OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Washington en Londen bereid kernproeven op te schorten Parijs houdt zich afzijdig, zelfs van overeenkomst HET WEER Russen in Wallstreet Vragen over wapenhulp van V.S. aan Djakarta Hoeveel mensen krijgen hier een hartverlamming Moskou acht topgesprek nog steeds noodzakelijk Logboek van „Hugo de Groot" kan van groot belang zijn Toch Indonesische garantie aan V.S. inzake wapens? Schij ii'lharmomie Britse kernproef boven het Christmas-eiland Af en toe zon Tweede Kamer ?c MORRIS before//ottfiu/// Xonder NA VO-beraad Het woord is aan Frans-Egyptisch verdrag te Genève ondertekend 73e JAARGANG No 38 ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1958 303e JAARGANG No 191 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (0 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman Franse proef deze herfst in de Sahara verwacht LONDEN, (Reuter) Het Britse minis erie van Bevoorrading heeft bekendge maakt dat er vrijdag op het eiland Christ mas met succes een kernapparaat met ge ringe radioactieve neerslag tot ontplof fing is gebracht. Het apparaat werd, han gende aan een ballon, tot ontploffing ge bracht. Men vermoedt dat een lading voor een raket is beproefd. In Londen is meegedeeld, dat de huidige serie proeven „zo spoedig mogelijk" afge sloten zal worden. De Britse regering heeft tot nu toe nog niet officieel gereageerd op het dringende appèl van de Labour- partij de kernwapenproeven stop te zetten. PARIJS, (Reuter Volgens de „France- Soir" (onafhankelijk) treft Frankrijk voor bereidingen om in september of begin ok tober zijn eerste atoombom tot ontplof fing te brengen, ten zuiden van Colomb- Betsjar, in het Algerijnse gedeelte van de Sahara. De eerste Franse.atoombommen zouden met plutonium zijn geladen. Vol gens het blad is Frankrijk ook goed ge vorderd met onderzoekingswerk, dat tot de vervaardiging van een waterstofbom moet leiden. NEW YORK (Reuter-AFP) De Sov jet minister van Buitenlandse Zaken, Gromyko, heeft op een persconferentie In New York verklaard dat ondanks de resolutie over het Nabije Oosten die de UNO-Assemblce heeft goedgekeurd, toch de noodzaak en wenselijkheid van een top conferentie, als door de Sovjet-Unie voor gesteld, bib"ven bestaan. WASHINGTON (UPI) - De Verenig de Staten en Groot-Brittannië zijn bereid de proefnemingen met kernwapens voor een jaar, te'beginnen op 31 oktober, op te schorten, indien de Sovjet-Unie haar proeven niet hervat en ermee instemt te onderhandelen over een internationaal verbod op dergelijke proeven. President Eisenhower verklaarde dat de Verenigde Staten, als gevolg van de recente tech nische besprekingen tussen Oost en West in Genève bereid zijn spoedig te onder handelen over een overeenkomst inzake permanente stopzetting van proeven en instelling van het door de deskundigen aanbevolen controlestelsel. De Verenig de Staten zijn bereid om dergelijke on derhandelingen op 31 oktober te begin nen aldus de verklaring van de Ameri kaanse president. De Verenigde Staten zijn voorts bereid de opschorting steeds met een jaar te verlengen op twee voor waarden: dat overeenstemming wordt bereikt over een inspectiestelsel, dat doelmatig werkt en dat bevredigende vooruitgang wordt gemaakt bij de on derhandelingen over de controle op wa pens. Opschorting van de kernproeven wordt op zich niet als maatregel van ontwapening of beperking van bewape ning beschouwd. Een overeenkomst op een gecontroleerd verbod op kernproeven zou volgens Eisen hower kunnen leiden tot „overeenkomsten" aangaande beperkingen op de produktie van splijtbaar materiaal voor wapens en „andere fasen van, ontwapening." De president zei dat de onderhandelingen over een overeenkomst inzake een verbod op kernproeven zich ook dienen uit te strekken tot het probleem van proef- Verwachting tot morgenavond: Zonnige perioden en slechts en kele verspreid voorkomende buien. Overwegend matige zuid westelijke wind. Dezelfde of iets hogere temperaturen. