Noorse benzinetanker Artemis vloog
in brand na aanvaring met Luksefjell
K.L.M.-directie wil vliegers
vier pet. meer salaris geven
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Eyskens formateur
'MORRIS
Couve de Murville vandaag in
Bonn voor Frans-Duits beraad
Een dode geborgen, drie leden van
de bemanning vermist
IN MONDING VAN NIEUWE WATERWEG
Wat doet
de zon?
Veranderlijk
Brits-Amerikaanse wrijving
over kernenergie-gegevens?
Veertig koeien omgekomen
bij boerderijbrand
Osirismet geredden
naar IJ muiden
Nieuwe spanning op Cyprus
tussen Grieken en Turken
Athene doet een beroep
op de NA VO en de UNO
West-Duitsland zou tot de kring van westelijke
Het woord is aan
grote mogendheden zijn doorgedrongen
Duitse coaster ramde kotter
72e JAARGANG No 278 MAANDAG 9 JUNI 1958 303e JAARGANG No 126
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 TT |T Hl 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. MrnrJn 1 ff 1 I Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 1 H Jj h' J| 1 fj»55®® lil 1 C, J| ff. JÈ Pf Jf 1 II Ik. J1 Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 n afio JL aJL bwh b V^L fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
VOOR DE ROTTERDAMSE DROOGDOKMAATSCHAPPIJ ligt aan de boei, die
met C 4 wordt aangeduid, sinds zondagmorgen de zwaar geblakerde Noorse tanker
„Artemis". Op het 10.945 brt. metende schip heeft na de aanvaring op zaterdagmiddag
met het Noorse m.s. Luksefjell (1534 brt.) naby de seinpost in Hoek van Holland,
gedurende dertien uur een felle brand gewoed. Zeer waarschijnlijk hebben vier
Noorse zeelieden het leven verloren; een 44-jarige hofmeester, die over zijn gehele
lichaam brandwonden had opgelopen, is in het ziekenhuis aan de Zuidwal in Den
Haag overleden en drie jonge opvarenden, respectievelijk 16, 18 en 20 jaar oud,
worden nog vermist. Nadat de zwoegende brandweerlieden, met groot gevaar voor
eigen leven, het steeds weer door de uitstromende benzine gevoede vuur hadden
bedwongen, is een nauwgezet onderzoek in de „Artemis" ingesteld, maar de ver
misten zijn niet gevonden. De kapitein, de 58-jarige Gunnar Gouslaa, liep brand
wonden aan gezicht en handen op en is, evenals de tweede stuurman, die is gevallen,
naar een ziekenhuis in Den Haag gebracht. Hun toestand is zeer bevredigend. Het
is zo goed als zeker, dat de „Artemis" kan worden behouden. Het heeft maar weinig
gescheeld of de gehele lading, bestaande uit ongeveer 15.000 ton benzine, was in
brand geraakt.
Het Noorse tankschip „Artemis" van de
rederij Jörgen Bang te Kristiansand voer
uit Rotterdam de zee op met een lading
van ongeveer 15.000 ton benzine voor Don-
ger bij Bordeaux in Frankrijk. Ter hoogte
van de seinpost, loods Dirk de Vries uit
Vlaardingen, zag de kapitein een binnen
komend schip, de „Luksefjell" van de Fjell
Oranje Lijn, plotseling een vreemde ma
noeuvre maken. Later bleek dat het schip
uit zijn roer was gelopen. Voordat men
eigenlijk besefte wat er gebeurde, had de
steven van de „Luksefjell" zich aan bak
boordzijde in de „Artemis" geboord. Er was
een verticaal gat in de tanker vlak achter
de voormast ter hoogte van de brug. Door
de wrijving van de aanvaring waren von
ken ontstaan, die de uit het gat stromende
benzine in brand zetten. Velen van de drie
enveertig opvarenden, alsmede loods De
Vries sprongen over boord om zich zwem
mend te redden. In een oogwenk stond een
groot gedeelte van het voorschip in vlam-
Advertentie
Als straks
de zon komt,
wordt het
smóór,
hoe heerlijk is dan
het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Weinig
verandering in temperatuur.
Aanvankelijk weinig wind, later
zwakke tot matige wind uit
noordelijke richtingen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S.
men. De kapitein liet ogenblikkelijk het
kopanker uitgooien en daarop draaide de
„Artemis" een halve slag, door welke ma
noeuvre de Noor aan de zogenaamde steen
steiger kwam te liggen. Van alle kanten
haastte men zich naar het strandje aan de
Nieuwe Waterweg om te trachten de hel
pende hand te bieden. De kapitein van de
„Luksefjell", welk schip uit zijn roer was
gelopen, slaagde erin los te komen van de
„Artemis", voor het vuur op zijn schip kon
overslaan.
