Uitgaan in Haarlem
zauGtR-
Orgelbespeling door Piet Kee
Sartre's „HUIS CLOS" als film
17
toneel
muziek
diversen
amateurtoneel
tentoonstellingen
LEZEN EN LATEN
LEZEN
IS NOG ZO HÉÉRLIJK JONG, ZO ÉCHT
EEN BLAD VAN DÉZE TIJD
v*r^r£n' I
Bedrijfspensioenfonds
in nieuw gebouw
Moeder hield kindje in teil
met kokend water
Een Nederlands woud
in Israel
Dr. Drees ontvangt het
eerste certificaat
Gezonken baggermolen
gelicht
Textielschool voor
middenkader
p. W. Franse
Wat is een autoscooter?
DONDERDAG 17 APRIL 1958
Zaterdag 19 april, Stadsschouwburg, 20
uur: „Amphitryon" van Max Croiset
wordt opgevoerd door de Haagse Co-
medie onder regie van de schrijver, met
Elisabeth Andersen, Guus Hermus en
Cees Laseur. Jurriaan Andriessen com
poneerde de muziek, mevrouw A. Noord-
hoek Hegt ontwierp de decors.
Zaterdag 19 april, Minerva, 20.15 uur:
Onder auspiciën van de Heemsteedse
Kunstkring geeft de toneelgroep „Thea
ter" een voorstelling van „Ines de Cas
tro" van Henry de Montherlant, onder
regie van Elise Hoomans. Ellen Vogel
vertolkt de titelrol. Verder: Richard
Flink en Hans Culemans. De decors
werden door Johan Greter ontworpen.
Zondag 20 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
De Haagse Comedie geeft een voorstel
ling van „Toontje heeft een paard ge
tekend" van Lesley Storm. Cees Laseur
regisseerde het stuk ter gelegenheid van
het afscheid van Fie Carelsen en speelt
een van de hoofdrollen. Andere mede
werkenden aan dit stuk zijn: Elisabeth
Andersen, Maria de Booy, Luc Lutz en
Camille de Vries.
Dinsdag 22 april, Rembrandt theater. 12.40-
13.20 uur: Pauzetheater: Veertig minuten
ABC-cabaret onder leiding van Corrie
Vonk.
Woensdag 23 april, Stadsschouwburg, 20
uur: Het Nieuw Nederlands Toneelge
zelschap geeft een abonnementsvoorstel
ling van „Bernadine" van Mary Chase,
in bewerking en onder regie van Gerard
Rekers. Medewerkenden aan dit stuk
zijn onder meer: Andrea Domburg, Ger
Smit, Frans Vasen, Jurg Molenaar en
Betsy Smeets.
Donderdag 24 april, Stadsschouwburg, 20
uur: Nogmaals geeft het Nieuw Neder
lands Toneelgezelschap een abonne-
mentsvoorsteling van „Bernadine" van
Mary Chase onder regie van Gerard
Rekers. We^nand Grijzen ontwierp de
decors.
Vrijdag 25 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Toneelgroep „Theater" met „Omzien en
wrok" van John Osborne, in de ver
taling van Anty Westerling en onder
regie van Robert de Vries. De hoofd
rollen worden vervuld door Kees Brusse,
Bernard Droog en Anne-Marie Hey-
ligers.
Zaterdag 26 april, Stadsschouwburg, 20
uur: „De Boomgaard" van Robert Bolts
wordt opgevoerd door Het Rotterdams
Toneel, onder regie van Jan Teulings,
die tevens een van de rollen speelt. An
dere medewerkenden aan dit stuk zijn:
Enny Meunier, Hans Kaart en Manfred
de Graaf.
Zondag 27 april, Stadsschouwburg, 20 uur:
Nogmaals geeft Het Rotterdams Toneel
een uitvoering van „De Boomgaard" van
Robert Bolts, onder regie van Jan Teu
lings, met behalve de bovengenoemden
onder anderen: Ina van Faassen, Ria
Vroomen en Wim Grelinger.
