESTIKTE
De radio geeft vrijdag
T el e vis ie programma
Toenemend gebruik van radioactief
materiaal dwong tot maatregelen
Dr. Karl Haertl directeur
Oostenrijkse staatstheater
Vrachtschip Voor H-energie
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG
Het blijspel „Miranda" van Peter
Blackmore, dat -egisseur Walter van der
Kamp voor de televisie bewerkte en
woensdagavond aan de kijkers voorzet
te het gebeurde in het programma van
de AVROheeft al eerder op de planken
gezorgd voor een avond vrolijke absurdi
teit. Miranda blijkt namelijk een zee
meermin te zijn, een zo aantrekkelijke
zeemeermin, dat zij in staat is de harten
sneller te doen kloppen. Zelf is ze ook niet
afkerig van een tikkeltje adoratie. Nu zou
men denken, dat haar uiterlijke verschij
ning toch wel ontnuchterend zou moeten
werken, maar nee het min of meer,
dat haar tot een zeemeermin maakt, is
kunstig verborgen onder haar japon en
voor de rest zorgt zuster Carry wel, dat
zij zich gemakkelijk kan verplaatsen: al
les, Miranda incluis, loopt op rolletjes. Tot
de onvermijdelijke verwikkelingen ko
men, die de dwaze toestanden scheppen,
waarvoor men ons wil interesseren. Uit
eindelijk blijkt Miranda dan toch het bes
te in haar elementin haar element.
Een spel als dit is helemaal afhankelijk
van de goede wil van het publiek, dat zich
de zotternij wil laten aanleunen. Walter
van der Kamp werd gehandicapt door de
beperkingen, die de ruimte hem oplegde:
hij probeerde het tekort aan verrassende
situaties te compenseren door veel beeld
wisseling, vele variaties in de „shots". De
stérk beknotte dialoog hield daai-mee niet
altijd gelijke tred en dat verklaart de mo
menten, waarop wij ons toch niet zo bijs
ter konden amuseren. Gelukkig kwamen
de acteurs te hulp met hun droge en pun
tige tekst, die zij losjesweg uitspeelden.
Vooral Kitty Jansen, Kees Brusse en
Mieke Verstraete bleek het toevertrouwd
een droogkomische voorstelling op poten
te zetten. Het was dan ook allemaal wel
onderhoudend, maar niet zo daverend. De
echte spiritualiteit ontbrak.
Beeldschermer
De VARA-televisie neemt donderdag
avond 6 februari een kijkje in de brons
gieterij te Haarlemmerliede, waar vele
Nederlandse beeldhouwwerken hun defi
nitieve status krijgen. Er wordt een repor
tage van het werk daar getoond. Daarna
geeft de VARA opnieuw de vertoning van
één van de films uit de reeks „Disney
land", die Walt Disney voor zijn Ameri
kaanse televisieprogramma vervaardigde.
In deze uitzending vertelt Disney de ge
schiedenis van zijn „Silly Symphonies".
ADVERTENTIE
OOK OP DE BEKENDE MERKEN
KRUISSTRAAT 11
HAARLEM TELEFOON 11491
HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 12.00 AVRO. 16.00 VARA. 19.30
VPRO. 20.00—24.00 Nationaal programma.
VARA- 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.23 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 De ontbijtclub. 9.00 Voor de vrouw.
9.35 Waterst. 9.40 Schoolradio. VPRO: 10.00 Avon
turen met kinderen, caus. 10.05 Morgenwijding.
VARA: 10.20 Gram. 10.35 Voor de zieken. 11.05
Voor de kleuters. 11.20 Plantaardig en mineraal.
AVRO: 12.00 Dansmuz. 12.30 Land- en tuinbouw-
meded. 12.33 Sport en prognose. 12.50 Pianospel.
13.00 Nieuws. 13.15 Meded. en gram. 13.25 Amus.-
muz. 13.55 Beursber. 14.00 Koperseptet en orgel.
16.30 Strijkkwart. 17.05 Voor de jeugd. 17.35 Gram.
17.55 Act. 18.00 Nieuws. 18.15 P.v.d.A., caus. 18.25
Latijnse klanken. 18.50 De puntjes op de i, caus.
10.00 Vqor de kinderen. 19.10 Musette ork. VPRO:
19.30 Leven in Nederland, caus. Nationaal pro
gramma: 20.00 Nieuws. 20.05 Gevar. progr. 21.45
Pram. 21.55 Herseng.vmn. 22.25 Kamerork. 22.o5
Reportage. 23.00 Nieuws. 23.15 Gram. 23.50— 24.00
Dagsluiting.
