Innerlijk tegenstrijdige regeringsmaatregelen
op kantelpunt van inflatie en deflatie
Egyptisch-Syrische unie
wordt geproclameerd
I
amda en de wijze Meester
Effecten -en
Geldmarkt
Wind verdrijft de mist
Last vair regeringsbeleid is te veel
op het bedrijfsleven afgewenteld
Plechtige proclamatie heden in Cairo
door Nasser en Sjoekri El Koewatli
Wereldnieuws
*Cocl\ ié het zo
2
CONJUNCTUUR NOG STEEDS OP HAAR RETOUR
BRILLEN
Westduitse begroting door
kabinet goedgekeurd
Euromarktcommissie was
in Luxemburg bijeen
Door ons land overgenomen
leningsverplichtingen
van Indonesië
Twentsche Bank: 9 pet.
Westduitse delegatie weer
weer naar Moskou
KNSM verhoogt dividend
Nationale Crediet-
vereniging
Ontslagen bij Vredestein
Ontslagen te Vaassen
P.E.N. verlaagt enkele
tarieven voor elektriciteit
Dertig gewonden bij botsing
olietrein-arbeidershus
Stevenson bepleit nieuwe
ontwapeningscommissie
NIET VOOR
LEKEN
J
Z A i E K D G 1 FEBRUARI 1958
(Van onze financiële medewerker)
MEN KAN het de beurzen niet euvel duiden dat zij gevoelig blijven voor de nog
altijd weinig bemoedigende berichten uit de wereld van handel en bedrijf. Over het
algemeen zijn de totale resultaten van 1957 in Amerika en in ons land nog niet. zo
slecht geweest, maar met name het vierde kwartaal heeft in vele gevallen een achter
uitgang te zien gegeven, welke in de loop van januari 1958 een nieuw accent kreeg.
De industriële produktie is in deze maand verder teruggelopen, het prijspeil op de
grondstoffenmarkt toont geen herstel en de werkloosheid neemt toe. Ook al is men
over het algemeen nog van mening dat we, wat deze verschijnselen betreft, niet met
het begin van een ernstige economische crisis te doen hebben, toch worden ze met
grote bezorgdheid gadegeslagen. Deze bezorgdheid leidt ook bij de massa tot een
zekere terughoudendheid, welke de laatste tijd ook in de detailhandel en de con-
sumptiebedrijven gevoeld wordt. De verminderde bedrijvigheid in de ene onder
neming heeft een teruggang van de orderportefeuille in de andere onderneming tot
gevolg en deze kettingreacties planten zich over het gehele bedrijfsleven voort. Een
voorbeeld hiervan is de verminderde vraag naar handelsdrukwerk en het ontslag
van personeel in de toeleveringsbedrijven en het is dan ook niet in de eerste plaats
de huidige omvang van de werkloosheid, waarover de regering en ook de dne vak
bonden zich bezorgd maken, maar het tempo, waarin deze werkloosheid de laatste
weken toeneemt.
De regeringen, welke met haar maatre
gelen sinds het einde van de oorlog het
bedrijfsleven in sterke mate beïnvloeden,
staan feitelijk tussen twee vuren. Aan de
ene kant is er de vrees voor een te kwistig
gebruik van het geld, dat tot inflatie moet
leiden, aan de andere kant de vrees voor
een zodanige doorwerking van de deflatie,
dat het van jaar tot jaar gestegen gelde
lijk inkomen der bevolking ernstig wordt
bedreigd. Zo is het ook te verklaren dat de
Nederlandse regering maatregelen neemt
welke innerlijk tegenstrijdig zijn door
aan de ene kant de bestedingsbeperking
te handhaven en door een verzwaring van
de belastingdruk op de bedrijven nog te
versterken, maar aan de andere kant
thans de uitvoering van openbare werken
te bevorderen en de kredietverlening via
een discontoverlaging te verruimen. In
de V.S. is men feitelijk reeds overstag ge
gaan met een herhaalde discontoverlaging
en een verlaagd dekkingspercentage voor
de niet-contante affaires op de Newyork-
se effectenbeurs, welke laatste tot dusver
haar effect heeft gemist.
