("bumbelendewenshoorn
EEN WOELIGE TIJD
J
Televisite
air-o-matic
Agenda voor
Haarlem
Kort en bondig
4
Dagen voor moderne
muziek te Don an es chin gen
De radio geeft zondag
T elevisieprogramma
De radio geeft maandag
T elevisieprogramma
Oplossing en prijswinnaars
van de vorige puzzel
Ruim 500 repatrianten
arriveerden in Weert
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
Staatsraad Deckers 75 jaar
Bij Milo Anstadt
C ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG
ZATERDAG 15 FEBRUARI 1958
ADVERTENTIE
In het zuidwesten van Duitsland, niet
ver van de oorsprong van de machtige
Donau, ligt Donaueschingen, de plaats
waar elk najaar op twee muziekdagen uit
sluitend hedendaagse muziek ten gehore
wordt gebracht. Deze muziekdagen zijn
opzettelijk voor de muziek uit onze dagen
ingesteld om haar de kans te geven zich
door een uitvoering in werkelijke klank te
laten gelden. Ten opzichte van de geavan
ceerd genoemde werken wordt die be
schermende activiteit blijkbaar als nood
zakelijk gevoeld. De gang van zaken is
ondertussen wel typerend voor de verhou
ding van de zich als modern aandienende
kunst en de hedendaagse maatschappij,
de mensengemeenschap, die nauwelijks
enig contact met deze kunst heeft. Daar
over behoeft men zich niet te verbazen.
De moderne componist is een individua
list. Hij stelt prijs op artistieke apart
heid. Hij zoekt naar normen, die afwijken
van een algemeen ervaren schoonheids
ideaal. De vraag is nu maar in hoeverre
bij het vaststellen van die normen er van
natuurlijke drang of van gewildheid met
gevarieerde intenties sprake is. Hoe dit zij,
de moderne componist streeft naar een
eigen klankentaai. De muziekdagen, die
in het najaar van 1957 te Donaueschingen
gehouden zijn, hebben daarvan wederom
enkele verbazingwekkende voorbeelden
gebracht-
Een paar uitvoeringen, die men daar toen
xiTT VFR.SUM I 402 M. 8.00 VARA. 10.00 VPRO.
HILVERSUM I^^ i2oo AvRQ n oo o.
17.30 VARA. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 8.00 Nieuws. 8.18 Gevar. Pr°Sr- 9- 5
Geestelijk leven, toespraak. VRR°: £?0
door. caus. 10.05 Voor de jeugd. IKOR_ 10.30 Ned.
Hervormde kerkd. 11.30 Vragenbeantw. AVRO.
12.00 Lichte muz. 12.30 Sportepiegel. 12-3c.Zang en
niano 12 50 Wereldkamp. schaatsenrijden te Hel
sinki. 13.00 Nieuws en SOS-ber. 13.07 °®l°eS^2o
in de wereld, caus. 13.17 Meded. of gram. 13.20
Gevar. progr. voor de strijdkrachten. 14.00 Boek
bespr 14.20 Het Gelders Orkest en solist. In de
nauze (plm 15.05—15.15 Wereldkamp. schaatsen
eden te Helsinki. 15.15-15.30 Comme ci comme
ea stemmingsbeelden). 16.05 Dansmuziek 16.30
Sp'ortrevue. VPRO: n.OO Gesprekken met^uis-
teraars 17 15 Afrikaans in Nederland, caus. VA«a.
17 30 Voor de jeugd. 17.50 Nieuws en sportuitsl.
en soortiourn. 18 30 Instr. sextet. 19.00 Spontane
reacties discussie. 19.30 Annemarieke, hoorspel
met muz. AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05 Amus.muz.
20 30 Paul Vlaanderen en het Spencer M>_stei ie,
hoorsp 2110 Promenade-ork. 21.45 Cabaret 22 la
Act. 22.30 Gram. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Met de
HILVERSUM II 298 M. 8.00 NCRV. 8.30 IKOR.
9 30 KRO. 17.00 Convent van Kerken.
18.30 NCRV. 19.45—24.00 KRO-
NCRV: 8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Gram.
TTCOR- 8 30 Vroegdienst. 9.20 Torna, caus. KRO.
9 30 Nieuws. 9.45 Gram. 9.55 Hoogmis. 11.30 O^am.
1145Piano viool en hoorn. 12.20 Apologie. 12.40
Amus.muziek. 12.55 Zonnewijzer. 13.00'Nieuws
Kath nieuws. 13.10 De Wadders, hoorsp. m. muz.
