Een huiselijke flat ingekapseld tussen het decorum van een vorstelijk paleis
j roman van MAURICE ROELANTS
Bij de faerversefaijmiiig van een klassieke j
Erbij
Letterkundige
kanttekeningen
Engelse koningen
beschikken over
bouwwerken met
allure voor
alle stemmingen
en jaargetijden
Windsor Castle
De Kouseband
Balmoral Castle
Sandringham House
Holyrood House
Bij de foto's, van boven naar beneden:
ZATERDAG 22 MAART 1958
PAGINA VIJF
IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!lllllllllllllllllllllllllllllllllll|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||!llllllllll|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||il||
IN DE SERIE „Keur
boeken uit het werk
van Maurice Roe-
lants" (Uitgevers
maatschappij A. Man-
teau n.v. te Brussel)
is nu ook met een
nabespiegeling van de
schrijver „Komen en Gaan" herversche-
nen, zijn eerste roman. Dertig jaar ruim is
het oud en niets is er aan veranderd, in
stijl niet, in probleemstelling niet, in com-
positiewijze niet. Gaaf in zijn sobere rijk
dom, zijn geciseleerde kracht, zijn archi
tectonische evenwicht, zijn straffe soepel
heid, zijn ingetogen gloed, tekent het zich
tegen de troebele achtergronden van de
hedendaagse romanproduktie af als een
helder, strakomlijnd, in zichzelf besloten
werkstuk, schoon in zijn zuivere menselijk
heid, menselijk in zijn natuurlijke schoon
heid een klassiek prozamonument. Ver-
meylen heeft het destijds zo genoemd:
klassiek, wel wetend dat hij het daarmee
de hoogste lof gaf. Want klassiek in de
Gelijk zo menig vorstenhuis beschikt ook
het Britse over meer dan een woning. Drie
daarvan zijn staatseigendom, twee het
privé-bezit van Koningin Elizabeth II, te
weten Balmoral Castle in Schotland, gele
gen aan de oever van de rivier de Dee en
Sandringham House in het graafschap
Norfolk, waar het koninklijk gezin zo
het niet buitenslands vertoeft steeds de
kerstdagen doorbrengt. Ontbreekt in deze
fraaie buitenhuizen de officiële pracht en
praal van Buckingham Palace, de officië
le Londense residentie van de vorstin,
Windsor Castle, traditierijk als geen an
der bouwwerk en Holyrood House, het pa
leisje in Edinburgh, dit wil nog niet zeg
gen, dat in de staatswoningen geen ver
trekken zijn, waar de koningin, haar man
en kinderen zich echt „thuis" kunnen voe
len. Zowel op Buckingham Palace als op
Windsor Castle bevinden zich apartemen-
ten, die geheel volgens de smaak en wen
sen van net vorstelijk paar zijn ingericht:
een soort flatjes, ingekapseld als het wa
re tussen de officiële luister en het forme
le verguldsel, eenvoudig van stijl, met een
meubilering welke niets gemeen heeft met
die van de staatsievertrekken. Op Wind
sor Castle kan men zo bijvoorbeeld in de
Victoria Tower door de architect Sir
Hugh Casson verbouwd tot een „landhuis"
en daarbij herdoopt in de Queen's Tower
- vertrekken vinden, die moderne Scan
dinavische meubelen bevatten, tijdens het
staatsiebezoek aan Zweden destijds zelf
door 't vorstelijk paar uitgezocht en gekocht
in een „vrij uurtje". Bovendien werden
in:deze privé-flatjes Keukentjes aangelegd,
dfe Koningin Elizabeth en Prins Philip ge
legenheid geven om zelf eens, zonder dat
het keurend oog van een chef-de-cuisine
prijzend of misprijzend over hun handen
glijdt, met potten pannen en pollepel te
experimenteren. Dat is één van hun lief
hebberijen. Natuurlijk, het is voor Koning
in Elizabeth niet mogelijk en het zou
ook geen zin hebben om zich met de
dagelijkse gang van zaken in haar officië
le leven gedurig bezig te houden. Dit laat
zij over aan een opperkamerheer, majoor
Mark Milbank. Wel krijgt zij iedere dag
het menu voor het diner voorgelegd en het
vormt zeker geen uitzondering als zij daar
veranderingen in aanbrengt. Geen der vijf
woningen heeft overigens een volledige
huishoudelijke staf. Het grootste deel van
het personeel reist namelijk met het vors
telijk paar mee, hetgeen steeds wel een
miniatuur volksverhuizing betekent, maar
daarnaast toch weer economisch genoemd
kan worden. Prins Philip nu niet be
paald een man met ouderwetse opvattin
gen en ideeën heeft bovendien in de
loop der jaren vele hinderlijke plooien in
het paleisleven drastisch glad gestreken,
bepaalde gebruiken vereenvoudigd, ver
waterde traditionele gewoonten opge
ruimd.
