„De Zeven Provinciën" vanmorgen
door marine-sleepboten vlotgebracht
Amerikaanse marine op de
Philippijnen paraat
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Marine weigerde bergingscontract
met N.V. Bureau Wijsmuller
HET WEER
MORRIS fof'oref/ot/fitsf//
Wijsmuller wenste een contract op
basis van „No cure, no pay"
Schip lichter door lossing
van munitie en olie
Siamese tweeling
in Londen geboren
Sultan Hamid II
losgelaten
Beschieting van Quemoy duurt voort
Ministerie
Niet vastmaken
Meer bewolking
Vier havensleepboten
Hoog bezoek
Kruiser toch op de foto
Drie verdrinkingsgevallen
Het woord is aan
Moskou bereid tot overleg
inzake de kernproeven?
VOORSCHRIFT VAN SALVAGE UNION
73e JAARGANG No 41 WOENSDAG 27 AU GUST US 1958 303e JAARGANG No 194
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 if 11 1 11 Ak Sa 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(8 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. roonS I 1 ^^^1 Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- H 1 C J 1 J I fi lil 1 C. Jf M I J I J J Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 A n slis JL m Sm ^0 AhSW A fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
HET OVERSLAAN VAN duizend ton munitie en olie uit Hr. Ms.
kruiser „De Zeven Provinciën" in lichters en kleine tankschepen bij de
havendam van Den Helder heeft in de vroege ochtend succes gehad. De
vier kleine havensleepboten van de Koninklijke Marine, de „Orkaan", de
„Dintel", de „IJssel" en de „Dommel" lagen van vanmorgen vier uur af
aan het vijftien cm. hoger gekomen schip te trekken, toen er beweging in
de kruiser kwam. Om twintig minuten over zes kon worden gemeld, dat
het schip in dieper water was en naar het Marsdiep werd gebracht. Van
morgen omstreeks acht uur keerde het schip in de haven terug, geassis
teerd door vele havensleepboten. Plet vlotkomen van de kruiser werd be
geleid door een luid „hoera" van de uit achthonderd koppen bestaande
bemanning van het schip. Zij waren al uren achtereen op het achterschip in
actie geweest, door allen tegelijk van stuur- naar bakboord en terug te
lopen om aldus ook beweging in het schip te brengen. Met het vlotbrengen
van „De Zeven Provinciën" door de marinesleepboten zijn ook de onder
handelingen tussen de Koninklijke Marine en de zeesleepvaart- en ber
gingsmaatschappij van N.V. Bureau Wijsmuller te IJ muiden afgebroken.
De marine weigerde gisteren een
bergingscontract op de gebruikelijke
basis van Lloyds Open Form, „No
cure no pay". Tegenvoorstellen van
de marine werden door de maatschap
pij van de hand gewezen, daar men
van deze kant bleef vasthouden aan
het bergingscontract, dat is voorge
schreven voor alle leden van de Sal
vage Union, waarbij N.V. Bureau
Wijsmuller ook is aangesloten. Wer
keloos hebben de bemanningen van de
zeesleepboten „Zeeland" en „Simson"
gisteren op de rede van Nieuwediep
moeten toezien hoe de Koninklijke
Marine toen alleen trachtte met be
hulp van de vier kleine havensleep
boten de kruiser vlot te brengen.
Gisteravond mislukte die poging,
omdat het water zestig cm. lager was
clan 's morgens tijdens de stranding.
Vanmorgen had het viertal echter
succes.
De sleepboot „Zeeland" die van n.v. Bu
reau Wijsmuller te Den Helder op station
ligt, werd gistermorgen aanvankelijk dooi
de Koninklijke Marine geaccepteerd. De
sleepboot was 's morgens 'n klein half uur
na de stranding van de kruiser ter plaatse,
maar zou pas in de middag omstreeks
twaalf uur vastmaken. In de ochtend
trachtten twee marinesleepboten nog be
weging in de kolos te brengen, terwijl „De
Zeven Proyniciën" ook de stuurboord
machine liet meedraaien. Door het lek In
de flens van de hoofdstoomleiding van de
bakboordmotor kon nog slechts met een
schroef vooruit en achteruit worden ge
geven. De kruiser lag echter bij het val
lende getij onwrikbaar vast.
