Conferentie van Genève staat
op losse schroeven
OPRECHTE HAARLEMSCHECOURANT
ZANDVOORT IN EEN ZONNIGE ZOMER
HET WEER
Russen komen niet als de
proeven niet ophouden
Washington wil desnoods
ingrijpen in Libanon
WELK WEER
KRIJGEN WE
ZONDAG?
Shell-tankers weer
naar Borneo
me. Mimmo {jejoret/otfVMj!
Britse regering weigert de toezegging
alleen onder UNO-gezag op te treden
KOOPVAARDIJ
Wisselvallig
Het woord is aan
Interpellatie over c.a.o.
in de bouwvakken
Slak om de arm
Levying op 5 maanden
zonder rente en kosten
72e JAARGANG No 293
DONDERDAG 26 JUNI 1958
303e JAARGANG No 141
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107..
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Hu ijsman
Zo kan Zandvoort eruit zien, als
de zomer écht zomers is. Deze foto
van vorig jaar doet met heimwee
denken aan de hartverwarmende
mogelijkheden, die een zomer
vakantie bieden kan als het weer
in overeenstemming is met de ver
langens. Doch wie weet het kan
gauw veranderen en misschien ver
keert de zomerse herfst van van
daag nog in een berouwvolle zomer
van achttien karaat. Wij verwijzen
naar onze Zomerbijlage, die onze
lezers wellicht alvast in de vereiste
stemming kan brengen.
(Luchtfoto N.F.P.)
Advertentie
COMPLETE UITRUSTINGEN
voor alle Maatschappijen van de
en voor Radio Holland, leveren wij
direkt uit voorraad.
Smit».
van Rijsbermen
U nifonn-S pecialisten
ZIJLSTRAAT 71 - HAARLEM
Advertentie
WORDT B1ERWEER-
VOORSPELLER
EN WIN VAKANTIEREIS
VAN f 1000-
zie pagina 3
Verwachting tot morgenavond:
Vanavond en vannacht tijdelijk
regen, morgen overdag nu en
dan opklaringen, maar ook
plaatselijk enkele buien. Matige
tot krachtige wind, aanvankelijk
tussen oost en zuid, later tussen
zuid en west. Weinig verande
ring in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHTENTWINTIG PAGINA'S
MOSKOU (Reuter-AFP) Radio-Moskou heeft woensdagavond bekendge
maakt dat de Russische regering Washington in een nota de verzekering heeft
gevraagd dat het doel van de conferentie van deskundigen over mogelijke
controle op kernwapens en ontwapening, die op 1 juli te Genève moet beginnen,
hetzelfde is gebleven. De Russen beschuldigen de Amerikanen ervan de confe
rentie te willen aangrijpen om de volken voor te spiegelen dat er gewerkt wordt
aan het staken der kernproeven, terwijl er in werkelijkheid geen voortgang wordt
femaakt. Jn deze tweede nota over de conferentie in twee dagen tijds verklaart
e Sovjet-Unie het niet eens te zijn met het standpunt van minister Dulles, dat
de besprekingen moeten plaats hebben zonder voorbehoud, of de proeven tijdelijk
gestaakt zullen worden of niet. Rusland is van oordeel dat de conferentie slechts
vrucht zal dragen indien er positieve resultaten kunnen worden geboekt en dat
er anders slechts tijd wordt verspild, in welk geval de Russen niet aan de
conferentie willen deelnemen.
WASHINGTON (Reuter) Men had op
het Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken aangenomen dat de bespre
kingen dinsdag zouden beginnen en dat de
Sovjet-regering ermede had ingestemd
dat het doel van het overleg der deskun
digen zou zijn te pogen overeenstemming
te bereiken over methoden, waarmee men
kan vaststellen of ergens ter wereld een
kernwapen tot ontploffing is gebracht. Het
„State Department" heeft van het begin
af duidelijk gemaakt dat de uitslag der
besprekingen geen der partijen zou ver
plichten een politieke overeenkomst aan
te gaan over een daadwerkelijke staking
der proefnemingen met kernwapens. In
Amerikaanse officiële kringen verwerpt
men de Sovjet-bewering, dat de Verenig-
'de Staten ermede zouden hebben inge
stemd dat het resultaat der besprekingen
op zich voldoende zou zijn voor het ne
men van een beslissing, om de proefne
mingen met kernwapens te staken. Men
wijst er op dat de Verenigde Staten van
het begin af met nadruk hebben verklaard
dat de resultaten van het technische over
leg geen afbreuk zouden doen aan het
politieke vraagstuk van een eventueel sta
ken der proefnemingen met kernwapens
en aan de positie van partijen op d i t ge-
bied.
