Sterk gedaalde winst bij N.S.,
dividend wordt gepasseerd
MPanda en de Yo-Yo»jager
Ook morgen nog mooi weer
Wereldnieuws
^ocU ia Uet zo
Oorsprong
2
DOOR CONJUNCTUUR EN MODERNISERIN GSKOSTEN
Tariefsverhogingen konden
de met f 25 milj. gestegen
kosten niet compenseren
Reizigersvervoer
Goederenvervoer
Levens verzeker ingbedrij f
schenkt 500.000 voor de
studentenhuisvesting
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
De toekomst
„Wereldhandelsorganisatie"
moet GATT vervangen
Amerikanen gaan Suez-
kanaal verruimen
De buitenlandse handel van
de Benelux in mei
Moeilijke situatie in de
steenindustrie
Lager algemeen indexcijfer
van groothandelsprijzen
„Electromotoren" Dordt
goed van orders voorzien
Drs. Hoogwater volgt dr.
Linthorst Homan op
Minister Staf bezoekt
West-Duitsland
to
Wegvervoer naar Frankrijk
vraagt fiscale compensatie
Bankdirecteur verdacht
van fraude
Heerlijk zonnen
waar U ook bent
zonnebrand
creme
(vetvrij)
Pasir Malang participeert
in Franse rijstcultuur
DONDERDAG 10 JULI 19 5 8
(Van een onzer redacteuren)
UIT HET HEDEN VERSCHENEN JAARVERSLAG van de n.v. Nederlandsche
Spoorwegen blijkt wat de president-directeur van het nationale vervoerbedrijf
reeds in de eerste dagen van dit jaar voorspelde een lager winstsaldo dan de
afgelopen jaren gebruikelijk was. Het bedrijfsoverschot bedraagt 3,5 miljoen gulden
tegenover 10,4 miljoen in het voorafgaande jaar. Over 1956 was nog een dividend
van 3 percent mogelijk, maar thans wordt de uitkering aan aandeelhouders gepas
seerd. Tezamen met een het vorig jaar onverdeeld gebleven bedrag van 1,4 miljoen
gulden wordt het bedrijfsoverschot naar de rekening over het lopende jaar over
geboekt. Wel zijn N.S. in staat geweest de traditie van de laatste jaren voort te zetten:
er werd wederom vier miljoen gulden gereserveerd voor het kruisingsvrij maken
van overwegen. Bovendien werd een bedrag van 1,8 miljoen gulden in het Pensioen
fonds gestort ten gunste van het van de vroegere spoorwegmaatschappij Mechelen-
Terneuzen overgenomen personeel. Gaat men de oorzaken van het verminderde
bedrijfsresultaat van de Spoorwegen na, dan blijkt dat deze weliswaar ook gelegen
zijn in de conjuncturele ontwikkeling, maar dat daarnaast de lasten der voort
schrijdende modernisering van het bedrijf zich sterker deden gevoelen. Door de
uitbreiding van het materieelpark bijvoorbeeld namen de afschrijvingen met 8,2
miljoen gulden toe en het nadelig saldo der interestrekening steeg met 3,5 miljoen
gulden als gevolg van de toeneming der rentedragende schulden.
Hoewel zich een geringe daling voordeed
in het reizigersvervoer en een wat grotere
achteruitgang in het goederenvervoer,
stegen de ontvangsten uit beide activiteiten
ten gevolge van de van kracht geworden
tariefsverhogingen met 18,5 miljoen gulden
tot 506,7 miljoen gulden. Deze stijgingen
werden echter geheel teniet gedaan door
de met meer dan 25 miljoen gulden geste
gen kosten, waarvan de loonsverhogingen
en de prijsverhogingen van elektriciteit en
dieselolie de voornaamste factoren vorm
den.
In het binnenlandse verkeer werd een
nagenoeg gelijk aantal reizen afgelegd als
in 1956, namelijk 185,8 miljoen tegen 185,5
miljoen, maar de reisafstanden waren kor
ter en daardoor daalde het aantal reizigers
kilometers met één percent tot 7.169 mil
joen. Het vervoer op gewone enkele-reis-
kaarten en retours daalde, maar daaren
tegen was er sterke groei van de week-
trajectkaarten en jeugdkaarten als gevolg
van de tariefsverhoging der gewone plaats
bewijzen. Het aantal afgegeven week-
trajectkaarten steeg zelfs met 24,7 percent.
