„Ruimtelijke ontwikkeling van
Nederland in nieuw Europa"
GRAMMOFOONPLAAT
c
Lieve Vader,
anda en de Yo*Yo*jager^
J
V E L IJ
Alphenaar
Oord
<mmcc
Enkele dagen droog weer
Jaarvergadering Mij. voor Nijverheid en Handel
PLATENSPELERS
DE VISHAL-Gr. Markt
schrijft een zoon
Wereldnieuws
zo
GRAVEN
2
DRIE PRE-ADVIEZEN OVER:
Recordomzet en sterk
gestegen winst bij Bols
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Dr. Holtrop president van
Bank Intern. Betalingen
Amerikaanse regering
steunt de spoorwegen
Beraad over kernproeven in
Genève of in Moskou?
Eisenhowers voorstel is
niet verworpen
Radio- Televisie-
Grammofoonplaten
67°
Ver. Javasche Houthandel
Akkoord in Suezkwestie
T E R L E N K A
TocU ia Uet
V
.J
DONDERDAG 12 JUNI 1958
„De ruimtelijke ontwikkeling van
Nederland in een nieuw Europa" is
het onderwerp van bespreking op de
175ste jaarvergadering van de Neder-
landsche Maatschappij voor Nijver
heid en handel, die vanmorgen in het
Concertgebouw te Amsterdam is ge
opend. Over het thema zijn drie pre
adviezen opgesteld en wel door prof.
ir. Jav. P. Thijsse, algemeen adviseur
van de Rijksdienst voor het Nationale
Plan, ir. Th. P. Tromp, lid van de
raad van bestuur van de n.v. Philips'
Gloeilampenfabrieken te Eindhoven
en mr. K. H. Gaarlandt, burgemeester
van Emmen.
Prof. Thijsse
Prof. Thijsse behandelt het aspect van
de ruimtelijke ordening. In internationaal
verband vervult ons land de functie van
havenagglomeratie aan de Rijnmond voor
de activiteiten, die bovenstrooms tot uit
voering worden gebracht. ,.De ontwikke
ling van de met deze havenfunctie verbon
den industriële activiteiten is van primair
belang. Aan de ontwikkeling van vele acti
viteiten, die niet essentieel in het westen
moeten worden ondergebracht, zal men
moeten trachten een aantrekkelijke plaats
in het overig deel van Nederland aan te
bieden. Derhalve zal in overig Nederland
een aantal kernen voor verdere ontwikke
ling moeten worden voorbestemd. In de
kernen dient gestreefd te worden naar
veelzijdigheid van werkgelegenheid. Een
doorlopende studie van de ontwikkeling
zal niet gemist kunnen worden. Internatio
nale integratie, ook wat de ruimtelijke
ordening betreft is een vereiste. De resul
taten van de stimulering voor de decen
tralisatie van werkgelegenheid zullen sterk
afhankelijk zijn van het regeringsbeleid. In
even grote mate zullen deze resultaten af
hangen van de weerklank, die dit beleid
zal opwekken bij het bedrijfsleven en an
dere instanties."
In de mondelinge toelichting, die prof.
Thijsse heden gaf zei hij onder meer: „Om
een eenzijdige industriële ontwikkeling in
overig Nederland te voorkomen, zal men
naast het stimuieen van industrieën, ook
moeten trachten kantoren van centrale
overheid en particuliere instellingen in het
overige Nederland gevestigd te krijgen."
Advertentie
Geef VADER de
die hij het liefst hoort
'N ENORME KEUZE Bil
KRUISWEG 49 HAARLEM
GROTE SORTERING
De directie van de n.v. Amsterdamsche
Likeurstokerij ,,'t Lootsje" der Erven Lu
cas Bols te Amsterdam deelt in haar jaar
verslag over 1957 mee dat er in dat jaar
een recordomzet is bereikt. Dit resultaat
werd bereikt ondanks een achteruitgang
in de verkopen in Nederland tengevolge
van de accijnsverhoging in het begin van
1957 en de in verband hiermede in 1956
plaats gehad hebbende voorraadsvor-
ming. De stijging zowel van de export als
van de omzet van de buitenlandse bedrij
ven heeft bovenvermelde achteruitgang
ruimschoots gecompenseerd en opnieuw
is gebleken welke grote invloed ten goede
het internationale karakter van het con
cern heeft op de stabiliteit van de bedrijfs
resultaten.