Nadat de Bevelhebber der Zeestrijd
krachten, vice-admiraal H. H. L. Propper
aan boord was geweest, werd begonnen
met het lossen van de munitie en de olie
uit de verschillende bunkers. Aan bak
boordzijde werd de olie in tankschepen
getankt en aan stuurboordkant lagen de
kleine lichters, waarin behoedzaam de mu
nitie werd neergelaten. Duikersschepen,
waarbij de IJ 8130, kwamen naderbij voor
een inspectie van de romp en bodem van
„De Zeven Provinciën". Een flink gedeelte
van het voor- en middenschip onder de
waterlijn was al te zien. Daar Wijsmuller
contract met de Koninklijke Marine in
Den Helder had werd de „Zeeland" geheel
in gereedheid gebracht. Van IJmuiden was
de „Simson" onderweg om het station Den
Helder over te nemen.
Het was dinsdagmiddag omstreeks half
een, toen op het werkdek van de zeesleep
boot „Zeeland" alles gereed lag om ver
binding te maken met de kruiser. Lang
zaam kwam de trotse zeesleepboot voor
anker naar het achterschip van „De Zeven
Provinciën" om de drijflijn en daarna de
draad over te brengen. Door een veertig
tal matrozen op de kruiser werd begonnen
met het binnenhalen van de sleepdraad.
Onverwacht werd het werk op „De
Zeven Provinciën" gestopt. Op de zee
sleepboot „Zeeland" begreep men er niets
van. „Wachten", was de order van de
kruiser af. Even later meldde zich de
commandant van de kleinevaartuigen-
dienst der Koninklijke Marine, de luite
nant ter zee der eerste klasse T. Kasemier.
Hij deelde aan kapitein H. v. d. Burg van
de „Zeeland" mee, dat er nieuwe orders
van het Ministerie van Marine waren ont
vangen.
„U mag voorlopig niet vastmaken, wilt u
losgooien", werd gemeld. Opnieuw ging
men op dé „Zeeland" aan de slag. De draad
en de lijnen werden binnengehaald. De
sleepboot ging anker op en kwam ter
hoogte van het wierhoofd weer voor an
ker. Inmiddels was ook de zeesleepboot
„Simson" uit IJmuiden aangekomen. Deze
sleper onder bevel van kapitein A. v. d.
Wiele kwam naast de „Zeeland" te liggen.
Nu werd het afwachten.
Er heerste spanning aan boord van beide
sleepboten. Zou de Koninklijke Marine er
met eigen middelen in slagen de kruiser
vlot te brengen?
Verwachting tot morgenavond:
Meer bewolking met later hiel
en daar enige regen. Dezelfde
middagtemperaturen als van
daag of iets hogere. Matige, af
en toe vrij krachtige wind uit
zuidelijke richtingen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
Op „De Zeven Provinciën" werd uit alle
macht aangepakt. Langszij lagen enkele
binnentankers en een paar lichters, waarin
olie en munitie werden gelost. Van de
voormast van de kruiser wapperde het
sein AP „Ik zit aan de grond" daar
waren ook de twee zwarte ballen te zien
ten teken van onmanoeuvreerbaarheid van
het schip.
De kleinevaartuigendienst van de Ko
ninklijke Marine liet. omstreeks drie uur
haar sleepboten verzamelen bij de kruiser.
Op het achterschip maakte de 1200 pk
sterke „Orkaan" vast en daarna volgden
ook de met 750 pk uitgeruste havensleep
boten „Dintel", „Dommel" en IJsel". Alle
sleepboten brachten een eigen sleepdraad
op de kruiser over.
Nadat tegen drie uur de lichters met
HR. MS. KRUISER „De Zeven Pro
vinciën" werd gebouwd by de Rotter
damse Droogdok Maatschappij. Het
schip werd op 22 augustus 1950 te
water gelaten door Koningin Juliana en
werd op 1 oktober 1953 officieel in
dienst gesteld. Het schip is 187 meter
lang, 17 meter breed en 6.40 meter diep.
