„Ernstige fouten in financiering van de overheid oorzaak der over besteding" BPM staakt werkzaamheden in en om Balikpapan na tweede bombardement HET WEER MORRIS» OPRECHTE HAARLEMSCHECOURANT Mikojans bezoek was volgens Bonn „teleurstellend" Inflatoire ontwikkeling nu ten einde Morgen vieren wij Koninginnedag PRESIDENT NEDERLANDSCHE BANK: Voorjaarszon Zonnige perioden „Nederland kan deel hebben aan grotere welvaart Operaties van de r eb ellenluchtmacht GAAT U VERHUIZEN? Het woord is aan.. Vijftig miljoen voor melkveehouders Deblokkering een jaar vervroegd Lancering kunstmaan in V.S. mislukt De strijd op Sumatra Sawahlunto bezet 72e JAARGANG No 246 DINSDAG 29 APRIL 1958 303e JAARGANG No 94 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze financiële medewerker) In het jaarverslag van de Nederlandsche Bank herinnert de president er aan dat de over-investering, de klassieke beleids fout die de conjunctuuroverspanning pleegt te kenmerken, dit maal overwegend in de publieke sector werd begaan, waar de zonde van het onvoorzichtig beleid niet, zoals in het bedrijfs leven, wordt gevolgd door de straf van het faillissement. Vooral de gemeenten hebben zich aan het investeren boven de grens der beschikbare besparingen schuldig gemaakt. Zy verhoogden haar bruto-investeringsuitgaven, ondanks de erken de noodzaak van de bestedingsbeperking ten opzichte van 1956 nog met 20 percent en haar uitgaven voor de woningbouw zelfs met 46 percent zonder voor die uitgaven over dekkingsmiddelen op vaste termijn te kunnen beschikken. Toen in het derde kwartaal een deel van de vlottende middelen werd opgevraagd en verdere plaatsing daarvan niet mogelijk bleek, zouden de gemeenten haar betalingen hebben moeten staken als het ryk niet met een liquiditeitskrediet aan de Bank voor Nederlandsche Gemeenten ware ingesprongen. Ook in de particuliere sector hebben zich ongetwijfeld investeringsdisposities voorgedaan, welke op het beschikbaar komen der duurzame financierings middelen vooruitliepen, maar niet in ernstige mate. De presi dent herinnert vervolgens aan de valutacrisis, welke in het der de kwartaal optrad, die een vlucht uit de gulden veroorzaakte en de Nederlandsche Bank in vier weken tyds bijna 600 mil joen van haar reserves deed verliezen. De tegenactie van de centrale bank (discontoverhoging), de invloed der bestedings beperking en de begroting voor 1958, die een evenwicht in uit zicht stelde zonder een beroep op de kapitaalmarkt en waarby bovendien de last van de financiering der woningwetwoningen van de gemeenten werd afgewenteld, droegen alle by tot het vertrouwen dat aan de binnenlandse inflatoire ontwikkeling een einde zou komen. Zo ging haast opgemerkt het einde van de onrust op valutagebied over in een lichte recessie, welke tegen het eind van 1957 een zekere ongerustheid deed ontstaan over het toekomstige conjunctuurverloop. Na de in 1957 gevoerde loonpolitiek en het tekort op de betalingsbalans te hebben gereleveerd, stelt de president vast, dat de geneigdheid tot expansie tegen het eind van 1957 een ongekend laag niveau be reikte, waarschijnlijk vooral door de reeds ver voortgeschreden relatieve achteruit gang van de liquiditeit der gezinnen en bedrijven. De maatregelen van de bank, waaronder ook de druk op de krediet expansie, bleven niet zonder gevolg; in het laatste kwartaal van 1957 viel zelfs voor het eerst sinds jaren een kleine ver mindering van de totale kredietverlening te constateren. Na oktober volgde een zekere kentering, die in de