Nederlander wil goud bergen
uit wrakken in de Tafelbaai
CHINEZENWIJK
Sensationele proeven met
aspirant-ruimtevaarders
Agenda voor
Haarlem
Het avontuur van Joef en Brum
Kort en bondig
Amerikaanse onthullingen op
Amsterdams congres
Valversnellingen van zes
maal zwaartekracht
TWEED- EN
REGENMANTELS
Hij begint met een in 1694 gezonken
schip van de Oost-Indische-Compagnie
7
Een programma met vaart
De radio geeft vrijdag
Nieuwe scheepsschroef
in V.S. uitgevonden
BIJZONDERE
AANBIEDING
DE NEGEN MUZEN
Meisje bij knipperbollen
aangereden en ernstig
gewond
Nieuwe voiksmuziekschool
in Dordrecht
Geautoriseerde bewerking uit het Amerikaans door E. Veegens-Latorf
DOOR LIN YU TANG
Oorspronkelijke titel
„Chinatown Family"
DONDERDAG 2 8 AUGUSTUS 1958
Na het weekoverzicht van het journaal,
waarin we woensdagavond weer gecon
fronteerd werden met atomen, oorlogen,
revoluties en overstromingen, waren de
aapjes, die lustig rondspetterden in een
groot zwembad van een dierentuin de eni
ge prettige afleiding.
De VARA zette deze avond met een tele-
recording uit Duitsland van ..Mijn zusie en
Ik" van Ralph Benatzky en Robert Blum
op een prettige manier voort. Het is een
vrij simpel verhaal van een muziekleraar,
die verliefd wordt op een prinses. Na veel
verwikkelingen de prinses geeft zich uit
voor haar zusje en wordt een arm verkoop
stertje kunnen ze trouwen. Het stuk
begint echter met de echtscheiding, om
dat de muziekleraar ontdekte, dat zijn
vrouw een prinses was en alle protocollen
die daar nu eenmaal aan verbonden zijn,
zo stom vervelend vond. Wanneer zij voor
de rechter staan ontdekken ze toch nog van
elkaar te houden en begint alles van voren
af aan. Heel simpel dus, maar wel aardig
gepresenteerd. Vooral door Johannes
Heester als de muziekleraar. Hij was
charmant, zong, danste en speelde erg
goed. Anneliese Rothenberg, als zijn te
genspeelster, deed vrijwel niet voor hem
onder. Het geheel had dus vaart, men hoef
de zich, ook als men niet van operettes
houdt, niet te vervelen. En dat is een com
pliment.
Beeldschermer
Advertentie
Van Nelle bestellen
HILVERSUM T. 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 12.00 AVRO. 16.00 VARA.
19.30 VPRO. 21.00 VARA. 22.40 VPRO.
23.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.23 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 8.50 Voor de kinderen. 9.05
Gymn. voor de vrouw. 9.15 Gram. (9.359.40 Wa
terstanden). VPRO: 10.00 Avonturen met kinde
ren, caus. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 Voor
de vrouw. 10.35 Gram. 11.00 Voor de kleuters. 11.15
Kamerkoor. 11.35 Orgelspel. AVRO: 12.00 Gram.
12.20 Regeringsuitz.: Landbouwrubriek: De alu
minium melkbus. 12.30 Land- en tuinbouwmeded.
12.33 Sport en prognose. 12.50 Accord.muz. 13.00
Nieuws. 13.15 Meded. en gram. 13.25 Metropole-
ork. 13.55 Beursber. 14.00 Kinderkoor. 14.25 Boek-
bespr. 14.45 Gram. 15.00 Idem. 15.15 Gevar. muz.
en voordracht. VARA: 16.00 Muz.revue. 16.40 Vra-
genbeantw. 17.05 Pianoduo. 17.25 Vakantietips.
17.55 Act. 18.00 Nieuws. 18.15 P.v.d.A., pol. caus.
18.25 Amus.muz. 18.50 De puntjes op de i, caus.
19.00 Voor de kinderen?' 19.10 Musette-orkest en
solist. VPRO: 19.30 Het platteland nu, caus. 19.45
Op bezoek bij anderen, caus. 20.00 Nieuws. 20.05
Doe het. zelf. 20.15 Sopr., piano en klarinet. 20.35
Expo '58. 20.45 In Israël schijnt de zon. causerie
VARA: 21.00 Vakantieverhalen en muz. 21.55 Bui-
tenl. weekoverz. 22.10 Gram. VPRO: 22.40 Zorg
om de mens, caus. VARA: 23.00 Nieuws. 23.15
24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 M. 7.00-24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muz. 7.50 Een
woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 8.30
Politiekapel. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Gram. 10.30
Morgendienst. 11.00 Gram. 11.30 Lichte muz. 12.00
Viool en piano. 12.30 Land- en tuinbouwmeded.