Dulles: Wij gaan door
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Dulles, heeft op een pers
conferentie in het Witte Huis, belegd na
dat hij besprekingen had gevoerd met pre
sident Eisenhower, verklaard dat de Ver
enigde Staten zullen voortgaan met de
voorbereidingen van de besprekingen.
Dulles verklaarde „diep teleurgesteld" te
zijn door de Sovjet-nota, waarin de Sovjet-
Unie bepaalde politieke verzekeringen
verlangt. „Ik ben verrast doch ik wil de
nota niet als het laatste Russische woord
in dezen beschouwen. Wij willen de Sov
jet-Unie een laatste kans geven", aldus de
minister.
Dulles wees op het verschil tussen de
twee jongste Sovjetnota's over de be
sprekingen. In de nota van dinsdag zegt
het Kremlin dat de conferentie „haar werk
op 1 juli te Genève zal aanvangen", en
woensdag, iets meer dan een dag later,
dreigt de Sovjet-Unie de besprekingen
niet te zullen bijwonen, tenzij zij nieuwe
politieke verzekeringen van de Verenigde
Staten ontvangt.
„Twee zaken zijn voor mij van groot
belang geweest om te kunnen uitmaken,
of het werkelijk mogelijk zou zijn tot op
zekere hoogte met de Sovjet-Unie tot over
eenstemming te komen. De eerste was
het Amerikaanse voorstel tot het invoe
ren van een stelsel van inspectie vanuit
de lucht boven het noordpoolgebied, om
verrassingsaanvallen te voorkomen. De
Sovjet-Unie trof dit in de Veiligheidsraad
met haar veto. De tweede was het voor
gestelde overleg te Genève en het ziet er
naar uit, dat de Russen ook dit willen tor
pederen. Toch ik heb nog niet alle hoop
opgegeven", zo zei Dulles.
Dulles verklaarde dat de Sovjet-Unie er
klaarblijkelijk op uit is geweest een aan
wijzing te verkrijgen dat de Verenigde Sta
ten, indien er in Genève besprekingen
werden gehouden, gebonden zouden zijn
hun proefnemingen met kernwapens te
staken, ongeacht het resultaat dezer be
raadslagingen en los gezien van anaere
kanten van het ontwapeningsvraagstuk.
„En dat is iets, waartoe wij ons nimmer
hebben willen verplichten", aldus de mi
nister. Dulles zei dat de resultaten dei-
voorgenomen besprekingen mogelijk het
sluiten van een internationale overeen
komst over het staken der proefnemingen
met kernwapens zouden vergemakkelij
ken, doch dat zij de Verenigde Staten niet
konden binden de proeven zonder meer
Advertentie
Etflvil Tlioillili \S ELEGANTE TASSEN EN BYOUX
'f-i r.
GR. HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 20415
op te schorten. De minister verklaarde te
verwachten, dat het Amerikaanse ant
woord op de jongste Sovjet-nota waar
schijnlijk nog woensdagavond zal worden
verzonden.
De drie geleerden, die de Verenigde
Staten op de Geneefse besprekingen zul
len vertegenwoordigen, zouden vandaag
uit New York naar Genève vertrekken.
Een officiële Amerikaanse woordvoerder
gaf te verstaan dat de laatste Russische
nota het vertrek van Amerikaanse ex
perts onzeker heeft gemaakt. Vier of vijf
leden van de administratieve staf der
Amerikaanse afvaardiging naar Genève
zijn al vertrokken.
Londen: „Slagen noodzakelijk"
LONDEN (Reuter) Een woordvoer
der van het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft verklaard dat de Brit
se regering hoopt dat de voorgenomen
besprekingen te Genève zullen doorgaan.
„Deze besprekingen zijn noodzakelijk en
de Britse regering wil ze zien slagen", zei
hij. In Britse diplomatieke kringen brengt
men in herinnering, dat het Britse stand
punt was en is, dat een al dan niet sta
ken der proefnemingen met kernwapens
op een topconferentie dient te worden be
sproken.
MOSKOU (UPI) De Amerikaanse
antwoordnota is op het Russische ministe
rie van Buitenlandse Zaken afgegeven
nauwelijks vijftien uur nadat de Russische
nota ontvangen was. De inhoud van de
Amerikaanse nota is niet onthuld.
