Ontploffing vernielde maanraket
77 seconden na de lancering
Bern wijst protest van
Hongarije van de hand
HET WEER
&eM0RRlS "êefm/otifaff/
Inzittenden waren reeds overleden
vóór het toestel in zee viel
Noorse compromis-resolutie
voor de UNO-Assemblee
Verantwoordelijken voor overval op
de legatie zijn niet in Zwitserland"
Volgende poging
in september
Melkoorlog in Haarlem
Wellicht is een afgebroken propeller
door de cabine geslagen
„PIONIER" DOOK IN OCEAAN
Veranderlijk
Russische manoeuvres in
Toerkmenië geëindigd
Stuk heide bij Brunssum
verdween in de diepte
Prinses Marijke werd
door een fietser aangereden
Spaak zoekt compromis
in visserijgeschil
Het woord is aan...
Sir Leslie Munro: Bevredigende vooruitgang
De ramp met de Hugo de Groot
73e JAARGANG No 33 MAANDAG 18 AUGUSTUS 1958 303e JAARGANG No 186
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 S B J Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V0
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. lm i I V* E f VV\ f| I T*I Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I I 1 J J I I I 1 i 3 C IC Jf E 1| 1 C Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 JL VA XwJL JL JL V^ JL JL JL V# VuJL M JL V*JL V^ fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
CAPE CANAVERAL (UPI) De proef
met de eerste maanraket is zondag mis
lukt doordat de raket ontplofte als gevolg
van motorstoring in het eerste stadium
van de raket. Dit gebeurde 77 seconden
nadat het gevaarte zich van de grond had
verheven, op ongeveer vijftien kilometer
hoogte. Delen van de raket zijn neerge
komen in de Atlantische Oceaan. Duikers
stellen pogingen in het werk de wrakstuk
ken te bergen, die zij op achttien meter
diepte hebben aangetroffen.
Volgens generaal-majoor Schriever,
hoofd van de afdeling geleide projectielen
van de luchtmacht, schijnt de explosie zich
te hebben voorgedaan in de motor van
liet eerste stadium. De ontploffing zou het
gevolg kunnen zijn geweest van een lek
in de aanvoerleiding. Het derde stadium
bevatte een geheel nieuwe vaste brandstof.
Totdat de ontploffing plaats had verliep
alles naar wens. Het feit, dat er na de ont
ploffing nog seinen werden ontvangen van
de andere delen van de raket, toont aan,
dat de moeilijkheden beperkt bleven tot
De Able I", een rakettencombinatie
met als zwaarste stukken de „Thor"
(van de luchtmachten de tweede trap
van cle „Vanguard" (van de marine),
schoot zondag onder daverend geweld
naar het zwerk: de eerste maanreis was
begonnen. Zij eindigde echter voortijds
op de bodem van de Atlantische Oce
aan, want reeds in de eerste trap, de
onlangs nog met succes gelanceerde
Thor begon de narigheid. Hoe het zou
gaan met de voor het eerst gebruikte
vaste brandstof in het derde stadium-
en de langs radiografische weg ergens
bij de maan tol ontbranding te brengen
vierde trapdat zijn vragen geble
ven a an welker beantwoording men bij
deze proef niet. eens is toegekomen.
Verwachting tot morgenavond:
Aanvankelijk veel bewolking met
plaatselijk regen of onweer.
Later enkele opklaringen. Ma
tige noordoostelijke wind, mor
gén draaiend naar zuidwest en
toenemend tot krachtig. Daling
van temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT PAGINA'S.
de motor van de eerste trap, zei de gene
raal.
Generaal Schriever zei te zijn teleur
gesteld, omdat men verwacht had, dat
men er tenminste in slagen zou drie trap
pen van de 52 ton wegende raket met
succes af te vuren. Men is nu niet eens
aan de tweede trap toegekomen. De ont
ploffing kwam namelijk na 77 seconden
en de eerste trap was goed voor 157 se
conden. Hij verklaarde, dat de oorzaak
van de explosie waarschijnlijk kan wor
den vastgesteld aan de hand van tele-
metrische gegevens. Misschien dat dit van
daag nog, misschien pas veel later zal ge
beuren.
