Amerikaans leger bracht 13 kg
wegende satelliet in zijn baan
Kroesjtsjev is Oereid tot
uitstel van topgesprek
&ee MORRIS 'êefot!e#Ö£/faf//
Vaste brandstof toegepast;
maantje heeft al 3 namen
HET WEER
Gewijzigde „Jupiter C" haalde het
Vernietiging en herstel: 1953-1958
Vergelijking tussen drie satellieten
Voorbereidende ministersconferentie
wordt evenwel beslist afgewezen
Minder koud
Zwitser zou vier gevangen
Fransen hebben ontmoet
KOPEN? HUREN?
„HOLIDAYS"
Veteranen
Prijsverlaging benzine en
andere olieprodukten
Vier doden in het verkeer
Het woord is aan
Gebroken koppelingen
veroorzaakten
treinstagnatie
Westduitse luchtdefensie
gebaseerd op raketten
Naast één vliegtuigtype
voor alle doeleinden
Uitslag puzzelreeks
72e JAARGANG No 174 ZATERDAG 1 FEBRUARI 1958 303e JAARGANG No 22
Haarlems Dagblad
Hoofdredacteur: Simon Koster M a w m
Adi. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijk» OPRECHTE H.A..A.RLlE 1VI SCHE COURANT
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 T T| g IB n Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Bnamfl ^SM" 1 1 H 1 Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I I jj 1 &»nr"T4 g| g 1 A C. H li I fl lil Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 w JL b«L na Ji JL JL JÊèê^P^ V^i ^^1 fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
CAPE CANAVERAL (U.P.) Amerika heeft de afgelopen nacht om 04.48
uur (Nederlandse tijd) van Cape Canaveral een kunstmaan gelanceerd van
13.47 kg. Twee uur later kondigde president Eisenhower aan, dat de aard-
satelliet zijn baan rond de aarde bereikt had.
Vlak na de start om 04.51 uur (Nederlandse tijd) ving de Radio Corporation
of America de eerste signalen op en om 06.41 uur meent men op het pers
ontvangstation van At Nada in Californië ook een signaal ontvangen te
hebben. Het was een „golvend" geluid, aanzwellend eerst en toen weer weg
stervend als een voorwerp, dat in grote snelheid voorbijschiet. De kunstmaan,
die van het ministerie van Defensie de naam kreeg van „Explorer" (ontdek
kingsreiziger), werd gelanceerd met een Jupiter-C satelliet van het Amerikaanse
leger in een hoek van 35 graden tot de evenaar.
Zaterdagmorgen werd gemeld, dat de hoogte van de kunstmaan varieerde
tussen 3200 en 370 kilometer en de omloopsnelheid 113 minuten bedroeg. De
snelheid werd geschat op 31.000 kilometer per uur.
Bij het lanceren van de „Explorer" is
gebruik gemaakt van zogenaamde „Exo-
tic"-brandstof, waarover echter geen na
dere mededelingen gedaan werden. Het
hoofd van de afdeling projectielen van het
Amerikaanse leger, generaal-majoor John
B. Medaris, deelde mee, dat de kunstmaan
425 seconden, omwel ruim zeven minuten
na het lanceren haar baan bereikte.
Het hoofd van het kunstmaan-project
van de Amerikaanse marine, dr. John P.
Hagen, heeft verklaard, dat de marine van
plan is ook nog een poging te wagen met
de Vanguard, waarmee de vorige proef
mislukte. Over het tijdstip waarop wilde
hij niets meedelen, maar volgens welinge
lichte zegslieden zou het lanceren elke dag
kunnen gebeuren.
Granaatvorm
(AFP en Reuter) De 21 meter lange
Jupiter-C verhief zich met oorverdovend
lawaai en temidden van een zee van vuur
van zijn startplaats. Dadelijk na de start
nam de snelheid zeer toe.
Voor de eerste maal hebben de op het
strand in de nabijheid van de basis ver
zamelde journalisten de raket gezien, die
tot dusver nog nooit aan het publiek was
getoond, een enorm wit gevaarte.