Ogenschijnlijk is het ook tegenstrijdig
dat de regering in ons land enerzijds het
rentegamma voor de gemeenten hand
haaft, maar geen bezwaar blijkt te heb
ben tegen een Amsterdamse lening van 15
miljoen dollar 5 pets. obligaties in de V.S.
a 98 pet., hoewel te verwachten is dat het
voor een goed deel de Nederlandse beleg
gers zullen zijn, die ze zullen kopen omdat
velen nog altijd aan dollarfondsen de voor
keur geven. Deze aankopen moeten echter
met effectendollars.worden betaald uit de
opbrengst van hier verkochte Amerikaan
se fondsen, zodat dergelijke aankopen on
ze deviezenpositie niet nadelig beïnvloe
den en een dergelijke lening derhalve geen
beslag legt op Nederlands kapitaal, waar
toe de regering aan de gemeenten de ge
legenheid nog niet wil geven, ook al heb
ben ze dan een vlottende schuld van 1.9
miljard.
Wijziging leningwet
Dat de Nederlandse regering overigens
bezig is zich allengs bij de kapitaalschaar-
ste aan te passen, kan ook blijken uit de
voorgestelde wijziging van de leningwet,
waardoor het mogelijk wordt om leningen
in buitenlandse valuta te sluiten met de
bepaling dat ze niet vervroegd mogen wor
den afgelost. Het is begrijpelijk dat de be
legger, nu obligaties tegen 6 en 5% pet.
worden uitgegeven aan een dergelijke be
paling grotwaarde hecht. Hij houdt
uiteraard rekening met de mogelijkheid
dat de rentestand na verloop van tijd tot
een normaal niveau terugvalt, waarvan de
geldnemers dan gebruik maken om hun
schuld vervroegd af te lossen of in een
lening met een lagere rentevoet te con
verteren. In de jaren 1922/24 werden bij
voorbeeld een aantal 6 pets. staatslenin
gen uitgegeven, welke over het algemeen
slechts een kort leven hadden. Dit is ook de
reden waarom het rendement van de z.g.
perpetuele leningen, waarvoor geen af-
ADVERTENTIE
ZIULSTRAAT97-'HAARLEM
TELEFOON 127 2 6
Belastingverlaging op uitgekeerde
winsten; middengroepen begunstigd
Het Westduitse kabinet heeft donder
dag overeenstemming bereikt over de be
groting voor 1958/59, waarvan het totaal
cijfer van 39,2 miljard mark een record
betekent. Deze begrotingsvoorstellen hou
den belastingherzieningen in, die terug
werkende kracht zullen hebben tot 1 ja
nuari van dit jaar en ten doel hebben de
positie van de middengroepen te verbe
teren. Het totaalcijfer van de lopende be
groting was 37,4 miljard mark.
Naar welingelichte kringen mededeel
den heeft het kabinet om de uitkering van
grotere dividenden te bevorderen en de
kapitaalmarkt te helpen, goedgekeurd,
dat de belasting op uitgekeerde winsten
verlaagd zal worden van 30 tot 11 percent
en die op onuitgekeerde winsten verhoogd
van 45 op 47 percent.
Om het sparen te bevorderen zal vol
gens de voorstellen een belastingpremie
worden verleend van 20 percent van het
geld, dat gedurende vijf jaar op een spaar
rekening blijft staan, tot een maximum
van 250 mark voor ongehuwden en het
dubbele voor gehuwden.
lossingsbepalingen bestaan, zoveel lager
ligt dan dat van leningen met een korte
looptijd. Deze laatste leveren thans nog
een rendement op van ongeveer 5 pet.,
terwijl dat van eerstgenoemde niet meer
dan 3.8 pet. bedraagt, waarvan men dan
ook voor onbepaalde tijd verzekerd is.
Aandacht voor de bedrijven
Begrijpelijk is ook dat, nu van obliga
ties een hoge rente valt te maken en de
vooruitzichten van het bedrijfsleven op
zijn minst onzeker zijn, de belegger aan
obligaties boven aandelen de voorkeur
geeft, hoewel deze over het algemeen een
schepe koersdaling achter de rug hebben.
Van de gedaalde rentestand heeft de aan
delenmarkt dan ook nog niet geprofiteerd.