Volgens Roy .Johnson, de leider van het
Amerikaanse rakettenprogram, zal de
luchtmacht waarschijnlijk nog vóór het
leger een tweede poging doen om een
maanraket te lanceren. De volgende lan
cering zal op of omstreeks 14 september
plaatshebben.
WASHINGTON (Reuter) Het Ameri
kaanse ministerie van defensie heeft de
volgende gegevens over de raket vrij
gegeven: Totale lengte ongeveer 27 meter,
eerste trap een normale Amerikaanse
luchtmachtraket van het type Thor (vloei
bare brandstof), die ongeveer 45.360 kilo
weegt en een voortstuwingsvermogen heeft
van ongeveer 68.050 kilo. Tweede trap: een
gewijzigde tweede trap van de Vanguard
(ook vloeibare brandstof), voorzien van
acht impulsraketten voor extra-stabiliteit
in de vlucht, gewicht 1.815 kilo en ver
mogen 3360 kilo. Derde trap: raket op een
geheel nieuwe vaste brandstof, welke trap
1 met lading bedekt is door een airodyna-
misch neuskapsel, dat na afwerpen van de
tweede en eerste trap eveneens zou wor
den afgeworpen. Gewicht van de derde
trap 181 klio, vermogen 1133 kilo. Het
samenstel van trappen van deze raket
wordt „Able I" genoemd. Er was overigens
ook nog een vierde trap: Als de satelliet
200.000 mijl zou hebben afgelegd, zou van
Hawaii' door middel van een radiosignaal
een kleine eindrakét worden ontstoken,
die dient om de met instrumenten volge
pakte satelliet in de juiste positie te bren
gen voor een baan rondom de maan. Van
de goede overkomst van dat radiosignaal
zou alles afhangen. Men wist niet of het
op die afstand sterk genoeg zou door
komen.
300.000 onderdelen
(UP) De raket voerde een satelliet
mee, de „Pionier". Deze zou na een vlucht
om de maan heen, terugkeren naar de
aarde. De geleerden en technici hadden
zich voor de lancering weinig optimistisch
getoond, maar dat de raket zó kort na de
start, al verongelukken zou verwachtten
zij niet.
De vier raketten en de satelliet bevatten
in totaal ruim 300.000 onderdelen.
Een uur voordat de maanraket zou
worden afgevuurd had men de radio
telescoop van het Engelse observatorium
te Jodrell Bank ingesteld op de koers en
de baaif van de raket. In een speciaal
uitgeruste vrachtwagen, die volgepakt was
met electronische apparaten, zaten vier
Amerikaanse geleerden. Hun taak was het
de codesignalen van de „Pionier" op te
vangen en opnieuw uit te zenden naar Los
Angeles, waar alle binnenkomende ge
gevens gedecodeerd zouden worden.
MOSKOU (UPI) Een vooraanstaand
Russisch politicus bestempelde de mis
lukte proef met een Amerikaanse maan
raket als „een nieuwe. Amerikaanse Flop-
nik".
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
FERD. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162
SUèDE JASJES IN KLEUREN
MOSKOU (AFP) De manoeuvres die
de Sovjet-strijdkrachten op 18 juli, toen
de crisis in het Nabije Oosten een hoogte
punt bereikte, in Toerkmenië begonnen, en
die later in'het gebied van de Karpathen
werden voortgezet, zijn de vorige week
geëindigd, zo meldt „Rode Ster", het blad
van het Sovjetministerie van Defensie. Zij
werden gehouden onder omstandigheden
als kunnen heersen bij een oorlog met
kernwapens.
Het plaatsje Winsum in Friesland
vormde zaterdag het toneel van een
merkwaardige strijd. Het Nederlands
kampioenschap polsstok-verspringen
werd. er versprongen. Een deelnemer
uit Grouw zweeft over het ruim tien
meter brede water.
