Exclusief interview
met Soustelle
FRANSE ASSEMBLEE KOOS
DE GAULLE ALS PREMIER
HET WEER
Met een overwicht van 101
stemmen (329-228)
Belgische verkiezingen
brengen een keer
Drie doden bij brand
in Groningen
V :1M,
Het woord is aan
„Wat De Gaulle doet is welgedaan", mits
het strookt met de wensen van Algiers
Eerste wetsontwerp met 337
Onvoltooid
tegen 199 stemmen
aanvaard
Minder warm
HISTORISCH UUR IN DE GESCHIEDENIS VAN FRANKRIJK
Prinses Irene bevestigd in
hervormde kerkdienst
Z wane zang
Winst voor r.k.-oppositieverlies voor
socialistisch-liberale regeringscoalitie
72e JAARGANG No 272 MAANDAG 2 JUNI 1958 303e JAARGANG No 1^0
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 "F "Tjf* 11 11 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. gfejanJ "W* I 1 /W 1?*®^ 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I B ^™S15^ I 1 B M ff j| ff J| ff 1 ff J f J Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel 57755 Ma Vü^L A JL %sb^ sla da JL hJ? JÈa#^ A \sA \erfi fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster - - -
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijk. OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
&ee MORRIS 'êefore>t/offêuff/
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL 717162.
C r o c e
De politiek heeft, evenals de economie,
haar eigen wetten, onafhankelijk van
de moraal.
PARIJS (Reuter en AFP) De Franse
Nationale Vergadering heeft zich van
ochtend met 337 stemmen tegen 199 uit
gesproken voor verlenging van de speciale
bevoegdheden voor Algerije. De vergade
ring werd daarna tot vanmiddag verdaagd.
Dan zal men zich uitspreken over de beide
andere wetsontwerpen.
De drie ontwerpen, die de toekenning
van speciale bevoegdheden ten aanzien
van Algerije, de gevraagde algemene vol
machten voor een half jaar en de wijzi
ging van artikel negentig van de grondwet
betreffen, zijn vannacht door de commis
sies behandeld.
Koningin Juliana heeft zaterdag
middag in Doorn een woon- en werk
centrum van de Bond van Nederlandse
Militaire Oorlogsslachtoffers geopend.
In dit complex zullen een aantal
Nederlandse oorlogsinvaliden worden
ondergebracht waaronder ook enkelen,
(Van onze reisredacteur)
ALGIERS, mei In de gonzende
bijenkorf van het gouvernementsgebouw
waar geestdriftige volgelingen van het
Algerijnse „Comité van openbaar wel
zijn" de ambtenaren verdrongen hebben,
heb ik een exclusief interview gehad met
Jacques Soustelle, oud-gouverneur van
Algerije, gaullist van rijpe jaargang en
troetelkincl van .de Franse bevolking in
Algerije. Soustelle, een van de briljantste
breinen van Frankrijk en licl van het par
lement, nam onlangs de wijk naar Algiers
waar hij, althans door de bevolking, als
B Jacques Soustelle
een held werd verwelkomd. De legerlei
ders hadden enige wantrouwende be
zwaren tegen hem, maar konden tegen
deze slimme politieke vos niet op en
vandaag is Soustelle zeker de zwaarst
wegende politicus onder de leden van
het Algerijnse „Comité van openbaar
welzijn", een positie waarmee zijn ambi
ties overigens bepaald nog niet bevre
digd zijn. Al speelt hij thans met opzet
een voorzichtige rol van bescheidenheid
en probeert hij geenszins zich in het licht
van de algemene welgezindheid, dat de
parachutisten-generaal Massu omspoelt,
te dringen, hij lijkt duidelijk te weten,
dat z ij n moment nog komen moet.
Ik vroeg: hem wat de beweging van het
„Salut Public" van generaal De Gaulle
verlangt. Soustelle zei: „Wat De Gaulle
doet is welgedaan. Wij kunnen hem trou
wens niet op afstand besturen. Wat ons
betreft heeft hij carte blanche". Zal de
beweging van het „openbaar welzijn" ein
digen als De Gaulle aan de macht is?
„Geenszins", zei Soustelle, „wij hebben nog
andere doeleinden te verwezenlijken. Er
moet op basis van de plotseling tot stand
gekomen verbroedering tussen Fransen en
mohammedanen een nieuwe oplossing voor
het Algerijnse probleem gevonden worden.