De exploitatiewinst en andere in
komsten bedroegen 10.482.438 (v. j.
8.399.862). De resultaten van beleggin
gen en interest beliepen 157.440 (v. j.
264.035). Na afschrijvingen ad 1.105.257
betaalde goodwill van overgenomen be
drijven 292.700, belastingen binnen- en
buitenland ad 4.164.230 en reserveringen
ad 1.870.391 blijft een winst ter verde
ling van 3.207.300 (v. j. 2.566.080). Voor
gesteld wordt op de gewone aandelen een
slotdividend van 11 percent waardoor
over 1957, tezamen met het reeds uitge
keerde interimdividend van 6 percent in
totaal 17 percent beschikbaar zal zijn over
een onveranderd kapitaal van 10.687.000
(v. j. 14 percent).
De omzetten in de eerste vijf maanden
van 1958 vertonen een gunstig beeld. De
directie vertrouwt dat zij in de toekomst
in staat zal zijn de positie, die haar pro-
dukten op de wereldmarkt innemen, ver
der te versterken.
Nieuwe fabriek in Staphorst
Ruim tweehonderd leden van de Nederlandse
Wegenbouwvereniging hebben een bezoek ge
bracht aan de grootste koudasfaltinstallatie van
Nederland, die door de Koninklijke Maatschappij
Wegenbouw n.v. te Utrecht gebouwd is op een
terrein langs het Meppelerdiep onder de gemeen
te Staphorst. De nieuwe, geheel automatische in
stallatie heeft een capaciteit van tachtig ton per
uur. Over een maand zal het nieuwe bedrijf door
de commissaris der koningin in de provincie
Overijsel officieel worden geopend.
Prof. Thijsse heeft een systeem ontwor
pen voor de wijze, waarop zijns inziens
een gx*oot homogeen gebied rationeel sche
matisch zou kunnen worden ingedeeld. Dit
systeem, dat bestaat uit regelmatige zes
hoeken die een oppervlakte beslaan van
ongeveer 2000 km2, bevat een stad, die
cultureel centrum is en die tevens belang
rijke industrieën zou kunnen herbergen.
Rondom deze stad zijn op afstanden van
20 km ongeveer zes kleinere kernen ge
groepeerd, die voornamelijk agrarisch ge
oriënteerd zullen zijn. Men zal deze kernen
kunnen opvatten als de zwaartepunten van
een agrarisch gebied van ongeveer 300 km2,
dat hierop georiënteerd is. Voor de toe
komstige bevolking van de steden noemde
de spreker 100.000 400.000 inwonei-s en
van de kleinere kernen een bevolking van
10.000 tot 20.000. In dit systeem liggen de
grote steden ongeveer 50 km uit elkaar.
Ir. Tromp
Ir. Tromp behandelt het bedrijfs-econo-
misch aspect. Een groot gedeelte van de
jaarlijkse bevolkingsaanwas zal in de in
dustrie moeten worden opgenomen. Der
halve zullen enorme sommen moeten wor
den geïnvesteerd om dit mogelijk te ma
ken. Men moet denken aan een kapitaal
behoefte voor al deze doeleinden van tien
tallen miljarden guldens voor de eerst
komende tien a vijftien jaar. De Neder
landse industrie moet, om een belangrijk
deel van de bevolkingstoeneming te kunnen
opvangen, haar afzetgebieden in het bui
tenland vergroten. Dit wordt in hoge mate
bemoeilijkt door de steeds heviger wor
dende concurrentie. De bedrijven zullen
daarom de kans moeten hebben zich zoveel
mogelijk te versterken door uit de bedrijfs
resultaten de noodzakelijke modernisering
en uitbreiding althans ten dele te financie
ren. De voordelen van industriespreiding
zijn evident. Indien men trekt naar een
streek, waar men met open armen wordt
ontvangen, omdat als het ware op werk
gelegenheid wordt gewacht, dan is meteen
al een gunstig klimaat voor een dergelijke
vestiging aanwezig. Abrupte verstoring van
het religieuze, culturele en sociale karakter
van een streek is echter funest. Het is
absoluut noodzakelijk, zich zoveel mogelijk
aan te passen bij de heersende lokale op
vattingen. Dit zijn enkele facetten, die
sterk gaan in de richting van: „het werk
naar de mensen brengen", in plaats van
„de mensen naar het werk halen". De
nieuwe groepering van de industiie binnen
„Klein Europa" zal de welvaart verhogen,
riu Nederland op het punt staat deel te
gaan uitmaken van een zich sterk integre
rend Europa.