De kunstmaan, die verslaggevers ook
hebben kunnen zien, is zilverkleurig met
kastanjebi-uine strepen. De schildering zou
zijn aangebracht om de gevolgen van grote
temperatuurwisseling tegen te gaan.
De kunstmaan heeft de vorm van een
granaat.
(UP) De Jupiter-C was een viertraps-
raket. Boven de Redstone-raket, die van
extra-lange brandstoftanks is voorzien
voor de lange reis de ruimte in, zijn twee
bundels raketten met vaste brandstof be
vestigd voor de aandrijving van de tweede
en de derde trap, en een raket met vaste
brandstof met de satelliet bovenaan vormt
de laatste trap.
Eenmaal gekomen op een hoogte van
480 km vloog de Jupiter-C bijna parallel
met het aardoppervlak. Wanneer de Red
stone eenmaal de raket tot deze hoogte
heeft gebracht zou dr. Ernst Stuhlinger,
een der Duitse geleerden, die aan het pro
ject medewerkten, op een knopje drukken,
waarmee de raketten van de tweede trap
in werking worden gebracht en de eerste
trap (de Redstone) van de rest wordt los
gemaakt.
Zodra de Redstone in zee was gevallen
kwam de bundel van elf raketten.in wer
king en deze'gaf de satelliet de fantas
tische snelheid van 18.000 mijl per uur,
nodig om de apparatuur in de baan te
brengen. Na de tweede trap namen de
derde en vervolgens de vierde (met vaste
brandstof) de aandrijving over.
De laatste trap is niet van de satelliet
losgemaakt.
Het wetenschappelijke doel van het
satellietexperiment is drieledig:
1. Meting van de temperatuur van het
omhulsel en de tneus van de raket ge
durende lanceei'fase, door instrumenten
binnen de satelliet.
2. Meting van de activiteit der kosmische
stralen in de ruimte en de gegevens naai
de aarde te seinen.
3. Meting van de meteoren-dichtheid in
het luchtruim.
(Reuter) De nationale academie van
wetenschappen deelde mee, dat de satel
liet officieel „1958 Alpha" genoemd zal
worden. Eerder had het ministerie van
Defensie er de naam „Explorer" aan ge
geven. De officieuze naam was reeds „Ju-
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
zaterdagavond tot zondagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Aanvankelijk nog plaatselijk
mist, morgen overdag echter op
de meeste plaatsen enkele op
klaringen. Overwegend droog
weer. Zwakke tot matige, later
aan de kust vrij krachtige wind
tussen zuid en zuidwest. Vooral
overdag minder koud.
Volledige weerrapportcn op pagina twee.
no", omdat zij umet de „Jupiter" zou wor
den gelanceerd. (De godin Juno was vol
gens de oude Grieken de echtgenote van de
god Jupiter).
(AFP) Dr. Werner von Braun, direc
teur voor operaties van de afdeling raket
ten van het leger, gaf te verstaan, dat het
leger nog ten minste een nieuwe satelliet
op een nog niet vastgestelde datum zal lan
ceren. Hij zei op een persconferentie, dat
een der zenders gedurende twee weken een
continu op muziek gelijkend signaal zal
uitzenden. De andere zal twee maanden
werken.
Volgens Von Braun is de snelheid geen
31.000 maar 28.000 km per uur.
Geleerden van de Academie van Wash
ington verklaarden, dat het muziekachtig
signaal van de ene zender gelijkt op het
dissonante geluid, dat ontstaat door het ge
lijktijdig aanslaan van verscheidene piano-
toetsen. Het gelijkt in het geheel niet op
het „biep-biep"-geluid van de Russische
spoetnik.
Een ervan zendt uit op 108,03 megacycle,
de andere op 108,00. De kunstmaan is
negentig centimeter lang en zal volgens
deskundigen niet met het blote oog worden
gezien.
TUNIS (UP) In Tunis verneemt UP,
dat de (Zwitserse) gedelegeerde van het
Internationale Rode Kruis, Jean de Preux,
erin geslaagd is de vier krijgsgevangen
Franse soldaten te bezoeken, die door de
Algerijnse nationalisten worden vastge
houden. Het is niet bekend of de Alge
rijnen bereid zijn, het viertal vrij te laten.