13 30 Lichte muz. 13.45 Boekbespr. 14-00 Bariton
niano 14 25 Brabants halfuur. 14.55 Promena-
rie-oS en solist. (15.30-15.40 Wereldkamp.
schaatsenrijden). 16.10 Sport. l6-31* Vesj^r^ Con-
vent van Kerken: 17.00 Geref. kerkdienst NCRV
18 30 Gram 19.00 Nieuws uit de kerken, is.ua
1925 Tot ziens in Jeruzalem gesprek.
KRO- 19 45 Nieuws. 20.00 Bonjour Caroline, bly-
S met muziek. 20.30 Act. 20.45 De gewone man.
20.50 Cabaret. 21.20 U bent toch ook van de par
tij?. causerie. 21.30 Sprong in het heelal, hoorsp.
99 15 I ichte muz. 22.35 Uit het Boek der Boeken.
2 45 Avondgebed en lit. kal. 23.00 Nieuws. 23.15
Pianovoordr. 23.35—24.00 Gram.
BLOEMENDAAL 245 M.
10 00 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal. 1145
ds. Gabe van Duinen van Wassenaar-Zuid (hand
opname van de dienst voor belangsteUenden
9 febr., des avonds 7.30 uur). 3.4o n.m. ds. P.
Ruig van Haarlem-Noord.
B*L50SGra3m4 12.10 Idem. 12.15 Amus.orkest 12.30
Weerber. 12.34 Amus.ork. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor
de soldaten. 14.00 Gram. 15.30 en 15.40 Idem. 16.00
Voetbalrep 16.45 Gram. 17.15 Sportultsl er.nieuw*
17 30 Gram. 17.45 Sportuitslagen. 17.52 Gram. 18.00
Zang en piano. 18.25 Gram. 18.30 Godsd. halfuur.
19.00 Nieuws. 19.30 Gram. 20.00 Hoorsp. 21.30 Gram.
22.00 Nieuws. 22.15 Gram. 23.00 Nieuws. 23.05-
24.00 Gram.
VOOR ZONDAG
KRO: 9.30 Hoogmis.
HILVERSUM I 402 M. 7.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. i.20 Gram,- 8.00
Nieuws. 8.15 Gram. 9.10 De groenteman 9.1o Gram
9 35 Waterst. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Gram. 11.00
Idem. 11.45 Voordracht. 12.00 Orgel en zang.12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Voor he t p 1 atteland
12 43 Pianospel. 13.00 Nieuws. 13.1o Meded. ot gram.
13.20 Metropole ork. 13.55 Beursber. 14.00 Voor de
vrouw. 14.45 Tenor en piano. 15.15 Werken, niet
voor geld. maar voor de toekomst, causerie. 15.30
Gram. 17.00 Voor de jeugd. 17.15 Voor de padvin
ders. 17.25 Sportmozaïek. 17.35 Voor de jeugd.
17.50 Mil. comm. 18.00 Nieuws. 18.1a Regermgs-
uitz.: Rubriek Verklaring en toelichting. Serie.
Een loopbaan bij het onderw s. 1. U w toekomst
voor hun toekomst. Spreker: Zijne Excellentie
mr. J. M. L. Th. Cals. minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen. 18.25 Amateursprogr.
18 55 Strijkkwart. 19.25 Muzikale caus. 19.45 Re-
geringsuitz.: Landb.rubriek: 1. Landarbeiders in
de zand- en rivierkleigebieden III. 2. Wij bezoe
ken de bietendag in Groningen. 20.00 Nieuws.
20.05 De Radioscoop. 23.00 Nieuws. 23.15 Koersen
in New York. 23.16 Act. of gram. 23.30—24.00
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en SOS-ber. 7.10 Gewijde
muz. 7.50 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws en
weerber. 8.15 Sportuitsl. 8.25 Gram. 9.00 Voor de
zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9.35 Raak de roos
10.15 Gram. 10.30 Theologische etherleergang. 11.15
Gram. 11.35 Gevar. progr. 12.25 Voor boer en
tuinder. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Amus.
muz. 12.53 Gram. of act. 13.00 Nieuws. 13.15 Lich
te muz. 13.40 Gram. 14.05 Schoolradio. 14.35 Gram
14 45 Voor de vrouw. 15.15 Gram. 15.30 Vocaal
dubbelkwartet en sopr. 16.00 Bijbellezing. 16.30
Pianovoordr. 17.00 Voor de kleuters. 17.15 Voorde
jeugd. 1-7.30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45 Regerings-
uitz.: De B.B. van binnen en van buiten. De
stichting bevordering bescherming bevolking
vraagt de aandacht van de Nederlandse nood-
wacht. 18.00 Orgelspel. 18.30 Sportpraatje. 18.40
Engelse les. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Op
de man af, caus. 19.15 Schoolzang. 19.35 Volk en
Staat, caus. 19.50 Gram. 20.00 Radiokrant. 20.20
Lichte muz. 20.50 De zaak Vampier, hoorsp. 21.30
Gram. 21.50 Boekbespr. 22.05 Orgelconc. 22.35 Be
zoek Prinses Beatrix aan de West. 22.45 Avond
overdenking. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Gram.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerber. 12.34 Voor de land
bouwers. 12.42 Gram. (Om 12.55 Koersen). 13.00
Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram.