Ir. Th. P. Tromp wijdde in zijn monde
linge bespreking van 't bedrijfseconomisch
aspect hedenmorgen aandacht aan de zesde
industrialisatienota van het ministerie van
Economische Zaken. „De ontsluiting van de
ontwikkelingsgebieden in ons land en het
creëren van „het klimaat", is primair de
taak van de overheid. Hierdoor gestimu
leerd zullen verdere initiatieven van de
industrie zelf moeten komen", zo zei "ir.'
Tromp.
Mr. Gaarlandt
Mr. Gaarlandt behandelt enkele aspec
ten van streekontwikkeling. Hij stelt de
vraag: wat heeft „overig Nederland", dus
de streken buiten het westen des lands, de
industrie te bieden, wat zijn de vestigings-
bezwaren, hoe en door wie kunnen die
worden weggenomen c.q. gecompenseerd.
Hij antwoordt: overig Nederland heeft de
industrie te bieden: een ruim arbeidsaan
bod en vooral een bevolking, die kan en
wil werken in de industrie. Vervolgens een
woon- en vestigingsklimaat, dat nu al voor
velen aantrekkelijk is en nog perspectieven
biedt. Door de komst van de industrie kan
technische aanleg en kwaliteit naar voren
komen. Jonge mensen krijgen hun kans en
de ouders zien, dat een vak leren voor hun
kinderen een toekomst kan betekenen. Als
vestigingsbezwaren noemt de pre-adviseur
de verbindingen, de huisvesting en de leef
baarheid. Een betere spreiding van de be
volking vraagt een vooruitziende woning-
politiek. Het gaat niet alleen om het wer
ken en wonen, maar ook om de vrije tijd.
Het gaat ook om de nabijheid en de be-
hoorlijke bereikbaarheid van een werkeijk
grote stad. Het ware te wensen, dat men er
aan zou willen meewerken, dat steden als
bijvoorbeeld Groningen, Leeuwarden en
Enschede zich in alle opzichten ontplooien
als de grote stad voor een ruim gebied.
Tenslotte bespreekt de pre-adviseur de
compensatieleveringen en de veranderin
gen, die in een plattelandsgemeente ont
staan wanneer de industrie zich in haar
midden vestigt.
Mr. Gaarlandt zei hedenmorgen nog, dat
zijns inziens een van de grootste vestigings
bezwaren van „overig Nederland", is: de
onbekendheid van zijn vestigingsvoordelen.
Hij pleitte ervoor dat de rijksoverheid haar
nieuwe beleid van de bevolkingsspreiding
door spreiding óók van de industrie aan de
Nederlandse bevolking en de Nederlandse
industriëlen wat meer commercieel gaat
vei-kopen.
Maurice Frère zal op 1 juli zijn bevoegd
heden als president van de Bank voor In
ternationale Betalingen te Bazel overdra
gen aan zijn opvolger, dr. M. W. Holtrop,
president van de Nedexdandsche Bank. De
ze benoeming van dr. Holtrop, die enige
tijd geleden reeds was aangekondigd,
brengt geen enkele wijziging in zijn hui
dige functie. Dr. Holtrop blijft tevens pre
sident van onze centrale bank.
