Jacht op struikrovers van de zee
„Aardse levensvormen op
verre planeten mogelijk"
J
f Hoe is het ontstaan?
WOENSDAG 2 7 AUGUST
US 19 58
3
f
Van dag tot dag
Risico's
Lambethconferentie
over geboorteregeling
God geeft de ouders zelf
verantwoordelijkheid
Tijdelijke wijziging van
busdienst in Heemskerk
Poolse geleerde op ruimtevaartcongres:
In 400 dagen heen en
weer naar Mars?
Bemanning van weerschip
„Cumulus" afgelost
Het ruimtevaartcongres
Von Braun heeft hernia,
Sedov heeft griep
Nog steeds wapendroppings
boven Noord-Celebes
Frans echtpaar van moord
op juwelier verdacht
0p de
^Praatóteel
Treinverbinding met
Syrië hersteld
Dit woord
KNOFLOOK
Er beslaat enige twijfel over de redenen,
die de Marine hebben bewogen de hulp
van ,.burger"-sleepbolen te weigeren bij de
pogingen tot het vlotbrengen van „De
Zeven Provinciën". Nu het kostbare schip
behouden is gebleven en door de Marine
zelf naar diep water is gesleept, zou men
kunnen besluiten dat de gevolgde tactiek
de doelmatigste is gebleken, ware het niet
dat de vraag overblijft of daarbij niet een
groot risico is genomen en niet tezeer op
de factor geluk is gespeculeerd.
Als de Marine alleen maar geluk gehad
heeft, had zij eveneens het ongeluk kunnen
hebben een schip van 88 miljoen te ver
liezen. Deze 88 miljoen hebben enige tijd
aan een zijden draadje gehangen, aange
zien de positie van „De Zeven Provinciën"
inderdaad zeer hachelijk begon te worden.
Slecht weer zou onberekenbare gevolgen
hebben gehad en ook andere ongunstige
factoren zouden een totaal verlies van de
kruiser hebben kunnen veroorzaken.
Wanneer men de hulp van sleepboten,
die niet tot de Marine behoorden, heeft ge
weigerd onder de overweging, dat de kos
ten daarvan te hoog zouden uitkomen, kan
men met dit argument genoegen ncmea
ofschoon daarbij onmiddellijk de vraag
rijst of dit bedrag zo exorbitant hoog zou
zijn geworden dat men er het verlies van
88 miljoen voor meende te moeten ris
keren.
Van de zijde van Wijsmuller is echter
te verstaan gegeven, dat gewerkt zou wor
den onder de geijkte condities der Salvage
Union, met dien verstande dat later door
arbitrage een kostenverdeling zou worden
gemaakt, om het aandeel van de burger
slepers en dat van de Marine-sleepboten
vast te stellen.
Het andere argument dat hier en daar
wordt aangeduid, namelijk dat de Marine
het zich tot een eer rekende, zelf het kar
wei te volbrengen, is van onzinnig karak
ter. „Eer" heeft met deze kwestie niets van
doen en het zou van een wel zeer conser
vatieve, onnozele geest bij de Marine ge
tuigen als men daar een schip zou willen
opofferen aan een dergelijke holle senti
mentaliteit. Wij kunnen dat moeilijk aan
nemen.
Deze kwestie vestigt, evenwel ernstige
aandacht op het feit, dat in noodgevallen
ter zee de financiële factor oorzaak van
noodlottige vertraging zou kunnen zijn.
Wanneer een zo kostbare aangelegenheid
als het onderhouden van een dure zee
strijdmacht nog bovendien belast zou wor
den door de mogelijkheid dat men van
particuliere zijde willekeurige voordelen
zou trekken uit noodtoestanden als die,
waarvan „De Zeven Provinciën" tijdelijk
slachtoffer is geweest, zou de minister van
Oorlog en Marine stappen dienen te onder
nemen om te komen tot een „waterdichte",
niet met grote risico's geladen regeling bij
afspraak met het particuliere bergings- en
slepersbedrijf.