16.00 Koersen). 16.02 Voor de.zieken. 17.00 Nieuws.
17.10 Gram. 17.45 Kinderliederen. 18.00 Franse les.
18.15 Kinderlied. 18.20 Boekbespr. 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 20.00 Kamer
orkest en solisten. 20.35 Kunstkaleidoscoop. 20.50
Kamerork. en sol. 21.30 Amus.ork. 22.00 Nieuws.
22.15 Volksmuz. 22.55 Nieuws. 23.00 Voor de zee
lieden.
VOOR MAANDAG
KRO: 20.30 Gastenboek. 20.45 Theatemieuws.
21.05 Verlegenheid, dokumentaire. 21.30 Cabaret.
21.55 Epiloog.
De wereldvermaarde
Elizabeth Arden
preparaten
zijn alle
verkrijgbaar bij:
Wagenweg 29 - Haarlem - Tel. 20518
HAUTE COIFFURE
beleefde, zijn door middel van de geluids
band vrijdagavond door de N.C.R.V. uitge
zonden. Van de eenendertigjarige compo
nist Wilhelm Killmayer uit Miinchen klon
ken „Due canti" voor orkest, een moei
zaam verlopende klankenprodukt, af en toe
hysterisch opgewonden en opgestuwd door
een machinistische ritmiek. De ontstellen
de armoede aan melodische fantasie maak
te de naam „Due canti" (twee zangen) tot
een aanfluiting. In de volgende „Nacht-
stücke und Arien" van Hans Werner Henze
was meer muziek te horen. Er kwam af
en toe sfeer in de uitvoering, mede door
de instrumentatie. Maar van een rijp
kunstwerk was hier nog geen sprake. De
tekst van de aria's, die door de negerzan
geres Gloria Davy gezongen werd, was
vrijwel niet te verstaan, maar de muziek
heeft vaak doen veronderstellen, dat de
ze „Nachtstücke" ware nachtmerries wa
ren, weerzinwekkend en afschuwelijk be
nauwend.
En tenslotte kwam het ballet „Agon"
voor twaalf dansers van Igor Strawinsky
tot uitvoering. De beroemde componist
was zelf gekomen om het ballet, dat tot
zijn laatste composities behoort, te diri
geren. Dit dirigeren kwam dan neer op het
aangeven van de objectief-muzikale richt
lijnen voor de uitvoering, zoals tempo en
dynamiek. Want aan ook maar een schijn
van romantische bewogenheid is in deze
muziek geen plaats gegeven. Dit ballet is
ongetwijfeld knap geconstrueerd, maar de
bewogen schoonheid, die innerlijke bevrij
ding geeft, moet men van deze dorre ob
jectiviteit niet verwachten.
Golfbreker
Oplossing vorige puzzel: 1. Vroeger, 2.
Ellende, 3. Ellepijp, 4. Legende, 5. Vreem
de, 6. Onderin, 7. Erfenis, 8. Totebel, 9.
Essence, 10. Naderen, 11. Ingeval, 12. Ne
derig, 13. Droevig, 14. Endemie, 15. An
tenne, 16. Alleman, 17. Ramenas, 18. Droe
sem, 19. Externe, 20. Haperen, 21. Engelse,
22. Broeder ,23. Bloesem, 24. Ergeren, 25.
Nadelig. De zegswijze luidt: „Veel voeten
in de aarde hebben".
Prijswinnaars: 7,50 Zuster A. J. de
Vries, Curagaostraat 18, Santpoort, 5,—
C. Schippers, Platanenstraat 47, IJmuiden-
Oost, f 2,50 Jac. R. Soer, Lorentzkade 304
Haarlem.
Voor onze wekelijkse prijsvraag ver
wijzen wij naar „Erbij".