12.33 Musette-muziek. 12.53 Gram of act. 13.00
Nieuws. 1-3.15 Lichte muz. 13.40 Gram. 14.05 Omr.-
ork. en solist. 15.15 Voordr. 15.35 Lichte muziek.
16.00 Tuinbouwpraatje. 16.15 Vocaal ens. 16.35 Pia
norecital. 17.00 Voordr. 17.20 Meisjeskoor. 17.40
Beursber. 17.45 Gram. 18.00 Accordeonspel. 18.20
Stemmen van Overzee 18.35 Voor de jeugd. 19.00
Nieuws en weerber. 19.10 Gram. 19.15 Regerings
uitz.: Moderne projekten in Suriname, door drs.
A. Jonkers, chef directie Suriname en de Neder
landse Antillep van het ministerie van Zaken
Overzee. 19.25' Nieuwe gram. 20.00 Radiokrant.
20.20 Salzburger Festspiele: Ork.concert, koor en
sol. Plm. 21.15 Ter introductie. 21.50 Gram. 22.00
Instr. septet. 22.20 Voordr. 22.45 Avondoverden
king. 23.00 Nieuws en SOS-ber. 23.15 De vloek
zang van Sentot, caus. 23.3524.00 Gram.
BRUSSEL. 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerber. 12.35 Causerie. 12.45
Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Orgelspel. 14.00 Gram.
14.45 Idem. 15.30 Tristan und ïsolde. opera (eerste
bedrijf). 17.00 Nieuws. (Om 16.00 Koersen). 17.10
Tristan und Isolde, opera (tweede bedrijf). 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Wereldten
toonstelling. 20.00 Tristan und Isolde. opera (der
de bedrijf). 21.30 Pianospel. 22.00 Nieuws. 22.15
Gram. 22.55—23.00 Nieuws.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
WASHINGTON (UP) De Ameri
kaanse marine heeft bekend gemaakt, dat
er een nieuwe schroef is uitgevonden, die
even belangrijk voor de voortdrijving van
de schepen is als de straalmotor voor de
vliegtuigen. De revolutionaire scheeps
schroef, waarbij gebruik gemaakt wordt
van sommige wetten van vliegtuigschroe-
ven, zal de snelheid van de schepen in
de toekomst belangrijk opvoeren, aldus de
marine.
De schroef is beschreven als „de eerste
doorbraak van de „cavitation barrière"
en gezegd wordt, dat zij een vooruitgang
inhoudt, die sedert, de laatste dertig jaren
zonder precedent is op hydrodynamisch
gebied.
„Cavitationê is een woord, dat in ma
rinekringen gebruikt wordt om de „damp-
zak" aan te duiden, die zich achter een
snelronddraaiende schroef van een schip
vormt. Hoe sneller de schroef draait, des
te groter wordt deze zak en des te meer
neemt de doeltreffendheid van de
schroef af.
Marshall Tulin van het bureau voor on
derzoekingen van de marine heeft nu een
schroef ontworpen, die gebruik maakt van
„hydrofoil"-beginselen, op dezelfde ma
nier als „airfoil" bij vliegtuigen wordt
benut.
Inplaats van aan doeltreffendheid in te
boeten als gevolg van de dampzak, die er
zich achter vormt, is de schroef van Tulin
op dusdanige manier ontworpen, dal zij
tegen de damp inslaat, zoals andere
schroeven tegen het water in slaan en
daardoor wordt de snelheid van het schip
verhoogd.
GEORGES LECOMTE OVERLEDEN
PARIJS (AFP) Georges Lecomte, se
dert 1956 secretaris van de „Académie
Frangaise" schrijver van verscheidene ro
mans en toneelstukken is woensdagavond
op eenennegentig jarige leeftijd in Parijs
overleden. Het werk van Lecomte heeft
in de ruim zestig jaar van zijn litteraire
activiteit succes gehad, maar het is enigs
zins in de vergetelheid geraakt. Hij was
vooral bekend als eerbiedwaardig verte
genwoordiger van Frankrijks litteraire
instituut.