HILVERSUM II 298 M. 7.00 NCRV. 20.00—24.00
Nationaal programma.
NCRV: 7,00 Nieuws en SOS-ber. 7.10 Gewijde
muz. 7.50 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws en
weerber. 8.15 Gram. 8.30 Idem. 9.00 Voor de zie
ken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Omr.orkcst en
soliste. 10.30 Morgendienst. 11.00 Gram. 11.30 De
jeugd op eigen wieken, hoorsp. 12.00 Pianorecital.
12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33 Vocaal, ens.
12.53 Gram of act. 13.00 Nieuws. 13.15 Promenade-
ork. 14.05 Schoolradio. 14.25 Kamerork. en soliste.
15.15 Voordr. 15.35 Blaasork. en solist. 16.00 Tuin-
bouwpraatje. 16.15 Gram. 16.40 Oude muz. 17.00
Voordracht. 17.20 Instr. sept. 17.40 Beursber. 17.45
Gram. 18.00 Harmonie-orkest. 18.20 Stemmen van
Overzee. 18.30 Voor de jeugd. 18.50 Cursus Openb.
Kunstbezit. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Op de
man af, caus. 19.15 Regeringsuitz.: Rubriek Ver
klaring en toelichting: De statistiek antwoordt.
Prof. dr. Ph. J. Idenburg, directeur-generaal van
be statistiek, beantwoordt vragen over de indu
striële produktie. 19.25 Nieuwe gram. 20.00—24.00
Nationaal progr. t.g.v. de verjaardag van H.K.H.
Prinses Beatrix: zie Hilversum I.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerbericht. 12.34 Gram. 13.00
Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram.
16.00 Koersen. 16.02 Gram. 17.00 Nieuws. 17.10
Gram. 17.45 Duitse les. 18.00 Vlaamse liederen.
'8.10 Altviool en piano. 18.20 Gram. 18.30 Voor de
sold. 19.00 Nieuws. 19.40 Volkszang. 20.00 Symf.-
°rk., omr.koren en sol. 21.00 Kunstkaleidoscoop.
21.15 Symf.ork., omr.kQren en sol. (verv.). 21.45
Indiase muziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Jazzmuz. 22.45
Negro-spirituals. 22.55—23.00 Nieuws.
VOOR VRIJDAG
NTS: Nationaal progr. t.g.v. de verjaardag van
H K.H. Prinses Beatrix 20.15—c.a. 21.00 Document.
Progr. over de overstromingsramp van 1 februari
1953.
Hel steeds ruimer gebruik, dat thans ge
maakt wordt van radio-active isotopen en
andere stralingsbronnen heeft geleid tot
het Veiligheidsbesluit Ioniserende Stralen
dat zaterdag in werking zal treden. Met dit
besluit wil het ministerie van Sociale Za
ken en Volksgezondheid dat op dit ter
rein een ruim arbeidsveld heeft de nood
zakelijke beschermingsmaatregelen tegen
stralingsgevaar in geregelde banen leiden.
Het directoraat-generaal van de Arbeid,
dat voor de uitvoering en toepassing van
het besluit verantwoordelijk zal zyn, krijgt
onder meer de bevoegdheid zoals direc
teur mr. P. II. Valentgoed woensdag op een
in Den Haag belegde bijeenkomst ter toe
lichting van dit veiligheidbesluit verklaar
de de stopzetting te gelasten van een in
stallatie, die te grote gevaren oplevert of
niet werd aangepast aan bepaalde veilig
heidseisen. Een uiterste sanctie die door de
rechter bekrachtigd dient te worden.
„Niet overdrijven
Prof. dr. P. Muntendam, directeur-gene
raal van de volksgezondheid, onderstreepte
als medicus de besliste noodzakelijkheid
van het bewaken der volksgezondheid
tegen de gevaarlijke invloeden van ioni
serende straling.