cachet geven aan menig groot of klein sta-
tievertrek. Het is echter niet alleen het
vorstelijk gezin, dat kan genieten van al l
deze met zorg bijeengebrachte kostbaar
heden. De staatsievertrekken kunnen im
mers bezichtigd worden en ieder jaar zijn
het tienduizenden, die het kasteel komen
bewonderen. Velen hunner blijven enkele
dagen of zelfs een week in het kleine stad
je Windsor, dat met een brug over de
Theems, met het even vermaarde Eton
verbonden is, om dag in dag uit door de
zalen, vertrekken en corridors van deze
oude burcht te dwalen.
m
Windsor Castle niet alleen een sym
bolisch bolwerk van de Britse monarchie
- werd een kleine driehonderd jaar ge
leden door de fameuze Samuel Pepys in
zijn dagboek het meest romantische kas
teel ter wereld genoemd. De burcht, waar
aan koning George V, telg uit het Duitse
vorstelijk geslacht van het huis Saksen-
Coburg-Gatha zijn naam ontleende (hij
deed immers in 1917 als uitvloeisel van de
wereldoorlog, waarin zijn oude en nieuwe
vaderland tegen elkaar ten strijde waren
getrokken afstand van al zijn Duitse na
men en titels) was toen al ongeveer zes
honderd jaar oud. Niet uiteraard het hele
conglomeraat van bouwsels, maar wel
het oudste hart. De romantiek was gea
deld gedurende zes eeuwen, waarin Wind
sor Castle gedurig was uitgebreid en ver
anderd. Nu drie eeuwen na Pepys, kan
men het een dertig kilometer ten westen
van Londen in het graafschap Berkshire
op een licht glooiende heuvel aan de oever
van de Theems gelegen kasteel misschien
nóg wel het meest romantische kasteel ter
wereld noemen. Romantisch, omdat het
door vole eeuwen heen de versteende per
sonificatie van een machtig wereldrijk is
geweest, romantisch omdat om het uitge
breide en ommuurde complex een waas
van trots, onverzettelijkheid en adeldom
en de geur van een rijkgeschakeerde histo
rie hangt.
Het is Willem de Veroveraar geweest,
die omstreeks 1070 de fundamenten voor
het kasteel heeft gelegd: een schakel vor
mend in de keten van forten, die 's lands
hoofdstad diende te beschermen. In de
loop der honderden jaren is het kasteel
oen schatkamer van statige rijkdom en
kunstzinnige schoonheid geworden. Schil
derijen en beeldhouwwerk, gouden en zil
veren kunstvoorwerpen, tapijten van ver
stilde maar onvergankelijke schoonheid,
glaswerk en porcelein, afkomstig uit 's we
relds meest gerenommeerde fabrieken,
alles werd op Windsor Castle bijeenge
bracht, ben-wens vele kostbare meubelen
van vele stijlen, die een rijk en stemmings
vol, alhoewel soms erg statig en formeel,
De troonzaal vormt bijvoorbeeld een
unieke ruimte, in niets herinnerend aan
de vrij koele en kale Haagse ridderzaal,
het centrum van Nederlands constitutione
le staatkundig leven. Integendeel: langs
de hoog oprijzende wanden hangen de for
se portretten van de Britse monarenen,
allen gehuld in het indrukwekkende, breed
vallende kleed, dat slechts gedragen mag
worden door de ridders van de Orde van
de Kouseband, ,the most noble order of
the garter", de oudste en hoogste Britse
orde. Het is ook in deze zaal dat de nieu
we ridders zesentwintig in totaal in
de orde worden opgenomen tijdens een
ceremonie, die terug gaat tot Koning Ed
ward III. Deze vorst stichtte de orde in
1348 en gaf haar tot spreuk „Honi soit qui
mal y panse" om welke woorden me-
nige, historisch niet vaststaande, overle- lange en kaarsrechte boulevard, welke De prive-vertrekken van de tegenwoor-
veringen zijn verweven terwijl hij te— bic naam Mali diaagt. Vele rijen, in stiak- dige vorstin bevinden zich in de noordelij—
vens het kasteel nog aanzienlijk liet ver- ^c banen geplante bomen overhuiven in ke vleugel, aan de rechterzijde van het pa-
groten om de orde een waardige behuizing bic zomeise maanden met hun bladerdak leis. In tegenstelling tot de op uiterlijke
te kunnen geven. de wandelpaden bezijden de rijweg. Ko- pracht en praal ingestelde staatsievertrek-
Ja, Windsor Castle is van de kelderge- mende van Trafalgar Square met hoe ken, zijn zij eenvoudig ingericht, terwijl
welven af tot aan de dakspinten toe door- z°u het ook anders kunnen een forse ge- zij bovendien lang niet zo koel en onper-
trokken van traditie, Britse traditie, die denknaald voor Nelson, gelegen nabij Lon- soonlijk groot zijn.