De Amerikaanse senaat heeft woensdag
een wetsontwerp goedgekeurd, dat beoogt
de spoorwegen door het verstrekken van
leningen enzovoorts met een bedi-ag van
700 miljoen dollar te subsidiëren. (UPI).
MOSKOU (Reuter) Premier Kroesj-
tsjev verwerpt het jongste voorstel van
president Eisenhower om een conferentie
van deskundigen over de technische as
pecten van een staken der kernwapen
proeven in Genève te houden niet, ook al
geeft de Sovjet-Unie de voorkeur aan Mos
kou als plaats van samenkomst, aldus
heeft William Simpson, voorzitter van de
„Britse Vredesraad" medegedeeld na een
onderhoud met de Russische premier.
Kroesjtsjev zei voorts, dat de Sovjet-Unie
bereid is, „morgen" topbesprekingen te
beginnen, maar dat de „westelijke mo
gendheden dit tegenhouden. De Sovjet-Unie
zal echter al het mogelijke doen om een
topconferentie mogelijk te maken, aldus
Kroesjtsjev volgens Simpson.
Kroesjtsjev zei, dat de Sovjet-Unie vrij
is haar pi-oeven met kernwapens te her
vatten, daar de Verenigde Staten en Groot-
Brittannië haar voorbeeld niet hebben ge
volgd. Zij doet dit echter niet. Zij houdt
rekening met de druk van de openbare me
ning in de wereld en hoopt, dat deze de
beide westelijke landen tot andere gedach
ten zal brengen, aldus Kroesjtsjev.
Advertentie
15 JUNI
geef
VADER
een grammofoonplaat
van
Tijdelijk gevestigd
Telefoon 21587
Advertentie
Je hebt zo vaak dit jaar, als ik mijn huiswerk pakte
En bij je kwam om hulp als het niet lukken wou,
Dat werk voor mij gemaakt en dat ik tóch nog zakte,
Was ook voor jou beroerd en 't lag ook niet aan jou;
En als je 's zondags na een week van drukke dagen
Vermoeid aan tafel zat en als ik dan gedwee
Met alle spullen van mijn spoortrein aan kwam dragen
Was plots je moeheid weg en deed je uren mee;
Maar ook omdat je mij van vliegers hoorde piraten
En mij toen hebt geleerd hoe je die maken kon
En óók nog mee ging om die vlieger op te laten
Hoewel net op die dag het visseizoen begon....
Nu wou 'k met Vaderdag eens op papier gaan zetten
Hoe blij ik ben met jou, maar dat is hopeloos,
Ik geef je dus uit dank je voorkeursigaretten:
Je lijfmerk GOLDEN FICTION in de grote gulle doos.
Nederlandse dag te Barcelona
In tegenwoordigheid van de Nederlandse am
bassadeur in Spanje mr. W. Cnoop Koopmans is
woensdag op de internationale jaarbeurs van
Barcelona de „Nederlandse dag" gevierd. De Ne
derlandse Kamer van Koophandel in Spanje
bood de ambassadeur en de andere genodigden
's avonds een diner aan.
De laatste dagen trokken van tijd tot tijd
kleine storingen in de hogere luchtlagen
over Engeland naar 't zuidoosten. Zij ver
oorzaakten er vrij veel regen. Dit was ook
de afgelopen nacht weer het geval, toen
een dergelijke storing daar plaatselijk on
geveer 10 mm. bracht. Ondertussen neemt
een groot hogedrukgebied, dat zich uit
strekt van de Azoren in noordelijke rich
ting naar Groenland, nog in betekenis toe
en breidt zich daarbij verder over West-
Europa uit. In verband daarmee wordt er
enkele dagen droog weer verwacht. Aan
gezien ons land in tamelijk koude polaire
lucht blijft, blijft het gevaar van nacht
vorst de eerstkomende nachten aanwezig.
WEETIK APPORTÊN
Temperaturen: buiten
land maxima van giste
ren. Binnenland: heden
7 uur. Neerslag: laatste
24 uur.
Den Helder zwaar bew.
Ypenburg zwaar bew.