Eén van de redenen hiervoor is ook dat
de regering tot dusver haar financiële
en monetaire moeilijkheden grotendeels
heeft afgewenteld op de bedrijven door
opheffing van de vervroegde investerings
aftrek en een verhoging van de belastin
gen. En het is wel opmerkelijk dat de vak
bonden, hoewel zij de verhoogde belastin
gen willen handhaven, de ook door hen
noodzakelijk geachte vergroting van de
export thans willen bevorderen door een
verruiming van de—rkredietverlerring- -en
„eventueel" door een herleving van de
investeringsaftrek. Men is in die kringen
blijkbaar ook tot de overtuiging gekomen
dat alleen door vestiging van nieuwe en
uitbreiding van bestaande industrieën een
blijvende verbetering van de betalingsba
lans en een duurzame werkgelegenheid
kan worden verkregen.
Deze industriële expansie, zomede de
vernieuwing en de verbetering van arbeids-
methoden kan echter niet worden bereikt
als de overheid aan de bedrijven steeds
zwaardere lasten oplegt. De regering van
West-Duitsland, waar de conjunctuur ook
over haar hoogtepunt heen is, heeft dit
onmiddellijk ingezien en door een sinds
mei 1957 van 5V2 tot 3'/= pet. verlaagd dis
conto, zomede door een verlaging van be
lastingen, aa.i de bedrijven een grotere be
wegingsvrijheid gegeven. Maar hier lopen
de regeringspaardjes nog altijd achter de
wagen.
De commissie voor de Euromarkt is vrij
dag, onder voorzitterschap van Walter
Hallstein voor de eerste maal in Luxem
burg bijeengeweest, en heeft onder meer
interne organisatieproblemen behandeld,
zoals de gemeenschappelijke statistische,
juridische en voorlichtingsorganen van de
drie Europese instellingen, de Euromarkt,
Euratoom en de Kolen en Staal Gemeen
schap.
De Euromarkt-commissie heeft met de
Hoge Autoriteit van de E.G.K.S. over sa
menwerking tussen beide lichamen ge
sproken. Hallstein zei de indruk te hebben
gekregen dat de Hoge Autoriteit streeft
naar een zo groot mogelijke rationalisatie
van de werkzaamheden die gecoördineerd
kunnen worden uitgevoerd. ..Daar de Hoge
Autoriteit over een uitstekend georgani
seerd administratie-apparaat beschikt zijn
wij volkomen bereid ons te laten leiden",
aldus Hallstein. (UP).
De minister van Buitenlandse Zaken
heeft, mede namens de minister van Finan
ciën. een opgaaf verstrekt van de nog uit
staande bedragen van door Nederlands-
Indië gesloten leningen, waarvoor de
dienst, na de opzegging door Indonesië
van de financiële akkoorden met Neder
land, door Nederland wordt nagekomen.
De minister heeft deze opgaaf verstrekt
in antwoord op schriftelijke vragen
daarover door het lid van de Tweede
Kamer de heer Gerbrandy.
Per ultimo december 1957 bedroeg de
stand der leningen (nadat daarop al sinds
februari 1956 door Nederland was afge
lost) 3,5 pet Nederl. Indië 1935: 25.610.000;
3 percent Nederl. Ind. Conv.: 50.000.000:
3 percent Nederl. Ind. 1937 a: 419.050.000:
3 percent belening bij Ned. Bank
13.176.625. De 3 percent belening bij de
voormalige Javasche Bank is afgelost.
Op de leningen is tot ultimo december
1957 door Nederland betaald ongeveer 28
miljoen wegens rente en ongeveer 55 mil
joen wegens aflossing. Effectieve moge
lijkheden tot verhaal van de schulden zijn
praktisch niet aanwezig, zo deelt de mi
nister mee.
In de op 14 maart in Enschedé te houden
algemene vergadering van aandeelhou
ders van de Twentsche Bank n.v. zal wor
den voorgesteld over 957 een dividend uit
te keren van 9 percent (v.j. 10 percent).