Wij moeten een regering-De Gaulle daarbij
helpen". (Het is geenszins een geheim dat
De Gaulle totnuloe tegenstander van de
integratie-politiek voor Algerije was en
eerder een oplossing op federale basis voor
het Algerijnse probleem zocht.) Beperkten
de wensen van de beweging zich tot Alge
rije? „Nee," zei Soustelle, „wij wensen een
grondige verandering van Frankrijks poli
tieke instellingen. In welke zin? Dit is geen
beweging van juristen, maar een volksbe
weging. In ieder geval wenst zij een sterke
uitvoerende macht, bijvoorbeeld een pre
sidentieel regime, zoals de Verenigde
Staten kennen. Algiers zou het zeker niet
op prijs stellen, wanneer zo'n nieuw regime
uitsluitend de oude politieke leiders zou
omvatten".
Men spreekt de laatste dagen veel van
integratie in Algerije, het verschaffen van
volstrekt gelijke rechten aan alle Algerijn
se mohammedanen, hen beschouwend als
volwaardige Franse burgers. Dit zou gro
te politieke en economische gevolgen heb
ben. Het gelijkstellen van de Algerijnse le
vensstandaard aan die van Frankrijk zou
fabuleuze sommen kosten. Volledig kies
recht zou 120 Algerijnse afgevaardigden
in het Franse parlement brengen, die een
beslissende wippositie zouden innemen.
Wat denkt Soustelle hiervan? „Er heeft
zich de afgelopen weken een psychologi
sche schok voorgedaan. In de harten van
de mensen is de integratie aanvaard. Een
vredes-politiek in deze zin zou goedkoper
zijn dan de kosten van de huidige oorlog
voering. Maar het ten uitvoer leggen zou
vrij wat tijd en vrij wat nieuwe wetgeving
vereisen. De 120 Algerijnse afgevaardig
den die u noemt, dat is een willekeurig ge
tal (nochtans gebaseerd op de bevolkings
cijfers - Red.). Maar onder een regering-
De Gaulle kunnen wij zeer snel verkiezin
gen in Algerije houden en bijvoorbeeld
zestig of zeventig afgevaardigden naar Pa
rijs sturen". Inderdaad, de in het hart vol
ledig aanvaarde integratie zal in de prak
tijk wel haar beperkingen kennen. Waarvan
het feit dat het parlement onder een rege
ring-De Gaulle weinig te vertellen zal heb
ben, er een is.
Kwalificeert Soustelle de beweging als
een linkse of een rechtse? „Geen van bei
de. Dit is een volksbeweging die buiten
het bestaande politieke stelsel valt". Een
omschrijving die men eerder meent te
hebben gehoord. Zal De Gaulle niet op ern
stige moeilijkheden van extreem-linkse
herkomst stuiten? „Nee", zei Soustelle,
„de communisten zullen veel lawaai ma
ken, maar niet werkelijk de straat op trek
ken. De Franse arbeiders zijn niet werke
lijk tegen De Gaulle. Dat zij bepaald vóór
De Gaulle zouden zijn, wil zelfs niets over
Soustelle's lippen komen.
Zou De Gaulle op het terrein van de
buitenlandse politiek niet een zekere prijs
moeten betalen om zich althans binnens
lands van een zekere afzijdigheid der
communisten te verzekeren? Met andere
woorden zal hij het accent van de Franse
politiek niet van de Atlantische en Europe
se solidariteit verleggen naar een groter
mate van neutraliteit? Hier aarzelt Sous
telle. Hij zegt tenslotte: „De Gaulle zal ze
ker een onafhankelijker en meer Franse
politiek gaan voeren maar binnen het ka
der der westelijke samenwerking. Wij be
horen tot het Westen of wij het leuk vin
den of niet. En het is niet de vrees *roor
binnenlandse communistische dreiging die
De Gaulle hiertoe zal drijven. In zijn men
taliteit is voor zulk een koehandel geen
plaats".
Hier wordt het onvoltooid gesprek afge
broken. Een luitenant van de parachutis
ten in gevlekt vechtpak komt „monsieur
le ministre" halen. Hij moet de massa op
het Forum toespreken. En Jacques Sous
telle, een van de briljantste leerlingen die
ooit op een Franse school zijn gevormd,
specialist op het gebied der oud-Mexicaan
se beschaving, medewerker van De Gaulle
uit de Londense tijd, fijnzinnig erudiet, die
verklarend of ontwijkend, maar altijd pre
cies formuleert, man van linkse herkomst,
blijkt nog wat anders te kunnen. Hij kan
staccato-zinnen in een microfoon schreeu
wen, voor een naar sterke mannen hun
kerende menigte de oolitieke krachtpat
ser spelen, ressentimenten in een vlag van
vals nationalisme verhullen, massa-in
stincten loswerken, waaraan men bange
herinneringen heeft.