eerste maan den van 1958 in een duidelijke daling van de rentestand overging. Rentegamma geen waarborg De belangrijke vraag, welke thans velen bezig houdt, namelijk waar de rentestand op lange termijn zijn evenwichtsniveau straks zal hervinden, valt naar de pre sident in zijn betoog verder opmerkt niet te voorspellen. Zeker is dat dit niveau lager zal kunnen zijn, naarmate de over heid er beter in slaagt de waardevastheid van het geld te handhaven en eveneens naarmate zij haar eigen aanspraken op de kapitaalmarkt weet te beperken. Een lage kapitaalrente is slechts te verwezen lijken bij vertrouwen in het geld en slechts een overheid, die de stabiliteit van de munt als volstrekte beleidsnorm aan vaardt, heeft het morele recht miljarden aan besparingen tegen een zo laag moge lijke rente tot zich te trekken. Het afge lopen jaar heeft duidelijk aangetoond, dat het rentegamma geen waarborg biedt tegen een rentestijging. Verderfelijke financieringswijze De rentegammavoorschriften zyn zinvol, indien zij inderdaad bedoelen de kapi- taalsvraag van de lagere overheid, maar dan ook haar investeringen, tegen te hou den zodra de particuliere vraag naar kapi taal de rente boven een zeker niveau doet stijgen. Zoals de voorschriften thans zyn gehandhaafd, hebben ze er toe geleid de lagere overheid aan te moedigen tot een verderfelijke wijze van financieren, waar mee tenslotte èn staatsfinanciën èn munt in gevaar zijn gebracht. De vraag of de werkloosheid en de deflatoire tendenties in binnen- en buitenland tot monetaire tegenmaatregelen moeten leiden, wordt door de president ontkennend beantwoord De terugslag in de bedrijvigheid, die met het voorlopige herstel van het interne evenwicht van de nationale huishouding is gepaard gegaan, draagt tot dusver geen ernstig karakter. Het terugvallen op een ietwat lagere graad van bedrijvigheid met een ruimere arbeidsreserve moet als een onscheidbaar onderdeel van het herstel proces worden aanvaard. ADVERTENTIE Blijf felle zomerhitte vóór en hoop reeds nu uw het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes Vex-wachting tot moi-genavond: Vannacht en morgenochtend op vele plaatsen mist of laaghan gende bewolking. Morgen over dag zonnige perioden. Zwakke wind. Iets hogere middagtempe ra turen. Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S Dit herstelproces vraagt thans om een zekere herziening van het patroon der na tionale produktie. Deze zal in mindere mate op de bevrediging van een over spannen binnenlandse vraag, maar meer dan tevoren op de export moeten zijn ge richt. In dit verband wordt gewezen op het belang van voldoende faciliteiten voor de exportfinanciering en de expoi-tkrediet- verzekering, waartoe ook de Nederlandse Bank hoopt bij te dragen. Toch moet tegen overdreven vex-wachtingen worden ge waarschuwd. Middelen voor de export financiering op de langere termijn zullen voor het grootste deel ontleend worden aan de kapitaalmarkt, die een begrensde capaciteit heeft en waar vele gegadigden zich verdringen. Onzekere toekomst Wat de toekomst betreft moet worden erkend aldus de president dat wij voor een periode van onzekerheid staan, onzekerheid enerzijds over de stabiliteit van het interne herstel, dat steeds be- di'eigd blijft zolang een hervatting van de inflatoire financiering door de lagere over heid zo gemakkelijk te verwezenlijken is, onzekerheid anderzijds over de internatio nale conjunctuur, waarvan Nederland voor zijn export zo afhankelijk is. Hoewel ook elders, met name in de V.S.. een