Maandag 21 april, Concertgebouw, 20 uur:
Het r.k. gemengd koor geeft onder lei
ding van G. de Barbanson een concert.
Soliste zal de alt Gré Donker zijn. Het
programma vermeldt werken van Mo
zart, Mendelssohn en Flipse.
Dinsdag 22 april, Concertgebouw, 20.15
uur: Het Noordhollands Philharmonisch
Orkest geeft onder leiding van Henri
Arends het tweede concert in de Beet-
hovencyclus. Solist in dit concert is de
violist Ricardo Odnoposoff. Het pro
gramma luidt: Ouverture Leonore II,
Vioolconcert en zevende Symfonie.
Woensdag 23 april, Concertgebouw, 20 uur:
Het Haarlems Christelijk Mannenkoor
geeft een operaconcert met medewer
king van de coloratuursopraan Hanna
Weyne, de bariton Bernard Kruisen, de
meisjeskoren Juliana en Jubilate, uit
Den Haag en de pianisten mejuffrouw
Berthe Davelaar en Jopie Noordijk-
Hoog. Er zullen onder meer fragmenten
gezongen worden uit de opera's De To
verfluit, De Parelvissers, De Vliegende
Hollander en Een Midzomernachtdroom.
Donderdag 24 april. Studio-theater, 12.40-
13.20 uur: Pauzetheater: Gedurende
veertig minuten grammofoonplatencon-
cert, met toelichting van de heer Jacques
Moolenijzer.
Donderdag 24 april, Grote Kerk, 1516 u.:
Orgelbespeling door Piet Kee. Het pro-
De jonge bariton Bernard Kruysen,
geboren te Montreux, in Frankrijk op
gevoed, leerling van het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag, werkt
als solist mee aan het operaconcert dal
op 23 april door Haarlems Christelijk
Mannenkoor wordt gegeven. Naar aan
leiding van zijn optreden bij een uit
wisselingsconcert met het Conservato
rium in Brussel verwierf hij bijzonder
lovende besprekingen in de Belgische
pers.
gramma vermeldt werken van Couperin,
Bach, Franck en Pasquini.
Vrijdag 25 april, Concertgebouw, 20.15 uur:
In de tweede avond van de vocale cyclus
treedt de alt Annie Hermes op, aan de
vleugel begeleid door Felix de Nobel.
Op het programma staan werken van
Schubert, Wolf, Duparc, Mul en Rönt
gen vermeld.
'alerdag 19 april, St. Ravo, 20 uur: De
Friese toneelvereniging „Gysbert Ja-
picx" geeft een opvoering van „Amor
op Amelón" van A. Meester de Vries.
Zaterdag 19 april, hotel Landbouw (Hoofd
dorp) 20 uur: De toneelvereniging „Ge
zellig samenzijn" met: „Je kunt het
niet kopen" van Maarten van Vught.
Maandag 21 april, Stadsschouwburg, 20
uur: Het operettegezelschap „Diogé"
geeft een voorstelling van „Duizend en
één nacht" met muziek van Johan
Strauss. Deze opvoering heeft nogmaals
op dinsdag 22 april plaats.
Zaterdag 26 april, „Hotel de Leeuwerik",
20 uur: De toneelgroep „Raffi" onder
leiding van de heer Jacq. van Wesep,
met „Klokslag negen" van Jack Popple-
well.
GELOOF EN WETENSCHAP
Maandag 21 april, Brinkmann, 20 uur:
Elise van GasterenMenagé Challa
spreekt over: „Spanje en Mexico". De
gitarist Pieter van der Staak zal het
programma met muziek opluisteren.
Tengevolge van een wijziging op last van
de directie van de Nedeidandse Opera
is de aanvangstijd van de opvoering van
„Don Carlos" voor leden van „Geloof en
Wetenschap" op zondag 20 april ver
anderd in 1.30 uur.