De kustvaarder „Heiloo" nam ruim twintig
leden van de bemanning van de ..Artemis"
over en zette die aan land. De reddingboot
„President Jan Leis" voer uit en de be
manning daarvan slaagde er in tenminste
zes van de in het water gesprongen op
varenden van de tanker te redden. Ande
ren bereikten zwemmend de wal. De enige
Nederlandse opvarende van de „Artemis",
de marconist W. Stobbe uit Nieuw Loos-
drecht, bevond zich op het moment van de
aanvaring vlak voor de radiohut. Hy duw
de zijn vrouw, die een van de vier stewar
dessen aan boord was, in het water en
sprong haar achterna. Zy werden van de
wal af gered. Een matroos, die wacht had
gehad en in het achterschip lag te slapen,
en een maat van hem hadden niets van de
aanvaring gemerkt en zy werden pas wak
ker by de komst van de brandweer. Zy
werden gered. Voor de kapitein, de tweede
stuurman Odd AHik, 23 jaar, en voor de
steward Johansen bleek vervoer naar het
ziekenhuis noodzakelijk. Johansen had een
steekvlam tegen zich aan gekregen en was
deerlyk verminkt. Aan de hand van een
ring heeft men hem later op de avond in
het ziekenhuis geïdentificeerd. Kort daarna
is hy gestorven.
De vermisten
Het was aanvankelijk een wat chaotische
toestand, want er waren enkele opvaren
den met een taxi naar Rotterdam gebracht
en verder werd beweerd, dat zeelieden van
de „Artemis" aan boord van de „Luksef
jell" waren gegaan. Laatstgenoemd schip is
doorgevaren naar Rotterdam, waar het in
de IJselhaven ligplaats nam. Door dit alles
heeft het geruime tijd geduurd, voordat
men precies wist, hoeveel gewonden en
vermisten er waren. Zondag is gebleken
dat het er drie zijn: de 20-jarige matroos
Per Holmesland, de 16-jarige dekboy Tho-
rarnfinn Loyning en de 18-jarige licht
matroos Erik Palle Thoegerson.
Ondanks het ontploffingsgevaar waag
den brandweerlieden zich op de „Artemis".
Blusboten van de havendienst zetten full
speed koers naar Hoek van Holland. De
eerste aanval werd door de in Hoek van
Holland gestationeerde brandweerlieden,
geassisteerd door korpsen uit de omliggen
de plaatsen, Ingezet. Weldra kwam er ver
sterking, waarbij het een groot voordeel
was, dat de tanker aan de steiger lag. De
brandweerauto's konden tot vlakbij het
schip oprukken. Ook pompboten van ber
gingsmaatschappijen waren verschenen.
Dertig waterstralen stonden op het vuur
gericht van alle kanten. De blusboten (van
de havendienst waren er niet minder dan
zeven) spoten met de waterkanonnen dichte
massa's schuim op het schip. Het vuur
ontwikkelde zich echter gestaag.
Vuur onder steiger
Loeiend sprongen de vlammen over naar
het middenschip en langzaam vrat het door
naar het achterschip, waar de verblijven
zijn. Uit het gat aan bakboord gutste on
verminderd de benzine. Vonken vielen op
het door benzine bedekte water en zo trok
het vuur onder de steiger, waarop de
brandweerauto's stonden. Er kwam een
waarschuwing, dat het ontploffingsgevaar
zeer groot was geworden. Bovendien was
het opkomend tij, waardoor het schip hoger
kwam te liggen. Er werd bevel gegeven de
spuiten terug te trekken van de steiger.
Ook de blusboten gingen wat achteruit.
Maar na tien minuten hernieuwde men de
aanval.
Op de „Artemis" stonden runners van
Leen Smit. Vier sleepboten hielden de tan
ker tegen de wal aan, want die kon het
op zijn anker niet houden. In de loop van
de avond verminderde de brand op het
voor- en middenschip aanzienlijk, maar
laaide des te feller op in het achterschip.
Nog altijd stroomde toen de benzine uit
het gat. In de buurt daarvan had men
echter de brand kunnen bedwingen.
Naar Rotterdam
Het water rond het schip was geheel
bedekt, met benzine. Er behoefde maar een
vonkje op te vallen of de brand zou weer
in volle hevigheid oplaaien. De brandweer
van de Shell werd gealarmeerd, maar de
schuimwagen en de poederwagen, die zij
meebracht, behoefden geen dienst te doen.