Aan boord van het met 78.000 pk uit
geruste schip bevinden zich in vredes
tijd 800 koppen en in oorlogstijd 1300
man. De bouwkosten van het 9335 ton
metende schip waren ruim 88 miljoen.
DE KAPITEIN van de kruiser is ka
pitein ter zee M. J. Vos, die op 4 decem
ber 1957 als zodanig werd benoemd.
Kapitein ter zee Vos, die thans 47 jaar
is, is daarvoor commandant van de
onderzeebootjager „Holland1' geweest.
Voorts was hy hoofd van het bureau
organisatie van de Marinestaf en direc
teur van de cursus van de marinestaf.
enige honderden tonnen munitie en olie
waren weggevaren naar de rijkswerf en
andere depots, kregen de vier sleepboten
om kwart over drie opdracht van „De
Zeven Provinciën" om met het trekken te
beginnen. Tot kwart voor vijf nog drie
kwartier voor het hoogwater was het op
dat moment bleven de sleepboten tegen
het tij intrekken. Daarna werd besloten
van tactiek te veranderen. Hevig gierend
lag het viertal aan de sleepdraden te
sjorren. Van bak- naar stuurboord. En
terug. De kruiser bleef onwrikbaar. De
78.000 pk van de voórtstuwingsinstallatie
van de kruiser gaven tijdens het trekken
van de sleepboten geen klap mee. De be
manning bleef echter voortdurend in actie,
daar om de paar minuten nieuwe orders
door de luidsprekers schalden. Dan weer
moesten de honderden opvarenden zich
verzamelen aan bakboordskant en dan
weer allen op het achterschip. Hiermee
trachtte men beweging in de kruiser te
brengen.
Het bergingswerk door de kleinevaar
tuigendienst werd ook in de middag ge
durende een tiental minuten gadegeslagen
door de bevelhebber der zeeslrydkrachten
Nederland, vice-admiraal H. H. L. Propper
en door de commandant zeemacht Neder
land, de schout-by-nacht G. B. F. Fortuyn.
Zij kwamen met een motorbarkas bij de
kruiser aan en gingen via een touwladder
aan boord. Over een ijlings neergelaten
valreep verlieten beide hoge marineoffi
cieren „De Zeven Provinciën". Zij hebben
zich op de brug korte tijd onderhouden
mét de commandant van de kruiser.
Om zes uur in de middag werd besloten
het trekken van de sleepboten te staken.
Vastgesteld moest worden, dat de tweede
poging van de marinesleepboten was mis
lukt. Het water was ongeveer zestig cm
lager gebleven dan tijdens het hoogwater
in de ochtend, toen „De Zeven Provinciën"
strandde. Met de 1.20 meter, die het schip
op de zandbank geboeid lag, was men dus
1.80 meter te kort gekomen om een ber
gingspoging met een redelijke kans van
vlotbrengen uit te voeren. „Ook de Wijs-
mullervloot had dit vanmiddag niet klaar
gespeeld", verzekerde men ons van ma
rinezijde. „Er was niet voldoende water
om iets te doen".
In de avond
uren en vannacht
heerste er volop
activiteit in het
havengebied van
Den Helder. Lan
dingsvaartuigen
werden door sle-
pertjes van een
der kleinevaar
tuigendienst naar
de kruiser ge
bracht om daar
in de munitie op
te slaan. Beslo
ten werd om de
bemanning in
ploegen aan de
lossing van het
schip te laten
deelnemen. In
totaal werd van
nacht 1000 ton
GROTE borden, waarop in zwarte let
ters op een gele ondergrond wordt ver
teld dat het streng verboden is bij de
oorlogshaven van Den Helder te foto
graferen, hadden gisteren voor de dui
zenden belangstellenden aan haven en
zeedijk hun verbodskracht verloren.