De ruim 500 repatrianten, die met het
Italiaanse schip „Toscana" naar Venetië
waren gebracht, zijn vrijdagmiddag per
trein in Nederland gearriveerd. Om on
geveer twee uur vrijdagmiddag passeer
de de uit veertien wagons bestaande extra
trein de Nederlandse grens bij Roermond
met bestemming Weert. Gelaten ondergin
gen de ruim 200 ouden van dagen, losge
rukt uit hun vertrouwde omgeving van
hun tehuizen in Semarang en Surabaja,
de plotselinge overgang, die hun levens
avond zo wreed heeft gestoord, zoals zij
ook gelaten de lange zeereis hadden on
dergaan. Helpsters van het Rode Kruis-
team uit Haarlem hebben hen gedurende
de lange treinreis met alle zorgen om
ringd.. Schijnbaar onbewogen zagen deze
bejaarden, van wie de oudste 93 jaar is,
voor het eerst hun nieuwe vaderland. De
114 kinderen kwamen echter ogen te kort
om al het vreemde in zich op te nemen.
Allen waren vol lof over de reis, die zij
met de „Toscana" hadden gemaakt. Dat
de verstandhouding aan boord goed is ge
weest, blijkt uit het feit, dat de repatrian
ten kort voor de aankomst in Venetië een
avond georganiseerd hadden, waarop niet
alleen voor kapitein Giacomo Casareta
Javaanse dansen werden uitgevoerd, maar
ook uit de bescheiden bagage een prach
tige sarong voor hem te voorschijn kwam.
De gezagvoerder was niet minder tevre
den geweest over de reis. Hij vertelde na
aankomst in Venetië, dat hij zelden zulke
vriendelijke passagiers aan boord had ge
had.
Hoewel de Italiaanse arts aan boord van
de „Toscana" zei, dat het een kwestie
van geluk is geweest, dat alle oudjes de
zeereis van vier weken van Surabaja naar
Venetië goed hadden volbracht, bleek de
ADVERTENTIE
gezondheidstoestand bij onderzoek door
de twee Nederlandse artsen van het Rode
Kruis niet alarmerend te zijn. Ook de ge
zondheidstoestand van de overige repa
trianten, waarover tijdens de reis onrust
barende berichten in Den Haag waren ont
vangen, die tot uitgebreide medische voor
zorgsmaatregelen hadden geleid, is bij
zonder meegevallen. Daardoor kon een
extra trein, die aanvankelijk was bestemd
om ernstige zieken van Weert naar zieken
huizen in Arnhem over te brengen, ver
vallen.
Alle repatrianten, met uizondering van
een 25-tal, die voorlopig zijn overgebracht
naar een sanatorium in Zevenaar, hebben
een tijdelijk onderdak gevonden in de le
gerplaats Budel.
In de komende vier weken worden in Ne
derland met Nederlandse en buitenlandse
schepen bijna 3000 repatrianten verwacht.
In de komende dagen zullen de „Oranje"
en de „Zuiderkruis" met elk 800 passa
giers uit Indonesië in Amsterdam arrive
ren. Daarna komt een Italiaans schip met
150 évacués naar Rotterdam. Aan het einde
van deze en het begin van de volgen
de maand brengen drie Italiaanse schepen
ruim 1150 repatrianten naar Genua.
Veiling. Dinsdagavond 25 februari
zullen in Amsterdam bij S. J. Mak van
Waay nagelaten werken van G. W. Dijssel-
hof (18661924) en van Albert Neuhuys
(18441914) worden geveild. Van de eerste
komen ruim honderd, van de tweede zestig
werken onder de hamer.
Nu, wat er met Fokko en de andere muiters zou gebeuren, ondervonden ze gauw
genoeg: ze werden door de Moorse zeerovers aan land gebracht, met touwen aan
elkaar vastgebonden en als slaven verkocht
Dat betekende, dat ze van nu af op het hete land moesten werken in de gloeiende
zon, onder het toezicht van dreigende Moren, die er met zwepen voor zorgden, dat
ze niet luilakten.
Ja, dat ivas iets anders dan ze gedacht hadden! 81-82
Mr. dr. L. N. Deckers, lid van de Raad
van State en oud-minister, die vrijdag 75
jaar werd, is door de Paus benoemd tot
grootkruis in de orde van St. Sylvester.
De versierselen dezer onderscheiding zijn
hem vrijdag in Den Haag overhandigd.
Tijdens een receptie zijn velen de jarige
komen complimenteren. Onder hen waren
leden van de Raad van State, Kamerleden,
tal van andere autoriteiten, onder wie de
burgemeester van Den Haag en vertegen
woordigers van vele verenigingen.