Tegen middernacht was de gehele opbouw
op het achterschip van de „Artemis" één
grote vlammenzee, waarmee de vrij sterke
wind zich maar al te graag inliet. Spook
achtig staken de silhouetjes van de brand-
bestrijders tegen dit vurige decor af. Pas
om drie uur 's nachts werd de gloed op het
achterschip minder en even later was er al
geen vuur meer te zien. Er gingen weer
bemanningsleden aan boord en ook man
nen van Leen Smit, aan welke maatschap
pij de berging was opgedragen. Men be
sloot de „Artemis" naar Rotterdam te sle
pen. Zeven sleepboten hebben dat zondag
morgen gedaan. Daar zal het schip worden
leeggepompt en vervolgens hersteld.
(Van onze correspondent in Bonn)
Bondskanselier Adenauer, zijn minister
van Buitenlandse Zaken Von Brentano en
de nieuwe Franse minister van Buiten
landse Zaken en voormalig ambassadeur
te Bonn, Couve de Murville zullen vandaag
in Bonn een bespreking hebben. Von Bren
tano is gisteravond uit Washington ver
trokken en hoopt tijdig in de Westduitse
hoofdstad aan te komen. Men houdt er te
Bonn rekening mee dat Couve de Murville
de Westduitse regering de verzekering zal
geven, dat Frankrijk zich aan de verdra
gen van de NAVO en van de Europese een
heid zal houden. Het staat ook vast dat
Couve de Murville zal trachten de onrust
in bepaalde Westduitse kringen over het
aan de macht komen van generaal De
Gaulle weg te nemen. Deze onrust is de
laatste dagen vergroot door een medede
ling van het Franse ministerie van Bui
tenlandse Zaken, dat het herstel van de
Franse eenheid voorrang hee*t in de in
ternationale politiek. Te Bonn wordt voorts
gezinspeeld op een ontmoeting tussen
Adenauer en De Gaulle, als de generaal
in september een reis langs de verschil
lende NAVO-landen maakt om de regerin
gen gerust te stellen over de Franse be
doelingen.
Te Bonn hecht men grote waarde aan
het bezoek van Von Brentano aan Washing
ton, waar hij het afgelopen weekeinde be
sprekingen heeft gevoerd met de Britse
premier Macmillan en de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Dulles.
Als een blad aan de boom lijkt de opinie
over Brentano's reis naar Amerika te zijn
omgedraaid.
Nog zaterdag schreef het vooraanstaan
de Münchense blad „Süddeutsche Zeitung"
dat Von Brentano steeds meer bergaf
waarts gaat met zijn politiek. De Lex So-
raja en de betaling van de Britse lege-
ringskosten hebben hem volgens dit blad
op het dieptepunt van zijn ministerschap
gebracht. Het blad vroeg, waarom Von
Brentano uitgerekend tijdens het hoogte
punt van de Franse crisis naar Washing
ton moest vliegen. Waarom moest hij voor
het gesprek met Couve de Murville te laat
komen? Von Brentano is aldus de
Süddeutsche Zeitung politiek gezien een
dode man, want een mengsel van zwakte
en arrogantie is op den duur voor niemand
te verdragen. Reeds noemde het blad als
opvolger voor Von Brentano, dr. Gerhard
,Schröder de huidige minister van Binnen
landse Zaken.
Vandaag staan echter de gesprekken van
Von Brentano met Macmillan en Dulles
te Washington in het middelpunt der be
langstelling. Men toont te Bonn grote in
teresse voor Britse uitlatingen, dat sedert
de Franse moeilijkheden niet meer ge
sproken kan worden van de westelijke gro
te drie (Graot-Brittannië, de Verenigde
Staten en Frankrijk), maar dat West-
Duitsland bezig is zich een vierde plaats
te veroveren. De „New Yo»-k Times"
schrijft dat het bezoek van president Heuss
en Von Brentano aan Washington op de
groeiende betekenis van West-Duitsland in
het geheel van de westelijke politiek wijst
en dat dit de weg opent voor de vorming
van de westelijke grote vier.
Voor de regering-Adenauer komt het ei
thans op aan over deze berichten spannin
gen met De Gaulle te vermijden. Ook hier
om is het gesprek met Couve de Murville
te Bonn van groot belang.