Vlissingen geheel bew.
Eelde zwaar bew.
Twente geheel bew.
De Bilt geheel bew.
Eindhoven geheel bew.
Vlv. Z.-Limb geheel bew. nno
Vrijdag 13 juni
Zon op 4.20 uur, onder 21.00 uur.
Maan op 2.15 uur, onder 17.00 uur.
Maanstanden
17 juni
24 juni
8.59 uur
10.44 uur
nieuwe maan.
eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrijdag 13 juni
Hoog water 0.47 en 13.22 uur.
Laag water 8.28 en 21.08 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Helsinki
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Aberdeen
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfoi-t
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Ajaccio
Madrid
Mallorca
Algiers
onbewolkt
half bew.
onbewolkt
licht bew.
regen
zwaar bew.
geheel bew.
half bew.
geheel bew.
geheel bew.
zwaar bew.
half bew.
onbewolkt
licht bew.
zwaar bew.
i C
d
"23
p
S
n
10
no
11
O
11
windst.
9
nw
9
windst.
10
ono
9
nno
10
nnw
13
windst.
16
windst.
18
windst.
13
zzo
12
nno
20
n
14
ono
18
nno
19
nnw
20
wnw
20
nw
17
n
23
n
17
O
20
wnw
12
nno
17
ono
17
ozo
26
14
windst.
14
z
25
nno
23
nno
13
windst.
22
windst.
27
0,3
0
0
0,1
0
0,1
1
0,1
0
0
0
2
0
0
0
0
0
2
0
0
5
0
0
6
2
0
0
31
4
0
0
0
0
0
10. Na het plotselinge vertrek van zijn
metgezellen moest Panda snel ingrijpen,
als hij het leven wilde behouden. Het
stuurloze vliegtuig draaide een paar maal
om zijn as en dook toen brullend omlaag.
Maar gelukkig had Panda in zijn vele
avonturen geleerd, hoe hij met een vlieg
tuig moest omgaan. Vlug werkte hij zich
naar voren, greep de stuurknuppel en
slaagde erin, het toestel weer in bedwang
te krijgen. Hierbij kon hij echter niet meer
verhinderen, dat het vliegtuigje enkele
torentjes beschadigde van een Oosters ge
bouw, dat zich in de vallei verhief. De in
woners van dat gebouw, die in hun stil
bestaan nog nooit een vliegtuig hadden ge
zien, schrokken hevig van deze kennis
making met de moderne beschaving. En
nog groter werd hun opwinding, toen Pat
en kolonel Pulver, getooid met valse neu
zen, het volgende ogenblik in hun verende
schietstoel omlaag kwamen. „Help! Help!"
klonk het vaii alle kanten. „Springende
duivels! Luchtdemonen! Zij vallen ons
aan!!"
t.-n ül x-fftORtO'1' rrr»f-
Tengevolge van het niet transfereren
der daarvoor benodigde gelden uit Indo
nesië zal de coupon per 1 juli 1958 van de
314 percent obligatielening n.v. Vereenigde
Javasche Houthandel Maatschappijen en
van de 4 percent obligatielening n.v. Ver
eenigde Indische Bosch Exploitatie Maat
schappijen, niet worden betaald.
Er is definitieve overeenstemming be
reikt over de schadeloosstelling van aan
deelhouders in de Suezkanaalmaatschap-
pij, welke drie jaar geleden door Egypte
werd genationaliseerd, zo maakte de We
reldbank woensdag bekend. Men verwacht
dat de definitieve overeenkomst om
streeks het midden van juli zal worden
ondertekend.
Advertentie
SPORTSHIRTS
Grote Houtstraat 96
Tel. 12210
Bevestigd. Te Belgrado is bevestigd, dat
een groep voormalige Joegoslavische
„Cominformisten", die na 1948 wegens
ondermijnende activiteit waren veroor
deeld, de vorige week naar Albanië is ge]
vlucht. Onder hen bevinden zich de ko
lonels Daptsjevitsj, Djaritsj en Perovitsj
Voorts wordt bevestigd, dat een aantal
andere personen, die eveneens met de
Sovjet-politiek sympathiseren, zijn ge
arresteerd.