In het internationale vervoer bleef het
aantal reizen vrijwel gelijk aan dat van
het voorgaande jaar. De teruggang in het
aantal reizigerskilometers met 2,9 percent
is een gevolg van het verminderde vervoer
van militaire verlofgangers. De gunstige
ontwikkeling in het vervoer voor zakelijke
en ontspanningsdoeleinden zette zich in
1957 voort Het aantal reizen nam toe met
6,4 percent en het aantal reizigerskilo
meters met 4,6 peicent.
Ook in het goederenvervoer maakte de
toeneming der laatste jaren plaats voor
een daling. Het vervoerde gewicht nam
met 4,7 percent af tot 25,2 miljoen ton. Het
aantal tonkilometers daalde in vrijwel ge
lijke mate. Deze ongunstige gang van zaken
is geheel en al een gevolg van een vermin
dering in het binnenlandse verkeer, waarin
Advertentie
De levensverzekering-maatschappijen,
aangesloten bij de Nederlandse Vereniging
ter Bevordering van het Levensverzeke
ringwezen, hebben besloten gezamenlijk
gedurende vijf achtereenvolgende jaren
telkens een bedrag groot 100.000 te schen
ken aan de Centrale Stichting Studenten
huisvesting.
Het bedrijfsleven, dat in toenemende
mate op akademisch niveau gevormde
jonge mensen dringend nodig heeft en er
zich van bewust is, dat de studerende jeugd
door het groot tekort aan kamers in haar
studie en haar vorming ernstig wordt be
dreigd, heeft destijds het initiatief geno
men tot oprichting van deze stichting, die
het verlenen van steun en financiële bijdra
gen beoogt aan instellingen, welke belange
loos de bouw en de inrichting van studen
tenhuizen bevorderen. Als eerste stoot tot
opheffing van dit zeer ernstig tekort streeft
de stichting er naar zestienhonderd kamers
te laten bouwen of inrichten, waarvoor van
de zijde van het bedrijfsleven een bijdrage
van ruim 4 miljoen wordt gevraagd. Met
inbegrip van de schenking van het levens-
verzekeringbedrijf is voor dit doel reeds
ruim 2.400.000 ontvangen of toegezegd.
Nieuwe Schouwburg
Met algemene stemmen heeft de Tllburgse ge
meenteraad tijdens een korte spoedeisende ver
gadering zijn goedkeuring gehecht aan de uit-
voerings- en financieringsvoorstellen voor een
nieuwe schouwburg, die ontworpen werd door
ir. B. Bijvoet uit Haarlem.
De werkloosheid in Engeland
In juni is het werkloosheidscijfer in Enge
land voor het eerst sedert een jaar kleiner ge
worden, zo deelt het Engelse ministerie van
Arbeid dinsdag méde. Van 12 mei tot 16 juni is
het totaal aantal werklozen met 18.000 vermin
derd tot 429.000. De werkloosheid neemt in de
machine-industrie, de textiel-, kleding en me
taalindustrie nog steeds toe.
Lager dividend Ford
De Ford Motór Co. heeft vrijdag op de ge
wone aandelen een kwartaal dividend gedecla
reerd van 40 dollarcent. Het was de eerste
maal sedert de aandelen in maart officieel op
de New Yorkse effectenbeurs werden genoteerd,
dat het kwartaal dividend minder dan 60 dollar
cent bedroeg. (Reuter)
Duitse „Kollbri
Na de Nederlandse „Kolibrl" is er nu ook een
Westduitse helikopter van die naam. Op de
fabrieken van Borgward is een hefschroefvlleg-
tuig voor drie personen ontwikkeld, het eerste
in Duitsland sinds de tweede wereldoorlog, naar
een ontwerp van H. Focke, die ook voor de
oorlog al op dit terrein werkzaam was. De
Westduitse „Kolibri", die pas over enige tijd
in produktie zal worden genomen, is uitgerust
met een Amerikaanse Lycoming-motor van 260
rem pk.