Zondagmorgen heeft zich op de heide
nabij de Limburgse gemeente Brunssum
een omvangrijke grondverschuiving voor
gedaan, waarbij een paard de dood heeft
gevonden. Het verschijnsel deed zich voor
dicht bij de plaats waar twee jaar geleden
vele duizenden kubieke meters zand in
beweging kwamefi en het gemeentelijk
zwembad vrijwel geheel vernield werd.
De Hoensbroekse cineast Henny van der
Linden, die ter plaatse opnamen maakte
voor een jeugdfilm en de „acteurs", de
dertienjarige Jessy Smeets en de 31-jarige
Wim van de Wijden uit Schinnen waren
getuigen van de grondverschuiving. Tij
dens de filmopnamen, waarbij Wim van
de Wijden een paard bereed, zakte het
dier plotseling In de grond weg. Hij alar
meerde de andere leden van de filmploeg
en gezamenlijk trachtte men het paard te
bevrijden. Plotseling hoorden zij ge
schreeuw van enkele hengelaars die in de
nabij gelegen vijver aan het vissen waren.
Achter hun rug was de grond in beweging
gekomen. Duizenden kubieke meters ..and
stortten zich naar beneden, alles meesleu
rend wat op hun weg lag. Door een snel
le vlucht wisten de leden van de film
ploeg het vege lijf te redden. Het paard
werd meegesleurd in het moeras, zonder
dat iemand nog hulp kon bieden. Ook de
hengelaars sloegen op de vlucht. Een van
de hengelaars raakte een jasje met een
portefeuille met 200 gulden kwijt.
Als gevolg van de grondverschuiving
werd de visvijver voor een groot deel met
zand gevuld. Hierdoor kwam een weg over
een grote afstand onder water te staan.
(Van onze correspondent in Washington)
NEW YORK. De Noorse UNO-ver-
tegenwoordiger Hans Engen heeft zondag
zijn besprekingen voortgezet, teneinde een
resolutie te kunnen opstellen, die een meer
derheid van tweederden in de Assemblee
kan behalen. De tekst van de Noorse reso
lutie zou nog vager gemaakt zijn. Op deze
wijze heeft Engen de steun verworven van
India en, naar verluidt, zelfs van Egypte
voor een resolutie waarin secretaris-gene
raal Hammarskjoeld verzocht wordt dus
danige overeenkomsten te treffen dat de
UNO-beginselen stand zullen houden in het
Nabije Oosten. Engen's resolutie neemt
verder nota van de Brits-Amerikaanse ver
klaringen omtrent de terugtrekking der
troepen. Niettemin is het nog niet geheel
zeker of de Noorse resolutie in deze ver
waterde vorm door de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië aanvaard zal kunnen
Prinses Marijke is zaterdag, toen zij
met haar zusjes boodschappen deed in
Porto San Stefano. in de hoofdstraat van
het stadje, de Corso Umberto, door een
fietser aangereden.
Het ongeval gebeurde toen de prinses
sen een juwelierszaak uitkwamen. De
fietser reed in volle vaart op haar in, waar
door zij tegen de grond werd gesmakt.
Toen voorbijgangers te hulp schoten, stond
zij vlug weer op en gebaarde dat het niet
ernstig was.
De fietser kreeg van de omstanders een
geduchte uitbrander. Toen men hem ver
telde dat hij een Nederlandse prinses had
aangereden viel hij bijna flauw. Hij putte
zich uit in verontschuldigingen en daar
mee was het incidentje afgelopen.
Zondagmiddag zijn koningin Juliana,
prins Bernhard en de prinsessen met de
„Piet Hein" uit Porto San Stefano aan de
Toscaanse kust vertrokken naar Piombi-
no, een havenstadje dat tegenover het
eiland Elba ligt.
Vóór het vertrek van het schip bood de
commandant van Porto San Stefano de
Koningin een Romeinse vaas aan. De bur
gemeester van de stad schonk haar een
boeket bloemen.