„Ik geloof eigenlijk niet in een zuiver
politiek cabaret. Ook politieke grappen
moeten een menselijke kant hebben, die
algemeen aanspreekt, juist in de sfeer van
de spot. De Hongaarse tragedie bijvoor
beeld is geen onderwerp voor een caba
retliedje, maar wel voor een informatie
ve documentaire. Een politieke grap doet
het ook alleen wanneer een zaak wordt
geraakt, die de gemoederen werkelijk
bezighoudt. Moppen en liedjes over het
communisme bijvoorbeeld slaan niet erg
aan, omdat in Nederland het communis
me geen werkelijk gevaar vormt en bijna
geen aanhangers telt."
Het is de ongeveer achtendertigjarige
televisieregisseur Milo Anstadt, die deze
opmerkingen over het cabaret maakt en
hij weet er wel wat van, want de VARA
belastte hem drie jaar geleden niet alleen
met de samenstelling en regie van docu
mentaires en de „Spiegel der kunsten",
maar ook van cabaretprogramma's, zoals
de serie ,,'t Oog wil ook wat" en afzon
derlijke programm's -Is „Zwart-wit", en
„Asfaltplanten" en het recente „Losse ste
ken." Hij zegt: „Het goede cabaretpro
gramma hekelt fel en komt daarbij tot
op de rand van het nog-net-mogelijke. An
derzijds moet men ertegen waken, dat
de werkelijkheid wordt vervalst." En
wanneer ik opmerk, dat vele vraagstuk
ken tegenwoordig zo gecompliceerd zijn
dat men bij een stevige kennis van zaken
geen mogelijkheid tot een zwart-wit te
genstelling meer ziet, waardoor de belang
rijkste bestaansgrond voor de spot is ver
dwenen, bestrijdt Anstadt dit met klem:
„Menno ter Braak, waarvan ik een groot
bewonderaar ben, heeft het voorbeeld ge
geven, dat een relativist tfcch agressief en
militant kan zijn. Het komt maar op het
„tweede gezicht" aan, waardoor na een
voor-de-hand-liggend tweede, wezenlijker
aspect van een zaak blijkt." En hij ver
duidelijkt: „Wanneer ik een tekst ontvang,
waarin de auteur de draak steekt met de
vele studiemogelijkheden tegenwoordig,
omdat er straks geen bakker en geen
schoenmaker meer te krijgen zal zijn,
dan wijs ik die tekst af, omdat de schrij
ver niet heeft beseft, dat wij door de
technische ontwikkeling dergelijke beroe
pen ook veel minder nodig zullen hebben."
De heer Anstadt, die in Lwow in Polen
werd geboren, beoefende na de bevrijding
de journalistiek, eerst als redacteur van
„Vrij Nederland" en daarna als chef-re
dacteur van de nieuwsdienst van de Ne
derlandse Radio Unie. Zijn eerste luister
spel hij schreef er twaalf kwam
voort uit een reis naar zijn geboorteland.
Daarin beschrijft hij de ontgoocheling
waaraan het spel zijn titel ontleende
van een na de oorlog uit Engeland weer
gekeerde Poolse socialist, die ervaart hoe
de communisten een parodie op zijn ide
alen hebben gemaakt. Op grond van zijn
documentaires en klankbeelden kreeg An
stadt in 1955 de opdracht een documentai
re voor de televisie samen te stellen over
het zestigjarig bestaan van de Algemene
Nederlandse Diamantbewerkersbond.
Het eerste ontwerp van „Diamantstad"
moest na aanwijzingen van regisseur Wil
ly van Hemert worden herschreven, maar
omdat Milo Anstadt van zijn ouders grote
liefde voor het toneel had geërfd en zelf
reeds jong veel interesse toonde voor de
filmkunst was de brug naar de televisie
al geslagen. In Nederland, zo meent hij,
heeft het omgekeerde plaats van wat in
het buitenland gebeurt. Hier kan de film
industrie worden geënt op de televisie,
waarbij regisseurs en cameralieden en zo
veel andere specialisten voortdurend er
varing kunnen opdoen. Het is juist deze
continuïteit die de Nederlandse film tot
nog toe heeft ontbroken.
Als journalist voelt Milo Anstadt natuur
lijk het meest voor de documentaire. Toen
wij hem spraken zat hij juist midden in
de voorbereidingen voor een drietal repor
tages over Israel, welke de VARA ter
gelegenheid van het tienjarig bestaan van
deze staat laat samenstellen. Samen met
een cameraman gaat de heer Anstadt er
drie wéken heen, maar de draaiboeken
werden reeds gereed gemaakt om ginds
geen tijd te verliezen. Ook in zijn afwe
zigheid zal de VARA-televisie 't niet zon
der „Anstadt" stellen, want zijn vrouw
is de assistente van de regisseurs Willy
van Hemert en Kees van Iersel.