Deze gevaren kunnen op verschillende
wijzen worden ingedeeld, bijvoorbeeld naar
de mate waarin en de uitgebreidheid
waarmee de stralen op het lichaam in
werken, de weg waarlangs zij het lichaam
binnendringen (huis, ademhalingswegen,
spijsverteringsorganen) en de tijd, waarop
de verschijnselen na de inwerking dei-
stralen zich voordoen. Prof. Muntendam
onderstreepte, dat de (wetenschappelijke)
kennis in deze zaken nog uiterst beperkt
is. Proeven op dieren hebben niettemin
reeds aangetoond en het is ook gebleken
uit bepaalde praktijkervaringen dat het
gevaar van genetische (erfelijke) schade
reëel bestaat. Het is dan ook dringend
noodzakelijk dat de onderzoekers hun ken
nis hierover bij de mens door gericht we
tenschappelijk onderzoek zo snel mogelijk
vergroten. Tenslotte gaf prof. Muntendam
als zijn stellige mening te kennen dat het
onverantwoord zou zijn, indien niet nu
reeds ernstig met de mogelijke schadelijke
gevolgen van de ionisei-ende stralen reke
ning wordt gehouden.
Het Besluit Ioniserende Stralen richt
zich dan ook niet alleen op de bescherming
van degenen, die blootgesteld (kunnen)
worden aan de werking van deze straling,
doch ook op de bescherming van de gehele
bevolking. De hierbij optredende proble
men worden niet uitsluitend nationaal be
keken. Internationale samenwerking in
deze is noodzakelijk en het streven is er
dan ook op gericht deze samenwerking ge
durig intensiever en effectiever te maken
(O.E.E.S., Verenigde Naties en Euratoom).
Vooral het probleem van het lozen der ra
dio-actieve afvalstoffen ïpaakt internatio
naal beraad tot een dwingende eis.
Het algemeen belang zo betoogde prof.
Muntendam is er echter geenszins mee
gediend, als de gevaren van de ioniserende
straling overdreven worden voorgesteld.
De verhoudingen dienen niet scheef ge
trokken te worden.
Steeds meer toepassingen
De toepassing van radio-actieve materia
len beperkt zich niet alleen tot het medi
sche terrein. Voor de therapie is de toepas
sing nog beperkt, doch uitgebreider reeds
is de aanwending in de diagnostiek, terwijl
bij het wetenschappelijk onderzoek met
name het stofwisselingsonderzoek ra
dioactieve elementen een belangrijke rol
spelen en dat niet alleen bij mens en dier,
doch ook bij de planten, waarover men zich
overigens slechts verheugen mag uit een
oogpunt van de volksgezondheid.
In de industrie worden ook steeds meer
actieve isotopen gebruikt ondermeer
voor bepaalde metingen terwijl boven
dien in de biologie, de. landbouw, de bio
chemie en de biophysica gebruik gemaakt
wordt van radioactieve isotopen. Tenslotte
is er het wetenschappelijk onderzoek (me
disch biologisch laboratorium van TNO) en
de opleiding op het radio-actieve terrein.
Wat het laatste betreft: reeds geruime tijd
geleden is men in Leiden begonnen met
het instrueren van een vijftiental top
functionarissen, die grote verantwoorde
lijkheden gaan dragen. Zij dienen ervoor
te waken dat de veiligheidsmarges niet
overschreden worden.
Zowel inter-departementaal als interna
tionaal wordt de samenwerking op dit ge
bied, juist als bij de bestrijding van be
smettelijke ziekten nog steeds uitgebouwd.
De hoofdinspectie der volksgezondheid, ar
beidsinspectie, T.N.O., directoraat-generaal
van de Volksgezondheid, pharmaceutische
hoofdinspectie, rijksinstituut voor de
Volksgezondheid, directoraat-generaal van
de Arbeid, directie Volksgezondheid en de
Gezondheidsraad werken coördinerend en
adviserend.
Vooral de pharmaceutische inspectie van
de volksgezondheid zal een belangrijke rol
spelen bij het toezicht op de gevarenbron-
nen, die verscholen gaan in het behandelen
en verwijderen van radio-actieve afval-
produkten, welke hetzij bij energie
opwekking, speurwerk, toepassing van ra
dio-actieve isotopen of anderszins via
het water, de bodem of de lucht onze ge
zondheid kunnen bedreigen.
Wie bescherming behoeven
Het nieuwe veiligheidsbesluit heeft een
wijde werkingssfeer. Beschermd dienen
toch te worden al degenen, die besmet kun
nen worden, hetgeen kan geschieden in
een fabriek of werkplaats, een onderne
ming op land- of tuinbouwkundig gebied,
een ziekenhuis, consultatiebureau, sanato
rium, radio-biologische of denlologische
inrichting, een laboratorium, waar toestel
len worden gebruikt die straling voort
brengen of van radioactieve stoffen ge
bruik wordt gemaakt. In eerste instantie
is het uiteraard het personeel, werkzaam
bij kernreactors, dat bescherming van node
heeft tegen de inwerking van de alpha en
beta-stralen in de eerste, en tegen gamma
straling in de tweede plaats.