WASHINGTON (Reuter) Volgens de
„New York Times" zijn nieuwe moeilijk
heden tussen Londen en Washington ont
staan over uitwisseling van gegevens in
zake de kernenergiecentrale van het type
Calder Hall. Functionarissen van de Ame
rikaanse Commissie voor kernenergie heb
ben volgens het blad geklaagd, dat de
Britten de overeenkomst voor samenwer
king op het gebied der kernenergie heb
ben gewijzigd en dat zij inlichtingen ach
terhouden, die zij zouden verschaffen. De
Verenigde Staten willen dergelijke inlich
tingen, verkregen met financiële steun
van de regering, voor alle particuliere be
drijven en alle landen beschikbaar stel
len, doch Groot-Brittannië eist betaling
voor de gegevens, aldus de „New York
Times."
Advertentie
BARTEUORISSTR.. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A" DAM TEL. 71 716.2
STURKA POPELINE BLAZERS
Het brandende schip (Luchtfoto 4NP).
BRUSSEL (Belga) Koning Boudewyn
heeft de oud-premier Eyskens (C.V.P.)
heden opdracht gegeven een nieuwe Bel
gische regering te vormen. De koning deed
dit nadat de vroegere rooms-katholieke
vice-premier Auguste de Schrijver ver
slag had uitgebracht over zijn besprekin
gen met partijleiders over de kabinets
formatie.
Bij Hindelopen is in de afgelopen nacht
de grote boerderij van de heer S. op den
Hoek door brand totaal verwoest. Al het
stamboekvee, 40 koeien en een stier,
kwam in de vlammen om. Van de inboe
del en de inventaris kon vrijwel niets wor
den gered. Het vuur breidde zich zo snel
uit, dat de bewoners zich ternauwernood
in veiligheid konden stellen.
Alleen een televisietoestel, enkele kost
baarheden, een auto en een tractor ble
ven gespaard. De oorzaak van de brand
is vermoedelijk een defect in de elektri
sche installatie. Boerderij en inventaris
waren verzekerd.
Aet weemoed kijkt deze vrouw in
Colfax, in de Amerikaanse staat Wis
consin naar de verwoesting die een
wervelstorm heeft aangericht in haar
huis. In het gebied van het stadje
Colfax, dat vrijwel geheel werd ver
woest, kwamen dertien mensen om het
leven. In de staat bedroeg het aantal
doden dertig en het aantal gewonden
meer dan honderd.
Op ongeveer een halve myl ten oosten
van het lichtschip „Terschellingerbank"
heeft de Duitse kuster „Osiris" vanmorgen
omstreeks 4 uur de Duitse Oostzeekotter
S.O. 74 „Zukunft" overvaren.
De schade was zo groot, dat de kotter
na ongeveer 20 minuten zonk. Alle op
varenden van de 154 ton metende kotter
konden door de lichtbeschadigde „Osiris"
aan boord worden genomen. De kapitein
van de coaster zou koers zetten naar
IJmuiden om de geredden aan land te
brengen. De gezonken kotter was van de
rederij Emil Jottien en Co uit Multenord
aan de Oostzeekust; het scheepje was 19.36
meter lang en voorzien van een 200 pk
Deutz-diesel.
NICOSIA (Reuter) Relletjes tussen
het Griekse en Turkse bevolkingsdeel van
Cyprus hebben nieuwe spanning op het
door de Britten beheerde eiland veroor
zaakt. Het afgelopen weekend kwamen
vijf burgers om het leven tijdens botsin
gen tussen Grieken en Turken. In Lar-
naca. Famagusta, Nicosia en Paphos is een
avondklok ingesteld. Zes gemaskerde
mannen verstoorden in Xeros een brui
loftspartij en openden het vuur op de gas
ten. van wie een ernstig en twee licht ge
wond werden. Op het gehele eiland be
zetten Britse troepen sleutelposities om
op alles voorbereid te zijn.
De Griekse regering heeft aangekondigd
spoedig een zitting van de NAVO-raad te
Parijs te zullen vragen met het oog op de
nieuwe daden van vandalisme, die onder
deel zijn van een Turks plan om de Britse
regering te beïnvloeden nu van haar een
verklaring over de toekomst van Cyprus
wordt verwacht. Griekenland wil de NAVO
ook waarschuwen tegen „de weerslag die
de Turkse acties op de verhouding tussen
beide landen zouden kunnen hebben".
Athene heeft de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en de UNO van de ernst
der toestand op de hoogte gesteld. De
Griekse ambassadeur in Turkije, die in
Athene vertoeft, blijft in het land.
Verdeling!
ANKARA (Reuter) In Istanbul dreven
zondag soldaten met behulp van pantser
wagens 'n menigte betogers uiteen, die in
de richting van de Britse en Griekse con
sulaten marcheerde.
Voordien was op een massale bij
eenkomst verdeling van Cyprus in een
Turks en een Grieks deel geëist. Er werd
een pop, die aartsbisschop Makarios voor
stelde. verbrand.