ANDERE BIJEENKOMSTEN
Zondag 20 april, Gebouw Vrqz. Hervorm
den, Jacobstraat 6: Anton Marco, de
vroegere Amerikaanse operazanger,
zingt in een Evangelisatie-samenkomst
onder leiding van de Canadese predi
kant, Rev. George Brucks met medewer
king van de evangelisten J. Kits en A.
A. Esmeyer. De zanger wordt begeleid
door Hans van der Steen.
Dinsdag 22 april, Brinkmann, 20 uur: Voor
de Studievereniging voor Psychical Re
search spreekt pater J. D. A. M. de Neyn
van Hoogwerff over: „De x-esultaten van
de klokproeven in de S.P.R."
Woensdag 23 april, Concertgebouw, 20 u.:
De Koninklijke vex-eniging „Oost en
West" houdt een bijeenkomst, waarop
enkele leerzame films vertoond zullen
woi'den.
Woensdag 23 april, Minerva, 19.30 uur:
Leerlingen van het Marnixlyceum geven
hun jaarlijkse toneelavond.
Woensdag 23 april, Minerva, 19.30 uur:
leerlingen van het Marnixlyceum geven
hun jaai'lijkse toneelavond.
Donderdag 24 april, Restaurant Lion d'Or,
20 uur: Het N.V.V. te Haarlem houdt
een cursusavond, waarbij de heer A. van
Biemen zal spreken over: „Menselijke
verhoudingen in de bedrijven".
Donderdag 24 april, gebouw Theosofia,
Nassauplein 8: Voor de Theosofische ver.
eniging spreekt ir. A. J. H. van Leeu
wen over: „Waai-om de dood in ons be
wustzijn is gekomen". Deze lezing zal op
vrijdag 25 april herhaald worden.
Donderdag 24 april, restaurant Boeken-
roode: Voor het Comité „Levensvx-agen"
zal de heer D. van der Meulen een lezing
houden over het onderwerp: „Jezus en
Mohammed".
Donderdag 24 april, Concertgebouw, 10.30
17.30 uur: Algemene hoofdbestuurs
vergadering van de Vereniging voor
Huisvrouwen, waarbij om vier uur
mejuffrouw M. Macintosh zal spreken
over: „De verhouding tussen ouderen en
jongeren".
FILMVOORSTELLINGEN
Rembrandt, zondag 20 april, 11 uur: Nog
maals een voorstelling van „In het
jachtgebied der haaien".
Lido, zondag 20 april, 11 uur: Een voor
stelling van „In de rimboe van Austra
lië". en zaterdag 23-30 uur: Nachtvoox--
stelling van „Blackboard jungle", 18 ir.
Studio, elke ochtend, 10, 11 en 12 uur: Een
kleurenreportage van de reis van H.K.H.
Prinses Bea'trix naar de West.
Cinema Palace, donderdag 24 april, 19 en
21.15 uur: „Hoffmanns vertellingen",
14 jaar.
Cruquiusmuseum: Historische stoomma
chines en grote maquette van Nederland
met waterstanden en' overzicht over
stromingen februari 1953. Geopend dage
lijks van 9—12.30 en van 13.30—16 uur.
Woonhuis Jacobus van Looy: Geopend
donderdag van 10— 12.30 uur en van 13.30
17 uur en zondag van 14—17 uur.
Frans Halsmuseum: Permanente tentoon
stelling van werken uit de Haarlemse
School van de zestiende eeuw tot heden.
Onder meer de meesterwerken van
Frans Hals. Het museum is geopend op
wei'kdagen van 1017 en op zon- en
feestdagen van 1317 uur. Tot 18 mei
een avondopenstelling, waax-bij interieur,
binnenhof en stijlkamers vex-licht en
vex-sierd ziin. Het geheel wordt opgeluis
terd met oude muziek. Dagelijks geopend
van 20.3022.30 uur.