Verder moeten zij die zich bezig houden
met de toepassing van radioactieve isoto
pen, beschermd worden en tenslotte de
genen die betrokken zijn bij de toepassing
en bediening van bijvoorbeeld röntgenappa-
raten, acceleratoren e.d.
Het toezicht is continu in geval de be
trokkenen onderworpen zijn aan uitwen
dige straling en periodiek (of incidenteel)
bij mogelijkheid en besmetting. Dit onder
zoek valt uiteen in een medische en een
physische keuring. In het eerste geval een
algemeen lichamelijk en/of een gericht on
derzoek; in het tweede geval een onder
zoek geconcentreerd op het meten van de
bestraling. Hiertoe dragen de betrokkenen
b.v. een stukje film dat de hoeveelheid uit
wendige straling automatisch registreert.
Speciale apparaten kunnen huisbesmetting
aanwijzen. Inwendige besmetting valt veel
moeilijker te meten. Dit onderzoek vindt
dan ook slechts incidenteel plaats na ver
wondingen, vermoedelijke ingestie, of ter
controle bij inademing van radioactief ma
teriaal.
In team-verband wordt verder toezicht
gehouden op de arbeidsomstandigheden,
variërende al naar gelang van de aard
der werkzaamheden. Een taak hierbij heb
ben enerzijds de medicus, anderzijds de
technici, kernphysici en chemici.
Het veiligheidsbesluit ioniserende stra
len, zal in het tegenwoordige stadium be
trekking hebben op ongeveer 3000 werkers
in alle soorten van ondernemingen die met
radio-actieve stralen werken.
(Van onze correspondent in Wenen)
De Oostenrijkse minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen heeft dr. Karl
Haertl benoemd tot algemeen administra
tief directeur van de Oostenrijkse staats
theaters. Daarmede is de vacature vervuld,
die vier maanden geleden ontstond door de
plotselinge dood van ir. Ernst Marboe. De
nieuwe leider van de theaters werd in 1912
geboren, studeerde rechten en trad van
november 1949 af als waarnemend direc
teur. respectievelijk als assistent van Ernst
Marboe op. De nieuwe functionaris wordt
gekend als een scherpe jurist, die zich in
de afgelopen maanden buitengewoon be
kwaam heeft getoond om de Oostenrijkse
staatstheaters te leiden en vooral hun fi
nanciën in orde te houden.
In Engeland is een vrachtschip ge
bouwd dat volgens de ontwerper, Edmund
Watts, geschikt is om te worden voortge
dreven door „getemde h-bom"-energie.
Het schip, de 10.500 ton metende „Wey-
bridge", heeft onlangs op de Clyde, bij
Schotland, de eerste geslaagde proef
vaart gemaakt.
Vooralsnog zal de „Weybridge" echter,
onder de vlag van de „British Steamship
Co., door conventionele krachtbronnen
voortgestuwd de wereldzeeën bevaren.
(UP).
ADVERTENTIE
RENAULT-DAUPHINE
Winnares RALLYE DE MONTE CARLO
Andere glorie: Na een bestaan van 22 maan
den ruim 200.000 wagens op de weg en een
productie per dag van 950.
Nadere inlichtingen, geheel vrijblijvend
GARAGE DEN HOUT
De reis duurde nu al vele weken, en eindelijk kwam een kust in zicht. De kapitein
zei, dat dit de noordkust van Afrika was.
Maar de boze Fokko had in die tijd niet stilgezeten En juist, toen Bumbel verheugd
hoorde, dat ze nu vreemde landen zouden zien, brak plotseling het oproer los.
Aangevoerd door Fokko, overvielen de muitende matrozen Bumbel en de kapitein.