angstvallig bewaard en gecultiveerd dens hart Piccadilly Circus, in het midden
wordt als hing de macht van het in de waarvan het sierlijke Eros-beeldje ver-
laatste jaren vrij sterk gekortwiekte rijst, en gaande onder de zware, massieve
imperium alleen van uit vroeger tijd stam- en beroemde Admiralty Arch door,
mende gebruiken af. Zinrijke gebruiken spreidt zich aan de linkerzijde van de BALMORAL CASTLE IN Schotland, dat
echter, omdat zij vast verankerd zijn in Mali het St. James' Park uit, een ideaal met Sandringham House privé-bezit van
het Britse leven, onverbrekelijk verbonden wandeloord. terwijl aan do rechterzijde het Britse koninklijke huis vormt, is gro-
met de Britse historie. Zo wordt bijvoor- enkele op kubussen gelijkende, grauw-wit- tendeels uit graniet opgetrokken en heeft
beeld ieder jaar op 18 juni een sfeerrijk te woningen en clubs staan, welke een een ruim dertig meter hoge toren Het
banket aangericht in de Waterloo Cham- waardige afsluiting en begrenzing van de biedt een wijd uitzicht op het dal van de
ber, de statie-banketzaal, ter herdenking boulevard vormen. Als decor voor tradi- Dec, een snelstromende rivier, een waar
van de nederlaag, die de Hertog van tierijke en kleurrijke stoeten en militair dorado voor zalmvissers. Pijnbomen en
Wellington in 1815 aan Napoleon toe- machtsvertoon valt de Mali wel enigszins berken verfraaien de omgeving. Het werd
bracht. te vergelijken met de Champs Elysées in een honderd jaar geleden gebouwd in
Parijs, de boulevard voor grote parades opdracht van koningin Victoria en haai
en feestelijke intochten, hoewel op de gemaal prins Albert op een terrein, ge-
Mall iedere lichtreclame en ieder terrasje kocht van graaf van Fife. Balmoral Cast-
ontbreekt. Op het wijde, ronde voorplein ie het gallische equivalent van „heerlij-
Sandringham House, de privé-residen- van Buckingham Palace prijkt het reus- ke herenwoning" mag dan wel officieel
tie van de Britse vorstin in het graafschap acht>g grote, vrij protserige en verwar- een kasteel genoemd worden, de inrichting
Norfolk, ruim honderdvijftig kilometer van rend-drukke in wit marmer opgetrokken js afgezien van de balzaal volkomen
Londen, is nog betrekkelijk jong. Het land- gedenkteken voor Koningin Victoria. informeel en rustig, de vorstelijke familie
goed werd destijds gekocht voor de Prins een buitenverblijf biedend, waar fami-
van Wales, de latere Koning Edward VII, Prachtig CleCOr lieleden en vrienden ontvangen kunnen
het fraaie buitengoed werd gebouwd van worden zonder de officiële en zonder cere-
gelden, gespaard uit de inkomens van het moniële gebruiken. De Britse koninklijke
hertogdom van Cornwall gedurende zijn OORSPRONKELIJK hadden op het ter- familie is er dan ook graag en Koningin Eli-
minderjarigheid. Prins Charles, de tegen- rein waar thans Buckingham Palace zabeth brengt er ieder jaar twee keer een
woordige houder van de titel, ontvangt staat, de moerbeituinen gelegen, welke vakantie door: in de na-zomer en in de
straks echter geen „spaarpotje". Op ver- Koning Jacobus I die in het begin van de vr°ege lente. Bovendien verblijft ze er wel
zoek van de koningin wordt namelijk zijn zeventiende eeuw in Engeland de zijdein- ee"s enkele dagen om te vissen,
inkomen uit het hertogdom van Cornwall dustrie had willen invoeren, liet aanleg- Na de dood van Prins Albert trok Konin-
gevoegd bij haar civiele lijst. gen. Een succes werd dit experiment niet gin■victoria zich voor steeds langere pe-