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S. WAARIN OPGENOMEN ERBIJ Het Tweede Kamerlid de heer Gerbran- dy heeft aan de minister-president en aan de minister van Buitenlandse .Zaken ge vraagd: Heeft de regering der Verenigde Staten kortgeleden een overeenkomst met de re gering van de Republiek Indonesië geslo ten, waarbij eerstgenoemde regering zich heeft verplicht lichte wapenen te leveren met toezegging aan Indonesische zijde, dat deze uitsluitend bestemd worden voor handhaving der binnenlandse veiligheid en voor wettige zelfverdediging? 2. Indien vraag 1 zakelijk bevestigend moet worden beantwoord, is de Nederlandse regering tevoren door onze NAVO-bond- genoot in deze transactie gekend? 3. Is de Nederlandse regering niet van oor deel, dat de door de NAVO-bondgenoot te leveren wapenen zullen worden misbruikt voor directe of indirecte agressie tegen Ne derlands Nieuw-Guinea, voor oorlogshan delingen ter onderdrukking van de door Nederland gegarandeerde zelfbeschik king van de Zuid-Molukkers en te gen de positie van hen, die in Indonesië voor hun vrijheid vechten? 4. Is de regering niet van oordeel, dat de beginselen, welke aan het Noord-Atlanti sche Verdrag ten grondslag liggen, de le den ook buiten het strikte Noord-Atlanti sche territoir verantwoordelijkheid toe kennen voor elkanders veiligheid en in elk geval zich niet verdragen met de voren bedoelde levering van wapenen? SUèDE JASJES IN KLEUREN nemingen voor vreedzame doeleinden. Eisenhower verklaarde dat de overeen stemming die in Genève bereikt is erop wijst, dat indien een overeenkomst tot het stopzetten van kernproeven bereikt wordt, het toezicht en de tenuitvoerlegging tech nisch mogelijk zal zijn. LONDEN (UPI) De voorwaarden van het Britse aanbod zijn dezelfde als de Amerikaanse. Engeland en de V. S. hadden hun bondgenoten in de NAVO op de hoogte gesteld van hun voornemen de kernproeven op te schorten. Een woordvoerder van het Foreign Office verklaarde evenwel dat er geen tijd was geweest met de bondgenoten van tevoren te overleggen. Frankrijk zal met de voorgenomen proefnemingen met kernwapens doorgaan, zelfs als er een overeenkomst voor het stopzetten van de proefnemingen tussen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie zou worden bereikt. In een communiqué van de „Quai d'Orsay" stelt de Franse regering als voorwaarden voor het zich terugtrekken uit de kernwapen wedloop: het gecontroleerde stopzetten van de produktie van kernwapens en de progressieve en gecontroleerde opruiming van de bestaande voorraden van dat soort wapens. Totdat er een gecombineerde overeen komst inzake de ontwapening en het schorsen van de kernproefnemingen is be reikt. kan Frankrijk „niet anders doen dan in zijn houding volharden en aan zijn pro gramma vasthouden", zegt de mededeling. Er is geen officiële bevestiging of ont kenning van een bericht uit Washington, dat de Verenigde Staten en Frankrijk overeengekomen waren, dat het tijdelijke stopzetten van de proefnemingen Frank rijk niet zou binden. Uit wei-ingelichte kring wordt ver- Frankrijk in een moeilijk parket brengt, maar dat het vastbesloten is, zich bij de „atoom-club" aan te sluiten, voordat de ledenlijst ervan gesloten zal zijn. NEW YORK (UPI) De Russische mi nister van Buitenlandse Zaken Gromyko heeft in New York op een persconferentie verklaard, dat de Sovjet-Unie harer zijds eenzijdig