Teylermuseum: Schilderijen uit de negen
tiende en 'wintigste eruw Tekeningen
uit de Hollandse. Italiaanse en Franse
school van de zestiende tot de twintigste
eeuw. Fossielen, mineralen, natuurkun
dige insti-umenten Geopend iedere werk-
dag behalve maandag, van 11—15 uur.
De eei'ste zondag van elke maand van
1315 uur.
Bisschoppelijk museum. Jansstraat 78
Middeleeuwse en latere schilderijen,
sculpturen, pax-amenten, kantwerk, hand
schriften en munten. Geopend op werk
dagen behalve maandag van 1017 uur,
des zondags van 13—16 uur.
Het Huis van Looy: Een tentoonstelling
van werken van leden van het genoot
schap „Kunst Zii Ons Doel". Een ere-
zaal werd ingex-icht met werken van
jhr. F. Toding van Berkhout ter ge
legenheid van zijn 75ste verjaardag. Ge
opend op werkdagen van 1012.30 en
van 13.3017 uur. Zondags van 1417
uur; van 19 april tot 18 mei.
Vleeshal: Internationaal Poppentheater
Jan Nelissen van 20.3021.30 uur tot
19 april.
Door de Stadsbibliotheek zijn de volgende boe
ken aangeschaft.
Romans: Caldwell, Nooit gewonnen, nooit ver
loren, dl. 1: Claes, Studentenkosthuis „Bij Fien
Janssens": Defresne, Het gehucht; Hackett, Reu
zen van karton; Eennart. De ogen van Roosje;
van Osstrom, Agatha Mwana Kajikoe; Langgasscv,
Markische Argonautenfahrt; Müthel, Fiir dich
blüht kein Baum; Lewis, The volcanoes above us;
Pulvertaft, The thing desired; Bloch-Michel, La
fuite en Egypte; Silone, II segreto di Luca.
Populair wetenschappelijke boeken: Baden, De
mens en zijn geluk; Banning, Moderne maatschap-
pijproblemen, dl. 2; Forrest, Interpol; van Gelder
en van Praag, Grondslagen van de handenarbeid;
Freudenthal, Waarschijnlijkheid en statistiek;
Colenbrander, De weg van het zien; Sternield,
Ruimtevaart; van Praag, Spelenderwijs Spaans;
Bomans. Op het vinkentouw; Platte Plastik;
Vestdijk, Keurtroepen van Euterpe: Visser, 'n
Fles Chianti, een ABC over zonnig Italië; Sluy-
ser, Voordat ik het vergeet.
ADVERTENTIE
Dit is het geheim waarom al wat jong is en zich jong voelt, onweerstaanbaar
aangetrokken wordt door dit fleurige blad met zijn hartverwarmende gezelligheid.
Let de komende weken eens extra goed op
MARGRIET met haar verrassende inhoud! Alléén
MARGRIET kan zóveel bieden, want- MARGRIET
is verreweg het grootste blad van Nederland.
IS®*®3!
Zoals men weet zijn de gemeentelijke
orgelconcerten in de Grote Kerk te Haar
lem weer begonnen. Deze maand hebben
zij alleen plaats op donderdagmiddag van
drie tot vier, van mei af bovendien ook op
de dinsdagavond, van acht tot negen.
Gistex-en was het Piet Kee, die met smaak
en kunstvaardigheid het machtige oi-gel
van Christiaan Müller bespeelde en daar
bij een paar kax-akteristieke timbres te pas
bracht, die veroordeeld zijn om uit het
instrument verwijderd te worden, omdat
zij niet oorspronkelijk tot de dispositie be-
hooi-d hebben. Wij zullen ze even node mis
sen als wij van harte de terugkeer zullen
begroeten van de registers, die indertijd
plaats moesten maken voor hun plaatsing.
Want niet wat er ingebracht is, maar wat
er uit verwijderd werd, heeft het orgel
destijds verarmd.