(Van onze correspondent)
De Russen hebben op het internationale
ruimtevaartcongres, dat deze week. in Am
sterdam wordt gehoudennog niets nieuws
verteld en zullen dat ook wel niet meer
doen. Het wordt door vele congressisten
uitgelegd als onwil om, in Amsterdam tot
internationale samenwerking te komen. De
acht zwijgzame geleerden uit de Sovjet-
Unie. die aanvankelijk in het middelpunt
van de belangstelling stonden, beperken
zich nu tot de rol van luistervinken. Voor
de journalisten zijn zij oninteressante fi
guren geworden, die scherp afsteken bij
de tientallen Am.erikaanse geleerden die
een schat van gegevens naar ons land
hebben meegebracht. De Amerikanen wor
den telkens opnieuw weer door verslag
gevers omstuwd en met vragen overstelpt.
De Russen zien dat alles somber aan.
Loodrechte duikvluchten
Een van de jonge geleerden uit de Ver
enigde Staten, die onbevangen de resul
taten van zijn arbeid meedeelt, is Harald
von Beckh, een man die al 150 keer op
grote hoogte boven Nieuw-Mexico ge
wichtloos in de ruimte heeft gehangen. Een
ontmoeting met deze veertigjarige arts, die
voor de Amerikaanse luchtmacht de in
vloed van de ruimtevaart op het menselijk
lichaam onderzoekt, is een belevenis. Als
hij vertelt dat de Amerikanen met straal
jagers mensen onderwerpen aan versnel
lingen, die zes maal zo groot zijn als die
van de zwaartekracht om ze direct daar
op in een toestand van gewichtloosheid te
brengen, wordt het een verhaal waarbij
men de gevolgen van zo'n proef bijna zelf
voelt. De slachtoffers die voor deze onder
zoekingen worden uitgezocht, zijn ervaren
piloten. Zij worden achter in een straal
vliegtuig gezet, zonder het zogenaamde „g"
(van gravitation, zwaartekracht) pak
Advertentie
U kunt bij Witteveen-
nu reeds (dus heerlijk op
uw gemak!) kiezen uit
de enorme collectie
(Harris en Mac Ennec)
om komend najaar modieus»
gekleed te gaani
dat de piloot tegen de enorme versnel
lingen beschermt. Het toestel stijgt naar
grote hoogte en maakt dan een loodrechte
duik waarbij de straalmotoren op volle
kracht blijven werken. De snelheid wordt
steeds groter, maar ook en daar gaat
het om de versnelling, dat is de mate
waarmee de snelheid per seconde toe
neemt.
Als deze versnelling zes maal zo groot
is als die van een vallende steen, trekt de
piloot het toestel in een boog, die al heel
lang geleden door Keppler is berekend en
waarin de zwaartekracht gedurende 45 se
conden volledig wordt opgeheven. De ge
volgen van deze overgang van enorme ver
snelling naar gewichtloosheid zijn ont
zettend. De meeste proefpersonen raken
bewusteloos, sommigen blijven bij kennis
maar zien niets meer of kunnen niet meer
spreken. I-Iet evenwichtsgevoel valt ook
meestal volledig uit. De slachtoffers moe
ten bij de overgang naar de toestand van
gewichtloosheid trachten een zuurstofslang
naar hnn mond te brengen, maar al zijn zij
tegen die tijd nog bij kennis en niet van
adem verstoken, dan zien zij meestal toch
nog geen kans de slang aan de mond te
brengen. Hun hand, die de slang vast
houdt, belandt telkens opnieuw ter hoogte
van hun voorhoofd.
Deze ervaringen zijn voor de ruimte
vaart van het grootste belang. De sensa
ties die de Amerikaanse piloten boven
Nieuw-Mexico doormaken heeft ook de
Russische spoetnikhond ondergaan toen hij
in een baan om de aarde werd geworpen.
Ook de ruimtevaarders die straks uit het
heelal zullen terugkeren, zullen uit een
toestand van gewichtloosheid plotseling in
zeer sterk versnelde val geraken. Zij zou
den reddeloos verloren zijn zonder de ap
paratuur die nu in de Verenigde Staten
wordt ontworpen en die de mens in staat
zal stellen, versnellingen van 150 meter
per seconde gedurende één minuut te ver
dragen.