ER werd naar hartelust door jong en
oud een plaa.tje geschoten, hetgeen
echter de Koninklijke Marechaussee
druk in het geweer deed. komen. Vele
camera's werden in beslag genomen.
PERSFOTOGRAFEN en cineasten dtn
televisie en filmjournaal kregen van de
Koninklijke Marine alle gelegenheid
opnam,en te maken van de gestrande
kruiser en de sleepboten. Een marine
officier gaf aanwijzingen aan d.e foto
grafen en cineasten welk geschutstoren
tje wel en welk radarkoepeltje net niet
mocht worden vereeuwigd.
Dit contract „No cure, no pay" lukte
het Wijsmuller niet het schip vlot te bren
gen, dan werd niets uitbetaald sloot
uiteraard niet uit, dat ook andere sleep
boten (bijvoorbeeld van de Koninklijke
Marine) eveneens aan de berging van „De
Zeven Provinciën" konden meehelpen. Bij
arbitrage zou dan later worden uitgemaakt
hoe groot het aandeel van de Wijsmuller -
sleepboten en van de marine-sleepboten in
het vlotbrengen van de kruiser zou zijn
geweest.
De Amerikaanse onderminister van
Handel, de heer Knox Manning ver
toeft momenteel in ons land om de
mogelijkheden te bespreken tot uit
breiding van het toeristisch verkeer
tussen Amerika en Nederland. Uit
gangspunt bij dit gesprek is een rap
port, dat door deskundigen van de re
gering en bedrijfsleven in Amerika is
samengesteld, en dat geleid, heeft tot de
oprichting van een Amerikaans rege
ringsbureau voor het bevorderen van
toerisme.
munitie en olie in andere langszij liggen
de schepen overgeslagen. Door het verwij
deren van deze 1000 ton kwam de kruiser
vijftien cm hoger te liggen. Een geringe
winst vergeleken bij de 1.20 meter, die het
schip geboeid ligt op de zandbank. Daar
het schip slecht 120 ton voedingwater en
120 ton drinkwater aan boord heeft, werd
besloten deze tanks voorlopig gevuld te
laten. Vanmorgen om vier uur werd weer
begonnen met het sleepwerk. Kort na
hoog water kwam de kruiser vlot.
Duitser in zee verdronken
Aan het strand bij Kijkduin bij golfbre
ker 27 is om ongeveer 12 uur verdronken
de Duitser H. B. Lutz, een 20-jarige scho
lier uit Gelsenkirchen. Hij is vermoede
lijk te ver in zee gegaan.
Het lichaam is vier uur later aange
spoeld. Het slachtoffer logeerde in Loos
duinen.
De achtjarige jongen A. H. T. Z. uit de
Schoolmeesterstraat in Den Haag is, ter
wijl hij aan het visjes vangen was in het
water langs de Laakkade te Den Haag in
dit water gevallen en verdronken.
Aan de Motorkade te Ossenzijl is het
vierjarig zoontje van de familie R. Jonk
man te water geraakt en verdronken. Een
vakantieganger, die in het water sprong,
kon het knaapje niet bijtijds op het droge
brengen. Een arts constateerde de dood.
Acht jaar geleden is op ongeveer dezelfde
plaats een vijfjarig kind van dezelfde fa
milie verdronken.
Advertentie
BART£UORISSTR HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. .48 A' DAM TEL. 717162
NYLON REGENJASSEN ƒ59.50
TAIPEH, (Reuter) De Chinese com
munisten hebben vandaag de beschieting
van de Quemoy eilanden voortgezet voor
de vijfde achtereenvolgende dag.
(AFP) Uit nationalistische bron ver
luidt. dal het grootste deel van de commu
nistische vloot in de Oost-Chinese zee op
weg is naar het zuiden en geconcentreerd
wordt voor de kust van Foekien, bij Mat-
soe.