en onvoorwaardelijk de staking der proeven heeft aangekondigd. De Ver enigde Staten en Groot-Brittannië ver binden er echter voorwaarden aan, aldus Gromyko, die toegaf, de aankondiging slechts vluchtig te hebben kunnen lezen, zodat hij nog geen definitieve verklaring kon afleggen. LONDEN (UPI) Radio-Moskou be richtte Eisenhowers aanbod vrijdagavond zonder enige commentaar. In de uitzending werd niets gezegd over het Britse aanbod. „Over de oorzaak van de ramp met de „Hugo de Groot" wil en kan ik op dit mo ment niets meer zeggen dan er al in de kranten heeft gestaan. Er zijn wrakstuk ken gevonden en ik heb een stapel papie ren meegebracht, waaronder rapporten van de talrijke verhoren, die ik heb ge had. Daaruit zal de Raad voor de Lucht vaart te zijner tijd officieel de oorzaak moeten aanwijzen", aldus verklaarde gis termiddag op Schiphol de uit Shannon te ruggekeerde heer A. W. Fournier, ad junct-inspecteur van de rijksluchtvaart dienst, die het vooronderzoek inzake de vliegtuigramp heeft verricht. Voortijdige openbaarmaking van details kan het onderzoek alleen maar schaden, aldus de heer Fournier. Hij gaf een op somming van wat er is gevonden op de plaats van het ongeluk, namelijk stukken van de romp van de „Hugo de Groot", vier rubber reddingboten, die drijvende zijn aangetroffen, het neuswielstel van de Con stellation, enige stoelzittingen en dit zal wel eens zeer belangrijk kunnen blijken te zijn het logboek van de „Hugo de Groot" dat op het ogenblik door de Spaanse traw ler „Perol" naar Ierland wordt gebracht. Op de vraag of er nog bergingspogingen zullen worden gedaan antwoordde de heer Foifrnier, dat niet hij daarover heeft te beslissen. Het wrak ligt op 200 meter diep te in een gedeelte van de Atlantische Oceaan dat Ierse zeelui liever vermijden. De Ierse vissersvloot, de havenautoritei ten en de strandvonders hebben opdracht te blijven uitkijken naar mogelijke wrak stukken. De kwestie van het foutieve bericht van het vliegveld Gander over het contact met de „Hugo de Groot", twee uren nadat Shannon de eerste alarmtoestand had af gekondigd. wordt door de Ierse en Cana dese luchtvaartdeskundigen onderzocht. De heer Fournier had alle lof voor de 99 Wat zijn de indrukken die een Russische toerist krijgt, als hij voor het eerst New York „het Mekka van het kapitalisme" bezoekt? Jack v. Fox, verslaggever van UPI en kenner van de Russische taal, is meegegaan met een rondleiding van Russen. Hü vertelt hoe de toeristen reageerden op wat zij zagen van Amerika's grootste stad. NEW YORK (UPI) Wij zaten in de „sightseeing"- bus met veertien Russische toeristen, '-ersvers uit de Sovjet-Unie op hun eerste bezoek aan Amerika. De rondrit door New York be gon op Times Square, waar neonreclames met elkaar wedijveren in kleur-en be weeglijkheid. Wij reden vlak langs de afbeelding van een man, die echte rookkringetjes uitblies. „Die Amerikaanse reclame, dat is me wat", zei Pavel Kazatsjenko een jeugdige ingenieur. Het was het eer ste commentaar dat wij op vingen. In de overvolle „confec- tie"-wijk werd de aan dacht getrokken door een man, die met een bord op zijn schouder op wacht stond voor een der zaken. „Wat doet die man daar?" vroegen de Russen. Men legde uit, dat de man een conflict had met zijn baas en dat hij nu het publiek aanspoorde niet bij die baas te kopen. „En wordt hij niet gearresteerd?" rie pen de toeristen in ver bazing uit. Wij draaiden Fifth Ave nue op. Voorbij het Empire State Building. De toeris ten rekten de halzen om omhoog te kijken langs de 102 verdiepingen. Geen commentaar. Verder, langs de grote warenhuizen. Mevrouw Anna Boetenko, architecte, vroeg of er geen bomen waren in New York. Het