De Westduitse delegatie onder leiding
van ambassadeur Rolf Lahr is vrijdag
naar Moskou vertrokken om haar overleg
over een consulair en handelsakkoord
voort té zetten. Lahr verklaarde dat men,
als er zich geen onvoorziene moeilijkhe
den voordoen, eron mag rekenen, dat de
onderhandelingen eind maart zullen zijn
voltooid.
Naar het ANP verneemt zal aan de op
28 februari te houden algemene vergade
ring van aandeelhouders in de Koninklijke
Nederlandsche Stoomboot Maatschappij
n.v. en aan die in de n.v. Nationaal Bezit
van Aandelen Koninklijke Nederlandsche
Stoomboot worden voorgesteld het divi
dend over 1957 op de gewone aandelen te
bepalen op 12Vs pet., waarvan 2l/a pet. in
contanten en 10 pet. -rraar keuze van-de-,
aandeelhouder in contanten of aande
len (v.j. 10 pet.).
De n.v. Nationale Crediet Vereeniging
meldt, dat 1957 voor haar uitermate gun
stige resultaten heeft opgeleverd. De nomi
nale waarde der in 1957 afgesloten spaar-
overeenkomsten bedroeg f 10.764.900.
(1956: f 9.054.180.—) en lag 18.9% hoger
dan in 1956.
Ook de n.v. rubberfabriek Vredestein te
Loosduinen heeft zich, deels in verband
met de bestedingsbeperking, genoodzaakt
gezien voor 39 man personeel bij het ge
westelijk arbeidsbureau ontslag aan te
vragen. De ontslagen zijn verdeeld over de
verschillende afdelingen. De totale perso
neelssterkte beloopt ongeveer duizend
man.
Wegens gebrek aan werkzaamheden,
tengevolge van de bestedingsbeperking, is
aan veertig van de ongeveer duizend ar
beiders van de n.v. Industrie te Vaassen
ontslag aangezegd. Er is nog niet bekend
gemaakt wanneer dit ontslag zal ingaan.
Het Provinciaal Electriciteitsbedrijf van
Noordholland deelt mede dat het voor
de komende periode van twee maanden
enkele tarieven heeft verlaagd in verband
met de daling der brandstofprijzen. Het
algemeen tarief wordt 10.6 (10.8), nacht
tarief 8.6 (8.8) en krachttarief 16.6 (16.8)
cent per kwh. In de vergadering van de
Provinciale Staten van Noordholland
heeft het lid van Gedeputeerde Staten de
heer A. B. J. Prakken meegedeeld dat het
te verwachten is dat deze tarieven in de
loop van het jaar gehandhaafd kunnen
worden.
De politie heeft de balans opgemaakt wat
betreft het aantal gewonden bij de botsing
van de olietrein en de werkliedenbus te
Rotterdam. Van de eenenveertig inzitten
den werden er dertig gewond. Zeventien
van hen zijn naar het ziekenhuis gebracht.
Vijf waren zo ernstig gewond dat zij moes
ten worden opgenomen.
DAMASCUS (UP) Vandaag zullen
president Nasser en president Sjoekri El
Koewatli in Cairo de vorming van de ver
enigde Arabische ;taat van Egypte en Sy
rië uitroepen. De afkondiging zal geschie
den in een buitengewone vergadering van
de Egyptische Nationale Vergadering.
De parlementen van beide landen zullen
de proclamatie woensdag bespreken en, na
goedkeuring, kandidaten stellen voor het
presidentschap van de nieuwe verenigde
staten.
De verkiezingen voor het presidentschap
worden einde februari gehouden, waarna
de huidige regeringen van Egypte en Syric
worden ontbonden. De president zal in de
hoofdstad Cairo een nieuwe regering vor
men, waarin Egypte tweederden van het
aantal portefeuilles beheert. Gedurende
een half jaar zal de nieuwe regering de
verenigde staat krachtens een tijdelijke
voor de overgangsperiode grondwet be
sturen.