LONDEN (UPI) De bijeenkomst van
Anglicaanse bisschoppen, welke de „Lam-
beth-conferentie" wordt genoemd, heeft
zich uitgesproken over vraagstukken be
treffende het gezinsleven. De conclusies
zijn neergelegd in een lijvig rapport. Om
trent de kwestie der geboorteregeling zijn
de bisschoppen van mening, dat de ver
antwoordelijkheid voor de gezinsvorming
door God bij de ouders is gelegd. Besluiten
op dit punt zullen zij in overeenstemming
met elkaar, na een overwegen hunner ver
antwoordelijkheden voor God, zélf dienen
te nemen. Zelfbeheersing en onthouding
zijn de schoonste deugden en hieraan
wordt niets afgedaan, aldus het 240 blad
zijden beslaand rapport, door de moge
lijkheden van gezins-,.planning". Deze mo
gelijkheden tot geboorteregeling worden
dooi de Anglicaanse kerk aanvaard, wan
neer hun toepassing onderworpen is aan
het beginsel, dat de beslissing in de'e
kwestie wordt opgevat als het uitoefenen
van een door God aan de ouders gedele
geerde ver an twoor del ij k h ei d.
Kunstmatige inseminatie doet zóvele
problemen rijzen dat ze in beginsel voor
Christenen onaanvaardbaar is, maar het
rapport bevat de opmerking, dat in d't
geval, zoals in de andere, eenvoudige ant
woorden niet te geven zijn. De toetssteen
blijft het Christelijk geweten.
De aartsbisschop van Canterbury, d
Geoffrey Fisher, lichte het rapport toe. De
conferentie is achter gesloten deuren ge
houden, omdat de Anglicaanse bisschop
pen van mening zijn dat men grote pro
blemen niet in een openbaar debat kan
oplossen.
Wat de huwelijksband betreft is de kerk
blijkens het rapport, tenslotte van oordeel,
dat een echtscheiding pas voor de kerk
aanvaardbaar is, wanneer beide zijden ge
tracht hebben hun geschillen op te lossen.
Eerst als duidelijk blijkt, dat ondanks a Ik
on dernpmen pogingen van een vergelijk
geen sprake meer kan zijn, zal de Angli
caanse kerk zich neerleggen bij een beslui'
tot scheiding. De stelregel moet zijn d<>f
een huwelijk onscheidbaar is, aldus dr
Fisher.
Met het oog op de afsluiting van de Mar-
luettelaan in Heemskerk op donderdag
1 september van elf tot zeven uur zal
buslijn W. (Haarlem Alkmaar) van de
N.A.C.O. worden gewijzigd. Van Alkmaar
af zal worden gereden via Kerkweg naar
Kerkplein en van Haarlem af via Kerk
plein Deutzstraat Van Coevenho-
venstraat —Kerkweg.
Van onze correspondent)
Onopvallende, soms bijna timide figuren
zijn de meeste geleerden die aan het inter
nationale ruimtevaart-congres in Amster
dam deelnemen. Zij plegen zich veelal be
scheiden op de achtergrond te houden en
hun omgeving pas verbazen als zij in een
lezing verslag doen van hun laatste vorde
ringen op het gebied van de ruimtevaart
techniek. Vaak zijn het kamer-geleerden,
die achter hun bureaus in Japan, Amerika,
Frankrijk of India jarenlang aan de ver
wezenlijking van een idee hebben gewerkt
en nu niet zelden op eigen kosten
naar Amsterdam zijn gekomen om daar
vakgenoten voor hun theorie te winnen.
Zo'n man wie men de wetenschappelijke
diepgang niet aanziet, is ook de uitzon
derlijk begaafde pas 33-jarige professor S.
F. Singer, die zoals wij gisteren gemeld
hebben een geheel nieuwe opvatting
over de aard van de radio-actieve straling
boven ons luchtruim lanceerde. Zijn betoog
werd door de Russen met grote belangstel
ling gevolgd en na afloop wilde prof. Kra-
sovski dan ook nog veel meer van de jeug
dige Amerikaan horen.
Professor Singer is in Wenen geboren.
Hij woont sinds enkele jaren in Amerika
en doceert daar aan de universiteit van
Maryland. Hij spreekt niet onverdienstelijk
Nederlands. „Dat heb ik geleerd toen ik
een paar weken in Scheveningen was", leg
de hij uit, alsof het de gewoonste zaak van
de wereld is.