De Preux wordt vandaag in Tunis terug
verwacht.
Het is een gewijzigde versie van deze
raket, de Jupiter-C, die de eerste
Amerikaanse kunstmaan in haar baan
bracht. Deze foto van de Jupiter-C
werd in november van het vorig jaar
vrijgegeven. Het neusstuk van deze
raket kwam op de aarde terugHet is
niet bekend, of een terugkeer ook
wordt beoogd vvet de uitermate licht
gehouden Amerikaanse satelliet.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S.
WAARIN OPGENOMEN ERBIJ
Twee beelden uit het zuidwesten des lands, beide van omtrent 1 februari. Hei
bovenste uit de trieste dagen van de ontstellende ramp, die bijna 1400 mensen
het leven kostte de onderste foto van dezelfde plek vijf jaar later. Er is veel
geleden, doch ook hard gewerkt. De bevolking van het noodgebied is niet bij de
graven blijven neerzitten, doch heeft het hopeloos lijkende werk aangepakt met
hulp van vele zijden. De herdenking der februariramp, vandaag vijf jaar geleden,
wordt daardoor tegelijk een bemoedigende constatering van het feit, dat Zee-
lands wapenspreuk geen lege frase is: „Ik worstel en kom boven".
In „ERBIJ" van deze week wordt door middel van een aantal foto's eveneens
aan de februariramp herinnerd
NEW YORK (UP) Hier volgt een vergelijking tussen de Amerikaanse kunst
maan, hier voor het gemak „Explorer" genoemd en de beide Russische
„Explorer"
Spoetnik 1
Spoetnik 2
gewicht:
13,47 kg
83,45 kg
507,09 kg
vorm:
granaat
bol
kegel
inhoud:
4,53 kilo
instrumenten
hond en
instrumenten
instrumenten
lanceerdatum:
31 jan. 1958
4 okt. 1957
3 nov. 1957
snelheid:
28.800 km
28.800 km
28.544 km
gemiddelde
per uur
per uur
per uur
hoogte:
480 km
896 km
1680 km
omlooptijd:
113 minuten
96 minuten
103,7 minuten
lanceerhoek:
35 graden
65 graden
65 graden
t.o.v. evenaar
t.o.v. evenaar
t.o.v. evenaar
LONDEN (AFP) De Russische party -
secretaris Kroesjtsjev heeft een speciale
correspondent van de Britse „Times" in
een vraaggesprek meegedeeld, dat de
Sovjet-Unie bereid is de byeenroeping van
een topconferentie uit te stellen, indien de
westelijke mogendheden van oordeel zyn,
dat de door de Sovjets voorgestelde tyd,
namelijk binnen twee of drie maanden, te
vroeg is. Over het plan-Rapacki tot in
stelling van een atoomwapenvrye zone in
Europa zei Kroesjtsjev, dat de Sovjet-Unie
de mogelijkheid, dat uitvoering van dit
plan gepaard zal gaan met een akkoord
over conventionele troepen, niet uitsluit.
De Sovjet-Unie acht staking van de
wapenleveringen aan de landen in het
Nabije Oosten, zoals „The Times" onlangs
heeft bepleit, niet voldoende voor het af
koelen van de gemoederen. Een dergelijke
maatregel zou naar het oordeel van
Kroesjtsjev wel nuttig zijn, indien tege
lijkertijd wordt afgesproken, dat men zich
niet in de binnenlandse aangelegenheden
van de Arabische landen zal mengen.
„IJsbreker"
Over een conferentie van regeringschefs
zei Kroesjtsjev verder, dat de Sovjet-Unie
tegen een inleidende bijeenkomst van de
ministers van Buitenlandse Zaken is ge
kant. Een topconferentie moet het breken
van het ijs als doel hebben en een stoot
geven in de richting van een akkoord.
Achter deze stoot staat de openbare me
ning, aldus Kroesjtsjev, want de mensen
hebben genoeg van de koude oorlog.
De Russen wensen een algemene ontwa
pening en hoe meer voortgang er op de
weg naar ontwapening wordt gemaakt des
te gemakkelijker zal het hun vallen dit
einddoel te bereiken, aldus Kroesjtsjev.