J. H. Bartman
Vrouwelijk lid. De Sociaal-Econo
mische Raad heeft tot lid van zijn dage
lijks bestuur benoemd mevrouw dr. H.
Verwey-Jonker te Eindhoven. Zij neemt
de plaats in van ir. H. Vos.
Arme schapen. Wegens dierenmis
handeling is een 52-jarige veehouder uit
Lekkerkerk door de politierechter te Rot
terdam veroordeeld tot veertien dagen ge
vangenisstraf voorwaardelijk en f160
boete. Hij had acht schapen in de sneeuw
storm van 22 en 23 januari op een weiland
laten staan. De dieren waren gedeeltelijk
kaal geknipt na een behandeling wegens
schurft. Ze hadden geen enkele beschut
ting en er was niet voor voedsel en drinken
gezorgd. De sneeuw lag 20 a 30 cm. dik.
Een politieman had geconstateerd dat de
dieren 's morgens vroeg vrijwel bewuste
loos in de sneeuw lagen.
Vliegtuigen per vliegtuig. Van Schip
hol vertrok een K.L.M. DC-6A vracht
vliegtuig naar New York. Aan boord be
vonden zich vijf Franse hefschroefvlieg-
tuigen voor een firma, die de verkoop van
deze helicopter met straalmotor in de Ver
enigde Staten in handen heeft. De K.L.M.
zal een belangrijk aantal van deze toe
stellen over de oceaan brengen.
RAI. De tentoonstelling van perso
nenautomobielen in het RAI-gebouw te
Amsterdam is de eerste twee dagen be
zocht door 24.170 personen, ruim 7000
meer dan in de beide eerste dagen van de
expositie in 1956.
ADVERTENTIE
MAAR NIEMAND ZAb'T MERKEN.
WANT GELUKKIG HEB IK
AIR-O-MATIC IN HUIS.
NU ZIJN DIE AKELIGE GEUREN
VAN HET AANBRANDEN j
„lucKtfilter"
in dt blauule spuitbus
WFRKT 5HU f H AFDOENDE
GEEFT EEN KEERUUKE FRIS1E
GEUR IN UW HUU
13 ZUINIG
LEKT NIET BU OMVALLEN
MAAKT GEEN VLEKKEN
WREEDS VOOR Fl.2.95
EEN GROTE SPUITBUS
75. De ideeën-wereld ging echter slechts heel langzaam
vooruit en hij, die hier de gang van zaken wilde ver
haasten, de mensen nieuwe, ruimere ideeën wilde bij
brengen, werd uitgefloten.
Heine voelde zich opnieuw heel eenzaam, zijn ver
langen naar een begrijpend medemens was soms bij
na ondraaglijk.
Hij huurde een kamer in Potsdam bij een zekere
meneer Witte. Deze was doofstom en kon hem dus niet
met gebabbel lastig vallen. En hier vond hij tenslotte
de gewenste concentratie. Hij schreef piet alleen,
maar las ook veel. Hij bestudeerde de werken van
Goethe en ook de litteratuur van over de grenzen. Een
ongekende, rijke gedachtenwereld bloeide voor hem
op. Voor de zoveelste keer drong 't tot hem door, hoe
geen plek weten, waar je de storm veilig zou kunnen
afwachten en voorbij laten trekken. Je zult al je moed
nodig hebben
Met Kerstmis 1829 kwam zijn derde deel van de
„Reisebilder" uit. Met een gevoel van weemoed hield
hij het boek in zijn handen. Negen jaar geleden was in
ditzelfde jaargetijde zijn eerste boek, zijn gedichten
bundel, verschenen. Welk een lange weg leek het hem
thans van die eerste uitgave naar dit derde deel van
zijn reisindrukken. Hoeveel moeite en pijn, hoeveel
verdriet waren in die jaren zijn deel geworden. Maar
daarnaast waren er waardevolle belevenissen ge
weest en tenslotte was hij zich er van bewust, dat hij
thans op het toppunt van zijn kunnen was gekomen..
Hij bracht die Kerstmis bij zijn moeder door. Het
dwaas en bekrompen nationale eigendunk wasnieuwe boek nam hij n.ee en bood het haar als ge-
Vol nieuwe ideeën, schreef hij als een bezetene en
zijn uitgever Campe in Hamburg had niet over gebrek
aan kopij te klagen....