Interessant was ook, wat de Poolse
professor J. Gadovski gistermiddag
vertelde. Hij meent, dat elke ster. ge
lijk de zon, een aantal planeten om
zich heen heeft, waarop leven mogelijk
is. Maar prof. Gadovski meent dat de
planeten die niet bewoonbaar zijn, alle
andere in aantal aanzienlijk overtref
fen. Er zijn mogelijk hemellichamen,
die dezelfde levenscondities als onze
aarde hebben, maar hun aantal is zeker
gering te achten.
Jaarretour naar Venus?
Op de voordelen van extra-energie voor
ruimteraketten hebben twee Ameri
kaanse onderzoekers, W. E. Moeckel en J.
W. Crowley gisteren gewezen. Een van de
meest ontmoedigende dingen voor de toe
komstige ruimtevaarder is de lange duur
van de ruimtereis. Veel tijd zal op de
planeet, die het doel van de ruimtetocht is,
verloren gaan met wachten totdat de aarde
en de planeet weer in zodanige positie ten
opzichte van elkaar staan, dat het ruimte
schip met de beschikbare energie de terug
reis kan aanvaarden. De beide onderzoe
kers hebben nagegaan hoe de totale reis-
duur verkort wordt door een kleine ver
meerdering van de beschikbare energie.
Een tocht heen en terug naar de planeet
Venus die bij een minimum aan beschik
bare energie 760 dagen duurt, kan. wan
neer men slechts over een kleine energie
reserve beschikt, waardoor het wachten op
Venus overbodig wordt, in 400 dagen wor
den volbracht. Een retourtje Mars duurt
bij een minimum aan beschikbare energie
973 dagen. Iets meer kracht is voldoende
om het wachten overbodig te maken, waar
door men ook alweer na 400 dagen op aar
de kan zijn. Deze benodigde hoeveelheden
extra-energie zijn in beide gevallen slechts
fracties van de totale stuwkracht.
Raket naar de zon
Plannen voor een raket naar de zon heeft
de Amerikaan R. P. Havilland ontwikkeld.
Het is gebleken, dat de aarde zich in de
„atmosfeer" van deze zon bevindt. Deze
atmosfeer bestaat uit geïoniseerde water
stof, die in onze omgeving voorkomt met
de uiterst geringe dichtheid van 400 deel
tjes per kubieke centimeter. Om deze zon-
atmosfeer te onderzoeken, stelde Havilland
voor, een raket naar de zon te zenden. Zo'n
zonraket zou uit vijf trappen moeten
bestaan en slechts in het eerste gedeelte
van haar baan geleid behoeven te worden.
In het gebied dat voor het onderzoek van
belang is, en dat zich van 15 tot 50 zon-
mi.ddellijnen van de zon uitstrekt, zal het
laag houden van de temperatuur in de na
bijheid van de zon een van de grootste
problemen vormen. Door gebruik te maken
van de zonnestraling kan de zonraket in
één stand worden gehouden, waardoor de
voor hoge temperaturen meest gevoelige
instrumenten permanent in de schaduw
blijven. Havilland meent, dat de raket, die
een maximale afstand van 200 miljoen
kilometer vande aarde zou bereiken en
ergens in de omgeving van Mercurius enige
banen rond de zon zou beschrijven, met de
nu beschikbare middelen kan worden ge
lanceerd.
Enkele sprekers, die gisteren een lezing
zouden houden, lieten verstek gaan. Ande
ren. onder wie prof. S. F. Singer van de
universiteit van Maryland in de V.S., lneld
een causerie over een ander onderwerp dan
was aangekondigd. In afwijking van het
programma is gisteren voorts een tweede
besloten plenaire zitting van het Congres
gehouden, waarna een speciale commissie
opdracht kreeg, te ondei-zoeken of 't beter
is het bestuurshoofdkwartier van Baden
(Zwitserland) over te brengen naar een
andere plaats. Het programma voor heden
is eveneens gewijzigd. Dr. Wernher von
Braun, die vandaag zijn reeds tweemaal
uitgestelde lezing zou houden, liet door een
mede-delegatielid meedelen dat hij nog
niet in staat is zijn referaat uit te spreken.
Dit zal later in deze week gebeuren.
Het Nederlandse weerschip „Cumulus"
is dinsdag in Bergen (Noorwegen) aange
komen om een nieuwe bemanning van 58
man en voorraden aan boord te nemen.