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk regen of onweers
buien. Overwegend matige
wind in hoofdzaak tussen zuid
oost en zuidwest, minder warm.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S.
Bij de ochtendschemering is van
morgen in de Driemolendrift te Gro
ningen in de binnenstad een brand
ontstaan in een kleine woning, waar
bij drie mensen man, vrouw en
vierjarig kind om het leven zijn
gekomen. De man, de transportrijder
C. I. van der Bout, was 28 jaar; zijn
vrouw 31 jaar.
STURKA SHIRTS - PANTALONS
Generaal De Gaulle leest zijn re
geringsverklaring als kandidaat
premier voor in de Nationale Ver
gadering.
Generaal De Gaulle als premier tussen
zijn ministers op de regeringsbank in
het Palais Bourbon. Links de socialist
Mollet.
Generaal De Gaulle (rechts) en presi
dent Coty (links) verlaten het Elysée,
het presidentiële paleis, na een laatste
onderhoud voor de stemming.
vriuses üeuiru heeji zaterdag in Coe-
vorden enkele tehuizen voor bejaarden
bezocht, waarbij zij zich hartelijk met
diverse ouden van dagen onderhield.
Hier ziet men de Prinses bij het ver
laten van het r.-k. bejaardencentrum
St. Franciscus, waar de bisschop van
Groningen, mgr. P. A. Nierman, links
op de achtergrond, haar uitgeleide
deed.
Prinses Irene, die in Lausanne Franse
taal en letterkunde studeert, is zondag
aldaar bevestigd tot lidmaat van de Zwit
serse hervormde kerk van het kanton
Vaud. Deze plechtigheid die plaatsvond in
de fraaie „kapel van Mousquines", werd
bijgewoond door de op Prinses Ma
rijke na voltallige Koninklijke familie,
die enkele uren tevoren in een door Prins
Bernhard bestuurde regerings-Dakota op
het vliegveld van Genève was aangekomen.
Vandaar ging de tocht in stralend zomer
weer per auto naar Lausanne. De bevesti-
gingsdienst werd geleid door de Zwitserse
dominee Bergier bij wie Prinses Irene tij
dens haar verblijf in Lausanne ter cate
chisatie geweest is.
De dienst werd ook bijgewoond door
een aantal vrienden en vriendinnen van
de Prinses. Toen het gezelschap na afloop
het kerkgebouw verliet, keerde de Konin
gin zich plotseling tot Prinses Irene en
kuste haar.
Vandaag zal het Koninklijk gezin naar
Soestdijk terugkeren.
zijn pogingen gedurende die tijd niet zou
doorkruisen.
Na zfjn verklaring trok de generaal zich
onder een ovatie van tweederden, zo geen
driekwart der kamer terug om zich gis
teren verder niet meer te vertonen. Voor
het eerst in de geschiedenis van Frankrijk
bleef een kandidaat zo afwezig, toen de
kamer de debatten over zijn programma
voerde. Een programma van laconieke
soberheid dat alleen is gebaseerd op het
persoonlijk vertrouwen dat De Gaulle van
het parlement verlangde. De voornaamste
en meest gevierde tenors van de kamer
dienden de afwezige generaal van repliek.
En in de melancholieke of strijdvaardige
ondertoon van hun toespraken was hel
duidelijk, dat de sprekers zich bewust
waren de parlementaire zwanezang van
de vierde republiek te hebben aangeheven
Tot vertrouw »n bleek men over het alge
meen wel bereid, voorzover het de persoon
van de generaal zelf betrof. Verscheidene
sprekers van de linkse groepen, onder wie
Mendès-France, Mitterrand, een woord
voerder van de halve socialistische fractie,
en de communist Duclos herinnerden ech
ter daarenboven aan de omstandigheden,
waaronder de generaal met de macht zou
worden bekleed. Een machtsoverneming
die het uitvloeisel en zelfs beloning is van
de revolte van het leger tegen het wettig
gezag, een revolte waartegen de generaal-
formateur geen woord van protest of be
denking heeft laten horen. Een ding was
glashelder in de verklaring van De Gaulle,
zo zei Francois Mitterrand met sarcasme,
en wel dat de nieuwe regering van onze
diensten nauwelijks gebruik wenst te
maken.