Sandringham House vormt voor 't vors- en later verrees er Arlington House ty- ''loden op Balmoral Castle terug. Sedert-
stelijk paar een echt „huis". Het is in een pisch overigens hoeveel Britse woningen d|?.n 's Gen van de meest geliefde ver-
ondefinieerbare stijl opgetrokken uit rood en gebouwen een naam dragen dat op iyGn v°or de Britse vorsten gebieven
zandsteen en comfortabel ingericht. De een gegeven moment door de Hertog van Gelijk haar vader, grootvader en over-
omgeving bestaat uit akkers en bossen, Buckingham werd aangekocht. Deze liet grootvader stelt ook Koningin Elizabeth
terwijl het moerasachtige gebied langszij het buitengoed ingrijpend verbouwen en "G warmste belangstelling in het wel
het nabij gelegen riviertje Wash beroemd noemde het toen Buckingham House. Pas Gn ™ee van de mensen die rond Balmora.
is om zijn wilde eenden en andere voor in 1762 kwam het in het bezit van het Cast'e wonen,
jagers aanlokkelijke vogels. Van dit door Britse koninklijke huis. Als koper trad op
de Britse monarchieën zeer geliefde bui- Koning George III. Zijn oudste zoon, de
tenhuis uit, gelegen in de buurt van het prins-regent en latere koning George IV,
pittoresque oude stadje Kings' Lynn, weer- richtte al zijn aandacht, bouwkundige ken-
klinkt iedere eerste kerstdag zo de nis en vooral zijn verkwistende neigingen In Schotland's hoofdstad, Edinburgh,
koninklijke familie tenminste niet in het op het gebouw en met de fameuse, dege- staat het vijfde vorstelijke verblijf,
buitenland verblijft de stem van de lijk-Britse bouwmeester Nash als archi- dat staatseigendom is. Het heet Holyrood
vorstin: haar kerstboodschap voor haai' tect zette hij een paleis neer, dat een open- House. Nagenoeg ieder jaar brengen ko-
onderdanen. Vormt Windsor Castle deels baring was voor Londen. Hij betrok het ningin Elizabeth en prins Philip daar des
een wel zeer plechtige behuizing en deels echter nimmer. Koningin Victoria was de zomers enkele dagen door. Het paleis
in de Queen's Tower een prettig ver- eerste Britse vorstin, die Buckingham Pa- staat naast de ruïnes van een oude abdij,
blijf voor het weekeinde, Sandringham lace in 1837 nog zelfs onvoltooid be- die ruim achthonderd jaar geleden werd ge-
heeft niets officieels en niets plechtstatigs trok. Zij was toen achttien jaar oud. Haai sticht door David I van Schotland. De over-
zoon. die haar in 1901 opvolgde, koning Ed- levering zegt, dat deze vorst gered werd
Buckingham Palace ward Vil, Koningin Elizabeths over- van de dood op de hoorns van een hert
grootvader dus, heeft zich nimmer aange- daar juist op het kritieke moment op won-
trokken gevoeld tot het pompeuse ge- dere wijze een brandend kruis verscheen.
BUCKINGHAM PALACE, de officiële bouw. Het lot heeft het echter gewild, dat In dankbaarheid voor deze redding bouw-
Londense residentie van Koningin Eliza- hij er stierf. In 1913 toen koning Geor- de de vorst toen een kapel, die vele jaren
beth II van Groot Brittannië, geniet ge V drie jaar aan de macht was werd lang diende voor het dopen, sluiten van hu-
met Windsor Castle wel de grootste be- Buckingham Palace gerestaureerd. welijken en begraven van de Schotse vor
sten. De kapel is
thans tot 'n ruïne
vervallen. Lange
tijd werd boven
dien, als de Schot
se stammen te
wapen geroepen
moesten worden,
een gedeeltelijk
verkoold en in
bloed gedoopt
kruis rondgezon
den. Het paleis
werd twee keer
platgebrand.