BERN (Depag) De Zwitserse regering
heeft een Hongaars protest naar aanleiding
van de overval, die twee jonge Hongaarse
vluchtelingen zaterdag op het gebouw van
de Hongaarse legatie te Bern hebben ge
daan, van de hand gewezen. Zij zegt dat
het niet de taak van de politie is personen
die het gezantschapsgebouw willen betra
den, aan te houden of te fouilleren. „Als
men voor het betreurenswaardige voorval
naar verantwoordelijken zoekt, dan zal
men deze niet in Zwitserland vinden, maar
daar waar tragische gebeurtenissen tien
duizenden gedwongen hebben hun vader
land te verlaten en in het buitenland asiel
te zoeken", aldus de Zwitserse verklaring.
Volgens radio-Boedapest heeft Honga
rije in een scherp gesteld protest gezegd
dat de overval het resultaat is van „ver
scheidene misstanden betreffende de Zwit
serse neutraliteit." en van de „provoce
rende propaganda" van een deel van d°
Zwitserse pers tegen Hongarije. De Hon-
De 21-jarige Hongaarse vluchteling
Andre Papp wordt door de Zwitserse
politie weggeleid uit de kanselarij van
de Hongaarse legatie te Bern, waar hij,
met zijn 22-jarige metgezel Sandor
Nagy, zaterdagmorgen in een vuurge
vecht gewikkeld raakte met het Hon
gaarse legatiepersoneel. De toestand
van Nagy, die een kogel in het hoofd
en een in de nek kreeg, is zorgwek
kend. De vroegere verzetsstrijders had
den bij hun arrestaties pistolen en een
flinke voorraad munitie bij zich. Vol
gens de politie wilden zij zich meester
maken van documenten, die bezwarend
zouden zijn voor het huidige regime in
Hongarije.
worden. Engen hoopt zijn resolutie vandaag
in te dienen, namens acht tot tien landen.
(Reuter) Hoewel er geen bijzonder
heden over deze ontwerpresolutie bekend
zijn gemaakt, verklaarde men in welinge
lichte kringen, dat zij wellicht een verzoek
aan Hammarskjoeld bevat om de oprich
ting van een permanent politieleger van
de UNO in studie te nemen.
WASHINGTON (UPI) De voorzitter
van de UNO-Assemblee, Sir Leslie Munro,
heeft verklaard dat op de speciale zitting
„bevredigende vooruitgang" wordt ge
maakt. „Ik heb het volste vertrouwen dat
in het Nabije Oosten geen vijandelijkheden
zullen uitbreken", zo voegde hij hier aan
toe. „Een redelijke resolutie, die terug
trekking van de Britse en Amerikaanse
troepen uit Jordanië en Libanon beoogt,
kan mogelijk een tweederde meerderheid
krijgen," aldus Sir Leslie.
OTTAWA (UPI) Premier Diefenbaker
heeft in het Canadesche parlement ver
klaard, dat de UNO-afgevaardigden „een
grotere samenwerking aan de dag leggen"
ten aanzien van de moeilijkheden in het
Nabije Oosten. Meer wilde hij niet zeggen,
omdat de kwestie is gediend „met een
minimum aan openbare verklaringen". Hij
zei de houding van Jordanië te betreuren.
Hij verklaarde niet in te zien waarom dit
land de voorkeur geeft aan Britse troepen
boven een UNO-strijdmacht.
OOSTENDE (Reuter) De secretaris
generaal van de NAVO zal, naar men ver
wacht, binnenkort een ontwerp-akkoord
opstellen ter regeling van het geschil, dat
ontstaan is door de uitbreiding van de IJs
landse territoriale wateren tot twaalf mijl
ten behoeve van de visserij. Dit is ver
nomen in kringen, die in nauw contact
staan met de vereniging van Belgische
trawlervissers.