De aflossing is met twee vliegtuigen uit
Nederland naar Bergen gevlogen. De oude
bemanning is met dezelfde vliegtuigen
naar huis teruggekeerd.
De „Cumulus" vertrok dinsdagavond
met de nieuwe bemanning naar het noor
delijk deel van de Atlantische Oceaan.
Een automobilist uit Mombassa reed
op de weg van Nairobi naar Mombassa
met een snelheid van honderd kilo
meter een plotseling overstekende
neushoorn'aan.
Het ziet. er naar uit, dat Wernher van
Braun, de bekende Amerikaanse raketex
pert, die voor het internationale ruimte
vaartcongres in Amsterdam naar ons land
is gekomen, onverrichterzake naar Flo
rida zal moeten terugkeren. De vader van
de V-2 en Jupiter-C raket heeft van het
congres niet meer meegemaakt dan de
nogal rumoerige opening. Toen hij zich
daarbij bukte om in het gedrang een pa
piertje op te rapen, kreeg hij opnieuw last
van een reeds genezen geachte hernia. De
lezing, die Von Braun maandag zou hou
den, is vandaag opnieuw uitgesteld. De
kans, dat hij vrijdag of zaterdag nog het
congres zal kunnen toespreken, is zeer ge
ring te achten. Volgens sommige berich
ten zou hij beslist zaterdag zijn lezing over
de Explorer houden, maar in kringen van
de delegatie der Amerikanen wordt de
kans hierop gering geacht.
Ook prof. Sedov ziek
Naar wij vernemen ligt ook de leider
van de Russische delgatie naar het negen
de congres van de Internationale Astro-
nautische Federatie, prof. Leonid Sedov
van de Russische academie van weten
schappen te Moskou, nu ziek te bed. Hij
heeft een kou gevat, waarschijnlijk tijdens
de boottocht der gedelegeerden van dins
dagmiddag. Prof. Sedov heeft lichte koorts
en de Russische dokter heeft geconsta
teerd, dat hij griep heeft.
DJAKARTA (ANP) Het invloedrijke
nationalistische blad „Suluh Indonesia"
meldt, dat boven West-Java een onbekend
buitenlands vliegtuig is waargenomen. Dit
bericht valt samen met een verklaring van
de legercommandant in Noord-Celebes,
luitenant-kolonel Rukmito, dat onlangs een
vliegtuig van de opstandelingen wapens
heeft afgeworpen boven de vliegvelden
van Kalawiran en Tasuka, die nog steeds
in handen van de opstandelingen zijn. Dit
vliegtuig is naar men aanneemt, een bom
menwerper van het type B-25. Volgens
Rukmito is het hoogstwaarschijnlijk, dat
het zijn basis in het zuidelijke deel van de
Philippijnen heeft.
Suluh Indonesia schrijft te hebben ver
nomen, dat de vliegtuigen, die boven West-
Java vliegen, hun basis hebben op de Co-
cos- en Christmas-eilanden, die ten
noorden van Australië liggen.
In een commentaar op deze berichten
beschuldigt het blad de westelijke mogend
heden van „dubbelhartige politiek". Het
voegt er aan toe, dat wapens in West-Java
worden afgeworpen voor de Darul Islam,
die onlangs een overval heeft gedaan op
het Franse project voor waterkracht-
werken nabij Djatiluhur, ten noorden van
Bandung.
Zoals wij gisteren berichtten kon het
als vermist opgegeven achtjarige jon
getje Fransje Schouten uit de Wou-
wermanstraat in Haarlem na twee da
gen en twee nachten koortsachtig zoe
ken in de bossen bij Apeldoorn dins
dagmorgen aan zijn ouders worden
teruggegevenAan het speuringswerk
namen honderden militairen, politie en
burgers deel. Er werd zelfs een heli
kopter ingezet om een spoor van het
verdwenen knaapje te ontdekken. Toen
men bijna alle hoop om het jongetje
terug te vinden al had laten varen,
vond een houtvester van de kroondo
meinen, Fransje argeloos spelend tus
sen de bosbessenstruiken. Voor alle
zekerheid heeft men het knaapje ter
observatie in het Juliana-ziekenhuis
in Apeldoorn opgenomen. De foto laat
zien hoe Fransje uit zijn bedje nieuws
gierig de fotograaf opneemt, die een-
plaatje van hem. komt maken. „Waar
maken ze toch al die drukte om", zal
hij zich misschien afgevraagd, hebben,
niet beseffend hoeveel onrust en acti
viteit zijn verdwijning en opsporing
teweeg heeft gebracht.