Toch had De Gaulle zich zeker wel enige
moeite gegeven de republikeinse vormen
zoveel mogelijk :n acht te nemen en het
parlement gerust te stellen. Niettemin
bleef het feit bestaan, dat De Gaulle de
kamer door Algiers was opgedrongen en
Men zie voorts pag. 3
De 52-jarige grondwerker M. May, die
in de Driemolendrift aan de overkant
woont, meldde de brand aan de vlakbij ge
legen brandweerkazerne. Toen even later
de brandweer de straat inreed laaiden de
vlammen al uit het gehele huis. Het was
maar een heel klein huis, met een opge
bouwd dakraammuurtje. Na ongeveer
twintig minuten meldde een der brand
weerlieden, die tot de uitgebouwde vliering
was doorgedrongen, dat hij de ouders en
het kind levenloos had aangetroffen. De
brand was toen echter nog niet geblust.
Tegen vijf uur was alles zodanig afge
koeld dat men met het bergingswerk van
de slachtoffers kon beginnen.
Het huis bestond slechts uit een kleine
voorkamer, een door glas van de voor
kamer gescheiden keukentje en boven de
zolder met uitgebouwd raam aan de voor
zijde, waar de slachtoffers sliepen. Alles
moet zeer snel in het werk zijn gegaan.
Toen de brandweer arriveerde, stond aan
de voorzijde een gasmeter als een fakkel te
branden. Later vernam men, dat achter in
het huis een vat stookolie van 15 liter
stond.
Advertentie
(Van onze correspondent in Parijs)
Frankrijks Nationale Vergadering heeft met de ruime, maar toch geen over
weldigende, meerderheid van 329 tegen 228 stemmen de generaal had er
vierhonderd verlangd haar bevoegdheden goeddeels overgedragen aan Charles
de Gaulle. Onmiddellijk na de uitslag werd een eerste kabinetszitting onder
leiding van president Coty gehouden en in de nacht werden de Kamercommis
sies reeds aan het werk gezet om de grondwetswijziging en de hervorming der
Franse Unie voor te bereiden. Wanneer vandaag of morgen de eerste voorstellen
van de nieuwe regering-De Gaulle door de Kamer aanvaard zijn, zullen de
afgevaardigden onmiddellijk, op zijn minst tot 1 oktober met vakantie worden
gestuurd. De Gaulle zal verder vanmorgen verlenging der volmachten vragen,
waarover de vorige premiers ook al beschikten. De generaal heeft de noodtoe
stand en de censuur vannacht echter opgeheven. Vermoedelijk zal de generaal-
premier morgen, vergezeld van drie ministers, een bezoek aan Algerije brengen.
Er zijn ook berichten, dat de generaals Salan en Massu, alsmede het Kamerlid
Jacques Soustelle de komende dagen naar Parijs zullen vertrekken.
Zie hier het beslissende nieuws van de
dag van gisteren, 1 juni 1958, in de ge
schiedenis van Frankrijk. Om tien voor
drieën in de middag kwam de generaal
bij het Palais Bourbon, de historische zetel
van Frankrijks parlement aan. Met een
paar stappen had hij de stoep van het
parlementsgebouw bereikt. Een kleine
kink in de kabel van het protocol was er
oorzaak van, dat de kandidaat-premier op
eigen gelegenheid zijn weg moest zoeken
door de vele gangen van het kamerge
bouw. Geen habitué zijnde, was de gene
raal de weg al gauw bijster en moest hij
door een suppoost terecht worden ge
wezen. Een pad in de parlementaire ge
bruiken, dat hij, ook figuurlijk gesproken,
nog wel eens bijster zou blijken te zijn.
Om klokslag drie uur maakte de gene
raal met militaire stipthe'l zijn entree in
de vergaderzaal, waar hij door alle afge
vaardigden, op de communisten en een
ruim deel van de socialisten na, in staande
houding werd ontvangen. De generaal
maakte het bekende begroetingsgebaar van
beide handen met de palmen naar buiten
om daarna in zijn eentje in de regerings-
banken plaats te nemen. Na de traditio
nele opening kon de generaal met een
paar zeven mijlsstappen de tribune be
stijgen om zijn regeringsprogramma voor
te dragen.
Het was een zeer korte verklaring, die
in de fiere stijl van de grote schrijver,
die De Gaulle is, was vervat. De ont
binding van de staat gaat voort, zo begon
De Gaulle. Frankrijks eenheid wordt be-
die al jaren wachtten op een geschikte
woonruimte, die voor hen de mogelijk
heid zou openen, een gezin te stichten.
Na de opening van het fraaie hoofd
gebouw woonde de Koningin een
basketbalwedstrijd bij van twee teams
oorlogsinvaliden in rolstoelen.
dreigd. Algerije heeft zich gestort in de
worsteling harer beproevingen en emo
ties. Het leger voelt zich geschandaliseerd
door de onmacht dér uitvoerende organen
Onze irternationale positie is zelfs onder
onze bondgenoten ondermijnd. Frankrijk
dreigt een prooi te worden van ontbinding
en misschien i een burgeroorlog.