KOPENHAGEN (UPI) IJsland zal
onder geen beding deelnemen aan een door
de Westeuropese landen georganiseerde
conferentie over de territoriale zone. Dit
heeft de IJslandse minister voor de vis
serij. Josefsson, meegedeeld. IJsland is
echter niet afkerig van een dergelijke con
ferentie indien zij wordt georganiseerd
binnen het kader van de UNO.
gaarse regering had Zwitserland gewaar
schuwd dat zekere organisaties, die dooi
de Zwitserse autoriteiten worden geduld,
vijandig staan tegenover Hongarije. Deze
organisaties werden nog aangemoedigd
door het lidmaatschap van „verantwoorde
lijke Zwitserse politici". Ondanks deze
waarschuwingen had de regering te Bern
echter geen doeltreffende maatregelen ge
nomen. Hongarije stelt de Zwitserse rege
ring volledig verantwoordelijk voor het
gebeurde en eist bestraffing van „de ban
dieten en van hen in wier opdracht zij
handelden".
(AFP) Dr. Dick, het hoofd van de
Zwitserse federale politie, heeft een be
roep op de Zwitserse pers gedaan, al het
mogelijke te doen om de gemoederen tot
rust te brengen. „Of wij nu persoonlijk
sympathiek of antipathiek staan tegen
over het politieke regime van de staten d'p
officiële vertegenwoordigingen in ons land
hebben, het is onze plicht, de veiligheid
en de rust van de leden deze diplomatieke
missies te verzekeren. Wij moeten er ook
voor waken dat de openbare orde niet
wordt verstoord, hoe onbaatzuchtig en
idealistisch de motieven voor demonstra
ties. zoals die van vanochtend ook mogen
zijn", aldus dr. Dick.
(Reuter) Er zijn nog vijf Hongaren
aangehouden, die men had horen zeggen
dat zij een nieuwe aanval op de legatie
wilden doen.
NEW YORK (Reuter) Australië heeft
secretaris-generaal Hammarskjoeld ver
zocht de kwestie-Hongarije op de agenda
van de komende gewone zitting van de
UNO-Assemblee te plaatsen. De Austra
lische afgevaardigde Walker is plaatsver
vangend voorzitter van de UNO-commis-
sie voor Hongarije.
Het hoofd van de medische dienst van
de K.L.M., dr. K. Vaandrager, heeft mede
gedeeld dat uit lijkschouwingen is ge
bleken dat alle slachtoffers van de ramp
met de „Hugo de Groot" hersenbloedingen
hadden. Dit betekent dat allen reeds waren
overleden voordat het toestel in zee stortte.
Dr. Vaandrager heeft geen brandwonden
op de lichamen aangetroffen. Ander letsel
werd na de dood waarschijnlijk veroor
zaakt toen het vliegtuig in zee stortte.
Van de 34 slachtoffers zijn er tot dusver
in Gal way zeven geïdentificeerd, te weten:
de heer Eby C. S. Schade, 44 jaar, uit Eli-
sabethtown, V.S., mevrouw Ann Finn,
48 jaar, uit Bronx, V.S., de heer Leendert
van Wijk, 66 jaar, uit Ripon, Californië,
zijn echtgenote, mevrouw Tjitske van
Wijk, 66 jaar, mevrouw Erika Kuypers uit
Veghel (N.B.), de heer Akile Delvina, 29
jaar, uit Greens Village in de staat New
York en de heer Raymondo Uranga.
43 jaar, uit Argentinië.
Dinsdagmiddag zullen de niet-geïden-
tificeerde stoffelijke overschotten ter aar
de worden besteld op het St. Mary-kerkhof
te Galway. Geestelijken van vijf gods
dienstige richtingen zullen de uitvaart
diensten leiden.
Nederlandse en Ierse luchtvaartdeskun
digen, die de tot dusverre gevonden wrak
stukken van de „Hugo de Groot" hebben
onderzocht, verklaren dat er geen bewijzen
In de haven van Galway liepen zater
dag de schepen binnen, die aan het
zoeken naar overlevenden van het ver
ongelukte K.L.M.-toestel „Hugo de
Groot" hebben deelgenomen. Een der
opvarenden met een wrakstuk van het
vliegtuig. (Telefoto ANP).
zijn gevonden dat zich aan boord van het
toestel een brand heeft voorgedaan. Zij
menen dat uit de tot nu toe beschikbare
gegevens misschien de conclusie getrokken
mag worden, dat één van de propellers
van het toestel is afgebroken en een gat
in de drukcabine heeft geslagen. Het staat
wel vast dat het toestel plotseling is be
zweken, mogelijk door het wegvallen van
de cabinedruk.