Piet Kee begon zijn bespeling met een
in klare tinten gehouden Preludium en
Fuga van Vincent Lübeck, waarna een
Fantasie van Pachelbel ons de relatie tus
sen muziek voor orgel en clavecimbel ter
overweging kon geven. Piet Kee bleek de
kunst te verstaan een strenge compositie
van Anthonie van Noordt Variaties over
Psalm 116 aantrekkelijk te vex-klanken.
Daarna hebben wij een tot inkeer nodigen
de fi-aaie interpretatie van een „Toccata"
van Frescobaldi gehooi'd. Wat onder deze
titel in de loop der tijden een soort „Moto
perpetuo" geworden is, heeft niet altijd
dit karakter gehad. Zo is de „Toccata"
van Frescobaldi een contemplatief speel
stuk, dat niet op virtuoos vertoon, maar
op innige expressie ingesteld is.
Met Bach's feestelijk klare Prelude en
Fuga in C (II, 1) haalde Piet Kee ons üit
die stille, mysterieuze mijmei-ing. Hij liet
Nadat het Bedrijfspensioenfonds voor
het Bloembollenbedx-ijf in 1930 was opge
richt, werd het twee jaar later onderge-
bi-acht in het gebouw van de Katholieke
Landai'beidersbond St. Deus Dedit aan de
Zaanenstx-aat in Haarlem. De groei van
het fonds maakte het noodzakelijk, dat
een eigen gebouw in gebx-uik werd geno
men. Het kantoor verhuisde daai'om naar
Frans Halsplein 5. Het nieuwe kantoor is
een dezer dagen in gebx-uik genomen. Gis
termiddag kregen vertegenwoordigers
van werkgevers- en werknemersorgani
saties, alsmede andex-e genodigden
ondermeer was de Haarlemse wethouder
W. F. Happé aanwezig gelegenheid het
nieuwe kantoor te bezichtigen.
Het pand is ingrijpend verbouwd en ge
heel in moderne stijl aangekleed en inge
richt. Het interieur vertoont een rijke
schakering van kleuren, die tot een smaak
vol geheel zijn gegroepeerd. Het geheel
is doelmatig ingedeeld. Op de mui-en in
de hall is een mozaïek van gekleurde
steentjes aangebx-acht.
Op de benedenvex-dieping zijn de boek
houding en de afdeling pensioenen onder-
gebx-acht. Op de eerste verdieping vindt
men de afdeling premie-inning en beleg
gingen.
De voorzitter van het fonds, de heer
Tom van Waveren, heeft voor de inrich
ting zijn adviezen gegeven. Na de bezich
tiging heeft hij in café-restaurant „Bol
werk" op de van hem bekende spranke
lende wijze over de ingebruikneming van
het nieuwe pand gesproken en daarbij ge
memoreerd, dat wijlen de heer A. J. Loer-
akicer 28 jaar geleden in een zoldei-kamer
in de Billitonstraat in Oud-Schoten het ini
tiatief tot instelling van het fonds nam.
De heer Van Waveren dankte de Katho
lieke Landarbeidersbond, die 26 jaar aan
het bedx'ijfspensioenfonds onderdak heeft
verleend.
De heer C. J. van de Ploeg, voorzitter
van „St. Deus Dedit", zei dat zijn bond
steeds met plezier huisvesting aan het
fonds had verleend. Hij achtte aan de
groei van het bedrijfspensioenfonds nog
geen eind gekomen. „Ook met de voorzie
ningen zijn we nog niet aan het eindpunt".