MANILLA, (UPI) Met het oog op de
vijandelijkheden in de straat van Formo
sa is de Amerikaanse marine op de Philip-
pijnen in staat van alarm gebracht. Een
officiële woordvoerder deelde mede dat
dit geldt voor beide bases op de Philippij-
nen. De bevelhebber van de Amerikaan
se strijdkrachten op Formosa, vice-ademi-
raal Smoot, heeft de bevelhebbers van
de zevende vloot en de dertiende lucht
macht voor een spoedconferentie in Tai-
peh ontboden. Naar verluidt zullen de
Amerikaanse zeestrijdkrachten in het ge
bied van Formosa worden versterkt.
(Van onze correspondent in Londen)
Londen heeft een Siamese tweeling,
maar ondanks het feit, dat de tweeling al
enige tijd geleden in het Queen Charlotte-
ziekenhuis in Hammersmith werd gebo
ren, wist men er niets van af. Naar ver
luidt zouden de moeder en de baby's het
goed maken. Verdere informaties wor
den op verzoek van de ouders, geheim ge
houden. De geboorte in het ziekenhuis had
eveneens achter volkomen gesloten deu
ren van een privé-vertrek plaats. Artsen
en verpleegsters, die bij de geboorte as
sisteerden, werden verzocht er met nie
mand over te praten, zodat vrijwel nie
mand in het grote ziekenhuis er iets van
af wist. Nadat de moeder cn de tweeling
uit het ziekenhuis waren ontslagen gingen
zij naar een geheim adres, waar de kin
deren onder voortdurend medische obser
vatie staan.
Tut dusver zou er nog geen beslissing
zijn genomen over een operatie voor het
scheiden van de tweeling. Men neemt aan,
dat men de baby's eerst enigermate wil
laten groeien en sterker worden voor men
een beslissing voor de operatieve schei
ding neemt. De Britse chirurg, prof. Ian
Aird, die in 1952 de negerbaby Boko van
haar zusje scheidde, verklaarde gister
avond, dat hem nog niet was verzocht de
tweeling te bekijken en dat hij dus niets
van het geval afwist
Lord Chesterfield:
Jonge mensen zijn geneigd zich voor
voldoende verstandig te houden, zoals
dronken mensen geneigd zijn zich voor
voldoende nuchter te houden.
DJAKARTA (ANP) Sultan Hamid II
van Pontianak, is de vorige week woens
dag uit de gevangenis ontslagen. Hij heeft
acht en half jaar in gevangenschap door
gebracht na terecht te hebben gestaan we
gens pogingen tot omverwerping van de
regering. Hij verblijft tijdelijk bij vrien
den in Djakarta. In een onderhoud met de
correspondent van het ANP in Dja
karta zeide sultan Hamid dinsdag boven
alles naar rust te verlangen. Hij zag er
gezond uit, maar is wel verouderd.
Hij werd in april 1950 gearresteerd na
de opzienbare aanval op Bandung door
Westerling en zijn volgelingen. Hij was
toen minister van staat voor parlementai
re aangelegenheden. Drie jaar later stond
hij terecht op beschuldiging pogingen te
hebben gedaan de eerste Indonesische re
gering na de overdracht van de soevereini
teit omver te werpen. Hij kreeg tien jaar
gevangenisstraf.
Sultan Hamid zeide uit te zien naar de
hereniging met zijn gezin. Hij zeide, dat
de gevangenschap hem zwaar was geval
len, maar voegde er met nadruk aan toe,
dat hij altijd goed was behandeld. Ge
vraagd naar zijn plannen voor de naaste
toekomst zeide hij, dat hij enige dagen
zou gaan doorbrengen in de bergen ten
zuiden van Djakarta.
Slechts enkele mensen hebben hem
tot dusverre in het eenvoudige huis, waar
hij sinds de vorige week verblijft, opge
zocht. Zijn vrijlating is niet algemeen in
Djakarta bekend, daar de plaatselijke
pers het bericht daarover niet heeft op
genomen.
LONDEN, ,CJPI) Britse diplomaten
vatten de communistische actie in de
Straat van Formosa op als een onderdeel
van een nieuwe „zenuwoorlog" tegen de
Verenigde Staten. Ondanks het oorlogs
zuchtige optreden van Peking zijn zij van
mening, dat de kans op een invasie van de
eilanden voor de kust van het Chinese vas
teland, Quemoy en Matsoe, op het ogenblik
niet groot is.