Harald von Beckh vertelde de aandach
tig luisterende Russen precies hoe de
Amerikanen het probleem hebben over
wonnen. Hij meent dat de mens op den
duur wel aan deze snelle overgang zou
wennen. Hij zelf raakt, na 150 proef
nemingen, al niet meer bewusteloos. Hij
kan blijven spreken en is ook in st.aat de
zuurstofslang aan zijn mond te brengen.
Maar voor de toekomstige ruimtevaarders,
die op het kritieke moment hun ruimte
schip feilloos moeten blijven besturen is
natuurlijk nog meer vereist.
Nederlandse vindingen
Ook de Nederlanders laten op het ruim
tevaartcongres van zich horen. Twee land
genoten, A. Lopes Cardozo en J. J. de Kier
hebben gistermiddag de uiterst ingewik
kelde navigatie van ruimteschepen door
het heelal besproken. Om op een voortbe
wegende planeet te landen, is het niet vol
doende, recht op het doel af te sturen. Men
moet op een punt mikken dat een eind
verderop in de baan van het hemellichaam
ligt om dan gelijk met de planeet in dat
Dunt aan te komen. De Nederlanders heb
ben dat probleem opgelost. Zij hebben een
methode ontwikkeld om snel een plaats in
de ruimte te bepalen aan de hand van drie
sterren. Ir. Lopes Cardozo heeft ook een
oplossing gevonden voor het bepalen van
de snelheid van het ruimteschip in de we
reldruimte. Er is geen weg- of luchtweer-
stand, die een aanwijzing voor de snelheid
kan opleveren. Daarom moet ook de snel
heidsbepaling aan de hand van de sterren
gebeuren. Om dat snel te kunnen doen
heeft de Nederlandse geleerde een zeer
ingenieuze apparatuur ontworpen. De on
derzoekingen van de beide Nederlanders
zullen het de toekomstige ruimtevaarders
mogelijk maken, straks feilloos langs de
kortste, in dit geval beslist niet rechte,
weg naar hun doel te vliegen.
Naar Bergen. In Oslo is bekendge
maakt, dat het Residentie-Orkest, is uit
genodigd deel te nemen aan het. muziek
festival, dat volgend jaar in de Noorse
stad Bergen wordt gehouden. Het orkest
zal dan twee concerten geven.
De officier van Justitie bij de rechtbank
te Arnhem, heeft drie weken voorwaar
delijke gevangenisstraf, ƒ200 boete en een
jaar intrekking van het rijbewijs geëist
tegen een 19-jarige monteur uit Eist, die
met een auto een 18-jarig meisje heeft
aangereden op oen door knipperbollen aan
geduide voetgangersoversteekplaats in
Arnhem.
De verdachte had volgens zijn verklaring
met een snelheid van 50 a 60 kilometer
per uur gereden, doch volgens getuigen
was die snelheid aanmerkelijk hoger. Het
meisje verscheen als getuige voor de
rechtbank met een been in het gips. Be
halve een gecompliceerde beenbreuk had
ze op verscheidene plaatsen letsel opgelo
pen en een sleutelbeen gebroken.
Zij zei dat. een andere auto voor de over
steekplaats had gestopt en haar en enige
vriendinnetjes gelegenheid had gegeven
over te steken. Met. grote snelheid nader
de de auto van de verdachte. De andere
meisjes hadden deze wagen nog juist kun
nen ontwijken.
Maar terwijl Brum met zijn armen zwaaide om de opdringerige wesp af te weren,
keek Joef ongerust toe; want de badkuip schommelde gevaarlijk.
„Pas op. Brum", waarschuwde hij. „Dadelijk slaan we nog om".
„Maar dat vervelende beest zal me nog steken!" zei Brum kwaad.
Weer zwaaide hij wild met zijn armen naar de wesp. En toen, opeens, sloeg de
badkuip om, schepte water en zonk. 2728
De Nederlandse bergingsspecialist W.
van Wienen is na een verblijf van ver
scheidene weken in Zuid-Afrika in Neder
land teruggekeerd met een tas vol gede
tailleerde plannen voor het bergen van
schatten, die zich in talrijke wrakken van
eeuwen geleden gezonken schepen op de
bodem van de Tafelbaai moeten bevinden.