antwoord kwam spoe dig, toen wij langs het Central Park reden. Harlem, de negerwijk, was daarna aan de beurt. Er viel duidelijk een ver hoogde belangstelling te merken in de bus. Nu zou den de toeristen de schande van Amerika zien. Wat. zij zagen, waren splinter nieuwe, vijftien verdie pingen hoge gebouwen: goedkope flats voor negers. Zij zagen er smetteloos uit. „Waar zijn de achterbuur ten?" werd er gevraagd. Wij wezen een zijstraat in, waar op de stoepen der woningen negerkindertjes tussen de vuilnisvaten za ten te spelen. Ons gezel schap keek ongelovig: men had iets veel ergers ver wacht. Toen wij de „Julliard"- muziekschool passeerden, zei de gids: „hier heeft Van Cliburn gestudeerd. „Ah, CliburnCliburn", mom pelde iedereen. Zelfs de man van Intourist die over al met de Russische toeris ten meetrekt, vergat een ogenblik zijn waardigheid van overheidsdienaar. „Het pianospel van Cliburn was het hoogtepunt van het seizoen in Moskou", riep hij ons enthousiast toe. In de Bowery (het ha venkwartier) zagen wij een paar dronken kerels aan een deur liggen. Een paar Russen stootten elkaar aan en wezen. Maar niemand zei iets. Het. hoogtepunt van de rit kwam evenwel in Wallstreet. Wij arriveerden daar op het drukste uur. Blijkbaar wist men dat er Russische toeristen kwa men kijken. De politie moest een menigte nieuws gierigen weghouden van de ingang van de beurs. „Waarom is er politie?" vroegen de Russen. Wij legden uit dat de mensen niet iedere dag Russen in Wall Street zien en dat zij nieuwsgierig waren. Toen wij op de be zoekersgalerij kwamen, on derbraken de beursgangers hun affaires om naar ons te staren. Er kwamen vragen los van onze gasten zoals: „hoeveel mensen krijgen hier een hartver lamming als de koersen dalen?" en „hoeveel men sen gaat er per dag fail liet?" Wij stelden aan Leonid Nikolajev voor het kapita listische systeem eens te beproeven door een aan deeltje van 10 dollar te ko pen. „Neen dank u wel", zei hij ernstig. „Wij Sovjet burgers hebben aandeel in iets beters". 's Avonds kregen de toe risten een show op Broad way te zien: „Say Darling", van Robert Dowling. Ach ter de coulissen mochten zii kennis maken met de „sterren" David Wayne, Vivian Blaine en Johnny Desmond. Ivan Jonov, die helemaal geen Engels kende, gaven wij een korte samenvatting van de inhoud van de show een verhaal over de moeilijkheden van het produceren van een musi cal op Broadway. „O, ik begrijp het?" zei hij tenslotte. „Eerst gaat alles verkeerd, omdat iedereen individueel han delt. Dan vormen zij een collectiviteit, en alles komt in orde". medewerking van de Ierse autoriteiten, ofschoon het ongeluk met de „Hugo de Groot" officieel buiten het territorium van Ierland gebeurde. Ontroerend was ook het bijzondere medeleven van de Ierse be volking bij de begrafenis van de niet-ge- ïdentificeerde slachtoffers. De winkels in Gahvay waren die dag gesloten en klok gelui klonk over de stad tijdens de drie kilometer lange tocht van het ziekenhuis naar de begraafplaats. Acht stoffelijke overschotten van slacht offers van de ramp met de „Hugo de Groot", die geïdentificeerd konden worden, zijn gisteren per vliegtuig van Shannon naar Montreal overgebracht. Een ervan zal verder naar Mexico worden vervoerd, de bestemming zeven andere is New York. DJAKARTA (ANP) Volgens de woordvoerder van het Indonesische mi nisterie van Buitenlandse Zaken is er geen sprake van, dat hij of enige andere func tionaris van dit ministerie een verklaring zou hebben afgelegd, dat Indonesië „geen garantie zou hebben gegeven, dat de Ame rikaanse wapens niet tegen Westelijk Nieuw-Guinea zullen worden gebruikt". De woordvoerder zei dit naar aanleiding van