Tenslotte bood hij de heer Van Waveren
voor het nieuwe gebouw een ets aan.
ons dit werk horen in een magistrale ver
tolking. Vier koraalbewerkingen van Max
Reger boeiden daarna door treffende con
trastwerking en passende registratie. Ten
slotte was het een aangename verrassing
kennis te maken met een Partita over het
Paaslied „Christus is opgestanden" van
Willem Vogel, van welke variatiecyclus
de onderdelen stuk voor stuk zeer interes
sant zijn. Zij geven de interpreet heel wat
kansen om zijn registratiekunst te tonen
en geleidelijk breidt zich in het werk het
harmonisch besef opmerkelijk uit. Naar
het slot toe laat het virtuoze karakter zich
sterk gelden. Piet Kee zorgde met de com
positie van Willem Vogel v.oor een bril
jant besluit van zijn donderdagmiddag
concert.
os. de Klerk
In Culemborg heeft een vrouw een zoon
tje van twintig maanden in een teil met
kokend water gehouden. De kleine kreeg
ernstige brandwonden aan het onder
lichaam en is later in een ziekenhuis over
leden.
De moeder had het kind zelf naar het
ziekenhuis gebracht en gezegd, dat het van
een tafel in de teil was gevallen. Daar in
dat geval het kind brandwonden over het
gehele lichaam gekregen zou hebben, werd
deze verklaring van de moeder niet erg ge
loofwaardig geacht. De politie werd in de
zaak gemengd en bij haar verhoor beken
de de vrouw, dat zij door huwelijksmoei
lijkheden tot haar daad was gekomen.
•- Het echtpaar heeft 'nog een kindje van
vier maanden.
Gisteren is aan minister-president di.
Drees het eerste certificaat voor het Ne
derlandse woud in Israel overhandigd.
Daarbij waren aanwezig de heren J. Elzas,
voorzitter van de stichting Joods Natio
naal Fonds, J. G. Bolle, algemeen commis
saris voor Nederland van deze stichting,
en S. Broekman, voorzitter van het comité
tot viering van het tienjarig bestaan van
Israel in Nederland.
Bij de overhandiging van het certificaat
sprak de heer Elzas de hoop uit dat dr.
Drees aanwezig zou zijn bij de eerste boom
planting voor dit Nederlandse woud, waar
voor thans uit alle kringen der Nederlandse
samenleving als blijk van sympathie met
de jonge staat Israel giften worden ont
vangen.
Dr. Drees zegde dank voor dit eerste
certificaat en bood de voorzitter van de
stichting Joods Nationaal Fonds een bij
drage aan voor de aankoop van een boom
voor het Nederlandse woud in Israel. Dr.
Drees hield een kort toespraakje waarin
hij wees op de bewondering die hij heeft
voor hetgeen in Isi-ael wordt verricht, een
bewondering die door het gehele Neder
landse volk wordt gedeeld. Het medeleven
met de nieuwe staat is in ons land zeer
sterk, zo zeide hij. omdat het Joodse volks
deel een wezenlijk element is geweest in
ons leven. Dr Drees hoopte dat het hem
gegeven zou zijn aanwezig te zijn bij het
planten van de eerste bomen voor het woud
dat daar zal verrijzen in het Adulangebied
nabij Jeruzalem.
Stoffelijk overschot van machinist
in het ruim gevonden
De baggermolen „Eureka V" uit Slie-
di-echt, die maandagmiddag in de mond
van de vluchthaven te Zijpe kapseisde en
zonk, is gisteren door een drijvende bok
gelicht. Het stoffelijk overschot van de
omgekomen machinist, de 64-jarige M. J.
van den Boom, werd in het ruim aange
troffen.
Geopend te Enschede
De commissaris der Koningin in de pro
vincie Overijsel, ir. J. B. G. M. ridder de
van der Schueren, heeft de uitgebreid tech
nische textielschool te Enschede in ge
bruik gesteld. Deze school die enig is in
ons land, geeft een opleiding voor het mid
denkader in de textielindustrie.
De school, die met de modernste werk
tuigen, zowel op het gebied der weverij
als spinnerij, is uitgerust, is ingericht in
een moderne, ruime fabriekshal. De school
beschikt over een laboratorium, een af
deling bakwerkerij en drie theorieloka
len. De opleiding duurt twee jaar, waar
na een jaar in de praktijk van de textiel
industrie wordt doorgebracht. Behalve
aan de technische vakken zal aandacht
worden geschonken aan het personeelsbe
leid. De behoefte aan dit onderwijs-insti-
tuut, dat staat tussen de lagere textielvak-
school en de hogere textielschool, is vijf
jaar geleden in de praktijk naar voren
gekomen.