PEKING, (Reuter) De Chinese com
munisten maakten dinsdag bekend, dat
hun straaljagers een van.de acht nationa
listische jagers hebben neergeschoten die
maandagnacht boven de kustprovincie
Foekien gevlogen hebben.
MOSKOU, (Reuter) De „Izvestia",
het blad van de Sovjet-regering, beschul
digt de Verenigde Staten ervan, dat zij
nieuwe „militaire provocaties" ir Azië
voorbereiden, nadat zij in het Nabije Oos
ten „hun vingers hadden gebrand".
DJAKARTA, (Reuter) De Indone
sische minister van Buitenlandse Zaken,
dr. Subandrio verklaarde, dat hij uit een
gesprek met de vertegenwoordiger van
communistisch China in Djakarta niet de
indruk had gekregen dat er een grote slag
zal ontstaan, zolang geen buitenlandse
inmenging plaats vindt.
NIEUW DELHI, (Reuter) Premier
Nehroe van India zei in het Indische parle
ment te betreuren, dat er in het Verre Oos
ten nieuwe spanning is gerezen, juist nu in
het Nabije Oosten de spanning wat gezakt
is.
Advertentie
MOSKOU (UP) De Sovjet-Unie zou
bereid zijn met het Westen in onderhan
deling te treden over een verbod van
kernproeven, aldus verluidt uit diploma
tieke bronnen in de Russische hoofdstad.
Volgens een Aziatische diplomaat zal de
Sovjet-Unie het westerse voorstel voor
het houden van besprekingen over een
verbod binnenkort aanvaarden. De Sov
jet-Unie zou echter voorstellen onmid
dellijk te beginnen en niet op 31 oktobe»,
(Van onze speciale verslaggever)
DE BERGERS VAN n.v. Bureau Wijsmuller waren van mening, dat de kruiser „De
Zeven Provinciën" zo snel als maar enigszins mogelijk was, uit zyn netelige positie
moest worden bevrijd. Door het schip langer te laten liggen dan nodig was kon wel
eens onherstelbare schade aan de oorlogsbodem ontstaan. Bovendien zou het weer wel
eens op korte termijn kunnen omslaan. De Koninklijke Marine was echter de mening
toegedaan, dat er niets geforceerd moest worden. Er werd geen haast gemaakt en
daarbij werd er op gewezen, dat het zaterdag zeer hoog water zou zijn. Deze week
zou het schip steeds hooger worden gebracht door zoveel mogelijk munitie en olie
en eventueel andere onderdelen van het schip te lossen. Men wilde, het schip beslist
niet beschadigen door er hard aan te trekken.
Een bergingscontract tussen de bergings
maatschappij, waarvan de zeesleephoten
als eerste ter plaatse waren, en de Konink
lijke Marine is gisteren dus uitgebleven.
N.V. Bureau Wijsmuller had de Konink
lijke Marine aangeboden een contract op
basis van Lloyds Open Form, „No cure,
no pay". Na het met succes volbrengen
van de berging zou dan het bedrag van de
vergoeding worden vastgesteld. Dat dit
bedrag bij een schip als „De Zeven Pro
vinciën" zeer hoog zou liggen en in de mil
joenen zou lopen, mag als zeker worden
aangenomen.
N.V. Bureau Wijsmuller wilde zich even
wel houden aan de spelregels van de Sal
vage Union, waarbij alle grote zeesleep
vaart- en bergingsmaatschappijen, zoals
ook L. Smit Co's Internationale Sleep
dienst te Rotterdam en G. Doeksen op Ter
schelling, zijn aangesloten. Deze Union
schrijft, voor, dat. men niet voor een vooraf
afgesproken bedrag een berging mag uit
voeren. Er wordt uitsluitend op „No cure,
no pay" gewerkt. Alleen als een niet-lid
van de Union een bepaald bedrag vraagt,
mag het lid van deze regel afwijken en
eventueel ook bieden.