een bericht uit Australië, waarin werd gemeld dat de Australische waarnemend minister van Buitenlandse Zaken, sir Phi lip McBride aan het parlement had me degedeeld, dat de regering een onderzoek was begonnen naar een beweerde verkla ring in die geest. De woordvoerder zeide, dat hij in ant woord op een bepaalde vraag had ver klaard. dat in de overeenkomst met de Verenigde Staten over de levering van wapens aan Tndonesië „geen melding was gemaakt van Westelijk Nieuw-Guinea Maar in de overeenkomst is bepaald, dat vanzelfsprekend de wapens zullen worden gebruikt in overeenstemming met de geest van het handvest van de UNO en dus alleen voor handhaving van de binnenlandse vei ligheid. De woordvoerder was niet bereid tot verder commentaar. Adolf Harnack: Te Zürich is een Frans-Egyptische be talingsovereenkomst gesloten, waarbij kre dieten worden geopend voor lopende han delstransacties. Er zal binnenkort ook een handelsovereenkomst worden gesloten. De bijzondere zitting van de Assemblee der Verenigde Naties is geëindigd met een waarlijk overdonderende demonstratie van eensgezindheid. Maar terwijl de afgevaar digden in New York ten afscheid nog enthousiast eikaars handen aan 't drukken waren, verkondigde de Russische radio al dat Amerika en Engeland „een morele en politieke nederlaag" hadden geleden, spra ken verscheidene westerse persorganen van „een klinkende nederlaag voor de Sovjet- Unie", verklaarde een Frans blad dat de zitting „een nederlaag voor de hele UNO" had opgeleverd, en juichte de Egyptische pers: „Wij hebben gewonnen!" Verder commentaar op de ontroerende eensgezind heid in New York is eigenlijk overbodig.. Als wij er hier niettemin nog iets meer over willen zeggen, is.dat voornamelijk om te wijzen op het gevaar, dat wordt gescha pen door het op UNO-vergaderingen steeds meer in zwang rakende gegoochel met re soluties, die „veel beloven en niets geven" en maar bitter weinig te -maken hebben met de harde en wrede realiteit van de machtspolitiek. De Arabische landen, die met hun plotseling vertoon van „eendracht" de rest van de wereld (althans van de diplomatieke wereld) zo verbouwereerd hebben gemaakt dat deze van de weerom stuit ook een demonstratie van uiterlijke harmonie ging geven, hebben daarmee een bijzonder handig spel gespeeld. Er valt niet aan te twijfelen dat zij zich voornamelijk hebben aaneengesloten met het doel, ieder een duidelijk te maken dat zij best hun eigen boontjes kunnen doppen, dat zij daarbij geen assistentie van niet-Arabieren nodig hebben, en dat de Assemblee dus maar zo gauw mogelijk naar huis moest gaan. Het is ontegenzeglijk knap van Nas ser en zijn mannen, dat zij ook de Libanese en Jordaanse regeringen die zonder Westerse hulp nu waarschijnlijk al door stadhouders van de Egyptische dictator zouden zijn vervangen voor dit stand punt hebben weten te winnen. Maar hoe schaamteloos gehuicheld de Egyptische be tuigingen van eerbied voor de nationale integriteit der andere landen van de groep zijn, blijkt reeds uit het feit, dat de Egyp tische pers en radio hun wilde haatcam pagne tegen koning Hoessein van Jordanië en diens regering ongestoord voortzetten. Het bracht dan ook eigenlijk wel een tragische noot in de slotzitting, dat de afgevaardigde van Israel aankondigde, vóór de resolutie fe zullen stemmen omdat de onschendbaarheid van de landen van het Nabije Oosten daarin formeel wordt er kend, zij het ook dat hij zijn „ernstig voor behoud en ernstige bezorgdheid" kenbaar maakte omtrent de vraag of alle landen van de UNO (en dus in de eerste plaats de Arabische landen, die de resolutie zelf heb ben ingediend) zich nu wel aan deze uit spraak zullen houden. In de gehele