„Indien een zieke in lange tijd niet heeft
gegeten, geeft de dokter hem geen over
vloedige maaltijd. Het zou zijn dood kun
nen zijn. De westelijke mogendheden wen
sen kennelijk nog geen algehele ontwape
ning, dus moeten wij dié in fasen bereiken.
Aan weerszijden heerst nog altijd wan
trouwen. Dat moeten wij langzaam over
winnen," aldus Kroesjtsjev.
Stootkracht
De Sovjet-Unie heeft een sterk leger
nodig, zo zei de Russische leider, om het
hoofd te bieden aan alle gevaren. Het is
niet juist te zeggen, zoals de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, Dulles,
doet, dat de Sovjet-Unie een sterk leger
nodig heeft om haar wil aan andere lan
den op te leggen of om de overwinning van
het'communisme in de wereld te verzeke
ren. Voor de verspreiding van ideeën zijn
geen wapens nodig. Kernwapens, het At
lantisch bondgenootschap of dat van Bag
dad, geen van deze zijn bestand tegen de
stootkracht van de ideeën, aldus Kroesj
tsjev
LONDEN (Reuter) Jakob Malik, de
Sovjet-ambassadeur in Londen, heeft ver
klaard dat er met het beleggen van een
topconferentie geen tijd te verliezen valt.
Hij leverde critiek op veronderstellingen
van Britse bladen, dat de Sovjet-Unie traag
is met voorstellen voor controle en inspec
tie van bewapening. De Sovjet-Unie is al
tijd vóór doelmatige controle geweest, zo
verklaarde hij op een lunch-bijeenkomst in
Londen.
Voorbarig
(AFP) Te Londen is van welingelichte
zijde vernomen dat de berichten, volgens
welke de Britse regering in haar antwoox-d
op Boelganins tweede brief een datum
voor een eventuele topconferentie zou
voorstellen, als voorbarig moeten worden
beschouwd.
WASHINGTON (Reuter) Een woord
voerder van het Amerikaanse departement
ADVERTENTIE
Wij verhuren uitsluitend prima wa
gens. waaronder verscheidene nieuwe
OPELS en verstrekken u ook gaarne
alle gewenste inlichtingen over het
kopen, verzekeren of financieren van
een NIEUWE OPEL. Uw bezoek aan
ons gemoderniseerd bedrijf zal door
ons op hoge prijs gesteld worden.
OPEL 1958
Thans ook by ons te bezichtigen.
HAARLEM - GED. OUDE GRACHT 70
van Buitenlandse Zaken heeft de Britse
berichten tegengesproken, volgens welke
de Verenigde Staten ermee hadden inge
stemd aan de Sovjet-Unie een topconfe
rentie in Genève, in mei of juni, voor te
stellen.
OXFORD (UP) De waarnemende Brit
se premier Butler heeft aangedrongen op
nauwe samenwerking tussen Groot-Brit-
tannië en de Verenigde Staten over het
houden van top-besprekingen. Alle voor
bereidingen moeten worden getroffen en
er moet een goede agenda zijn, „waarop als
basis gewerkt kan worden," zo verklaarde
hij.
Onveranderd
PARIJS (UP) Frankrijk heeft opnieuw
laten weten, dat een conferentie van mi
nisters van Buitenlandse Zaken aan een
top-conferentie vooraf moet gaan. „Wij
blijven van mening, dat dt ministers bijeen
moeten komen vóór de regeringshoofden,
om het goede verloop van de topconferen
tie voor te bereiden," zo zei een woord
voerder van het ministerie van Buiten
landse Zaken op een pers-conferentie in
een commentaar op berichten, dat Londen
de eis van een voorafgaande conferentie
van ministers zou hebben laten vallen.
Naar het Veteranen Legioen Neder
land mededeelt heeft het in een schrij
ven aan de leden van de Staten-Gene
raal het verzoek gedaan de minister
van Justitie te bewegen de onderteke
naars van een recente verklaring over
Nieuw Guinea, uitgaande van de ver
eniging „Nederland-Indonesië"wegens
hoogverraad te doen vervolgen.