DJAKARTA (ANP) Een tanker van
de Koninklijke Shell-groep, de Haustrum,
is donderdagochtend bij het eiland Bunji
ten noorden van Tarakan aangekomen om
ruwe olie te laden voor de raffinaderijen
in Balikpapan, aldus heeft een woordvoer
der van Shell-Indonesia in Djakarta mee
gedeeld.
Het 18.000 ton metende schip is de eerste
tanker, die sinds twee maanden geleden
de werkzaamheden in Borneo werden ge
staakt, weer olie komt laden.
De vorige week heeft Shell-Indonesia
aangekondigd de raffinaderijen in Balik
papan weer in bedrijf te stellen.
Elizabeth Browning:
Mannen krijgen meningen zoals kinde
ren leren spellen.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM: TEL, 13439
FERD. BOLSTR. 48 A! DAMf EL. 717162
TWEKA STRAND - BADKLEDING
(Van onze correspondent in Washington)
Opnieuw dreigt er een crisis in de
wereld en opnieuw ligt het centrum in
het Nabije Oosten. Er is echter een groot
verschil met het najaar van 1956:
Washington is veel meer geneigd tot
ingrijpen. Vanwaar die verandering? In
1956 hebben de Verenigde Staten de
actie van Groot-Brittannië, Frankrijk en
Israel om drie redenen doen mislukken:
beduchtheid voor een oorlog op grote
schaal, morele afkeer van agressie en de
hoop dat de Verenigde Staten voor lange
tijd de welgezindheid zouden winnen
van vele neutrale landen, Egypte inbe
grepen. Nasser heeft zich echter weinig
erkentelijk getoond.
Kort na de Suez-crisis begon Washington
in te zien dat de Brits-Franse nederlaag
een vacuum in het Nabije Oosten had doen
ontstaan, waardoor het communisme een
betere penetratiekans had gekregen. Om
communistische expansie tegen te gaan,
verzocht Eisenhower het Congres volmacht
tot gewapend ingrijpen, wanneer een staat
in dat gebied steun verzocht tegen gewa
pende agressie, komende van een land dat
gecontroleerd werd door het internationale
communisme. Het Congres verleende de
gevraagde volmachten en daarmee was
het „Eisenhower-plan" gekomen. Vóór die
datum kon men zich nog voorstellen dat bij
een conflict in het Nabije Oosten de Ver
enigde Staten en de Sovjet-Unie min of
meer afzijdig zouden blijven. Thans werd
dit minder waarschijnlijk. Washington riep
Onze „ERBIJ -redactie heeft de
zomer in het hoofd gekregen en is,
zomaar midden in de week, uit de
band gesprongen: een extra „ER
BIJ" is het zonnige resultaat daar
van. Onder de titel „ZOM-ERBIJ-
LAGE" verschijnt in de krant van
heden een verzameling oorspron
kelijke artikelen en illustraties,
merendeels aan het (theoretisch)
warme jaargetijde gewijd. Deze
zomerse bijlage waarin men de
vakkundige en artistieke hand van
onze „ERBIJ"-redactie duidelijk
herkent wordt de lezer aange
boden als een bijdrage tot de va-
kantiestemming, waarin hij in deze
dagen dient te verkeren en in het
algemeen als een zomerse attentie
in de luchtige trant, met de vurige
wens dat het weerbericht van van
daag af voortaan wat meer in over
eenstemming zal zijn met datgene,
wat iedereen ervan verwacht.
In Amsterdam hebben bouwvakarbei
ders in een openluchtvergadering op
de zuidelijke ringdijk hun hart gelucht
over de nieuwe collectieve arbeidsover
eenkomst. Zij besloten deputaties naar
hun werkgevers te sturen en - zo deze
onverrichter zake zouden terugkeren
te gaan staken.
De Tweede Kamer heeft gisteren aan de
heer Gortzak (communist) verlof vei'leend
de minister van Sociale Zaken op een na
der te bepalen dag te interpelleren over
de collectieve arbeidsovereenkomst in de
bouwvakken.
de communisten een halt toe in dit gebied:
voortgaande penetratie zou actief verzet
van de Verenigde Staten ontmoeten.