terugslag op de conjuncturele over spanning is gevolgd, de daling van de grondstoffenprijzen een verminderde koop- ki'acht van de grondstoffenlanden mee brengt en de importvraag van die landen nadelig beïnvloedt, is er volgens de presi dentvan de Nederlandsche Bank geen reden tot pessimisme, omdat de Europese con junctuur ook thans een groot weerstands vermogen vertoont. Indien het bedrijfs leven van de noodzakelijke dynamische instelling doet blijken, zich niet verstart, maar lagere kosten ook laat leiden tot lagere prijzen, zal de vraagvermindering te ener plaatse snel blijken te worden ge compenseerd door de toeneming van reële koopkracht elders. Er is geen enkele reden om te verwach ten dat de trendmatige expansie van de wereldproduktie zou worden onderbroken; er liggen integendeel, in het bijzonder in Europa, nieuwe ontwikkelingsmogelykhe- den in het verschiet. Tenslotte releveert de px-esident in zijn algemene beschouwing twee voor ons land belangrijke gebeurtenissen, namelijk het conflict met Indonesië en de door het ver drag van Rome van 25 maart 1957 tot stand gebrachte Europese Economische Gemeenschap (E.E.G.). Met vertrouwen mag worden verwacht, dat de geleidelijke ontwikkeling van een nieuw Europees pro- duktiepatroon inderdaad een rationalisa tie met zich zal brengen, die de deel nemende landen een grotere welvaart zal verzekeren. Er kan geen twijfel aan be staan dat ons land, met zijn gunstige ver- keersligging en met zijn uitnemende so ciale verhoudingen, die zoveel kunnen bij dragen tot een wrijvingloze aanpassing aan de vele nieuwe omstandigheden, zijn aandeel in die grotere welvaart "zal weten te veroveren. 3OCCO00O3CCO0COCCO00 CCCCOCC'CCCCCCCOCCOCX Een recente, door M. C. Meyboom. gemaakte foto van Koningin Juliana, wier negenenveertigste verjaardag wij morgen vieren. OKXXXXXXOCOOCX2CCOCOOCOOCOOCOCCOOÜOC<XXX>OOCCOOOOCOX«XJCOCOCCOCCOOOCOX'3CCC053XyiTOCOCCOr»^COtCOXC XJCXXX5O0Ooocooc DJAKARTA (ANP) De raffinaderij van de n.v. Bataafsche Petroleum Maat schappij in Balikpapan Is tydelyk gesloten, na de luchtaanval, welke maandagmorgen op deze oliehaven werd uitgevoerd. Een woordvoerder der B.P.M. heeft medegedeeld, dat ook de werkzaamheden te velde voorlopig zijn gestaakt. Volgens UP overweegt de Britse regering een diplomatieke actie naar aanleiding van het bombarderen van twee Britse tankschepen in de haven van Balikpapan op Borneo. Een woordvoerder van het „Foreign Office" heeft medegedeeld dat slechts een voorlopig rapport over het bombardement is ontvangen en dat het ministerie op nadere inlichtingen wacht. Volgens een woordvoerder van de B.P.M te Djakarta is uit de eerste berichten van de bedrijfsleiding te Balikpapan, welke dinsdag werden ontvangen, gebleken dat de stad maandagmorgen vroeg door niet- geïdentificeerde vliegtuigen is aangevallen Hij heeft de aanval op de Engelse tank schepen ,,San Flaviano" en „Daronia" be vestigd. Onder de staf van het personeel dei- maatschappij hebben zich geen persoon lijke ongelukken voorgedaan. Van onze correspondent in West-Duitsland) Het oponthoud van de Russische vice- premier Mikojan in Oost-Berlyn, wordt in Bonn opgevat als een demonstratie, waaruit moet blijken, dat de Sovjet-Unie West- en Oost-Duitsland als gelijkwaar dig beschouwt. Mikojan zal vandaag met de Oostduitse regering een goederenover eenkomst, gelyk aan het vorige week ge tekende Westduits-Russische handelsver drag, bekrachtigen. Men neemt te Bonn aan, dat Mikojan de Oostduitse regering op de hoogte zal