Een schokkende moordzaak houdt op het
ogenblik het Belgische gerecht en de in
ternationale politie „Interpol" bezig. Het
Franse echtpaar Floch-Charbonnier,
wordt ervan beschuldigd de bejaarde
Brusselse juwelier Delcour, die een zaak
had in de Zuidstraat bij de Beurs, op 18
augustus te hebben vermoord. Floch heeft
een tijd in een kolenmijn in Charleroi ge
werkt en de politie vermoedt dat hij ook
betrokken is geweest bij een overval op
het kantoor van die mijn. De concierge
van de mijn werd opgesloten, waarop een
paar gemaskerde bandieten de brandkast
openbraken en een aanzienlijk bedrag roof
den.
Een jaar geleden maakte Floch kennis
met de juwelier en diens vrouw. Hij kocht
soms kleine partijen juwelen die hij waar
schijnlijk in de Brusselse onderwereld
sleet. Floch leek het vak zo goed te ken
nen, dat hij een minder goed geslaagd,
maar duur juweel tegen een hoge prijs
kon verkopen. Op de dag dat Delcour werd
vermoord kwamen Floch en zijn vrouw in
de zaak met vier katten in een mand. Hij
vertelde dat hij naar Zuid-Amerika wilde
emigreren, en de dieren aan een asiel zou
toevertrouwen. Waarschijnlijk niet toe
vallig sprong een van de katten uit de
mand en rende de trap op naar boven. Floch
ging de kat achterna en kreeg aldus de
kans om de woning te verkennen. De echt
genote van de juwelier was echter aan
wezig en het paar lijkt dat een ongeschikt
ogenblik te hebben gevonden. Zij zijn
klaarblijkelijk een paar uren later terug
gekeerd toen mevrouw Delcour was uitge
gaan.
Er werd voor 15.000 gulden juwelen ge
stolen. Sedert een week zoeken honderden
politiemannen naar het voortvluchtige
paar dat te Genval in een villa woonde.
Niemand zal Roccantonio
het recht ontzeggen de hele
lieve dag in het zonnetje te
zitten. De kleine vriendelijk
heden, die de overige twee
duizend bewoners van Bag-
nara hem bewijzen, accepteert
hij als een vorst. Het zijn hem
toekomende privileges, want
op zijn drieëntachtigste jaar
is hij nog altijd houder van
een trots record: meer dan
drieduizend maal is zijn har
poen trillend in een zwaard
vis blijven steken. Doe het
hem maar eens één keer na.
Hij jaagt allang niet meer
op de struikrover van de zee.
maar zijn belangstelling in de
visserij, waarvan de welvaart
van deze gemeenschap aan de
zuidkust van Calabrië' af
hangt, is onverminderd. Soms
helpt men hem wel eens een
van de wachttorens op en dan
staat hij naast de officiële uit
kijk. een jöngè kerel in ver
gelijking met hem. Zijn nog
scherpe ogen turen gespannen
over het ondiepe water vlak
voor de rotsen en menigmaal
ontdekt: hij de dicht aan
de oppervlakte zwemmende
zwaardvis het eerst. Men gun1
hem zijn triomf, omdat hij
Roccantonio. de recordhouder
is en omdat hij tot voor kort
verscheidene goede harpoe
niers heeft opgeleid.
De jacht, op deze uiterst ge
vaarlijke prooi wordt, behalve
in Bagnara, slechts voor de
kust van Florida systematisch
uitgeoefend, wat niet wil zeg
gen, dat zwaardvissen nergens
anders voorkomen. De Middel
landse Zee, bijvoorbeeld, is er
vol van. Nergens echter zwemt
de vis zo hoog in het water,
dat de vangst op enigszins
Enkele duizenden Italianen, die aan de zuidkust van Calabrië
wonen, bestaan van de vangst van zwaardvissen. Het is een
bedrijf, dat uiterst gevaarlijke kanten kan hebben voor degenen,
die het beoefenen en de winsten zijn lang niet in overeenstem
ming met de enorme risico's.
grote schaal lonend kan
worden gemaakt.