Tijdens zijn bezoek aan Kaapstad, Johan
nesburg en Pretoria heeft hij besprekin
gen gevoerd over de oprichting van de
Zuid-Afrikaanse Bergingsmaatschappij,
die met de Nederlandse Bergingsmaat
schappij n.v. in oprichting een overeen
komst zal aangaan teneinde gezamenlijk
met een gemeenschappelijk kapitaal van
twee miljoen gulden het bergingswerk uit
te voeren.
In oktober zal reeds een begin worden
gemaakt met het bergingswerk van het
eerste schip. In 1694 is een Nederlands
schip van de Oost-Indische Compagnie op
de klippen van de Tafelbaai gevaren tij
dens een hevige storm. In de archieven van
Kaapstad heeft de heer Van Wienen ver
scheidene gegevens kunnen verifiëren met
die, waarvan hij zelf reeds op de hoogte
was. Het schip ligt 17 meter diep. Het had
17 kisten met gouden realen aan boord.
Het logboek wordt nog in het Kaapstadse
archief bewaard.
Voor 2 miljoen gouden realen
De kosten van het bergen van deze kis
ten, die elk waarschijnlijk ongeveer 8000
gouden realen bevatten, zijn naar verhou
ding niet hoog. Men schat de nominale
waarde van de inhoud der 17 kisten op
twee miljoen gulden.
Voor het bergingswerk heeft de heer Van
Wienen een Zuidafrikaanse kotter ge
charterd. De weersomstandigheden in
de Tafelbaai zijn zo gunstig, dat de Ne
derlandse bergingsspecialist hoopt binnen
drie maanden, dus nog vóór het einde van
dit jaar, met het werk gereed te zijn. Hij
heeft zich de medewerking verzekerd van
een 34-jarige beroepsduiker, de Zuidafri
kaan Louis Tromp, die in Kaapstad woont.
De duiker zal tevens als algemeen uit
voerder van het exploratiewerk fungeren,
waarbij hij geassisteerd wordt door een
tweede duiker en een scheepsbemanning
van 12 koppen, allen Zuidafrikanen.
Als de bergingsarbeid van 't eerste schip
aan de gang is, zullen de voorbereidende
werkzaamheden voor het bergen van
schatten uit andere wrakken worden x<i t-
gezet. In Johannesburg is de heer Van
Wienen in contact gekomen met de heer
B. Findlay, de directeur van een opspo
ringsmaatschappij. De heer Findlay be
schikt over apparaten waarmee met vrij
grote nauwkeurigheid kan worden vast
gesteld of zich goud, koper, nikkel, brons
of tin in de bodem of in scheepswrakken
bevindt. Bij een voorlopige speurtocht in
de Tafel- en de Woodstockbaai rappor
teerde de heer Findlay, dat er tenminste
drie wrakken met tin en zeven wrakken
met. een belangrijke waarde aan goud door
de instrumenten zijn geregistreerd.
Begin oktober, als de heer Van Wienen
weer in Kaapstad is, zullen de plaatsen,
waar de diverse wrakken liggen, nauw
keurig worden vastgesteld. Uit een vlieg
tuig wordt een kleine boei met anker uit
geworpen en met behulp van een kruis
peiling aan de wal kan men zeer nauw
keurig de plek vaststellen, waar de kot
ter met de duikers aan het werk moet
gaan.
Voor de wrakken, die onder het zand lig
gen, wil men gebruik maken van een lan
dingsvaartuig, dat van Engeland naar
Kaapstad wordt overgebracht. Op dit
vaartuig zal een zandduikinrichting wor
den gebouwd.
De weersomstandigheden in de Tafelbaai
zijn zodanig, dat men weken achtereen
zal kunnen werken.
De heer Van Wienen heeft van de Zuid
afrikaanse autoriteiten veel medewerking
ontvangen. Vooral het verifiëren van eigen
gegevens met die, welke zich in het ar
chief van Kaapstad bevinden, leverde goe
de resultaten op.
Advertentie
Van Nelle bestellen 1
Enige tijd geleden is de muziekschool
van de Maatschappij tot Bevordering der
Toonkunst in Dordrecht in het centrum
der belangstelling komen te staan door een
voorgenomen reorganisatie, waarbij alle
aan de school verbonden leerkrachten
per 1 september ontslagen werden.