8 percent minder gewicht werd vervoerd
en 7 percent minder tonkilometers werden
gereden. De oorzaken zijn te vinden bij de
verminderde kolentransporten uit Limburg
en het aflopen van de grote importen via
de zeehavens. In het internationale ver
voer steeg het vervoerde gewicht enigszins,
vooral ten gevolge van een toegenomen ver
voer via de oostgrens. Daarentegen daalde
het vervoer over de zuidgrens ten gevolge
van de met 16,6 percent verminderde kolen-
transporten uit België.
Wat de toekomst van het bedrijf betreft
verwacht de directie dat zolang de be
staande terugslag in het economisch leven
aanhoudt, de concurrentie op de verschil
lende vervoersmarkten byzonder levendig
zal zyn. Daarom blijven de Spoorwegen
veel aandacht besteden aan de opvoering
van de kwaliteit der vervoersdiensten. In
het reizigersvervoer komt dat streven tot
uiting bij de aanschaffing van modern
materieel en het bieden van snelle ver
bindingen, zoals de TEE-treinen. Bij het
goederenvervoer wil men zich nauwer aan
passen bij de behoeften van de verlader,
onder meer door opneming in het wagen
park van speciaal materieel, dat voor het
vervoer van bepaalde goederen bijzonder
geschikt is.
Tenslotte vestigt de directie de aandacht
op de gevolgen van de ontwikkeing van
de Randstad Holland voor de vervoers
behoeften. Daartoe zal immers voor een
belangrijk deel een beroep moeten worden
gedaan op de collectieve vervoermiddelen.
Gedeeltelijk zal deze vervoersaanwas ver
werkt kunnen worden met het bestaande
spoorwegapparaat. Op bepaalde punten zal
het echter ook moeten worden uitgebreid.
Deze expansie zal het bedrijf voor belang
rijke technische en financiële problemen
plaatsen, welke reeds thans worden bestu
deerd.
Russisch voorstel te Genève
AUTOFLEX" DÈ AUTOLAK
Op de bijeenkomst van de Economische
en Sociale Raad van de Verenigde Naties
te Genève heeft de leider van de Sovjet
delegatie, de Russische onderminister
van Buitenlandse Zaken Zakharov, een
conferentie op ministerieel niveau voor
gesteld ter bespreking van de ontwikke
ling der wereldhandel en de internationa
le werkgelegenheid.
Deze conferentie zou in 1959 of 1960 moe
ten worden gehouden en alle landen om
vatten die bij de Verenigde Naties zijn
aangesloten. Zakharov stelde tevens de
oprichting voor van een wereldhandelsor
ganisatie binnen de Verenigde Naties, die
echter voor alle landen zou open staan.
Deze organisatie zou de Algemene Over
eenkomst inzake Handel en Tarieven moe
ten vervangen. De Rus bepleitte tevens
een grotere samenwerking tussen de le
den der Verenigde Naties en het verstrek
ken van leningen en kredieten zonder
militaire of politieke voorwaarden aan
economisch achtergebleven landen.
Drie Amerikaanse maatschappijen heb
ben te Ismaila contracten ondertekend
voor de uitvoering van een tweejarig pro
gramma voor het dieper maken en ver
breden van het Suezkanaal. Het zijn de
Atlantic Gulf Pacific Company, de Stan
dard Dredging Corporation en de Hawaian
Dredging and Construction Company. Zij
waren de laagste inschrijvers bij een inter
nationale inschrijving.
Volgens mededeling van 't secretariaat-
generaal der Benelux Douane Unie bedroeg
de waarde van de invoer uit derde landen
in mei 1958 van Benelux 1.727 miljoen
(mei 1957: ƒ2.166 miljoen), terwijl Bene
lux voor een waarde van 1.607 miljoen
(mei 1957: 1.648 miljoen) naar derde lan
den uitvoerde. Ten opzichte van de over
eenkomstige maand van 1957 betekent dit
derhalve een afneming van de invoer met
20 percent en van de uitvoer met 2 per
cent.