53-54
Woensdagavond had in de Haarlemse
Stadsschouwburg een opvoering van
„Traviata" van Verdi door het operage
zelschap „Forum" uit Enschedé plaats. Dit
werk, dat onder een slecht gesternte in
1853 te Venetië gecreëerd werd, zou naar
men toen verwachtte geen lang leven be
schoren zijn. Maar de componist gaf zich
niet gewonnen. Aan een zijner vrienden
schreef Verdl deze laconieke woorden vol
betekenis: La Traviata is gisteravond ge
vallen als een bakst.een. Zou de schuld bij
mij liggen of bij de vertolkers? De toe
komst zal het uitmaken. Na afloop van
de opvoering had hij reeds op tamelijk
scherpe wijze aan de interpreten dui
delijk gemaakt, waar volgens hem de fout
lag. Want toen de vertolker van de bari
tonpartij de meester kwam condoleren
met het echec, voegde deze hem brutaal
weg toe: „Hou die praatjes maar voor jou
en voor je kameraden, die niets van mijn
muziek gesnapt hebben". Met een andere
bezetting werd het jaar nadien revanche
genomen en Verdi's zelfvertrouwen werd
van dit moment af bekroond met een
succes, dat nog lang niet uitgeput is. Zelfs
bij een vertolking, die nu niet bepaald
voor ideaal kan doorgaan, is er altijd nog
het aantrekkelijke van een muziek, die -
hoe dan ook - de stemming en de situatie
in dit psychologisch drama (dat nu eens
geen draak is) raak typeert en door haar
bevattelijkheid het gestelde doel bereikt.
Veel is al gewonnen, indien de verplet
terende rol van de hoofdpersoon, de
Violetta. vertolkt wordt door een begena
digde zangeres, die het verstaat in de
vocaliteit alles uit te drukken wat het
drama activeert en met emoties vult. Dat
is heel wat, want Verdi eiste hier alles:
stem, virtuositeit, dramatische uitdruk
king, speeltechniek, noem maar op.
Het optreden van Cora van Doesburg in
deze partij voldeed ruimschoots aan al
deze eisen. Wij zouden er nog kunnen bij
voegen: haar jeugdige figuur, die de
situatie vrij wat aannemelijker maakt, dan
zulks het geval was bij de mislukte pre
mière. waarover verteld wordt dat de
Violette een omvang had, die haar optre
den een groteske ongeloofwaardigheid
deed zijn. Integendeel,, Cora van Does
burg heeft alles mee om een ..Dame
aux camélias" te vertolken en tevens om
aan Verdi's vocale eisen te voldoen. Ik
geloof zelfs niets te veel te zeggen, wan
neer ik de overtuiging uitspreek, dat Cora
ENGELSE ZEESCHILDER CHARLES
PEARS OVERLEDEN
Charles Pears, president van de Britse
Vereniging van Zeeschilders, is woensdag
in zijn woning in Cornwall op 84-jarige
leeftijd overleden. Pears, die zijn werken
signeerde met Chas Pears, was officieel
marineschilder tijdens de eerste wereld
oorlog en illustrator van verscheidene boe
ken. Zijn meest bekende schilderij was „Do
bark Pamir in een Zuidatlantische storm",
uitgevoerd in olieverf. Pears vervaardigde
dit doek zes maanden voor de Pamir met
tachtig man in een storm op de Atlantische
Oceaan verging.
van Doesburg in de voorste gelederen van
onze tegenwoordige Nederlandse opera
sopranen thuis hoort. Op vele frappante
dingen, die ik deze avond van haar hoor
de, zou ik graag de nadruk willen leggen.
Laat ik, mij beperkend, slechts wijzen op
haar feilloze intonatie, vaak tegen de
druk van een hardnekkig detonerende
partner in, benevens op haar rijke vermo
gen om zonder „snikjes" en „uithalen"
alle expressie in de klank te condenseren,
waarvan zij een treffend voorbeeld gaf in
de aria „Addio, del passato" (prachtig
door de hobo ingeluid).
Ettore Pabini, de Italiaanse tenor, die
de partij van Alfred vervulde, bleek een
geroutineerde kracht, maar alleen zeker
van zijn intonatie wanneer het niet om
fijnere nuances ging. Antoni Wink, de
bariton in de rol van Germont, had van
dit detoneren minder last, maar kon qua
klankgehalte en innigheid van uitdrukking
(wat aan deze partij zo'n sympathiek ka
rakter kan geven) niet bekoren. Verder
was er een heel goede Annina in de sopraan
Henske Nooy, iemand die niet alleen mooi
zingt, maar zich tevens met een vlotte
allure op. de planken weet te bewegen.