Oog. De ruimtevaart- en raketdeskundige
van de Amerikaanse luchtmacht, kolo
nel W. O. Davis, heeft zijn ontslag in
gediend. Hij is van mening dat Ameri
ka op ruimtevaartgebied bij Rusland te
achter is, omdat de regering te veel
waarde hecht aan het oordeel van „ver
keerde" burgergeleerden, die te con
servatief zouden zijn. Deze geleerden
hebben geen oog voor de psychologi
sche, intellectuele en militaire achter
gronden van de ruimtevaart, zo zei hij.
Brand. Een grote brand heeft zesduizend
inwoners van een „bidonville" bij Ca
sablanca dakloos gemaakt. Terwijl de
politie de twintigduizend bewoners van
de armenwijk waar de brand woedde
evacueerde, vocht de brandweer een
hopeloze' strijd tegen de vlammen, die
in de krotten een gemakkelijke prooi
vonden. Volgens officieuze berichten
kwamen vijf personen in de vlammen
om.
Berisping. De Amerikaanse regering heeft
woensdag luitenant-generaal Anderson,
directeur van het bureau onderzoek en
ontwikkeling van de luchtmacht, in het
openbaar een berisping toegediend we
gens een verklaring waarin hij zei dat
de Amerikaanse luchtmacht nog deze
zomer en herfst raketten naar de maan
zal afschieten. Minister Douglas (lucht
macht) zei dat Anderson niet bevoegd
is over lanceringsdata te spreken. Hij
had gezegd dat drie raketten, met
waarnemingsinstrumenten, in een
baan in de vorm van een acht om aar
de en maan zouden zweven.
Vervalsing. Het Amerikaanse departe
ment van buitenlandse zaken heeft
meegedeeld dat er, dank zij de samen
werking tussen de politieautoriteiten
van Amerika, Italië, Frankrijk en Ne
derland een internationale organisatie,
met zetel in Palermo (Italië) is ont
dekt, die zich toelegde op de vervalsing
van Amei-ikaanse paspoorten.
Grijs. Vijftig zwaarbewapende politie
mannen hebben woensdag te Marseille
Marius Salvait gearresteerd, de leider
van de bende der „grijze hemden" die
bij overvallen in de laatste jaren hon
derd miljoen frank (een miljoen gul
den) heeft buitgemaakt.
Diamant. De Londense diamanthandelaar
Levi Cohen heeft op een veiling in de
Britse hoofdstad een grote peervormi
ge diamant voor 27.000 pond (ongeveer
300.000 gulden) gekocht. De diamant,
die 35.73 karaat weegt, is een van de
mooiste die na de oorlog te Londen zijn
verhandeld.
Beperkt. Het Portugese ministerie van
Binnenlandse Zaken heeft de beschul
digingen van de verslagen kandidaat
bij de presidentsverkiezingen, generaal
Delgado, dat hem bij de verkiezings
campagne moeilijkheden in de weg wa
ren gelegd, als ongegrond van de hand
gewezen. Volgens het ministerie heb
ben de maatregelen zich beperkt tot
het verijdelen van pogingen om „een
sociale omwenteling teweeg te bren
gen". Daarbij zijn arrestaties verricht,
twintig daarvan wegens strafbare ver
grijpen.
Oren. Naar een gerechtelijke uitspraak in
Rijssel te oordelen is het oor van een
politieman half zoveel waard als het
oor van een burger. Tijdens een relle
tje in december had een Noordafrikaan
een agent in het oor gebeten. Enkele
weken later sneed de agent de Noord
afrikaan een stuk van diens oor af. De
Noordafrikaan kreeg een boete van
twintigduizend franc, de agent een van
veertigduizend.
Kolonel Margaret. Prinses Margaret is
door haar zuster, koningin Elizabeth,
benoemd tot „eerste kolonel" van het
regiment Royal Highland Fusiliers, dat
is gevormd uit de Royal Scotch Fusi
liers en de Highland Light Infantry.