DAT HET DE SPEELFILMINDUSTRIE
nog altijd mankeert aan voor de film ge
schikte stof demonstreert ze vaker dan ons
lief is. Toneel en literatuur zijn de grote
leveranciers van onderwei-pen, die maar
al te dikwijls in de filmbewerking hun
afkomst niet verloochenen. Soms moet men
tot de bevinding komen, dat onderwerpen,
'die het in de roman of op het toneel goed
doen, voor de film totaal mislukken. Zij
vragen een geëigende vorm. Wanneer dat
de filmvorm niet is, kan de filmmaker er
beter met zijn handen afblijven. Het zou
de moeite lonen de relatie na te gaan, die
er bestaat tussen een onderwerp en zijn
wezen bepalende vorm. Uit de affiniteit
en de mate van perfectie, waarin het zich
openbaart, zal men af kunnen leiden, dat
zijn uitdrukkingsvorm eigenlijk al bepaald
werd bij het ontstaan in de scheppende
geest.
Zo zou men het kunnen verklaren waar
om zo weinig romans bevredigend in film
woi-den „vertaald", waarom zij als film
nooit hun oorspronkelijke gedaante doen
vergeten, die inhaerent aan hun aard
is. De film vraagt een eigen ontstaan, een
eigen denkwijze, een eigen verbeelding.
De film vraagt even veel oorspx-onkelijk-
heid als roman en toneel. De vraag echter
naar speelfilms die overwegend in-
dustrieprodukten zijn bederft de moge
lijkheid van de ontwikkeling ener auto
nome filmkunst. Men levert films aan de
lo'pende band.
De theaters moeten gevuld wor
den, de studio's van werk voorzien. Al
lerlei factoren spannen samen om het de
filmkunst moeilijk te maken zichzelf te
zijn. Alleen op het terrein van de docu
mentaire heerst een rijk en vruchtbaar
leven.
IK MOEST HIERAAN DENKEN nadat ik
een voorstelling had bijgewoond van de
Franse film „Huis clos", vervaardigd naar
het toneelstuk van Sartre. Sterk spreekt
hier het verschil tussen film en toneel, het
verschil in vormgeving, in inhoud bepa
lende vorm. Wat op het toneel alleen al
werking krijgt door de dimensie, welke
wij met diepte aanduiden, is ten enenmale
afwezig bij de film, die de diepte hoog
stens kan suggei'eren. Een tweede factor
is de tijd. Op het toneel heerst het nu,
het momentane, het ogenblikkelijke. De
film is vex-leden tijd, het gebeui'de, het
vastgelegde. Diepte en tijd worden even
wel overwonnen door de beweging, die
de kracht heeft ons de dingen te doen
ei-vax-en als nu gebeurende en r-uimtelijk
wei-kende. Het is de beweging van het
beeld en de beweging in het beeld, die
deze suggestie oproepen. Wanneer echter
die beweging niet voortkom.t uit de inner
lijke bewogenheid van de maker roept zij
ook niet in ons op wat hij beoogt. En dat
is het geval met Huis Clos, dat in de film-
vei-sie geen enkele maal de beklemming
geeft van een ontmoeting met de grote
vragen van leven en dood.