De leerkrachten besloten tegen deze
handelwijze een actie te voeren, temeer
daar hun geen voorkeur zou worden ver
leend bij sollicitatie naar een plaats in de
later te 'vormen vaste staf van leraren. De
ontslagen leerkrachten, die zich verenigd
hebben in de vereniging van leerkrachten
aan de Toonkunstmuziekschool in Dor
drecht. zijn nu bezig met de oprichting van
een volksmuziekschool, die de naam „Stich
ting Dordrecht Muzieklyceum" zal krij
gen.
De lessen aan deze school, die 1 oktober
zullen beginnen en waarvoor men grote
belangstelling verwacht van de zijde van
de leerlingen van de muziekschool, zullen
gegeven worden volgens het normale sys
teem van de volksmuziekscholen. Elf
voormalige leerkrachten van de Toon
kunstmuziekschool maken deel uit van de
voor de volksmuziekschool gevormde staf.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
23. „Ik bestudeer ze", antwoordde Tom.
Tom had een onvoldoende voor geschiedenis. Het eni
ge wat hem aan Charlemagne intereseerde was de
uitspraak van zijn naam. Voor Napoleon had hij een
grote verachting. Waarom moest hij de wereld ver
overen? Hij las van de slag van Waterloo en vernam
tot zijn genoegen, dat „Nappie" verslagen werd. Hij
vond St.. Helena een geschikte plaats voor hem. Hij
kreeg een vier, wat hem niet dikwijls overkwam.
„Hoe komt dat, Tom Fong? Je kunt goed leren, maar
je doet niet genoeg je best", zei de geschiedenisle
raar, die een man van een jaar of vijftig was.
„Omdat er zoveel interessanter dingen te leren zijn".
Hij dacht aan zijn viooltjes en zijn mierennest en zijn
vissenogen thuis.
„Maar is Napoleon dan niet interressant?"
„Wat is er voor interessants aan hem? Hij was zo
klein".
„Hij heeft grote dingen gedaan".
„Hij heeft zoveel mensen doodgemaakt. Hij wilde
alleen maar groter en sterker dan alle anderen zijn."
„Zou je geen groot man willen zijn die de geschiede
nis van de mensheid veranderde?"
„Nee", antwoorde Tom langzaam en nadenkend. De
wens om de wereld te veranderen was nog nooit, bij
hem opgekomen.
„Maar er zijn toch wel grote mannen, waar je res
pect voor hebt, nietwaar?"
„Ja, dat wel".
„Wie bijvoorbeeld?"
„Newton. En Watt en Edison en Singer."
Wie is Singer? Daar heb ik nog nooit van gehoord".
„Ik dacht, dat hij de naaimachine had uitgevonden.
Ik wed, dat Nappie dat niet eens had gekund."
„Wie?"
„Nappie. Zo noem ik Napoleon"
„Wat heeft Napoleon misdaan? vroeg de leraar, ver
baasd en geamuseerd. Na dertig jaren lesgeven over
Charlemagne en Napoleon voelde hij dit als een bele
diging van zijn beroep.
„Hij stond aan de kant van Lodewijk XVI. De revo
lutionairen vermoordden de Koning en Nappie ver
moordde de revolutionairen. Zij maakten elkaar alle
maal dood. Zij maakten het volk dood en het volk maak
te hen dood. Begrijpt u wat ik bedoel? Hij was gek."
„Wie?"
^Napoleon. Hij dacht dat hij groter was dan wij al
lemaal. Misschien wilde God wel, dat hij koning of zo
iets werd. En hij kwam terecht in het gekkenhuis".
„Waar kwam hij terecht?"
„In het gekkenhuis, of op St. .Helena. Dat 'is net het
zelfde, waar alle krankzinnigen moesten worden op
gesloten".
„Tja, in zekere zin zou je kunnen zeggen, dat alle
grote mannen een beetje gek zijn".
„Thomas Edison niet. Die was goed, dat heeft hij be
wezen. Die man van Singer was ook goed. Maar ik be
doel al die kerels, die ons niet met rust willen laten.
Zoals Ziffy Hrushka."
„Wat is er met Ziffy Hrushka?"
„Hij wil alle jongens op hun kop zitten. Hij en Gus
willen de baas zijn en laten ons kleine jongens niet met
rust."
De leraar wist weinig van Hrushka behalve dat hij
altijd onvoldoende had. In werkelijkheid wist hij niets
van wat zijn leerlingen buiten de school deden.
„Wat wil je zeggen, dat Ziffy de aanvoerder van de
jongens is?"