Over de rest van de bezetting zij ge
zwegen. Het toneelbeeld zag er aantrek
kelijk uit en de jonge dirigent Gustav
Fülleborn bereikte goede resultaten met
de Nederlandse Orkestvereniging, die deze
avond begeleidde. Bovendien wist hij het
contact tussen „onder" en „boven" handig
in stand te houden. Aan het uitbalanceren
van de vocale ensembles valt echter nog
heel wat te doen. De opvoering geschiedde
zonder medewerking van een ballet.
Hoofdzaak was, dat wij een prachtige
„Violetta" gehoord en gezien hebben. Dat
maakte de avond goed.
Jos. de Klerk
ADVERTENTIE
OUD EN TOCH MODERN
IN IEDER INTERIEUR
vanaf f 138.75
De kleine zaak met de grootste keuze
Grote Houtstr. 49, Tel. 20049, Haarlem
61. De toneelspeler, die de rol van Almansor speelde,
had grote charmes en een hartveroverend jong
toneelspeelstertje beeldde Donna Clara uit. De stemming
van het publiek was welwillend en er werd vol animo
geapplaudisseerd.
Tenslotte ging het doek omhoog voor het laatste
bedrijf. In een romantisch landschap begon Alman
sor zijn verzen te zeggen... In de parterre ontstond
enige onrust. Een bekend ingezetene van Braun
schweig, de stalmeester Horre, scheen het opeens
nodig te vinden om aan de om- hem heen zittende
toeschouwers te vragen: „Van wie is dit stuk eigen
lijk?"
Men fluisterde hem toe: „Van Heine".
Horre richtte zich op, verontwaardiging scheen zich
van hem meester te maken. Van Heine...? Die
jood...? Die geldsjacheraar hier in Braunschweig?
En nog wel in het National-Theater?
Verontwaardigd riep hij opeens hardop uit: „Wat!
Die onzin van die jood zitten we hier maar rustig
aan te horen? Dat gaat niet langer!" En tot schreeu
wen overgaand, riep hij vol hartstocht: „Fluit hem
uit, fluit hem uit!"
Buiten zichzelf begon hij te fluiten en te stampen,
en een ogenblik later werd het gestamp en gefluit
overgenomen door alle rangen. De meer bezonnen
naturen werden meegesleept door hen die een der
gelijk tumult prachtig vonden.
Hoe langer het spel op het toneel duurde, des te er
ger werd het lawaai. De hoofdrolspeler bekortte op
handige wijze het stuk, waarop het doek viel. Het
was uit, de opera kon thans beginnen. De instrumen
ten werden gestemd, terwijl het publiek langzaam tot
bedaren kwam.
In Braunschweig zou nooit op „Almansor" de op
voering van zijn tweede stuk „Ratcliff" volgen. Nooit
zou Harry Heine bij zijn leven de opvoering van zijn
stukken meer beleven...
De tijd glipte hem tussen de handen uit. Hij had
thans nog slechts één hoop: Parijs! Salomon Heine
had echter tot dusverre niets van zich laten horen.
Maar uiteindelijk kwam er een brief uit Hamburg,
waarin te lezen stond: „Ik wens, dat je in Göttingen
verder studeert Göttingen is een behoorlijke univer
siteit en ligt niet in Pruisen. Het wordt dus Göttingen,
goed begrepen?" Zijn moeder zei niets.
Göttingen! Een gevoel van benauwenis kwam over
hem.
Zijn moeder sloeg hem met pijn in het hart gade.
Ze trachtte hem te troosten: „Heus, Harry, twee ja
ren in Göttingen zijn wel overkomelijk. Dan heb je je
examen in je zak, bovendien staat Göttingen heel
goed bekend".
Hij keek haar niet aan. Hij dacht aan de hardloper
en aan het duel. Langzaam zei hij: „Nee, Göttingen
is geen slechte universiteit! Maar de universiteiten
van Parijs en Göttingen onderscheiden zich hierdoor,
dat in Parijs weinig bekrompenheid en de grootste
geleerden te vinden zijn. In Göttingen echter minder
geleerden, maar des te meer bekrompenheid."
Zijn moeder voelde zijn verbittering. Ze begreep
maar al te goed, wat er in hem omging. Ze moest
hem echter kalmeren, hij kon niet studeren zonder de
hulp van Salomon Heine en deze had Göttingen aan
gewezen. Het zou dus óf Göttingen worden, óf niets.
Voorzichtig merkte ze op: „Luister eens, Harry,
het is heel mooi, dat je boeken schrijft en ik ben daar
ook wel trots op, al begrijp ik niet alles, wat je
schrijft, maar ik voel me er toch niet helemaal pret
tig bij. Je naam wordt overal genoemd en je bent
op weg om beroemd te worden. Maar geld verdie
nen, zodat je ervan leven kunt, schijnt er niet bij te
pas te komen.