In de overgangsperiode zal een grondwet
worden opgesteld en maatregelen worden
genomen om de vereniging van beide lan
den te voltooien. Een gouverneur zal wor
den belast met het afhandelen van het
Syrische deel der financiële en economi
sche zaken, bijgestaan door een secretaris
generaal. Aan het einde van de overgangs
periode zullen Syriërs en Egyptenaren, in
overeenstemming met de nieuwe grondwet,
een nieuwe volksvertegenwoordiging kie-
zen. -
Twaalf Egyptische en negen Syrische
Het vasteland van West-Europa bevond
zich vanmorgen onder een groot hoge-
drukgebied, waarin op uitgebreide schaal
mist voorkwam. Ook in ons land heerste
op de meeste plaatsen mist, terwijl de
temperatuur over het algemeen iets be
neden het vriespunt was. Het hogedruk-
gebied werd boven de Britse eilanden aan
getast door luchtdrukdalingen, die samen
hangen met een front, dat behoort bij een
depressie tussen IJsland en Noord-Noor-
wegen.
Op het noorden van de Noordzee deed
dit front de wind tot storm aanwakkeren.
Het front komt langzaam dichterbij en zal
de wind ook in ons land doen toenemen uit
richtingen tussen zuid en zuidwest. Daar
door zal morgen ""ijwel nergens meer
mist voorkomen, en zullen de temperatu
ren vooral in de namiddag hoger zijn dan
vandaag. Het front kan later op de dag
dichtbij het noordwesten van ons land ko
men, maar het zal waarschijnlijk geen
neerslag van betekenis veroorzaken.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen, buiten
en binnenland, heden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur
00
Zondag 2 februari
Zon op 8.20 uur, onder 17.28 uur.
Maan op 15.43 uur, onder 6.31 uur.
Maandag 3 februari
Zon op 8.18 uur, onder 17.30 uur.
Maan op 16.59 uur, onder 7.11 uur.
Maanstanden
4 febr. 09.05 uur volle maan.
11 febr. 00.34 uur laatste kwartier.
18 febr. 16.38 uur nieuwe maan.
26 febr. 21.51 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zondag 2 februari
Hoog water 2.03 en 14.22 uur.
Laag water 9.59 en 22.25 uur.
Maandag 3 februari
Hoog water 2.54 en 15.10 uur.
Laag water 10.52 en 23.12 uur.
Helsinki
zwaar bew.
zzo
-1
0
Stockholm
zwaar bew.
w
1
.0
Oslo
mist
windst.
5
0
Kopenhagen
geheel bew.
w
-0
0
Aberdeen
half bew.
zw
4
0
Londen
mist
zzw
4
0
Amsterdam
mist
zzo
-1
0
Brussel
onbewolkt
windst.
-3
0
Luxemburg
mist
no
-2
0
Parijs
mist
ozo
-1
0
Bordeaux
mist
O
2
0
Grenoble
mist
windst.
-6
0
Nice
licht bew.
nnw
4
0
Berlijn
motregen
wzw
-1
0,1
Frankfort
mist
ozo
-1
0
München
mist
windst.
-9
0
Garmisch P.
licht bew.
z
-8
0
Zürich
geheel bew.
zzo
-5
0
Genève
'geheel bew.
zzw
-4
0
Locarno
onbewolkt
windst.
-4
0
Wenen
mist
windst.
-2
0
Innsbruck
mis'
windst.-
13
0
Rome
licht bew.
O
1
0
Ajaccio
licht bew.
O
1
0
Madrid
licht bew.
windst.
3
0
Mallorca
onbewolkt
windst.
5
0
Algiers
half bew.
windst.
9
0
Den Helder
•■•et
z
-0
0,1
Ypenburg
dichte mist
ozo
0
0
Vlissingen
dichte mist
zo
1
0
Eelde
mist
windst.
-1
0
Dp Bilt
mist
zo
-1
0
Twente
dichte mist
zzo
-1
0
Eindhoven
mist
zo
-0
0
Vlz. Z.-Limb
laagh mist
z
-1
0
52. Ofschoon de driftige uitroepen van
de westerse patiënt inmiddels waren ver
stild, hadden zij Panda's twijfel aan Joris
methode aanzienlijk versterkt. „Je maakt
m ij niet wijs, dat die patiënt je komt be
danken, omdat je hem een goudstuk hebt
afgetroggeld, voor die oosterse behande
ling!", riep Panda uit. Joris begon onge
duldig met zijn wenkbrauwen te werken,
en wilde juist een onprettig antwoord ge
ven, toen de wijze tussenbeide kwam.