„Ja. Hij wil minister of kamerlid of zoiets worden
als hij groot is."
„En jij, wil jij nooit aan het hoofd van andere men
sen staan?"
„Nee, dat kan ik niet".
„Nu tussen ons gezegd en gezwegen", zei de le
raar, terwijl hij zijn ogen dichtkneep, „ik zou het ook
niet willen. Ik maak alleen maar een objectieve stu
die van al die helden".
Maar Tom nam allerlei nieuwe ideeën in zich op.
Toen hij in de negende klas zat, moest hij meer van de
Amerikaanse geschiedenis leren. Hij voelde zich er
niet in thuis. Hij worstelde moeizaam met de Onafhan
kelijkheidsverklaring. Hij had nooit zo iets moeilijks
en onbegrijpelijks gelezen en bovendien was het niet
't soort Engels, dat hij graag las. Hij ging naar zijn le
raar om hulp. De leraar was een jonge socialist met
een bril op. Tom had moeite met de zeer lange eerste
zin, die een plechtige en ritmische tirade was.
„Wat betekent, de politieke banden losmaken?"
,.Dat betekent de banden verbreken, banden die En
geland en de Koloniën verbinden".
„En dit: „gepaste eerbied voor de meningen der
mensheid vereist, dat zij de oorzaken verklaren, die
hen tot de scheiding bewegen".
„Dat betekent, dat wij verplicht zijn aan de andere
lui te vertellen waarom wij het gedaan hebben".
Naar Chinees gebruik probeerde Tom de zin hardop
te lezen om te horen hoe het klonk
„Mijnheer Watson, dit is net oud Chinees. Zij maken
het zo. dat je er niets van begrijpt en dan denk je, dat
de schrijver erg knap is."
De leraar had lange tijd nodig om de woorden „on
vervreemdbare rechten" uit te leggen.
„Omdat niemand ze je af kan nemen. Leven, vrij
heid en het zoeken van geluk. Die zijn je eigendom
als je geboren wordt. Niemand kan je je vrijheid af
nemen.
„Niemand?"
„Niemand." zei de leraar beslist. Hij had het ge
voel, dat dit de jonge Tom verschrikkelijk en revo
lutionair toeklonk.
„Wie heeft dat gezegd?" vroeg Tom.
„De stichters van de Republiek hebben dat gezegd.
„Gelooft u dat ook?"
„Dat geloven alle Amerikanen". „En daarom be
staan vandaag de Verenigde Staten van Amerika".
Het gelaat van de jonge leraar droeg een beziel
de uitdrukking.
„En als er nu iemand komt, die je die rechten af
wil nemen?"
„De regering bestaat om die rechten te bescher
men. Zij heeft geen recht om te regeren als het volk
dat niet wil. En wanneer een regering daar inbreuk
op maakt, dan heeft het volk het recht om een ver
andering aan te brengen, de regering eruit te zetten
en een nieuwe aan te stellen."
Mr. Watson zag, dat er nieuwe ideeën in Toms geest
doordrongen. Hij nam de hele tekst met hem door en
sprak meer tegen hem dan hij ooit tegen de klas
deed, omdat Tom luisterde. Het duurde een uur.
„Belastingen zonder volksvertegenwoordiging zijn
tyrannie," vertelde de leraar. Dat was bijna het
merkwaardigste, dat Tom nog ooit in zijn leven ge
hoord had, zo nieuw dat hij er letterlijk verstomd van
stond.
(Wordt vervolgd)
Contactdag- Op 29 augustus zullen
ruim 1000 provinciale ambtenaren uit alle
delen van het land naar Den Haag komen,
waar de twaalfde interprovinciale contact
dag wordt gehouden Er zullen ondermeer
voetbal- en atletiekwedstrijden worden
gehouden.
Prof. Sneyders de Vogel t- In Gro
ningen is op 81-jarige leeftijd overleden
prof. dr. K. Sneyders de Vogel, oud-hoog
leraar aan de rijksuniversiteit te Gronin
gen. Voor de eerste wereldoorlog was hij
lector in de Romaanse taal en letterkunde
aan de Leidse universiteit. In 1920 werd
hij benoemd tot hoogleraar in Groningen.
Appingedam 900 jaar. De Commis
saris der Koningin in de provincie Gro
ningen, mr. W. A. Offerhaus, heeft in de
zalen van de „Noordelijke Kunsthof" te
Appingedam de historische tentoonstelling
„Appingedam in het verleden" geopend.