In deze verklaring wordt - aldus het
schrijven - aangedrongen op de over
dracht van Nederlands Nieuio Guinea,
hetgeen volgens het Veteranen Legioen
Nederland een overtreding zou zijn van
enige artikelen van het wetboek van
strafrecht, handelend over misdrijven
tegen de veiligheid van de staat.
In verband met de opheffing van het tijdens
de Suez-crisis in het leven geroepen egali
satiefonds ter stabilisering van de pryzen
van aardolieprodukten en als gevolg van
recente prijsdalingen op de wereldmarkt,
zullen met ingang van 3 februari de prij
zen van de belangrijkste aardolieprodukten
worden verlaagd. Van die datum af zal
men 1.1 cent minder voor een liter benzine
betalen dan toe nu toe. Tegelijkertijd zul
len ook de prijzen van gasolie en huis
brandolie met 40 cent per 100 liter en van
petroleum met 50 cent per 100 liter wor
den verminderd, traetorpetroleum wordt
f 1.50 per 100 liter goedkoper en dunne
stookolie 45 cent per 100 liter Voorts wor
den de pryzen van diverse soorten zware
stookolie verlaagd met f 7.50 per 1000 liter/
kilogram.
Bij Jutrijp (Fr.) is een autobus van de
ZWH, toen de chauffeur moest afremmen
voor een tegenligger, geslipt en ingereden
op een groep fietsende scholieren. Vier van
hen werden gewond en moesten naar het
ziekenhuis te Sneek worden vervoerd,
waar thans nog een hunner wordt ver
pleegd. De bus botste tegen een boom,
verschillende passagiers liepen daardoor
schaaf- en snij wonden op.
Op de Afsluitdijk, op de grens tussen
Friesland en Noordholland, is een kleine
personenauto bestuurd door de heer F. S.
Hakse in botsing gekomen met een andere
personenwagen, bestuurd door de 57-jarige
ambtenaar J. F. A. M. Wap uit Nijmegen
De heer Wap werd daarbij op slag gedood.
Vermoedelijk heeft de heer Wap door de
mist de hem tegemoetkomende auto niet
opgemerkt.
Te Nieuw-Dordrecht is de 68-jarige
wielrijder H. Bick op de Vastenow aange
reden door een personenauto en om het le
ven gekomen.
Het ernstige ongeval, dat dinsdagmorgen
bij Witmarsum (Fr.) gebeurde, waarbij
een dode en vier gewonden waren te be
treuren, heeft een tweede slachtoffer ge-
eist, de veehouder D. Struif uit 't Zand, die
met ernstige verwondingen in het zieken
huis te Sneek werd opgenomen is daar
thans aan zijn verwondingen overleden.
De 31-jarige bromfietser J. van Elk uit
Bolnes is op de Kievitsweg te Bolnes met
zijn bromfiets tegen een tegemoetkomende
tankauto gereden en door de botsing m
de sloot naast de Kievitsweg gekomen. Hij
overleed ter plaatse.
Confucius:
Welaan, mijne leerlingen: gaat huis
waarts en vergeet alles wat ik u gezegd
heb. Wat later vanzelf bij u bovenkomt,
is in uw geest ontkiemd en kan geoogst
worden.
Het breken van een koppeling tussen de
wagens van een personentrein heeft gis
teravond een grote vertraging veroorzaakt
op het baanvak tussen Amsterdam en
Amersfoort. Eveneens als gevolg van een
gebroken koppeling ontstond in de afge
lopen nacht een botsing tussen goederen
treinen nabij Utrecht.
Gistermiddag tegen zes uur brak de
koppeling tussen de wagens van een per
sonentrein uit Amsterdam, toen deze het
station Weesp naderde. Daardoor bleef het
achterste gedeelte van de trein staan, zo
dat één spoor van het baanvak was ver
sperd. Slechts een deel van het drukke
treinverkeer tussen Amsterdam en Hil
versum kon over één spoor worden ge
leid, zodat een aantal treinen moest ver
vallen. Daar in de zeer dikke mist extra
veiligheidsmaatregelen genomen moesten
worden, duurde het geruime tijd, voordat
het achtergebleven treingedeelte kon wor
den weggesleept. Pas om negen uur des
avonds werd het treinverkeer over beide
sporen hervat.