Terugkerende van een boekenbeurs in Leipzig zocht
Campe Heinrich Heine op. Het viel hem op, hoe mager
en nerveus deze was, maar overigens scheen hij nooit
tevoren zó vol geestkracht geweest te zijn.
Om hem tot nog meer spoed met zijn werk te prik
kelen liet hij hem een pas verschenen geschrift van
Graaf Platen 1) lezen, die in zijn „Romantische Oede-
pus" een felle aanval tegen Heine lanceerde. Hij
schrok enigszins van Heine's heftige reactie. Deze was
werkelijk buiten zichzelf van verontwaardiging. Cam
pe voelde zich niet helemaal op zijn gemak en maan
de tot voorzichtigheid. „Keert u zich niet al té scherp
tegen de graaf, dr. Heine! 't Zou vervelende conse
quenties voor u kunnen hebben
Maar Heinrich Heine was niet meer te remmen. In
een gesprek met Rahel Vernhagen die inmiddels
was hersteld en hem allerhartelijkst ontving gaf hij
uiting aan zijn verontwaardiging. Madame Varnha-
gen luisterde met een bezorgd gezicht naar zijn opge
wonden gepraat. Allerlei geruchten waren haar ter
ore gekomen, dat men tegen de „gevaarlijke" Heine
maatregelen zou nemenAls Heine Graaf Platen
al te erg aanviel, zou 't er niet mooi voor hem uitzien.
Niet zozeer de beledigde Platen, alswel de beledigde
graaf zou gevaarlijk voor hem zijn.
op ernstige toon zei ze: „Iemand, die zijn tijd voor
uit is, m'n beste vriend, heeft 't altijd mnpiiïjk. Ik zou
schenk. „Mijn Kerstcadeau", zei hij met een wat
trieste glimlach. „Ik heb niets anders."
Ze antwoordde niet, maar bladerde slechts even in
het boek. „Geen vredebrengend geschenk hè?" zei
ze, terwijl ze hem onderzoekend aankeek, ..'t Is een
scherp en fel boek...." Ze doelde op zijn meedogenlo
ze antwoord aan Graaf Platen.
Hij knikte. Er is niets vredigs mógelijk in de he
dendaagse wereld, moeder."
HOOFDSTUK XXII.
Nauwelijks was het boek verschenen, of een felle
reactie werd duidelijk. In de kranten werd Heine aan
alle kanten aangevallen. De uitgever Campe wreef
zich echter in de handen. Het boek zou stellig gretig
gelezen worden!
In Pruisen werd het boek al spoedig verboden, Bei
eren en andere Duitse landen volgden. Dit beteken
de niets, zolang het slechts tegen het boek ging en
men de schrijver ongemoeid liet.Heine besefte ech
ter het gevaar, dat hem bedreigde.
Ook Salomon Heine kreeg een exemplaar van het
boek toegezonden. Met een zekere spanning wachtte
Heinrich Heine op de reactie van zijn oom. Zou deze
hem iets laten horen..? Tot zijn verrassing werd hij
uitgenodigd voor een maaltijd in Ottensen.
Vol zelfbewustzijn betrad hij de grote villa. De ont
vangst was uiterst koel. Er werd gesproken over de
dood van Samson Heine, over familie- en zakelijke
aangelegenheden, maar niemand sprak een woord over
Heine's nieuwste boek..
Pas toen tante Betty zich onder het voorwendsel
van hoofdpijn had teruggetrokken en Heinrich Heine
alleen met zijn oom achterbleef, merkte deze tenslot
te op: „Je was meesterlijk, Harry in je laatste boek!
Je kunt werkelijk wat! Ik heb me kostelijk geamu
seerd met je persoonsbeschrijvingen. Maar die aan
val op graaf Platen begrijp ik niet goed.. Wat heeft
die man je gedaan? En zelfs wannéér hij je iets ge
daan had, hij is tenslotte een graaf en jij., jij bent
niéts!"
Heinrich Heine antwoordde niet. Hij kende het ver
langen van zijn oom om zelf in de adelstand verhe
ven te worden.
Salomon Heine keek hem ernstig aan. „Je zult je
zelf nog eens de strop bezorgen, Harry! En denk niet,
dat ik je dan zal kunnen helpen
In die tijl lek het Heinrich Heine goed om van
woonplaats te veranderen. Hij verhuisde naar Wands-
beck, waar niemand hem kende. Het geraas in de
bladen ging door. Zijn uitgevei Campe bracht hem
allerlei geruchten over. Graaf Platen zou tegen hem
willen procederen, de adel in Berlijn stond op zijn
achterste benenOok bereikten hem verschillende
waarschuwingen
Dreigde er werkelijk gevaar? Heine wist niet goed,
wat hij ervan denken moest. Zou hij Duitsland moe
ten verlaten..? Op Helgoland, dat Engels bezit was
en waar Heinrich Heine tenslotte een voorlopig on
derkomen zocht om de ontwikkeling der dingen niet
al te vèraf gade te slaan, hield men hem voor gek.