Het is duidelijk dat de revolutionaire
actie tegen de regering van Sjamoen in
Libanon tot doel heeft pro-westerse ge
zindheid in dat deel van de wereld weg te
vagen en gunstige voorwaarden te schep
pen voor het communisme. Gelukt de re
volutie in Libanon, dan worden ook de
pro-westerse regeringen van Irak en Jor
danië bedreigd en komt ook Turkije in het
nauw. In wezen is het Eisenhower-plan ge
richt tegen penetratie van het communis
me in dit gebied en naar de geest van het
plan heeft Washington wel reden zich voor
te bereiden op ingrijpen. De letter van het
Eisenhower-plan geeft tot dusverre nau
welijks reden tot inmenging. Kan men
van gewapende agressie tegen Libanon
spreken? En zo men die al aanwezig acht,
zijn Syrië en Egypte landen „gecontroleerd
door het internationale communisme?" Tot
dusverre heeft Washington zulks nooit
officieel betoogd.
Dulles, die als ouderling moet beseffen
hoe gevaarlijk het is een tekst uit het ver
band te lichten, heeft daar als advocaat
minder bezwaar tegen. Hij heeft gewezen
op de inleiding van het Eisenhower-plan,
waarin verklaard wordt dat Washington
handhaving van de onafhankelijkhied der
staten van het Nabije Oosten vitaal acht
voor Amerika's nationale belang en voor
de wereldvrede. Verderop treedt de reso
lutie van het Congres meer in bijzonder
heden, maar Dulles heeft die inleidende
regels er listig van losgemaakt en acht op
grond daarvan interventie vrij gemakkelijk
te verdedigen. De formulering van het
Eisenhower-plan is overigens niet sterk en
men kan zeggen, dat Dulles meer de geest
dan de letter van de resolutie volgt.
Zou het tot interventie komen en de
gevolgen daarvan zijn moeilijk te overzien
dan zou Groot-Brittannië waarschijnlijk
meedoen. Het lijkt dat nog niet zozeer de
regering van Libanon, als wel de regerin
gen der andere, bedreigde landen Irak,
Jordanië en Turkije er bij Washington
op hebben aangedrongen paraat te zijn.
Dag Hammerskjoeld, de secretaris-gneraal
van de UNO, beseft duidelijk welke geva
ren de wereld van deze hoek uit bedreigen.
Hij geniet nog altijd groot gezag bij de vol
ken en regeringen in het Nabije Oosten,
maar zijn taak wordt met de dag moei
lijker.
(Va- onze correspondent in Londen)
In het Lagerhuis heeft de Britse rege
ring toegegeven dat de troepenversterkin
gen op Cyprus niet alleen dienen om de
orde op het eiland te bewaren, maar
ook om eventueel te worden gebruikt
in het oostelijk deel van het Mid
dellandse Zeegebied. Het kwam tot een
felle botsing tussen regering en oppositie,
toen de laatste trachtte de verzekering los
te krijgen, dat Groot-Brittannië slechts
onder UNO-gezag in Libanon zou ingrij
pen. Minister Selhvyn Lloyd weigerde deze
verzekering te geven. Individuele regerin
gen bezitten de verantwoordelijkheid voor
gecombineerde zelfverdediging onder ar
tikel 51 van het UNO-handvest. In Beiroet
zou president Sjamoen hebben verklaard,
dat indien hulp nodig is, hij een beroep op
dit artikel zal doen. Deze uitlating heeft
in politieke kringen in Londen beroering
gewekt.
Selwyn Lloyd hield een slag om de arm
en wilde zich niet binden. Ook de Veilig
heidsraad heeft Hammarskjoeld de nodige
vrijheid gelaten. Wat de UNO zal doen,
hangt in de eerste plaats af van Ham-
marskjoeld's rapport. Hij kan politietroe-
pen naar de grens van Libanon zenden
zonder een nieuwe UNO-resolutie. Op het
ogenblik is de kwestie van artikel 51 nog
niet aan de orde, hoewel Selwyn Lloyd
de mogelijkheid van Britse bijstand op
grond daarvan niet wilde uitsluiten. Hij
maakte het echter duidelijk de de Britse
politiek voorgeschreven wordt door de
koers, die Hammarskjoeld aanbeveelt.
Het doel van een UNO-actie in dit stadium
moet volgens Britse opvatting zijn, Liba
non zijn revolutie te laten uitvechten en er
voor te zorgen, dat deze niet een staats
greep van Nasser wordt.
Advertentie
SOLEX een begrip van veiligheid
v.a. ƒ349.50
J. I. VAN KOOTEN
Houtplein 20 - Tel.. 12000
•'^rote-Houtstraat 140 - Tel. 12549