Inhalen 27 decemberverlet- Dit laar
valt de 27ste december op een zaterdag.
Verscheidene bedrijven willen de arbeid
op deze dag stop zetten en het verlet iaten
inhalen. De staatssecretaris van Sociale
Zaken heeft een algemene vergunning ver
leend, de verzuimde uren tot een maximum
van bYi uur onder bepaalde voorwaarden
door arbeiders van 16 jaar of ouder te laten
inhalen in het tijdvak van 1 november tot
15 januari.
Namaakmunten in automaat. Voor de
rechtbank in Den Haag stond een 23-jarige
instrumentmaker terecht, die zijn vak
manschap schromelijk misbruikte, door
schijfjes te draaien van messing, even
zwaar als zilveren gulden en daarmee 25
pakjes sigaretten stal uit automaten. De
officier van Justitie eiste een gevangenis
straf van een jaar, waarvan vier maanden
voorwaardelijk. De verdachte had ook nog
uit zijn kosthuis twee gouden ringen en
geld gestolen. „Ik zat in financiële moei
lijkheden", zei de verdachte, die deze
moeilijkheden overigens aan zichzelf te
wijten moet hebben gehad, want hij had
pas in anderhalf jaar tijd een erfenis van
twintigduizend gulden opgemaakt. De
rechtbank zal op 9 september uitspraak
doen.
Advertentie
Van Nelle bestellen!
VRIJDAG 29 AUGUSTUS
Grote Kerk. Beiaardbespeling door Arie
Peters, 11.30-12.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Kunstzaal „De Ark": Expositie van werk
van Han van Meegeren, 1023 uur. Huis
Van Looy: Herdenkingstentoonstelling van
Tinus van Doom, 1012.30 en 13.3017 u.
„In 't Goede uur": Tekeningen en etsen
van Harry Prenen, 1019 u. Kunsthandel
J. R. Bier: Expositie van werk van Jan
Sluyters. Dagelijks geopend van 1017 u.
Teyler's museum: Expositie „Goltzius als
tekenaar", 1017 uur.
FILMS
Cinema Palace: „Zeven jaren pech", alle
leeft., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: ,,'t Is feest vandaag", a. 1.,
14.30, 19 en 21.15 uur. Lido Theater:
„Spaanse driften", 18 jr., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Luxor Theater: „The dictator",
14 jr., 14, 19 en 21.15 u. Minerva Theater:
„Berenland", a. 1., 14.30 uur. „Liebe, Tanz
und 1000 Schlager" 20.15 uur. Rembrandt,
Theater: „Met de rug tegen de muur", 18
jr., 14, 16.15. 19 en 21.15 uur. Roxy The.
ater: „Het lokaas van Fort Bellow", 14 jr.,
14.30, 19 en 21.15 uur. Studio Theater:
„Hare Hoogheid is verliefd", a. 1., 14.15,
19 en 21.15 uur.
ZANDVOORT. Theater Monopole:
„Monpti", 18 jr., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
SPAARNDAM. (West-Kolk): Concert
door „Eensgezindheid-Excelsior", 19.45 u.
DONDERDAG 28 AUGUSTUS
Concertgebouw: Zomerconcert door
Noordhollands Philharmonisch Orkest,
20.15 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Kunstzaal „De Ark": Expositie van werk
van Han van Meegeren, tot 23 uur.
FILMS
Cinema Palace: „Jenny maakt weer
herrie", 18 jr., 19 en 21.15 uur. Frans Hals
theater: „De vlam en de pijl", 14 jr. 19 en
21.15 uur. Lido Theater: „De zoon van
Robin Hood", 14 jr.. 19 en 21.15 u. Luxor
Theater: „The dictator", 14 jr., 19 en 21.15
uur. Minerva Theater: „My man Godfrey",
a. 1., 20.15 uur. Rembrandt Theater: „De
kampioen-fietsjongen". a. 1.. 19 en 21.15
uur. Roxy Theater: „Met de dood op de
hielen", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Studio
Theater: „De belhamel", a. 1., 19 en 21.15
uur.
ZANDVOORT. Theater Monopole:
„Paris holiday", a. 1., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
SPAARNDAM (West Kolk): Verschei
dene zangkoren geven een concert, 19.45
uur.
A.dvertentie
Van Nelle bestellen!