Hij vond er onderdak bij schipper Broder Nikkels,
die ook nog andere gasten had. Niemand begreep iets
van de bleke man met de koortsachtige ogen, die in
dikke boeken zat te studeren en soms dagen lang door
de duinen zwierf. Hij zwom veel in die dagen en voel
de zich lichamelijk weer sterker worden.
1) August von Platen (1796-1835), dichter en schrijver.
(Wordt vervolgd)
ADVERTENTIE
N.V. MIJ. „HOLSTER"- OVERVEEN
Tel. K 2500 - 15597 en 19057
Centrale verwarming
Airconditioning
Aut. oliestook
ZATERDAG 15 FEBRUARI
FILMS
Cinema Palace: Santa Lucia, a.l., 19 en
21.15 uur. Frans Halstheater: Brandend
moeras, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Lido Thea
ter: Pajama-Game, a.l. 19 en 21.15 uur. The
Glenn Miller Story, a.l., 23.30 uur. Luxor
Theater: Op leven en dood, 18 jr., 19 en
21.15 uur. Minerva Theater: 20.000 mijlen
onder zee, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Rem
brandt Theater: Nathalie, 14 jr., 19 en 21.15
uur. Roxy Theater: Nathalie, 14 jr., 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: Vrouw zonder ge
nade, a.l. 19 en 21.15 uur. Studio Theater:
Zondige vrouwen, 18 jr., 19 en 21.15 uur.
ZONDAG 16 FEBRUARI
Stadsschouwburg: De Ned. Comedie met:
„Wie is Janus", 20 uur. Galerie Espace: Ex
positie van gouaches en tekeningen van
Lucebert 1117 uur.
FILMS
Cinema Palace: Santa Lucia, a.l,, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Halstheater:
Brandend moeras, 14 jr., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Lido Theater: Pajama-Game,
a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. The Glenn
Miller Story, 11 uur. Luxor Theater: Op
leven en dood, 18 jr., 14, 16.15, 19 en 21.15
uur. Minerva Theater: Schots en scheef,
a.l., 14 en 16.15 uur. 20.000 mijlen onder
zee, 14 jr., 19 en 21.15 uur. Rembrandt
Theater: Nathalie, 14 jr., 14. 16.15, 19 en
21.15 uur. In het jachtgebied der haaien,
a.l., 11 uur. Roxy Theater: Vrouw zonder
genade, a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Stu
dio Theater: Zondige vrouwen, 18 jr., 14.15,
19 en 21.15 uur. In einer kleinen Konditorei,
a.l., 11 uur.
DIVERSEN
Sionskerk: ds. W. A. Smit over: „Lot of
God". 20 uur. Nieuwe Kerk: Bijzondere
kerkdienst, spreker ds. G. Snijders. Zang-
dienst van 18.45 uur af. Kerk van Evang.
Broedergemeente: Jeugddienst. Spreker:
ds. J. v. d. Meije, over het onderwerp:
„Twijfel", 10.30 uur. Brinkmann, Grote
Markt, Humanistisch Verbond, openbare
bijeenkomst. Spreker dr. A. Saalborn over
het onderwerp: „De menselijke levens
curve", 10.30 uur.
MAANDAG 17 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Toneelgroep Theater
met: Het dagboek van Anne Frank, 20 uur.
Concertgebouw: Concert door de orkest
klasse der Mij. tot Bevordering der Toon
kunst, 20 uur. Galerie Espace: Expositie
van gouaches en tekeningen van Lucebert
11—17 uur.
FILMS
Cinema Palace: Santa Lucia, a.l. 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: Bran
dend moeras. 14 jr., 14.30, 19 en 21.15 uur.
Lido Theater: Pajama-Game, a.l., 14, 16.15.
19 en 21.15 uur. Luxor Theater: Op leven
en dood, 18 jr., 14, 19 en 21.15 uur. Minerva
Theater: Nathalie, 14 jr., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: De zonen van de
musketiers, 14 jr., 14.30, 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: Zondige vrouwen, 18 jr.,
14.15, 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Gebouw Zang en Vriendschap: Voor gees
telijk centrum: De Grotere Wereld, een
toespraak over: De openbaring van Johan
nes, 20 uur.