stellen van hetgeen met de Westduitse leiders is besproken. Giste ren had Mikojan reeds een onderhoud met de Oostduitse minister-president Grote- wohl en partijsecretaris UIbricht. Kerk en vrede Tc Bonn hoopt men dat Mikojan zijn belofte aan de Westduitse minister van Economische Zaken Erhard gestand zal doen. Zondag zei de Russische vice-pre mier tegen Erhard, dat de kerkelijke bin dingen in Duitsland niet vernietigd moe ten worden. Men heeft dit opgevat als een toezegging, dat Mikojan tussenbeide zal komen ten gunste van een verzachting van de druk op de Evangelische kerk in Oost-Duitsland. De Westduitse minister van Buiten landse Zaken heeft gezegd, dat het bezoek van Mikojan aan Bonn in feite teleurstel lend is geweest. We zijn geen stap verder gekomen, zo zei hij. Het bezoek aan Oost- Berlijn onderstreept nog eens, dat Moskou handhaving van de Duitse deling beter acht dan het streven naar de Duitse een heid. Mikojan heeft gistermorgen de Daimler Benz automobielfabrieken nabij Stuttgart bezocht. Daax-bij toonde hij, behalve voor autobussen, weinig technische belangstel ling. Des te meer ging zijn interesse uit naar de sociale vex-houdingen in dit grote bedrijf. Lonen, verhoudingen in het gezin, de rol van de bedrijfsraad, de kantine, hef menu, wasgelegenheden en dergelijke, daarover sprak de Russische minister bij voorkeur met vele ax-beidex's in deze fa briek. De begeleidende Russische journa listen kx-egen enige malen in antwoord op hun vx-aag naar fabriekswoningen van verscheidene jonge arbeiders te horen: ,,We wonen niet in fabriekswoningen, wij hebben ons eigen huis. In een vraaggesprek voor x-adio-Hessen pleitte Mikojan voor een Westduitse ten toonstelling op economisch gebied, in Mos kou, waardoor de Russische economen ver trouwd gemaakt kunnen worden met de resultaten van de Duitse economie. Een Russische delegatie zal zich in de bonds republiek op de hoogte stellen van de koopmogelijkheden, aldus Mikojan, die er de nadruk op legde dat het gesloten han delsverdrag ook grote politieke betekenis heeft. De raffinaderij is in Balikpapan gelegen, de olieterreinen liggen in de omgeving van de stad. De Nederlandse, Engeise en an- dei-e leden van de buitenlandse staf be staan, met inbegrip van de gezinsleden, uit ongeveer 500 personen. Het gehele perso neel in Oost-Borneo omvat 7.000 werk nemers. Door het B.P.M.-hoofdkantoor te Dja karta zal de heer H. Bridges, als gedele geerde van de algemeen hoofdvertegen woordiger, zo spoedig mogelijk naar Balik papan worden gezonden, om zich ter plaatse van de toestand op de hoogte te stellen. De Indonesische luchtmacht en an- dere betrokken autoriteiten hebben volle medewerking verleend voor 'net mogelijk maken van deze reis, die rn-:t een amfibie- vliegtuig van de maatschappij zul worden gemaakt. De algemeen vertegenwoordiger, clc hcex L. E. Astley-Bell, heeft over daze nange- egenheid contact opgenomen met ae In donesische regering. „Daronia" naar Singapore De Engelse tanker „Daronia", die bij Balikpapan onder vuur is geweest, vaart op het ogenblik naar Singapore Het :chip heeft twintig opvarenden van de zwaar- beschadigde „San Flaviano" aan boord, onder wie enkele gewonden. Dit is te Sin gapore medegedeeld door een woordvoer der van de Shell. De „Daronia" was in ballast naar Balik papan gevaren en was bezig olie in te In Zeeland staan de fruitbomen in vol le bloei. Een Zeeuwse temidden van de rijke bloem entooi. nemen voor Singapore, terwijl c!t ..San Flaviano" ruwe olie uit de Perzische