De botsing tussen de goederentreinen ge
beurde om kwart over twee in de afge
lopen nacht bij Utrecht. Ter hoogte van
Lunetten stond een goederentrein uit de
richting Utrecht voor een onveilig sein.
Toen dit sein op veilig werd gezet en de
trein verder reed, brak een koppeling,
ongeveer in het midden van de trein. De
locomotief reed met een aantal wagens
door, zonder dat de bestuurder iets merk
te. Kort daarop naderde nog een goederen
trein, eveneens uit Utrecht, die op de
achtergebleven wagons van de eerste goe
derentrein botste.
Er ontspoorden drie wagons en door de
botsing werd een mast van de elektrische
bovenleiding vernield. Het spoorwegver
keer tussen Utrecht en Geldermalsen
werd geheel gestremd, zodat busdiensten
moesten worden ingelegd. Vanmiddag was
de baan weer vrij.
BONN (UP) De Westduitse minister
van Defensie, Strauss, heeft in een onder
houd met United Press, verklaard dat de
Westduitse luchtverdediging gebaseerd zal
worden op raketten. Dit is de eerste aan
duiding van officiële zijde voor de tot dus
ver geheim gebleven vorm van de West
duitse luchtverdediging.
Minister Strauss verklaarde dat West-
Duitsland, naast het scherm van raketten
en geleide projectielen, voor zijn lucht
verdediging een vliegtuig nodig heeft dat,
zonder al te ingrijpende veranderingen, kan
worden gebruikt als verkenningsvliegtuig
tot op grote hoogten, als tactische jager
bommenwerper en als jachtvliegtuig voor
alle weersomstandigheden.
Tegen het eind van 1959 zal de West
duitse luchtmacht de eerste 150 toestellen
in gebruik moeten nemen, maar hoewel
deskundigen reeds verscheidene modellen
vliegtuigen beproefd hebben, is een keuze
nog niet vastgesteld.
Op het ogenblik staan een zevental vlieg
tuigtypen op de lijst van mogelijkheden,
vier Amerikaanse, een Engels, een Frans
en een Zweeds.
Minister Strauss vertelde niet op welk
type luchtafweerraket zijn oog gevallen is
maar het Westduitse leger heeft bekend
gemaakt dat in het gebied van Rijn en
Ruhr „Nike"-raketten zullen worden op
gesteld, ter bescherming van de industrie.
West-Duitsland zal zelf géén militaire
vliegtuigen bouwen, verklaarde Strauss,
tenzij dit buitenlandse typen zijn die onder
licentie worden gefabriceerd. Hij ontkende
dat Heinkel en Messerschmidt, die thans
gezamenlijk onderzoekingen verrichten, op
dracht zullen krijgen voor de bouw of de
ontwikkeling van een militair vliegtuig.
„Onder geen enkele omstandigheid zal ik
een dergelijke stap goedkeuren", zo ver
klaarde Strauss. De reden hiervoor is dat
de Westduitse regering omvangrijke in
vesteringen zou moeten doen, die te laat
vruchten zouden afwerpen." Voor 1968 zou
er geen enkel vliegtuig beschikbaar zijn
en wie weet hoe de toestand dan zal zijn?",
aldus Strauss.
ADVERTENTIE
ÖARTEUORISSTR. .HAARLEM- TEL. 13439
FERD. .BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 71 7162
NOORSE TRUIEN - SOKKEN
Wij hadden onze lezers reeds eerder
in kennis willen stellen met de uitslag
van de puzzelreeks, die wij eind
decemberbegin januari hebben uit
geschreven, doch door ziektegevallen
op onze puzzelredactie is de controle
van de enorme hoeveelheden oplossin
gen, die bij ons binnengekomen zijn,
helaas vertraagd. Wij hopen echter in
de loop van de volgende week de moei
lijkheden téboven te komen en de uit
slag te publiceren.