„Broeder Panda een Onvriendelijke
Gedachte!", riep hij ontevreden en voegde
er aan toe: „Wanneer ge twijfelt aan de
wijsheid van Broeder Goedbloed, begeeft
u dan naar de uitgang, om het resultaat
van zijn geneeswijze af te wachten!" Daar
aangekomen, hoefden zij niet lang op dat
resultaat te wachten. En op het eerste
gezicht zag het er niet ongunstig uit! De
vreemdeling, die eerst zo luid had geklaagd
over de onheuse, oosterse behandeling,
scheen er geen pijnlijke herinnering van
te hebben overgehouden. Hij snelde mon
ter de tent uit en toen hij Joris gewaar
werd, verspreidde zich een dankbare lach
over zijn gelaat„Wat heeft DAT mij goed
gedaan!", riep hij Joris al van verre toe.
„Uw kuur heeft mij een betere kijk op
mijzelf gegeven! Haha, nu sta ik mijn
mannetje weer, meneer! Dankuwel!" En
huppelend en zingend verdween hij tussen
de tenten, verbluft nagestaard door Panda.
ministers hebben gisteravond in Caïro een
gezamenlijke kabinetszitting gehouden. De
commissie van Arabische zaken uit de
Egyptische Nationale Vergadering heeft
een beroep op de regering gedaan, uitvoe
ring van de plannen voor een unie met
Syrië te bespoedigen „het einddoel van de
Pan-arabische eenheid voor ogen hou
dend".
Elk Arabisch land dat zich van buiten
landse overheersing wil bevrijden of een
einde wil maken aan verdragen waarin het
niet gelijkberechtigd is, dient wapens en
alle politieke en economische steun te ont
vangen, zo wordt verklaard. Het Eisen-
hower-plan wordt de nieuwste vorm van
imperialisme genoemd, „onder het voor
wendsel het internationale communisme te
bestrijden en het zogenaamde machtsva
cuüm te vullen". Het Bagdadpact is in eer
ste instantie tegen het Arabische nationa
lisme gericht, aldus de commissie.
Olie-belangen
(Reuter) De Egyptische oliedeskun-
dige. Samir Fahmy, zei dat de unie de po
sitie van de twee landen in internationale
oliekringen zal yersterken. Negentig per
cent van de olie 'in het Nabije Oosten gaat
door de nieuwe unie, via buisleidingen en
het Suezkanaal.
Volgens „Al Ahram", een van de grote
Egyptische dagbladen, bekostigen de Ai-a-
bische regeringen met de gelden die zij
van de oliemaatschappijen voor hun con
cessies ontvangen, veel zaken die uit an
dere bron kunnen worden gefinancierd. De
Arabische landen hebben, aldus het blad
in de afgelopen tien jaar honderd miljard
gulden aan royalties van de olie ontvan
gen, waarvan aan ontwikkelingsprojecten
nauwelijks een miljard gulden is besteed."
De Arabische wereld kan zijn vraagstuk
ken niet oplossen met legers van schoon
heden. paleizen en mooie auto's", aldus Al
Ahram.
NEW YORK (Reuter) Adlai Steven
son, de leider van de Democratische par
tij in Amerika, heeft aan een diner ter ere
van wijlen president Roosevelt verklaard
voorstander te zijn van een door de secre
taris-generaal van de UNO te benoemen
commissie, die alle voorstellen bestudeert
die gedaan zijn op het gebied van beper
king van de bewapeningswedloop. Deze
commissie zou moeten bestaan uit parti
culiere zakenlieden en geleerden, die aan
vaardbaar zijn voor de atoomlanden. Zij
zouden dit belangrijke vraagstuk uit de
propagandasfeer kunnen halen en mis
schien de vicieuze cirkel kunnen doorbre
ken.
Stevenson noemde de economische en
psychologische penetratie in de minder
ontwikkelde gebieden het gevaarlijkste
wapen van de Russen. Op dit gebied heeft
Amerika naar zijn mening de koude oor
log verloren. De Amerikaanse politiek is
te veel op militaire doeleinden gericht ge
weest, aldus Stevenson.