Goli lag uit te laden, toen Balikpapan gebom bardeerd werd. De „Daronia" wordt zaterdag te Singa pore verwacht. Er is te Singapore nog weinig meer be kend na het eerste radiobericht: „San Flaviano gebombardeerd 07.20 plaatselijke tijd 28ste toen in baai voor anker. Schip brandt uit en verlaten. Gehele bemanning veilig, en gc-en ongevallen. Geer. documen ten gered. Gezagvoerder J. B. Bright" Nader is gemeld, dat de twee niet-ge- identificeei'de vliegtuigen gedurende een half uur met tussenpozen bommen 1 ebben uitgeworpen. Radio-Ambon heeft maandagavond ge meld dat de stad Ambon door een onbe kend vliegt..ig zondagochtend is gebom bardeerd. Het bombardement duurde ruim een half uur en was gericht op het vlieg veld Pattimoeria en verscheidene doelen in de stad. Volgens het dagblad „Merdeka" in Dja karta zijn als gevolg van de luchtaanval die de vorige week door vliegtuigen van de opstandelingen op Ternate is geoaan. in de haven gemeerde sleepboten begena digd. De „Bakaba" en ..Angga" van de In- donische gouvernementsmarine kregen treffers. Het eeuwenoude fort op het eiland bleef ongedeerd. Volgens eerdere bekendmakingen, zijn in de laatste weken het vliegveld van Ma kassar in Zuid-Celebes, Morotai èn h.'lra- heira in de Noord-Molukken. en A moon het hoofdeiland van de Zuid-Molukken door vliegtuigen van de opstandelingen aangevallen. In Medan zijn luchtafweeroefeningen gehouden, aldus heeft de radio van deze stad medegedeeld. Het vliegveld is voor bereid op mogelijke luchtaanvallen. Premie oorlogsrisico In internationale scheepvaartkringen in Djakarta verwacht men, dat spo nig eer, verhoging van de prerrue voor oorlngsrisi- co voor schepen die havens m het ooste lijk deel van Indonesië aandoe zal wor den bekendgemaakt, zulks m verband met de luchtaanvallen on .le haven van Balik papan. Men meent da„ de hoogte der ver zekeringspremies afhankelijk is van de vaarroute en of door schepen havens als Makassar. Balikpapan en Ambon zullen worden aangelopen. Men weet evenwel nog niet of ook Surabaja. de tweede haven van Indonesië, tot de gevax-enzone zal worden gerekend. ADVERTENTIE Wij garanderen u een goede verhuizing, uitgevoerd door vakkundig personeel. Vraag eens inlichtingen. F. DAMIAANS EN ZN. Zijlvest 41 - Haarlem Tel. 12456-14155-52514 Emerson: De enige beloning der deugd is de deugd zelf. Ruim vijftig miljoen gulden zal binnen kort uit 's rijks kas aan de melkveehou ders worden uitgekeerd. De regering heeft tot deze stap besloten als gevolg van de slechte prijsontwikkeling bij de afzet van zuivelprodukten, die tot een belangrijk ge daalde opbrengst van de melk heeft geleid. Naar het ministerie van Landbouw, Vis serij en Voedselvoorziening mededeelt, lag het sedert december 1957 in de bedoe ling de geblokkeerde gelden van de door berekening der verhoogde eigenaarslas- ten in de garantieprijs voor de melk in het begin van 1959 uit te betalen. De nieu we situatie, die tot daling van de opbrengst van de melk leidt, noopt enerzijds tot be spoediging van de uitkering der gelden aan de rechthebbenden, tei'wijl verbete ring van de kaspositie van het rijk ander zijds thans de mogelijkheid heeft gescha pen tot uitbetaling van het geblokkeerde aandeel in de melkprijsgarantie 1956- 1957. Daarnaast zal minister Vondeling nagaan, of in de loop van het melkprijs jaar november 1957 november 1958 een gedeeltelijke nabetaling van de gelden der melkprijsgarantie voor dit jaar kan wor den gedaan, als de stand van 's rijks finan ciën dat toelaat. CAPE