De intra-Beneluxhandel gaf tijdens de
maand mei 1958 't volgende beeld te zien:
invoer in de B.L.E.U. uit Nederland 147
miljoen (mei 1957: 154 miljoen); invoer
in Nederland uit de B.L.E.U. 222 miljoen
(mei 1957: 267 miljoen). De afneming van
do intra-Beneluxhandel in de maand mei
1958 ten opzichte van dezelfde periode in
1957 bedroeg dus van noord naar zuid: 4
percent en van zuid naar noord 17 per
cent.
De vooruitzichten voor de directies en
de werknemers in de steenindustrie in het
gebied van de grote rivieren zijn verre van
gunstig. Hoewel door de kleine opleving de
afzet van steen is toegenomen, zijn op ver
schillende fabrieken de voorraden nog bij
zonder groot. Dit heeft tot gevolg dat ver
schillende bedrijven reeds in liquiditeits
moeilijkheden dreigen te geraken. Om
hieraan te ontkomen worden er hier en
daar stenen verkocht tegen prijzen die
liggen beneden kostprijs, hetgeen tot vele
moeilijkheden aanleiding geeft.
Om tot een geringere produktie te ko
men is men in enkele fabrieken in dit ge
bied tot kortere werktijden overgegaan.
Het ziet er echter naar uit, dat men er
hiermee niet komt, want de fabriek „De
Schipperswaard" in de gemeente Echteld
heeft de produktie geheel gestaakt. Verder
overweegt de directie van een andere fa
briek, waar ongeveer tachtig personen
werken, eveneens de vuren te doven.
Het algemeen indexcijfer van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek voor de
groothandelsprijzen op basis 1948 100 is
gedaald van 142 per 30 april tot 140 per
31 mei. De indexcijfers voor voedingsmid
delen en van afgewerkte produkten daal
den met respectievelijk 5 punten en 1 punt
tot respectievelijk 119 en 138. Het index
cijfer voor grond- en hulpstoffen bleef
onveranderd op 172.
In de sub-groep dierlijke voedingsmidde
len trokken vooral de prijsdalingen van
melk, kaas en eieren de aandacht, waar
tegenover de prijs van rundvee en var
kens iets hoger lag. Als gevolg van deze
ontwikkeling daalde het indexcijfer voor
deze sub-groep met 9 punten tot 94.
Het saldo exploitatierekening over 1957
van de n.v. electromotorenfabriek „Dordt"
te Dordrecht heeft 858.967 bedragen (v.j.
1.039.613). Na afschrijving op gebouwen,
machines enzovoorts blijft een voordelig
saldo van 225.927 267.375). Voorgesteld
wordt 214.050 aan dividend (6 percent
tegen vorig jaar 7 percent) uit te keren.
Het kapitaal bleef 3.560.000.
De omzet van normale motoren was ge
durende een groot gedeelte van 1957 nog
bevredigend, tegen het einde van het jaar
trad, mede tengevolge van de bestedings
beperking en de algemene conjunctuur
wijziging, een geleidelijke achteruitgang in,
waardoor een stijging der voorraden op
trad. De moeilijkheid, dat de verkoopprij
zen zich niet konden verbeteren, nadat de
materiaalprijzen en de fabricagekosten wa
ren gestegen, bestond ook nog in het af
gelopen boekjaar. Per 1 december trad een
geringe verbetering in.
Nadat in de eerste maanden van 1958
de omzet in normale motoren belangrijk
achteruitliep en de voorraden te groot
dreigden te worden was de directie ge
noodzaakt de produktie te beperken dooi
de werktijd te verkorten tot 32 uur per
week. De fabriek te Dordrecht was volle
dig bezet. In de sector normale motoren
was tegen het einde van het jaar een zekere
achteruitgang merkbaar, die zich in 1958
versterkt voortzette. Ook hier werd voor
een aantal arbeiders de werktijd verkort.
Op het gebied der grote machines is de
bezetting gunstiger. De fabriek is tot en
met het eerste kwartaal 1959 van orders
voorzien. De liquiditeit is gedurende het
eerste halfjaar 1958 aanzienlijk verbeterd.
Tot hoofd van het directoraat Integratie
van het Directoraat-Generaal voor de
Buitenlandse Economische Betrekkingen
is benoemd drs. J. H. W. Hoogwater. Tot
dusverre was de heer Hoogwater als ad
viseur voor economische aangelegenheden
aan dit directoraat-generaal verbonden.