resolu tie wordt Israel niet met name genoemd of uitgezonderd, maar niemand en de Israëlische afgevaardigde het minst van al zal de illusie koesteren dat Nasser zijn plotselinge opwelling vau naastenliefde ook voor het Joodse buurland zal laten gelden en dat hij voor Israel méér égards aan de dag zal leggen dan voor Jordanië. Men kan eerder van het tegenovergestelde verzekerd zijn. De Nederlandse regering en haar ver tegenwoordiger bij de UNO, mr. C. W. A. Schürmann, hebben er dan ook goed aan gedaan, met grote nadruk te wijzen op hun opvatting dat de nationale onschendbaar heid, welke de leden van de UNO in de resolutie zeggen te respecteren, niet alleen voor de Arabische landen, maar voor alle landen in het Nabije Oosten geldt. De Ne derlandse delegatie verdient bovendien lof voor het vasthouden aan haar standpunt, dat er dringend behoefte bestaat aan een parate vredesmacht van de Verenigde Na ties en dat de gewone zitting van de As semblee, die de volgende maand bijeen komt, een positief besluit hieromtrent dient te nemen. Want over dit punt, dat door president Eisenhower zo nadrukkelijk ter sprake is gebracht (en ten gunste waarvan zich nu ook beide Huizen van het Ameri kaanse Congres hebben uitgesproken) wordt in de Arabische resolutie met geen woord gerept, hetgeen volkomen past in de Arabische politiek om alles wat niet Ara bisch is, buiten het Nabije Oosten te hou den. Door hun schijnvertoning van een dracht is het de Arabische diplomaten ook gelukt, het Westen in een positie te manoeuvreren waarin het als „storing van de algemene eensgezindheid" zou hebben geklonken, als er enigerlei poging zou zijn gewaagd om in de resolutie ook maar in 't minst te zinspelen op de behoefte aan een internationale politiemacht. Haarlems Dagblad De 34-jarige Amerikaanse evangelist P- L. Osborn is gisteravond begonnen met zijn campagne in Nederland met een prediking voor naar schatting 10.000 belangstellenden op het Malie veld in Den Haag. Osborn zei na een prediking, dat hij de eerste avond niet aan God. genezing van alle ziekten wil de vragen, maar alleen beterschap voor diegenen die aan één oor geheel doof waren. Deze moesten een vinger in het dove oor steken, daarna bad hij. Na dit gebed vroeg hij diegenen die zich ge nezen voelden, op het podium te ko men. Enige tientallen aanwezigen vol deden aan dit verzoek. Zij getuigden, dat zij weer konden horen met het dove oor. Er waren vele zieken, som migen op brancardsEen tolk, de heer J. Maasbach uit Gouda, vertaalde de prediking en de gebeden van de Ame rikaanse evangelist. Osborn zal tot 31 augustus elke avond op het Malieveld preken. Daarna zal hij in Groningen optreden. Volledige weerrapporten op pagina twee. Advertentie BARÏEUORlbSlR HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162 De luchlvaartdeskundigen, die in Ier land een voorlopig onderzoek hebben ingesteld naar de oorzaak van de ramp met de Hugo de Groot", zijn gisteren op Schiphol teruggekeerd. Van links naar rechts:: ir. Wansink en de heer G, van M,essel van de K.L.M.. de heer A. W. Fournier van de Rijksluchtvaart dienst en de heer B. Noordam. De mens heeft slechts zoveel idealen als hij offers vermag te brengen. De Parijse taxichauffeur Pierre de Vitry heeft zich gewapend met een .goedendag*9 met het oog op het toe- nemende aantal overvallen op taxi- chauffeurs in de Franse hoofdstad. Zijn ingenieuze wapenstok ist behalve met ijzeren puntent ook voorzien van een spuitwaarmee hij traangas of vloei- stoffen kan verspreiden. Verder kan hij een alarmsignaal in werking stel len en sterke lampen laten branden als de nood aan de man mocht komen. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1