Watersnood. In het noorden van Indiana,
in het midden van de Verenigde Sta
ten, zijn vijfduizend mensen dakloos ge
worden en dertien personen om het le
ven gekomen door oversti-omingen van
de rivieren Wabash, White en Mississi-
newa.
Redstone. Woensdag is te Cape Canave
ral in Florida een ballistisch projectiel
van het type „Redstone" met goed ge
volg gelanceerd. De Redstone is een
raket van negentien meter lengte, die
een waterstofbom vierhonderd kilome
ter ver zou kunnen brengen.
MR. J. VAN LENNEP, wiens groten
deels historische boeken in de vorige
eeuw grote populariteit genoten, maar
wiens wijdlopigheid door moderne lezers
minder op prijs wordt gesteld, heeft in het
midden van de vorige eeuw de aandacht
gevestigd op de betekenis die de vroegere
abdij van Egmond als begraafplaats van
de Hollandse graven heeft gehad. Omdat
de abdij zo nauw verbonden is geweest met
de geschiedenis van het graaf-
schap Holland, werd in de vo
rige eeuw het denkbeeld ge
opperd daar ter plaatse een
monument of mausoleum op
te richten, waardoor „de ach
ting, aan het stamhuis ver
plicht" in duidelijke vorm ge
stalte zou krijgen. Zouden de
romantische argumenten, waarmee in de
vorige eeuw geschermd werd, in onze
nuchtere en zakelijke tijd wellicht wat
overdreven aandoen, we zullen toch moe
ten erkennen, dat aan de achting voor his
torische monumenten in het verleden wel
het een en ander heeft ontbroken. De ab
dij te Egmond, die we niet alleen als be
graafplaats van de graven van het Hol
landse Huis moeten zien, maar vooral als
eerste (en een tijdlang het enige) cultuur
centrum van het graafschap Holland,
werd, zoals bekend, tijdens de Hervorming
in 1567 geplunderd en vervolgens in 1573
in brand gestoken. Wat overbleef, was een
mooie ruïne van het westblok der abdij
kerk, dat door kundige schilders en teke
naars uit de 17de en latere eeuwen her
haaldelijk in beeld is gebracht, maar deze
restanten geven toch een onvoldoende in
druk van de toestand, zoals die vóór de
brand heeft bestaan. Deze ruïnes zijn in
de loop der jaren eveneens grondig op-
-\
geruimd. Op het einde van 1798 kwam de
spits van de enig overgebleven abdijtoren
naar beneden en deze bouwvalligheid van
het rechtopstaand gesteente was een wel
kome aanleiding het hele geval met grond
en al te verkopen. Dat was in 1800, toen,
als gevolg van de Franse revolutie, met
hel verleden was gebroken en een golf
van verlichting door Europa voer. Die ver
lichting was zö oogverblindend en de breuk
met het verleden zö volledig,
dat twintig jaar later zelfs de
fundamenten van de abdij uit
de grond waren gedolven om
er de straten van Alkmaar
mee te plaveien. Het pa
rochiekerkje, dat bij de abdij
hoorde, was het enige bouw
werk van het complex dat de
excessen van 1573 had overleefd, maar
ook van dit bedehuis dat door
de protestanten in gebruik was ge
nomen was bouwvallig geworden; het
schip was al in de 16de eeuw ingestort en
de resten vonden eveneens in het. begin
van de vorige eeuw hun definitieve einde.
Niets, behalve de Sint Albertusput en een
wrak kerkhof muurtje herinneren in deze
streek aan het oude verleden, aan de oud
ste van de Hollandse en Zeeuwse abdijen
der Benedictijner-orde, noch aan de be
graafplaats der Hollandse graven. (In 1935
werd de nieuwe abdij te Egmond op het
zelfde terrein gesticht, maar die geeft
uiteraard geen verbinding met het ver
leden). Overigens is het ook wel héél
moeilijk, na te gaan. wat er met de ver
schillende graven is gebeurd.
Daarover een volgende keer
H Pétillon
(Nadruk verboden).