Normaal wordt de zwaard
vis in een lengte van ongeveer
anderhalve meter aangetrof
fen, maar hij kan uitgroeien
tot viereneenhalve meter toe
een monster om een paar
zwemslagen voor opzij te
gaan. Of dat voldoende helpt,
moet worden betwijfeld, want
zijn snelheid is zeer groot en
zijn zwaard, het verharde
verlengstuk van zijn boven
kaak, is krachtig genoeg om
een walvis een dodelijke
wond toe te brengen. Of wil
men een andere vergelijking:
krachtig genoeg om een van
de kleine ontri, zoals de vis-
sersbootjes heten, te door
boren en tot zinken te
brengen.
„Zo'n ongeluk is me een
paar keer overkomen", zegt
Roccantonio. die een sigaar
uit Olanda niet blijkt te ver
smaden. „Wanneer de har
poen niet goed gericht is en
slechts een oppervlakkige
vleeswond toebrengt, kan een
zwaardvis woedend worden
en de boot aanvallen. Nee, ik
had 'm die keren niet gemist
hoewel me dat toch ook
wel overkomen is", voegt hij
er bescheiden aan toe. „Laat
'ns kijken, het is misschien
een jaar of veertig geleden,
dat ik voor het laatst in het
water heb gelegen. Het is een
raar gezicht, wanneer zo'n
kanjer van een zwaard plot
seling door de bodem komt
steken. Maar veel tijd om
erover na te denken heb je
niet. We werden met z'n vij
ven de zee ingeslingerd. Ge
lukkig konden we gauw door
andere boten worden opge
pikt".
„En de zwaardvis?"
„Die hadden we toch. Hij
kon niet snel genoeg los
komen en de volgende har
poen was wel raak".
De bewoners van de rotsige
kust van Bagnara vormen een
van de merkwaardigste coö
peraties, die er bestaan. De
levensomstandigheden van de
gehele bevolking hangen vol
ledig af van deze visvangst
met zijn enorme risico's. Het
valt daarom gemakkelijk te
begrijpen, dat een goede har
poenier zijn gewicht in goud
waard is. Er zijn er niet al te
veel, vandaar dat zij in hoog
aanzien staan en billijkheids
halve een wat hoger percen
tage van de opbrengst krijgen
dan de rest.
Hij bereikt echter niets zon
der de efficiënte samenwer
king van de hele organisatie.
Langs de tien kilometer kust
strook staan op geregelde af
standen van ruwe steenblok
ken opgebouwde wachttorens,
vedettas, die overdag in het
seizoen steeds bemand zijn.
Wanneer de uitkijk een
zwaardvis ziet, zwaait hij met
een witte lap naar een van de
dicht bij hem in de buurt zijn
de faleri, dat zijn de mannen,
die op circa twee meter hoogte
boven de bodem van het wan
kele bootje aan een mast han-
zijn. Zijn taak is het de roeiers
naar de gesignaleerde plaats
te dirigeren. En daarbij komt
het er opaan zo snel mogelijk
het water te bereiken waar de
prooi is waargenomen.
Dan volgt de dramatische
ontknoping. Ik moet erkennen
half teleurgesteld te zijn ge
weest deze fase slechts van
veraf te kunnen meemaken.
Half opgelucht ook: toen men
mij vertelde, dat alle zes vis
sers aan boord hun speciale
taak hadden en dat er beslist
niemand meer bij kon, zei ik
„jammer", hoewel ik het niet
helemaal meende. Vanaf de
vedetta is het echter al op
windend genoeg. Ik zie de
harpoenier, zijn wapen hoog
boven zijn hoofd, als een
Grieks standbeeld op de voor-
punt van de boot staan. Fors
en gelijkmatig slaan de rie
men in het water. Zij naderen
en zowel de uitkijk als ik
hangen over de borstwering
en staren naar de plek waar
de grote vis zich gracieus be
weegt. Daar schiet de hand.
die de harpoen omklemt, uit
en als een flits giert het wa
pen door de lucht. Raak! De
geweldige staart slaat schuin
uit het water en dan schiet de
zwaardvis instinctief weg. De
roeiers hebben de grootste
moeite zijn wilde bewegingen
te volgen en intussen haalt de
harpoenier genadeloos de lijn
binnen, steeds verder.