En op overtuigende toon voegde ze eraan toe: „Je
gaat nu twee jaar in Göttingen studeren, dat vind je
niet prettig, en ik begrijp dat maar al te goed, maar
na die twee jaren zul je een goede betrekking kun
nen krijgen, misschien zelfs een staatsbetrekking!"
Voor het eerst in zijn leven liet hij haar niet uit
praten, maar onderbrak op ongeduldige toon: „Een
staatsbetrekking! Wat een onzin! Vergeef me, moe
der, maar dat is werkelijk onzin! Hoe zou ik nu een
staatsbetrekking kunnen krijgen? U weet, wat er in
Pruisen is gebeurd! Goed, ik heb het joodse geloof
van mijn voorvaderen geërfd, maar naar mijn ge
voel is het niet een geloof, maar een vloek!"
Hij verkreukelde Salomon's brief in zijn handen.
„Ja een vloek!" herhaalde hij op bittere toon. „Al
leen als men de hoogte van Salomon Heine bereikt, be
hoeft 't geen vloek meer te zijn: dan kan men weeshui
zen stichten en op andere wijze de mensen door zijn
geld aan zich verplichten! Maar voor een arme neef
van Salomon blijft 't een vloek!"
Troosteloos keek hij voor zich uit. Het deed zijn moe
der pijn, hem in zo'n stemming te zien. Harry was
haar lievelingszoon, haar eerstgeborene, die ze nog
steeds als het pand van haar jonge hartstochtelijke
liefde beschouwde.
Ze merkte op zachte toon op: „Je zou je kunnen la
ten dopen, Harry! Velen doen dat. We weten het bei
den: de ene godsdienst is even goed als de andere."
Er kwam een melancholieke glimlach op het gezicht
van haar zoon. „Lieve moeder", zei hij langzaam, „ik
laat me bij mijn doen en laten niet leiden door de zucht
naar hemelse beloningen of de vrees voor helse straf
fen. Ik streef alleen het goede na, omdat het mooi is en
mij onweerstaanbaar aantrekt, terwijl ik het slechte
verafschuw, omdat ik het lelijk vind en 't mij afstoot."
Zijn moeder keek hem vragend aan. Met een zucht
vervolgde hij: „Soms lijkt het leven mij zo mooi, moe
der soms heb ik zo'n vertrouwen in alles en lijkt het al
lemaal op een mooie droom, maar dan opeens word je
met een schok uit die droom wakker en grijnst een
bittere werkelijkheid je tegen, waarin niets moois
meer te vinden is
Hoe graag zou zijn moeder hem in zijn droomwereld
laten leven! Ze voelde zijn verlangen naar het schone,
naar een leven, dat zonder zorgen was en dat gewijd
zou kunnen zijn aan grote, verheven dingen. Ze voelde
haar zoon het kleine, het minderwaardige, het benepe
ne altijd zou verachten. En hij zou onomwonden uit
komen voor zijn mening, wannéér hij dingen klein en
minderwaardig en belachelijk vond! Maar wat zou hij
ermee bereiken? Zou hij ooit datgene krijgen, waar
naar zijn verlangen uitging?
In januari kwam hij opnieuw in Göttingen aan. De
zware sneeuwval was voor hem van geen belang. Hij
studeerde. Hij stortte zich op de rechtenstudie. Zijn
ziel was er echter niet bij. Zijn hart verdorde in Göttin
gen
(Wordt vervolgd)
Meer konijnen. De wilde konijnen
stand neemt,op de Veluwe weer toe nu
de zeer besmettelijke myxomatose, die dui
zenden konijnen uitroeide, niet meer voor
komt. Tot voor kort was het wilde konijn
op de Veluwe nog vrij zeldzaam. Men
verwacht echter dat de konijnen nu snel
in aantal zullen toenemen.
Gewaarschuwd. Een 59-jarige land
bouwer te Dalen (Dr.) is dodelijk getroffen
door een vallende boomtak, toen hij stond
te kijken naar het kappen van een zware
eikeboom. De omstanders waren gewaar
schuwd voor het gevaar.
Culturele Raad. In het provinciehuis
in Arnhem heeft de Commissaris der Ko
ningin in de provincie Gelderland, mr. H.