De heer Hoogwater volgt in zijn nieuwe
functie dr. J. Linthorst Homan op, die on
langs is benoemd tot hoofd van de gecom
bineerde Nederlandse permanente verte
genwoordiging bij de Europese Economi
sche Gemeenschap en bij de Europese Ge
meenschap voor Atoomenergie.
De minister van Defensie, ir. Staf, is
woensdagavond in Hannover aangekomen
om eenheden van de Westduitse strijd
krachten te inspecteren. De Nederlandse
bewindsman is hiertoe uitgenodigd door
zijn Westduitse ambtgenoot Strauss.
Minister Strauss, die momenteel in Pa
rijs besprekingen voert, zal minister Staf
vrijdag in München ontmoeten. Vandaag
is minister Staf naar Münster gegaan, om
daar tankmanoeuvres gade te slaan.
Minister Staf wordt vergezeld door de
chef van de luchtmachtstaf, luitenant-ge
neraal H. Schaper en door de chef van de
generale staf, luitenant-generaal G. J. Ie
Fèvre de Montigny.
Gisteren kwam in het zeegebied tussen
IJsland en Schotland een depressie tot ont
wikkeling, die in diepte toenam en van
ochtend de kust van midden-Noorwegen
bereikte. Het front van deze depressie pas
seerde de Noorse bergen, waar het veel
regen bracht. Over de Noordzee verplaat
ste het front zich in zuidelijke richting. Het
heeft daar heel weinig te betekenen. Wan
neer het vandaag in Nederland doordringt
zullen slechts plaatselijk enkele wolken
velden overdrijven.
Bij de Azoren is gisteren in ditzelfde
front een kleine storing ontstaan, die waar
schijnlijk in de richting van Wales trekt.
Zij zal morgen geen invloed op het weer in
ons land kunnen uitoefenen. Waarschijn
lijk zal het heersende weertype hier te lan
de worden bestendigd en wordt het mor
gen nogmaals een overwegend zonnige en
warme dag.
WEEïn; PPORTEN
Vrydag 11 juli
Zon op 4.32 uur, onder 20.58 uur.
Maan op 0.45 uur, onder 15.48 uur.
Maanstanden
16 juli 19.33 uur nieuwe maan.
23 juli 15.19 uur eerste kwartier.
30 juli 17.47 uur volle maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrydag 11 juli
Hoog water 11.12 en 23.44 uur.
Laag water 6.26 en 19.04 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturen:
buiten
w
C
land maxima
van giste -
ren. Binnenland: heden
el
d
5
t- H
7 uur. Neerslag: laatste
LT* O
S
O
24 uur.
fc-C
a
c5
Den Helder
onbewolkt
nnw
17
0
Ypenburg
onbewolkt
windst.
17
0
Vlissingen
onbewolkt
nnw
18
0
Eelde
onbewolkt
windst.
16
0
Twente
onbewolkt
windst.
17
0
De Bilt
licht bew.
w
16
0
Eindhoven
zwaar bew.
w
15
0
Vlv. Z.-Limb.
onbewolkt
zw
16
0
Helsinki
zwaar bew.
zw
20
0
Stockholm
licht bew.
wzw
26
0
Oslo
licht bew.
zw
28
0
Kopenhagen
onbewolkt
wzw
25
0
Aberdeen
half bew.
wzw
22
0
Londen
zwaar bew.
w
25
0
Amsterdam
onbewolkt
windst.
25
0
Parijs
zwaar bew.
nw
26
0
Bordeaux
mist
w
26
0
Grenoble
geheel bew.
windst.
23
Nice
onweer
nnw
25
8
Berlijn
onbewolkt
zzw
22
0
Frankfort
onbewolkt
windst.
25
0
München
onbewolkt
windst
22
0
Garmisch P.
onbewolkt
windst.
23
0
Zürich
licht bew.
windst.
24
0
Genève
licht bew.
wnw
23
0
Locarno
zwaar bew.
O
27
0
Wenen
onbewolkt
nw
23
0
Innsbruck
onbewolkt
windst.
28
0
Rome
zwaar bew.
windst.
31
0
Ajaccio
zwaar bew.
windst.
24
0
Madrid
onbewolkt
windst.