De worp is best geweest,
want de spartelende slagen
van de zwaardvis verslappen.
En spoedig gaat het op de wal
aan, waar de vangst met ge
juich wordt begroet.
Vijf zeemonsters zijn hel
strandje op getrokken, de buit
van één dag. „Is dat nogal
wat?" vraag ik.
„Het kan er mee door", zegt
Roccantonio. „We hebben ook
wel eens dagen van twee of
drie dat is veel te weinig.
Maar ik kan me ook herinne
ren, dat we er op een dag vijf
tien vingen. We hebben er die
avond een extra glas wijn op
gedronken".
Vijftien zwaardvissen met
een gemiddeld gewicht van
zo'n tachtig pond, inderdaad
dat moet een gouden vangst
zijn geweest. Het vlees van
deze vissen wordt door fijn
proevers zeer gewaardeerd
„veel lekkerder dan tonijn",
beweert de oude harpoenier
met nadruk. Ik kan het niet
vergelijken en knik dus maar.
„Ik heb u verteld, dat ik
ook niet altijd raak heb ge
worpen". babbelt de praat
grage recordhouder. „Zo'n en
kele keer nemen ze je dat niet
kwalijk, maar het moet je toch
niet te vaak overkomen. Dan
ben je weg. Je valt ineens van
je voetstuk en geloof me, je
medebewoners tolereren je
nog maar nauwelijks. O, ik
heb er wat voorbeelden van
gezien. Kerels, die er nooit
meer in konden komen
zenuwachtig natuurlijk. Ja,
het is tragisch. Ze kunnen
beter verhuizen en als ze toch
blijven, hebben ze geen leven
meer. Zelfs hun vrouwen dur
ven bijna geen voet meer
buiten de deur te zetten, zo
hard is men voor een ongeluk
kige harpoenier".
J. J. F. Remming
Erudiet
Als ik het zo zeggen mag, en waarom
zou ik het niet, ik vind. vaak. leuke licht
puntjes op mijn weg door het leven. Eén
daarvan is wel dat ik dezer dagen, blade
rend in een encyclopedie, achter mijn naam
de vermelding las dat ik een erudiet
man ben. Dat vind. ik nou leuk. Kijk es,
zo'n boekwerk is fraai uitgegeven, in zware
stempelbanden gebonden, kortom het blijft
enige tientallen jaren zijn waarde houden,
al was het alleen maar om in je boeken
kast te zetten en er dan door een fotograaf
een foto van te laten maken, waar jezelf ook
op komt natuurlijk, met die boeken ter
hoogte van de plek waar verondersteld
wordt dat je verstand zou kunnen zetelen.
Er is dus iemand geweest die dat van mij
geschreven heeft.
Nou weet ik niet precies de juiste de
finitie van het woord „erudiet"; zo onge-
véér wél natuurlijk, maar precies, néé. Ik
ga het opzoekenEen ogenblik.
Ik heb het. Ik bloos er warempeltjes
van. Ik heb het hier naast me liggen, zo'n
handig boekske, voor school en kantoor,
waar je je herinnering, mócht die al door
een tikkie kalk geleden hebben, uit kunt
opfrissen. Het staat er, zwart op wit. Ik.
had gedacht dat het zou zijn: zó maar een
beetje niet-al-te-alledaags-verstandig. Bè-
jegèk!? Ik zal het voorlezen: „ERUDIET.-
(L erudilis, verudire van ruwheid ont
doen, onderrichten"). Maar dat is nog
niks, want nu komt hel, pas: „I bn. ge
leerd, m.et grote algemene ontwikkeling".
En dan: II geleerde".
Ik moet daar wel een ogenblikkie over
nadenken. Dat „met grote algemene ont
wikkeling",, och, daar kom je wel over
heen. Als je enige decenniën belangstel
ling hebt getoond voor artikelen in kran
ten, tijdschriften en boeken, dan steek je
daar op de duur wel zó veel van op, dat
je een tenminste behoorlijke algemene
ontwikkeling krijgt. Maar geléérd?