CANAVERAL, (AFP/Reuter) Een poging van de Amerikaanse marine om met behulp van een drietrapsraket van het type Vanguard een volledig met instrumenten uitgeruste kunstmaan van vijftig centimeter middellijn in een baan om de aarde te brengen, is mislukt. Nog geen half uur nadat de raket van het proefterrein te Cape Canaveral in Flo rida was afgeschoten, maakte de marine te Washington bekend, dat de derde trap van de raket niet had gewerkt en dat daar door niet de vereiste snelheid was bereikt om de kunstmaan in haar b^an te brengen. In de officiële verklaring werd gezegd, dat men uit de lancering toch gegevens heeft verkregen, welke nuttig kunnen zijn voor het afschieten van de kunstmanen die de Verenigde Staten nog voor het ein de van het Geofisische Jaar in de ruimte willen brengen. De eerste twee trappen van de bijna tien ton wegende een 24 meter lange raket hadden goed gefunctioneerd. De eerste trap had de raket tot zestig kilo meter hoogte gebracht. (AFP) De resten van de raket met de kunstmaan zijn, naar verluidt, ongeveer 2.400 kilometer ten zuidoosten van Cape Canaveral in de Atlantische Oceaan geval len, waarschijnlijk ten oosten van de An tillen. De lancering van de Vanguard had de bekroning van het Amerikaanse kunst maanproject in het kader van het Interna tionale Geofisische Jaar moeten zijn. De satelliet woog 9.750 gram en hij bevatte een laboratorium in het klein voor het op nemen van talrijke nieuwe gegevens. De lancering was met de meeste zorg voorbe reid. Vorige week had men twee minuten voor het tijdstip van afschieten de proef toch nog moeten uitstellen wegens techni sche moeilijkheden. Het is de derde maal dat een lancering van een kunstmaan met behulp van een Vanguard-raket is mislukt. De eerste po ging werd op 6 december gedaan. De ra ket verhief zich toen slechts enkele meters en zakte brandende terug op de lanceerin- stallatie. Bij de tweede poging, op 5 fe bruari stortte de raket 57 seconden na de start van zesduizend meter hoogte In zee. Op 17 maart bracht de Amerikaanse mari ne een kunstmaantje in de ruimte, dat nog steeds om de aarde draait, evenals de eer ste twee Amerikaanse kunstmanen, die beide door het leger zijn gelanceerd. Derde Spoetnik? BOEDAPEST, (AFP) De Moskouse correspondent van het Hongaarse persbu reau M.T.I. meldt dat er misschien zeer binnenkox-t een derde Spoetnik gelan ceerd zal worden. ADVERTENTIE Woensdag 30 april, Koninginnedag, zal ons blad niet verschijnen. Onze kan toren zullen die dag gesloten zijn. DE DIRECTIE. BARIEUORISSTR. .HAARLEM TEL. 13439 FER'D. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162 FALCON WOLLEN TWEEDMANTELS DJAKARTA (ANP) Het legerhoofd kwartier in Djakarta heeft dinsdag be kendgemaakt, dat Sawahlunto, het steen- kolengebied dat omstreeks 100 kilometer ten oosten van Padang is gelegen, door de troepen van de centrale regering is bezet. Thans zijn alleen nog de twee grotere ste den Padang Pandjang en Bukittinggi in handen der opstandelingen. Taratung en Solok werden enkele dagen geleden reeds bezet. Dinsdag is in Djakarta verklaard, dat pi-emier Sjafruddin Prawiranegara nog steeds in West-Sumatra is. Het persbureau Antara meldt, dat Ach- mad Hussein en kolonel Simbolon vooxbe- reidingen treffen om met een convooi van zestig voertuigen naar het zuiden te vluchten. De militaire commandant van Tapanuli, majoor Sahala Hutabarat, was niet op zijn post, toen het centrale leger het afgelopen weekeinde Tarutung binnentrok.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1