Overleden. Dr. André Crotti, die in de af
gelopen vijftig iaar 16.000 operaties
heeft verricht aan kropgezwellen js
te Columbus in de Amerikaanse staat
Ohio op 84-jarige leeftijd overleden.
Door zijn werk is het aantal sterfge
vallen als gevolg van kropgezwellen in
de wereld aanzienlijk gedaald.
Raketten. De Verenigde Staten hebben
ten behoeve van hun strijdkrachten in
West-Duitsland Franse geleide anti-
tankraketten van het type SS-10 be
steld, zo heeft de directeur van cle
„Nord-Aviation", de fabriek waar de
ze raketten worden vervaardigd, be
kendgemaakt.
Ingestort. Zes mensen zijn waarschijnlijk
om het leven gekomen door het instor
ten van een huis in aanbouw te San
Sebastian in Spanje. De architect en
aannemer van het negen-verdiepingen
tellende gebouw zijn, hangende een on
derzoek, aangehouden. Een dode en zes
gewonden zijn geborgen.
Tweede. Professor V. Soloviev, hoofd van
de commissie welke ter bestrijding van
de Aziatische griep door het Russisch
ministerie van Gezondheid in het leven
geroepen is, heeft verklaard dat een
tweede epidemie van Aziatische griep
op komst is.
Fcsting. Generaal Sir Francis Festing is
met ingang van 1 september aangesteld
als chef van de generale staf van het
Britse imperium. Sir Francis volgt in
zijn nieuwe functie veldmaarschalk Sir
Gerald Templer op, die met pensioen
gaat.
Goudvondst. Nabij de Canadees-Ameri
kaanse grens, in het oosten van Quebec
in Canada is over een gebied van 15.000
vierkante mijl „placer goud" gevonden.
Placer goud noemt men goud in zand
en grint, dat min of meer aan de op
pervlakte ligt.
Tegenstrijdig. Pascal Arrighi, een radica
le afgevaardigde van de Franse Natio
nale Vergadering, heeft een voorstel
ingediend om de doodstraf af te schaf
fen. Arrighi verklaarde, dat „de dui
delijke tegenstrijdigheid van gerechte
lijke uitspraken in de laatste tijd, in
het geweten der burgers het probleem
van de doodstraf neeft doen rijzen".
Ontploffing. In een Amerikaanse fabriek
van raketbrandstof te Saclamento in Ca-
lifornië is een hoeveelheid vaste brand
stof ontploft, waardoor een man werd
gewond en een schade van ongeveer
300.000 gulden werd aangericht. Vol
gens een woordvoerder van de fabriek
zal de produktie niet worden onderbro
ken.
Vakantie. De kanselier van de Duitse
bondsrepubliek, dr. Adenauer, is uit
Bonn in Vence, aan de Franse Rivièra,
aangekomen, waar hij een vakantie
van vier weken zal doorbrengen. Twee
dochters van de bondskanselier verge
zellen hun vader.
Slachtoffers. De gouverneur van Tolima in
De Zuidamerikaanse staat Columbia
heeft bekendgemaakt, dat 29 personen
zijn omgekomen bij gewelddaden in zijn
departement.
Onwaardig. Jacques Guerard een van de
voornaamste leden van de regering van
Vichy, is door het hooggerechtshof van
Frankrijk tot vijf jaren „nationale on
waardigheid" veroordeeld. Het hof
vernietigde onmiddellijk daarna dit
vonnis, in aanmerking nemende, dat
hij herhaaldelijk bij de Duitse autori
teiten tussenbeide was gekomen om
verzachting te verkrijgen van het lot
van Franse verzets-strijders.
Visum. Baron Alfried Krupp is voorne
mens deze maand in Australië investe
ringsmogelijkheden te onderzoeken. Een
officiële woordvoerder deelde mede,
dat het kabinet heeft besloten hem een
visum te verlenen.
Weggehaald. De Japanse minister van
Defensie, Tsjoesjima, heeft naar aan
leiding van een cialistische interpella
tie gezegd, dat de Amerikaanse troepen
in Japan geen kernwapens hebben en
dat de afvuurinstallaties voor de raket
ten van het type „Honest John" vorig
jaar uit Japan zijn weggehaald. De mi
nister ontkende, dat Amerikaanse
vliegtuigen met kernbommen boven
Japan vliegen.