Nou moet ik es even nagaan. Ik her
inner me uit m'n jeugd, in een school
boekje gelezen te hebben bijvoorbeeld.:
Zeventien zoveel. Pichegru en Daendels
rukken ons land binnen. - Al sla je me
dood, weet ik niet wie dat waren. En het
moet toch wel belangrijk geweest zijn.
Kijk es, als je een land binnen „gaat" of
„reist" of „fietst", dan zit daar niks bij
zonders achter, maar als je gaat „rukken"
dan sta je blijkbaar, voor je 't weet, in
een geschiedenisboekje m.et een jaartal
voor je naam. En toch heb ik m'n leven
lang nagelaten es op te slaan waaróm, ze
binnengerukt zijn en wat we daarmee zijn
opgeschoten-
Dan was er nóg iets, ook uit de vroege
middeleeuwen. Twaalfhonderd zoveel:
MAGNA CHARTA. Dat had iets te maken
met edelen in Engeland, ,maar toch, om er
nou zoveel van te vertellen dat je van m,e
kunt zeggen: Gunst, wat knap!!Nee!
En dan vind ik ook nog, in een verdoe
zeld kronkeltje, iets wat me redde van een
zeker onvoldoende voor geschiedenis. Ik
zie hem. nóg voor de klas, mijn erudiet uil
die dagen. Ik hoor het nóg vallenhet
jaartal', kort en onverbiddelijk:
1565
Verbond der Edelen.
Mijn antwoord knalde terug als een
smash bij een wereldtennis- toernooi- Het
werd prompt geaccepteerd, maar als de
erudiet me had gevraagd eens iets te „ver
tellen" over dat verbond, néé, Ik zou met
m n toen nog volledig aanwezige mond
vol-tanden gestaan hebben.
En zo zijn er nog heel veel dingen waar
ik tittel nog jota van weet, hetgeen een
zekere aardige meneer toch niet belette
om ook mij een „erudiet" te noemen
Ik blijf hem. dankbaar, ook uit naam
van m'n nageslacht.
Jan van Ees
P.S. „Tittel" van het Latijnse „titulum",
stip.
„Jota" Griekse vorm van het Hebreeuw
se „Jod", voorgesteld door de letter i.
Zou ik nu tóch.
DAMASCUS (AFP) De treinverbin
ding tussen de Verenigde Arabische Repu
bliek en Libanon, die bij het uitbreken
van de ongeregeldheden in Libanon was
verbroken, is maandag hervat. De eerste
goederentrein uit Beiroet is in de Syri
sche hoofdstad aangekomen. Voorts is
overeengekomen, dat door Jordanië inge
voerde goederen, die in de Syrische haven
Attakia aankomen, over de Hedjas-spoor
lijn naar Amman vervoerd zullen worden.
(UP) Een andere hoopvolle reactie
op de Arabische resolutie kwam van de
zijde van Libanese industriëlen. Zij kon
digden aan dat een ..werkgeversstaking",
die zii maandag hadden willen beginnen
uit protest tegen de voortdimende span-
nin<*pn en wanorde door terroristen, was
afgelast.
De vice-voorzitter van hef comité van
industriëlen. Kamal Jabr, zeide nw dp sta
king was af^plagt Werk
van de nieuwe president Foead Sjehab
zou bemoeilijken.
De naam van dit in Nederland niet
zeer populaire bolgewas dat n.b. tot de
lelie-achtigen behoort, toont een taal
verschijnsel dat men ook in enige an
dere Nederlandse woorden aantreft.:
de overgang in het begin van een woord
van kl tot kn. Zo is naast het woord
knuppel de geslachtsnaam Kluppel blij
ven bestaan; zo heeft het Duits het
woord Knauel naast het Nederlandse
kluwen. In het Middelnederlands heet
te de plant dan ook kloflook en die
vorm brengt ons op het spoor van de
oorsprong. Het woord klof hangt, even
als kloof en kluif, samen met het werk
woord klieven: splijten. Knoflook be
tekent dus eigenlijk gespleten look.
De etymologie van het woord look
is onzeker. Men brengt het wel in ver
band met het Griekse woord lugos dat:
buigzame tak betekent en waarmee
ons woord lok: haarkrul verwant is.
Eigenlijk zou look dan zijn: de nog niet
^ontplooide plant.