Het Turkse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft in een communiqué ge
zegd. dat Turkije, na rijp beraad, tot de
slotsom is gekomen, dat verdeling van
Cyprus de enige oplossing van het Cypri-
se vraagstuk biedt.
(Reuter) In Griekse kringen is ver
klaard, dat de Griekse bevolking op Cy
prus vandaag een staking van drie dagen
is begonnen uit protest tegen de Turkse
aanvallen op de Griekse gemeenschap.
In Limasol waren vanochtend alle win
kels gesloten.
Aartsbisschop Makarios, de leider van
de Griekse orthodoxe kerk op Cyprus, is,
na een bezoek van negen dagen aan
Egpyte, naar Athene vertrokken.
De directie van de K.L.M. heeft zich in
principe bereid verklaard, aan de K.L.M.-
vliegers een salarisverhoging van vier
percent te geven. Bovendien zal de direc
tie, indien althans ook over andere detail
punten volledige overeenstemming wordt
bereikt, de vliegers samen een bedrag van
600.000 uitkeren als achterstallige sala
risverhoging over de afgelopen 21 maan
den, de periode, waarin is onderhandeld
Dit bedrag vormt ongeveer één percent
van het totaalsals ris. De verhoging van
vier percent vergt 1.200.000 voor dit
jaar.
Dit heeft het bestuur van de Vereniging
van K.L.M.-vliegers medegedeeld op een
zondagavond te Amsterdam gehouden
persconferentie. Het overleg over de sa
larisherziening wordt vandaag in Utrecht
voortgezet.
In de afgelopen weken is onder de vlie-
gers een referendum gehouden over de
vraag of de kwestie der aanvullende be
talingen aan een eventuele arbitrage zou
worden onderworpen. Dit betreft de gelde
lijke vergoeding aan leden van een be
manning in het geval hun oorspronkelijke
taak wordt uitgebreid.
Vóór medio 1955 bestond de bemanning
van een toestel, dat de verbinding Amster-
dam-New York onderhield, uit 7 man: 3
vliegers, 2 boordwerktuigkundigen en 2
telegrafisten. Medio 1955 namen de vlie
gers op verzoek van de K.L.M.-directie
de werkzaamheden van één telegrafist
over. Gedurende het oceaantraject van
Prestwick naar Gander werden de radio
verbindingen nog verzorgd door de over
gebleven telegrafist In mei 1957 kwamen
de vliegers met de K.L.M.-directie over
een gedurende een proeftijd ook de radio-
werkzaamheden op het traject Prestwick-
Gander over te nemen. Het lag in de be
doeling van de vliegers om geen vergoe
ding voor dit extra werk te vragen totdat
de proeftijd voorbij was.
De K.L.M.-directie kondigde in het be
gin van dit jaar een definitieve inkrim
ping van het korps telegrafisten aan. De
vliegers meenden hieruit te mogen opma
ken dat de proeftijd in feite was geëin
digd. Onderhandelingen op dit punt wer
den gestaakt toen in maart de staking uit
brak.
De eerste bemiddelingsbijeenkomst in
Den Haag op 12 april faalde op het punt
van deze aanvullende vergoeding. Tijdens
dezelfde bijeenkomst stemden de vliegers
in met een salarisverhoging van ongeveer
4 pet., teneinde deze fase van de onder
handelingen af te sluiten. Voorts stemden
zij in met een bedrag ineens van f 600.000
als afdoening van de betaling met terug
werkende kracht. De vliegers stonden er
echter op dat de aanvullende vergoeding
buiten discussie bleef. De K.L.M.-directie
stelde dat een dergelijke vergoeding zou
moeten worden gevonden binnen de
f 1.200.000, het totaal bedrag van de sala
risherziening.
Een tweede bijeenkomst op 12 mei in
Utrecht kon niet tot een goed einde wor
den gebracht omdat wederom geen over
eenkomst kon worden bereikt over de
vraag of de aanvullende vergoeding al
dan niet bij deze onderhandelingen een
rol zou spelen. Daarom werd besloten een
referendum te houden, teneinde de vlie
gersvereniging in haar geheel te laten be
slissen wat er verder moet gebeuren.
Het resultaat van het referendum was
dat 148 leden zich voor en 139 leden zich
tegen het onder de huidige omstandighe
den betrekken van de aanvullende vergoe
ding bij een eventuele arbitrage uitspra
ken. Deze vergoeding komt vandaag ter
sprake in de bijeenkomst te Utrecht
Shelley
De dood is een ontwaken uit de droom
des levens.