31
0
Mallorca
onbewolkt
n
30
0
Algiers
onbewolkt
windst.
26
0
34 „Komaan", sprak de Gouden Draak,
„jullie zullen het toch met me eens zijn,
dat het mooi en rechtvaardig is om jullie
op fraaie wijze te laten sterven". „Nee!"
riepen de gevangenen in koor. „We hebben
niets gedaan", voegde Panda hieraan toe,
„dus u hebt geen enkele reden om ons
dood te maken". „O, denkt ge, dat ik geen
geldige reden heb?" vroeg de Gouden
Draak, „dan vergist ge u. Niet voor niets
word ik Ming de Rechtvaardige genoemd.
Ik weet, dat ge hierheen gekomen zijt, om
het kostelijke beeld Yo Yo te stelen". Dat
konden ze niet ontkennen. Maar Panda gaf
het pleit nog niet op. „Maar we hebben
het nog niet gedadn!" hield hij vol. „Pre
cies!" viel kolonel Pulver in, „dus als je
ons daarvoor laat sterven, kun je jezelf
niet meer „De Rechtvaardige" noemen!"
„Hm", zei de Gouden Draak en begon na
denkend in zijn boekje te bladeren. Och
wat jammer", mompelde hij, „de recht
vaardige straffen voor slechte voornemens
zijn lang niet zo fraai en degelijk als de
rechtvaardige straffen voor slechte daden.
Wat nuEen ogenblikje staarde hij
zorgelijk voor zich uit. Toen scheen hij op
eens een goede inval te krijgen. Zijn ogen
werden nauwe spleetjes en zijn glimlach
onheilspellend lang. Maar zijn stem klonk
suikerzoet toen hij sprak: „Laat de ge-
vanaenen vrij".
Wegens Franse heffingen
De extra fiscale lasten op het Neder
landse wegvervoer in Frankrijk, België,
West-Duitsland en Oostenrijk zijn zeer
hoog en werken remmend op de ontwikke
ling van vervoer en uitvoer, zo menen de
Algemene Verladers en Eigen Vervoerders
Organisatie E.V.O., de Koninklijke Neder
landse Vereniging van Transportonderne
mers K.N.V.T.O. en de N.O.B. Wegtrans
port. In het bijzonder nu de Franse specia
le belastingen (surtaxe) gehandhaafd blij
ven, ook al wordt aan Nederlandse ver
voerders gelijk aan Franse collega's 25 per
cent korting verleend, wordt de druk wel
zeer zwaar. Het Nederlandse internationale
wegvervoer op Frankrijk loopt dan ook
terug.
Ons land voert een consequente liberale
vervoerspolitiek, waarvan buitenlandse
vervoerders voordelen plukken. De Neder
landse vervoerders echter betalen zowel in
eigen land als buiten de grenzen belastin
gen, die de exploitatie der bedrijven na
delig beïnvloeden.
Er is naar de mening der drie organisa
ties alle reden om, gezien ook de belem
mering van de uitvoer bij hoge transport-
prijzen, aan de Nederlandse internationale
wegvervoerders een fiscale compensatie te
verlenen. De organisaties dringen daarop
aan bij de minister van Financiën.
In het dorpje Dirkshorn tussen Langedijk
en Schagen is grote consternatie verwekt
door de arrestatie van de directeur der
plaatselijke coöperatieve boerenleenbank,
W. K. Hij wordt verdacht van verduiste
ring van 7000. Hij is overgebracht naar
het Huis van Bewaring te Alkmaar. Door
accountants wordt een onderzoek ingesteld
naar deze onregelmatigheden. Ook door het
verificatiebureau van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten wordt een onder
zoek ingesteld, daar K. ook kassier was
van Maatschappelijk Hulpbetoon en pen
ningmeester van een polder.
Advertentie
Als de zon schijnt, verbrandt U
vlugger dan U denkt. Bescherm
Uw huid daarom met Nivea zon-
nebrand-creme.Mooi bruin-zonder
pijnlijke of glimmende huid. Want
Nivea zonnebrand-creme is vetvrij.