W. Bloemers, woensdag de Culturele Raad
voor Gelderland geïnstalleerd.
tfeden Kort en bondig
Verjaardag. Met het oog op haar reis
naar Suriname en de Nederlandse Antillen,
die zaterdag 1 februari begint, zal de twin
tigste verjaardga van Prinses Beatrix mor
gen uitsluitend in de familiekring gevierd
worden.
Voorkomen. In het Amsterdamse
hoofdbureau van politie zal een bureau ter
voorkoming van misdrijven worden inge
steld. Inspecteur C. Verbiest wordt met de
leiding belast.
Twee maanden. De politierechter
te Groningen heeft twee mannen veroor
deeld tot twee maanden gevangenisstraf
wegens het op ongeoorloofde wijze ver
richten van een veterinaire ingreep bij een
stier. Volgens een veearts was die ingreep
op zo ondeskundige- manier gebeurd, dat
het dier ernstige pijnen had geleden.
Ambassadeur. Binnenkort is de be
noeming te verwachten van mr. H. F.
Eschauzier. directeur-generaal politieke
zaken aan het ministerie van Buitenlandse
Zaken, tot. Nederlandse ambassadeur te
Wenen, als opvolger van mr. E. Star Bus-
mann.
Foto als adres. Een uit Nederland
naar Italië verzonden brief heeft, hoewel
in de plaats van het adres een foto van de
geadresseerde was geplakt, zijn bestem
ming bereikt. De brief is verzonden door
een inwoner van Hilversum, die in sep
tember tijdens zijn vakantie in Venetië een
ontmoeting had met de 48-jarige Aldo An-
geiini. Aldo was aan het druiven plukken
in zijn tuin, toen hij de toeristen zag. Hij
bood de kinderen druiven aan en hun va
der, fotografeerde de Italiaan tezamen met
de kinderen. Deze foto had hij op een brief
geplakt. De post in Venetië heeft de ge
adresseerde weten te vinden..
Nieuwe weg. Het tussen de rijksweg
Den Haag-Utrecht en Hoogmade gelegen
gedeelte van rijksweg 4a zal op 11 febru
ari voor het verkeer worden opengesteld.
Het ligt in de bedoeling dat minister Al-
gera de opening zal verrichten.
DONDERDAG 30 JANUARI
Stadsschouwburg: Volksuniversiteit:
Georgette Hagedoorn, 20 uur. Concertge
bouw: Uitvoering door het Koor Katholiek
Haarlem, 20.15 uur. Minerva Theater:
Heemsteedse Kunstkring: Pianorecital door
Euardo del Pueyo, 20.15 uur.
FILMS
Cinema Palape: „De familie Trapp", a.l.,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: „Een
meisje in slecht gezelschap", 18 jr., 19 en
21.15 uur. Lido Theater: „Casino de Paris",
a.l., 19 en 21.15 uur. Luxor Theater: „Mijn
geld of mijn leven", a.l., 19 en 21.15 uur.
Rembrandt Theater: „De nachten van Ca-
biria", 18 jr., 19 en 21.15 uur. Roxy Theater:
„Guerilla in de jungle", 14 jr., 19 en 21.15
uur. Studio Theater: „De man met de gou
den arm", 18 jr., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Drecfzicht: Vertoning toeristische film:
„Kris-kras door Europa en Marokko", 20 u.
VRIJDAG 31 JANUARI
Stadsschouwbqrg: Voor Geloof en We
tenschap: De Ned. Comedie met: Gysbrecht
van Aemstel, 20 uur. Concertgebouw: Mu
ziekuitvoeringen in het kader-van het In-
terscholair Jeugdtoernooi, 19.15 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espacc. Expositie van tekeningen
en aquarellen van Alechinsky, 11—17 uur.
FILMS
Cinema Palace: Bekentenissen van de
oplichter Felix Krull, 14 jr., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Frans Halslheater: Aan de rand
van de hel, 14 jr., 14.30, 19 en 21.15 uur.
Lido Theater: De vloek van Frankenstein.
18 jr., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor The
ater: De trots en de hartstocht, 14 jr., 14,
19 en 21.15 uur. Minerva Theater: It's al
ways fair weather, 14 jr., 20.15 uur. Rem
brandt Theater: Funny Face, a.l., 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Roxy Theater: De vlucht
van de Pijl, 14 jr., 14.30,,19 en 21.15 uur.
Studio Theater: Their secret affair, 14 jr.,
14.15, 19 en 21.15 uur.