zin van Vermeylen betekent volstrekte
evenmaat van inhoud en vorm, van hart
en hoofd, van intentie en expressie, van
levenshouding en kunstuiting. Stromen ro
mans van buitensporige „eerlijkheid" en
rancuneuze ontluisteringszucht, van patho
logische voorkeur voor het verziekte, ont
redderde en buitennissige, zijn in die der
tig jaar tijds over dit boek heengegaan,
hebben ten goede en ten kwade met de
roman als traditioneel-litteratair genre ta
bula rasa gemaakt, normen doorbroken,
experimenten gewaagd en Komen en
Gaan" staat daar nog, onaangetast, even
overtuigend, even ontroerend, even sterk
geworteld in zijn zedelijk mensenbeginsel,
in zijn hoop die niet zonder twijfel, zijn
geloof dat niet zonder wankeling, zijn lief
de die niet zonder falen was.
HET STAAT ER nóg, sterker dan vroe
ger zelfs. Toen het in 1927 verscheen en
geroemd werd als de eerste psychologische
roman van het Vlaamse taalgebied toen
het temidden van het expressionistische
pathos, van de tumultueuze roep om een
nieuwe mens, zich afwendde van het groot-
sprakige rumoer en afdaalde in de diepere
roerselen van de menselijke ziel, was het
licht dat er op viel een ander dan nu. Men
kon terecht Roelants prijzen omdat hij een
bres had geschoten in het folkloristische
provincialisme, men kon hem loven om
dat hij van de zintuigelijke buitenzijde
van het leven, van de beschrijvingskunst,
was ingekeerd tot het essentiële van het
menszijn en daarmee de Vlaamse roman
op Europees peil had gebracht. Zo was het
allemaal ook. En zo is het. gemeten aan de
actuele normen en vormen van leven en
kunst, meer dan vroeger, in 1927. Want al
het ontledend intellectualisme waarmee
sindsdien de ziel is verkend, al het stuk
denkend ontrafelen van menselijke (en
soms haast onmenselijk) gevoelens, al dat
..klinische" onthullen van geconstrueerde
psychische verwikkelingen, is bloedeloos
vergeleken met dit liefderijk aftasten van
de menselijke verborgenheden. Wat daar
bij voor de dag komt is geen vooraf ge-
injicieerd droesem, maar eenvoudigweg
menselijkheid, geen trieste vertekening en
verhaspeling, maar tragiek waardiger,
waardevoller en waarder dan de waar-
heidsonthuilingen van de modieuze eer
lijkheidsjagers.
„Komen en Gaan" was niet het hoogte
punt van Roelants oeuvre. Daarna kwam
er werk dat dieper peilde, werk dat met
speelser hand werd geschreven. Maar die
eerste roman was en bleef een meesterlijk
boek, woord na woord van binnenuit ge
modelleerd, zin na zin gecomponeerd en
als geheel een schriftuur waar onvoor
waardelijk een mens achter staat. Wat een
trefzekere uitbeelding van karakters, wat
een feilloze intuïtie voor de fijnste scha
keringen in de menselijke gevoelens, voor
de verwikkelde wisselwerking tussen de
gewaarwordingen, de gedachten, de senti
menten en de reacties van door het leven
met elkander verweven mensen! Vier
plaatst Roelants er naast en tegenover el
kaar geen personages, geen romanhel
den. geen in elkaar geknutselde figuren,
maar bloedarme wezens: de ,.ik"-persoon
en zijn echtgenote, de logee Tante Emma
en de onderpriester Berrewats. En in deze
vier individuele levens vat hij hét leven
samen, de algemeenheid, het bovenper
soonlijke en onpersoonlijke: het verlangen
en zijn beteugeling, de geluksroes en het
berouw, de standvastigheid in het geloof,
de onbezonnenheid en het geweten, de
drift van het bloed en de klaarheid van de
geest, het listige zelfbedrog en de onver
biddelijke eerlijkheid, de wanhoop en het
vertrouwen. Sinds de komst van Tante
Emma een door haar man diep ontgoo
chelde vrouw in het gezin van de „ik
persoon, is er geen woord, geen gebaar,
geen gelaatsuitdrukking, geen stilzwijgen
of er voltrekt zich in het gevoelen van deze
drie ten opzichte van elkaar en zichzelf
een minieme, maar beslissende verschui
ving en elke schakering daarvan bereidt
onvermijdelijk een tragedie voor, klein in
haar omvang, maar vérstrekkend in haar
menselijke betekenis. De ontvlammende
liefde van de „ik"-persoon voor Emma,
haar aarzeling tussen toenadering en te
rughoudendheid, de verwijdering in het
huwelijksleven tussen twee aan elkaar
wezenlijk vreemde naturen, de verzwegen
gevoelens voor Emma van de onderpries
ter, het onwankelbare godsvertrouwen van
de echtgenote alles wat zich in de derde
dimensie van het innerlijke leven afspeelt
tussen het „komen" van Tante Emma en
haar „gaan" is van een zuivere waarachtig
heid. die schokkender ontroeringen teweeg
brengt dan waartoe de moderne roman
analyses der eerlijkheidsmaniakken in
staat bleken. Hier. bij Roelants, is de ziel
geen laboratorium, waarin met de kunst
der zwarte magie duivelsgif wordt gebrou
wen. Hier wordt door een toegewijd mens
met eerbied voor het leven het teerste
aangeraakt en het duistere doorlicht dat
de menselijke ziel verbergt, zó dat het gaat
spreken zoals alleen mensen spreken in
ogenblikken van zelfbelijdenis.