Loos alarm. De bevolking van de Marok
kaanse stad Sidi Slimane, Europeanen
en Marokkanen, vluchtte vrijdag in pa
niek de stad uit op het gerucht dat op
het vliegveld een Amerikaanse bommen
werper, met een waterstofbom aan
boord, in brand stond. Er brandde een
vliegtuig en het had wel bommen, maar
geen H-bom, aan boord. De brand werd
geblust, de bommen ontploften niet.
Onbekwaam. Petre Velea is wegens „on
bekwaamheid" ontslagen als secretaris
van het Roemeense kabinet, zo heeft
radio-Boekarest bekendgemaakt. Hij is
vervangen door Flore- Tita.
ALS JONGEN heb ik mij eens aan
etymologie-gewaagd. Bij mijn streven werd
dat moeilijke woord weliswaar niet gebe
zigd, want ik zou niet eens geweten heb
ben, wat het had moeten betekenen. Des
ondanks interesseerden mij het ontstaan
en de afleiding van een enkel woord wel
eens en op een gegeven moment meende
ik met grote stelligheid dat
het woord „baard" moest zijn
ontstaan uit „behaard", waar
bij de stomme e op den duur
was weggesleten. Vrienden
aan wie ik deze vondst toe
vertrouwde, leek deze aflei
ding zeer waarschijnlijk en
sindsdien stond voor mij vast,
dat ik het bij het rechte eind had. Van
dit hele gedoe deugde natuurlijk niets,
want op losse invallen en fantasiën laten
zich geen woordafleidingen opbouwen. Het
voorbeeld geeft echter wel een duidelijke
indruk van de manier, waarop vroeger
etymologie werd bedreven. Want zoals
ondergetekende het in zijn jongensjaren
deed, zo hebben vele geleerden dit spel
in het verleden gespeeld. Door allerlei
oppervlakkige gelijkenissen liet men zich
verleiden verwantschap van woorden te
veronderstellen, of voor bewezen te hou
den, zonder dat de historische ontwikke
ling der woorden was nagegaan. Dit heeft
tot vermakelijke voorvallen geleid. Mar
cus Terentius Varro, de grootste encyclo
pedist der Romeinen en tevens een be
roemd grammaticus, uit de tijd van keizer
Augustus, meende bijvoorbeeld, dat het
Latijnse woord voor soldaat (miles) was
voortgekomen uil het Latijnse woord week
(mollis). U ziet, dat hij hierbij kennelijk
f
op de klank is afgegaan, maar aangezien
weekheid nu juist niet de kenmerkende
karaktereigenschap van Romeinse soldaten
was, had een en ander nog een nadere
toelichting nodig: miles betekent iemand,
die niet mollis is!
Momenteel kunnen we daar natuurlijk
hartelijk om lachen, maar hoe vaak heb
ben we zelf niet de nei
ging uitsluitend en alleen
op klankverwantschap af te
gaan? Elke buitenstaander
zal licht tot de gedachte
komen, dat het Griekse woord
„theos" en het Latijnse
„deus", welke woorden bei
de God betekenen, hartelijke
familiebetrekkingen hebben onderhouden.
Toch zijn zij er volgens de taalgeleerden
volkomen naastMet het Spaanse woord
nombre (naam) en het Franse nombre
(getal) wordt het nog griezeliger. Toch
gaan beide terug op twee geheel ver
schillende Latijnse woorden, t.w. op nomen
en numurus.
Uit een en ander blijkt wel, dat woord
vergelijking en woordafleiding geen werk
voor leken is. Door oppervlakkige gelijke
nis laten zij zich verleiden tot het aanne
men van een verwantschap waar die niet
bestaat, en omgekeerd, de overeenkomst
tussen twee totaal verschillende woorden
zou hun ontgaan, omdat zij zich op een
totaal onbekende materie hebben gewor
pen. Om u hiervan te overtuigen zullen
roe u eens wat van het oudst bekende
Nederlands laten zien.
Daarover een volgende keer.
H. Petition
(Nadruk verboden)