Zo'n tube kunt U gemakkelijk bij
U steken.
normale tube f 1.-
grote tube f 1.80
Priester. Martin Bormann, de 28-jarige
zoon van een van Hitler's naaste me-
dewerkers, zal op 26 juli te Innsbruck
de priesterwijding ontvangen. Hij is lid
van de orde van het Heilig Hart van
Jezus. Adolf Hitler was zijn peetvader.
Bormann zal na zijn wijding naar de
missie in de Belgische Kongo gaan. Vol
gens zijn superieuren wil hij boete doen
voor de daden van zijn vader geduren
de het nazi-regime.
Onheus. Twee Deense officieren uit Vi-
borg zijn veroordeeld tot twee en ander
halve maand arrest omdat zij bij ver
schillende gelegenheden onheus tegen
minderen waren opgetreden.
Op vakantie. De door het Hongaarse com
munistische bewind afgezette Lutherse
bisschop Lajos Ordass is volgens ker
kelijke kringen te Boedapest „op zo
mervakantie" gegaan. Zij wilden niet
zeggen waar hij thans verblijft. Dit werd
meegedeeld naar aanleiding van
ruchten, dat de 57-jarige bisschop was
gearresteerd. Hij is niet meer gezien
sedert hij vier weken geleden in Boe
dapest een preek hield.
Epidemieën. In veertien dagen tijds zijn
in twee districten van de Indische
staat Madja Pradesj ruim 1.780 mensen
overleden aan cholera. In het gebied
van Nagpoer in India woedt een her
senvliesontstekingsepidemie, die
woensdag reeds aan 46 personen het
leven heeft gekost. Vijftigduizend scho
lieren is aangeraden, tien dagen lang
niet de school te bezoeken.
Nieuwe „Zeta". De Londense „News
Chronicle" meldt, dat Britse geleerden
een goedkoper en beter type „Zeta"-
apparaat voor het opwekken van kern
fusie hebben vervaardigd en dat zij ge
loven binnen vijf jaar een kernfusie
centrale te kunnen bouwen die werken
zou op zware waterstof, verkregen
uit zeewater. Daarna zou het wellicht
nog vijf jaar duren voor men Zeta-cen-
trales zal kunnen bouwen op dezelfde
manier als nu kernenergiecentrales
worden gebouwd.
Ontmoeting. Robin Douglas-Home is uit
genodigd voor een bezoek aan het kasteel
Solliden, het zomerverblijf van prinses
Sibylla, de moeder van prinses Mar-
garetha van Zweden. Hij zal daar za
terdag aankomen. Ook prinses Marga-
retha zal er zijn.
Ali Ben Nikita? „Ik zal Kroesjtsjev vra
gen tot de Islam over te gaan en ik ben
er zeker van dat hij dit zal doen", zo
heeft sjeik Ahmed Keftaro, de voor
naamste schriftgeleerde van Damas
cus, verklaard. Hij gaat op twaalf juli
met de Groot-Moefti van Syrië naar
Moskou.
Brand. Bij een brand in een houtopslag
plaats te Alexandrië hebben ruim twee
honderd personen verwondingen opge
lopen. De schade wordt geschat op vijf
tig miljoen Egyptische ponden.
Gezien de behaalde resultaten en de toe
stand van de ondernemingen, is de gang
van zaken in Indonesië in 1957 voor de cul
tuurmaatschappij „Pasir Malang" n.v.
gunstig geweest, zo werd aandeelhouders
in de algemene vergadering meegedeeld.
Ook dit jaar mag op een redelijke produk
tie zowel in volume als in kwaliteit gere
kend worden. Het beheer is in vertrouw
de Indonesische handen achtergelaten. Op
lange termijn bezien moet de directie eni
ge reserve in acht nemen. Zij is altijd van
mening geweest, dat wat nu gebeurt een
overgangsfase is. Met het oog op de goede
toestand waarin het bedrijf verkeert
wordt het beter geacht de onderneming
niet aan buitenlanders over te doen, maar
de zaak in eigen huis te houden. De direc
tie gaf toe, dat de financiële positie in Ne
derland „niet zo geweldig" was, maar
tot nu toe heeft geen „opsoupering" van
Nederlandse middelen plaatsgevonden.