Het gevoel voor ruimte en tijd spreekt
nergens zo sterk aan als bij de ontmoeting
met wat ligt achter dit leven, het hierna
maals, de dood. Is het dan ook toevallig,
dat Sax-tx-e van „Huis Clos" een toneelstuk
maakte? En nu de film. In de filmbe
werking van Huis Clos ziet men in de
Een scène uit de film „Huis Clos".
aanvang een aantal mensen een lift be-
tx-eden, waarmee zij in snelle vaart omlaag
worden gevoerd. Het merkwaardige echter
is, dat men helemaal niet de indruk krijgt
dat ze omlaag gaan. Men denkt juist naar
omhoog. Ze blijken terechtgekomen in wat
Sartre schetst als de hel. Ze komen in een
kamer, waarin slechts één venster is. Men
ziet achter dit venster de nevelen kolkend
voorbijzwieren. Weer ervaax-t men dit ver
blijf als bovenaards. Dat zijn slechts twee
dingen in de film, die al meteen haar
zwakheid blootleggen. Ze suggereert ver
keert. Ze probeert met haar middelen te
doen wat het toneel niet kan en ze
gebruikt die middelen onjuist. Later blijkt
het venster in de kamer uitzicht te bieden
op het doen en laten van de nabestaanden
der tot de hel vei'doemden, die vrienden
en vex-wanten zien verschijnen op het
moment, dat deze aan de gestorvenen
denken. Dat is indrukwekkend zolang het
venster zelf in het beeld blijft. Maar om
dat de film de mogelijkheid heeft de
grenzen te overschrijden laat ze het venster
al gauw dienen als filmdoek en weg is de
illusie. We verlaten immers de hel en
nemen afstand van de ongelukkigen. Al
weer een misgreep dus van de film, die
het toneel probeert te overtreffen met
de filmvorm en vergeet dat de kracht
van het toneelstuk ook hierin schuilt dat
het gebonden blijft aan een en dezelfde
plaats, die het niet kan verlaten tenzij bij
changement van het décor. Op zulke mo
menten beseft men hoezeer de geëigende
vorm van het toneel door de film wordt
misverstaan en hoe arm de film is, wan
neer ze het toneel met haar middelen
tracht te overtroeven zonder het begrip
voor de eigen aard van de middelen. Ook
het slot van Huis Clos doet dat nog eens
ervaren. Met grote snelheid vex-wijdert de
camera zich dan van de hellekamer en
laat haar onder zich, terwijl de dramatis
personae vechten en twisten. De uitwer
king is bepaald komisch. De aanblik wordt
ridicuul door de snelheid waarmee het
tafereel aan ons oog wordt onttrokken.
De gesignaleerde misgrepen had de re-
gisseuze van „Huis Clos", Jacqueline Aubry,
nooit mogen tolei-ex-en. Toch heeft de film
nog inzoverre waarde als men er in ge
confronteerd wordt met een probleem, dat
goed is om te overdenken. Natuurlijk is
dat meer de kracht van Sartres probleem
stelling dan van de film zelf, die het
origineel het toneelstuk niét kan
evenaren. Er komt zeker intelligentie aan
te pas. Het vak der filmmakerij wordt in
Frankrijk serieus beoefend. Maar een ver
keerd toegepaste intelligentie is niet wat
men verlangt. En dat constateert men dan
met spijt.
Wat is het verschil tussen een scooter,
een autoscooter en een auto? Deze vx-aag
was actueel voor het Delftse kantonge
recht, waar een Haagse loodgieter zich te
verantwoorden had omdat hij had gereden
met een autoscooter zonder in het bezit te
zijn van een rijbewijs voor auto's. De
verdachte toonde een folder van de firma,
welke de autoscooters verkoopt. Hierin
wordt gezegd, dat men deze voertuigen
mag besturen als men in het bezit is van
het rijbewijs voor een motorfiets.
De kantonrechter dacht er anders over.
Hij bekeek de afbeelding en zei: „Er zit
ten vier wielen onder, dus is het een auto".
De verdachte had echter inlichtingen in
gewonnen bij de Haagse verkeerspolitie.
Die had verteld, dat het ging om de wiel-
omtrek. Deze bepaalde of men met een
scooter of een auto te doen had.
„Dat is een geheel nieuwe opvatting",
vond de kantonrechter. Hij besloot daar
om de zaak voor onbepaalde tijd aan te
houden om een technisch rapport van de
verkeerspolitie te kunnen inwinnen.