In deze dramatische toon heeft De
Gaulle de kamer, die in doodse stilte luis
terde, het beeld getoond van Frankrijk van
dit ogenblik, het Frankrijk waarvoor hij
stilzwijgend d~ politici beneden hem in de
eerste plaats wel aansprakelijk moest stel
len. Hij bood zich aan om het vaderland
van de ondergang te redden. En voor die
redding verzocht hij uitgebreide middelen
Blanco volmachten voor tenminste een
half jaar en garanties, dat het parlement
(Van onze correspondent in Brussel)
In tegenstelling met wat de regerings
kringen algemeen dachten, zijn de verkie
zingen gisteren geen succes geworden
voor de socialistisch-liberale regerings
coalitie, die onder leiding van eerste mi
nister Van Acker vier jaar het bewind in
handen heeft gehad. De Belgische socia
listen verloren veel stemmen, echter geen
zetels. De liberalen daarentegen verloren
zetels en stemmen. De communisten heb
ben ook zetels verspeeld. De Christelijke
Volkspartij gaat over het gehele land, in
Wallonië zowel als in Vlaanderen, met drie
tot vijf percent vooruit. Deze partij zal zes
tot zeven zetels winnen in de Kamer en
waarschijnlijk de volstrekte meerderheid
in de Senaat halen. Het betekent in ieder
geval, dat de huidige liberaal-socialisti
sche regeringscoalitie niet voortgezet kan
worden. Zelfs wanneer de C.V.P. niet de
volstrekte meerderheid haalt in de Senaat,
zal het zeer moeilijk, zo niet onmogelijk,
zijn tegen de rooms-katholieke partij te
regeren.
De socialisten, die veel stemmen verlo
ren, zijn ontgoocheld. Hun eerste reactie
is, dat zij in de oppositie moeten gaan.
In de grote vergaderingszalen, die de
rooms-katholieken hadden gehuurd, steeg
de geestdrift ten top. Zij zijn de overwin
naars van de dag. De uitslag van de ver
kiezingen is ook voor de Vlaamse extre
mistische partij, de Volksunie, een diepe
teleurstelling. Op vele plaatsen in Vlaan
deren ging deze Vlaamse extremistische
partij achteruit. Met moeite houdt zij haar
enige zetel te Antwerpen.
Het trok de aandacht van politieke waar
nemers dat de Belgische kiezer, niet zo
als de liberalen en socialisten verwacht
ten, dankbaar was voor het beleid van de
regering en dat de kleine partijen werden
verpletterd. Een splinterpartij, die in de
Waalse provincies optrad als „Waalse een
heidspartij" haalde in sommige Luikse
kiesdistricten nog geen honderd stem
men. De Vlaamse extremistische volks
unie faalde en de communisten zullen
waarschijnlijk drie van hun vier zetels in
de Kamer kwijt raken.
Het nieuwe parlement ziet er als volgt
uit: 104 C.P.V. (plus 8), 85 socialisten (ver
lies één), 20 liberalen (min 5), twee com
munisten (min 2) en een Vlaamse extremist
(onveranderd).
In zes van de negen provincies, waar de
communisten geen lijsten voorstelden,
hebben de communistische kiezers op de
socialistische lijsten gestemd, maar het
ziet er naar uit dat bijvoorbeeld in de
Waalse industriecentra een deel van de
vlottende massa en een deel van de socia
listische kiezers ook rooms-katholiek stem
de. In zijn eigen kanton Brugge haalde eer
ste minister Van Acker een succes, maai
de provincie West-Vlaanderen heeft mas
saal rooms-katholiek gestemd.
Rekening gehouden met het feit dat de
negen Belgische provincieraden „provin
ciale" senatoren moeten benoemen en dat
ook iedere partij vooraanstaande personen
tot senator kan kiezen kan de volgende
samenstelling van de Senaat worden ver
wacht: 91 senatoren voor de C.V.P., tegen
84 senatoren voor de socialisten, libera
len en communisten.
Van Houtte formateur?
Reuter Verwacht wordt, dat koning
Boudewijn een lid van de Christelijke
Volkspartij zal verzoeken een nieuwe re
gering te vormen, nadat eerste minister
Van Acker het ontslag van zijn kabinet
zal hebben ingediend. Een woordvoerder
van de C.V.P. zei, dat het „vrijwel ze
ker" is, dat Van Houtte het eerst zal wor
den aangezocht.