„Komen en Gaan" is een ethisch boek,
Roelants is een ethisch schrijver. Hij ap
pelleert aan het onomschrijfbare goede. Hij
gelooft erin. wil, moet erin geloven.
„Schrijvende poog ik mij" zegt hij in
zijn Nabespiegeling „een leven op te
bouwen, dat het leven waard is. en een
stuk wereld naar eigen hoop en ideaal te
scheppen".' Wélke die hoop, wat dat ideaal
is. heeft hij in elk van zijn werken, in proza
en in poëzie, uitgesproken, niet met zoveel
woorden, maar met dat werk zélf. als een
eenheid van inhoud en vorm. Roelants
zoekt het menselijk hoogste dat men zich
als levens- ere als schrijfdoel kan stellen:
evenwicht van tegenstrijdige krachten,
harmonie. „Komen en Gaan" was een eer
ste greep daarnaar en een wonderwel ge
slaagde. Men denkt aan „Die Wahlverwant-
schaften". van Goethe, aan Stendhal soms,
aan Flaubert namen die ik niet licht
vaardig in het geding breng.
Ik herlees, voor het afsluiten van deze
kroniek, het laatste hoofdstuk. Ik zie Em
ma vertrekken, sterk in haar verlatenheid,
verlaten in haar abdicatie. Ik zie er twee
die achterblijven, de onderpriester trots
zijn geloof een eenzaam man en zijn
vriend, die een verboden liefde prijsgaf.
En thuis is er nóg een. zijn vrouw, onbe
naderbaar in haar vroom-ingetogen gelijk-
moediaheid en ze is niet minder verwond.
Ze zullen genezen en zich opnieuw bezeren:
„Wij zijn levend, wij wankelen, wij ver
anderen voortdurend", zegt de onderpries
ter. Ik herlees dat alles en wens dit boek
in de handen van de zovelen die het zo
nodig hebben.
C. J. E. Dinaux
kendheid onder de
vijf Britse ko
ninklijke verblij
ven. Statig en im
ponerend en met
zijn stugge front
gevel een massale
indruk gevend,
verrijst het vuil
grijs getinte ge
bouw achter hoge,
goudbepunte hek
ken aan het einde
van de indruk
wekkend brede,
«»cax)CoccoMoocoooooc<xxxxxcocccccooocx:
Windsor Castle: een groot, geheel ommuurd complex. Even onder het midden de
St. George's Chapel, even boven het midden de Round Tower, verrijzende op een
lage, ronde heuvel.
De frontgevel van Buckingham Palace in LondenLinks het wit-marmeren
gedenkteken voor Koningin Victoria
Het in het Schotse graafschap Aberdeenshire gelegen Balmoral Castle
Sandringham House in het graafschap Norfolk. Veel eenheid van stijl vertoont
het westelijk front van dit buitenhuis niet.
V
OOOOOOOOOOOCX>»OOOOCOOOOOOOOCCOCC<X>OOCOOOOCOOCOSCOOOOCXX:CCCODCXX)COOOCXXXX>OOOOCCO OCOCÖOCOCOOCXDOOCOCCCCCCOOOOOOOOOCO