Omdat de situatie in Indonesië misschien
langer zal duren dan gehoopt wordt, heb
ben bestuur en directie kortgeleden beslo
ten voor f 50.000 te participeren in een
rijstcultuurbedrijf in het. zuiden van Frank
rijk, waarin ook de cultuurmaatschappij
„Pasir Nangka" deelneemt.
Over dit laatste spraken enige aandeel
houders hun ontstemming uit. Hoewel be
stuur en directie statutair vrij zijn om te
participeren in cultuurondernemingen
buiten Indonesië, zouden deze aandeelhou
ders het hoffelijker gevonden hebben, als
het bestuur tevoren een vergadering had
bijeengeroepen of mededelingen had ver
strekt.
(Voor de beurs zie pagina 5)
TOT voor kort werd algemeen geloofd,
dat de primitieve mens zich uitsluitend
door nuttigheidsoverwegingen liet leiden.
Hij werd voor de klassieke economen het
ideale type van de nuttigheidsmens, maar
onderzoekingen van ontdekkingsreizigers,
ethnologen, archeologen en anderen hebben
aannemelijk gemaakt, dat de evolutie van
de primitieve economie zich waarschijn
lijk langs minder rationale banen heeft
voltrokken dan men altijd
uoor waarschijnlijk had ge
houden. Vo?id men het aan
vankelijk hoogst begrijpelijk
dat de edele metalen reeds
vroeg als waardemeter en be
taalmiddel werden aange
wend, omdat kleine stukjes
hiervan reeds een grote waar-
de edele metalen juist daarom als versier
selen en als grondstof voor het vaatwerk
en de andere heilige gereedschappen aan
genomen. Somtijds was aan de heilige
plaatsen zelfs het uitsluitend recht op
goudbezit voorbehouden. Juist dit laatste
is belangrijk, omdat hieruit blijkt, dat het
aan de godheid toebehorende goud bij de
burgerij geen dienst als ruilmiddel kan
hebben gedaan. Het kan hieruit wel zijn
ontstaan, doordat de edele
metalen als offergoederen be
tekenis hadden. Wilde iemand
offeren en bezat hij bijvoor
beeld geen goud, dan kon hij
het metaal van anderen zien
te krijgen tegen betaling van
J vee, graan of andere produk
ten, welke alle gewaar-
f, (A/oorvo uvvts yvu/uu/m
de vertegenwoordigden en gemakkelijk op deerd moesten worden. De redenering
V/n n 7<- aai rl siAA 1.
reis konden worden meegenomen, waarbij
nog kwam dat iedereen dit geld met graag
te aannam, bij een wat diepergaand onder
zoek van dit vraagstuk blijkt, dat de oor
sprong van het edele metaal als geld door
deze redenering niet kan worden ver
klaard, al ware het alleen omdat de primi
tieve mens niet van de aanvang af aldus
kan hebben geredeneerd. Het onderzoek
naar het betaalmiddel bij vele thans nog in
primitieve staat verkerende stammen heeft
uitgewezen, dat aan de oorsprong van het
geld (in algemene zin) velerlei oorzaken
ten grondslag liggen. Ditzelfde kan ook
worden gezegd van de edele metalen als
betaalmiddel. En als één van die oorzaken
moeten zeer zeker de religieuze motieven
worden genoemd. Goud werd geacht in
verbinding te staan met de zonnegod, zil
ver met de maangod. In de oude heilig
dommen van de landen rond het oostelijke
bekken van de Middellandse Zee werden
was dus niet: „graan is zoveel goud
waard", maar: „goud is zoveel graan
waard". De voorbeelden die kunnen aan
tonen dat religieuze motieven bij de oor
sprong van het geld een grote rol hebben
gespeeld, zijn legio. In het oude India en
in Griekenland van de Homerische tijd,
waar runderen aan de goden werden ge
offerd, werden volgens B. Laum de prijzen
van alle andere produkten omgerekend tot
(offer)ossen. Hetzelfde gebeurt thans nog
op de Nieuwe Hebriden, waar de primi
tieve eilandbewoners een verhoudingsge
wijs hoog ontwikkeld geldsysteem hebben
gegrondvest op de offerbiggen. Over de
aanbidding van het gouden kalf moeten
we nu ook nog spreken, zij het in ander
verband.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden).
H. Pétillon