In Galway zijn geen instrumenten aan
wal gebracht. Trouwens, men heeft geen
enkel voorwerp uit de cockpit van de ma
chine kunnen terugvinden. Wel zijn de
Jan Engelman:
De schoonheid is wat wij weven aan
onzichtbare draden tussen d- dingen en
de eigen ziel.
Prinses Beatrix aan boord van „De
Groene Draeck", waarmee zij al me
nige tocht heeft gemaakt tijdens haar
vakantie in het Middellandse Zee
gebied.
beide neuswielen opgevist. Deze wielen
met gevulde banden zijn in normale toe
stand aangetroffen. Verder heeft men drie
oranje reddingsvlotten, een aantal stoelen
uit de passagierscabine, bekledingsstof van
vloer en wanden en bezittingen van passa
giers gevonden.
Alles wordt, na een voorlopig onderzoek,
naar Schiphol gezonden. Zondagmiddag
arriveerde te Rotterdam het Engelse
stoomschip „Beaverlodge". Het bracht
enige voorwerpen mee, afkomstig van het
verongelukte K.L.M.-toestel, onder meer
een portefeuille en papieren van de ste
ward Schilperoort, verder een koffertje,
enige kleding en een kinderschoentje. Een
vertegenwoordiger van de K.L.M. heeft de
voorwerpen in ontvangst genomen.
Intussen'- worden voorbereidingen ge
troffen om stukken van het wrak te lich
ten. De mogelijkheid, dat de motoren uit
liet water naar boven kunnen worden ge
bracht, vormt nog een punt van bespre
king tussen de deskundigen. Er zijn hier
aan grote technische problemen ver
bonden. want het gedeelte van de oceaan,
waar de „Hugo de Groot" moet zijn neer
gestort, is zeker tweehonderd meter diep.
Geschil over slijtersmarge
de oorzaak
Sinds vanmorgen woedt in Haarlem
een melkoorlog, die is ontstaan doordat
het melkstandaardisatiebedrijf „De Sier-
kan" n.v, heeft besloten een gedeelte
van haar twaalf jaar geleden opgeheven
distributie-apparaat weer op te richten
om zeven melkslijters te beconcurreren,
die een deel van hun omzet betrekken
van de Aalsmeerse Melkcentrale te Uit
hoorn. De Sierkan en met haar de
melkinrichting „De Landbouw", die door
een belangengemeenschap met haar is
verbonden verkoopt haar produkten in
de wijken van de zeven melkslijters tegen
een prijs, die gemiddeld drie cent per
liter lager ligt dan de tot dusver gelden
de prijzen. De directies van de twee
Haarlemse melkinrichtingen stellen, dat
een verbetering van de slijtersmarge niet
ten koste moet gaan van die van de
fabrieken en dat de klant de keuze moet
worden gelaten van de produkten, die
hij afneemt. De melkslijters en hun or
ganisaties zijn daarentegen van mening,
dat zij niet gedwongen kunnen worden
hun melk bij een bepaalde inrichting te
betrekken en dat bovendien de klant
keuze wordt gelaten, omdat zij èn van
de Uithoornse fabriek èn van de Haar
lemse bedrijven willen betrekken. Inmid
dels hebben de beide Haarlemse melk-
bedrijven geweigerd de betrokken zeven
slijters van mellcorodukten te voorzien.
Door deze ontwikkeling wordt de inge
voerde melksanering bedreigd. Vandaag
zullen de Haarlemse organisaties de
situatie bespreken met de bestuurders
van de landelijke bonden.
(Men zie ook pag. 3)
