Tekort van 1318 miljoen dat nog
zal stijgen tot 1597 miljoen
DE TROONREDE„Hoog niveau
besparingen blijft geboden"
van
Minister Hofstra hoopt volgend
jaar 1275 miljoen te lenen
HET WEER
RIJKSBEGROTING VOOR 1959
&ce MORRIS êeforeyot/é/////
Grondslag voor hervatting der opgaande
j lijn van produktie en welvaart gelegd
I OMVANG DER WERKLOOSHEID NIET ALARMEREND GEACHT
Schaduwen en
lichtpunten
73e JAARGANG No 58 DINSDAG 16 SEPTEMBER 1958 303e JAARGANG No 211
Opklaringen
Nieuwe ambassadeur
te Rome
Moskou stemt in met beraad
van deskundigen in Genève
Ditmaal over vermijden
van onverhoedse aanval
Het woord is aan
Hoofdredacteur: Simon Koster
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 g J J ll I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. TP 1 f I I 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon-en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- i 11111 1 111 1 Jf I II J I i i I lil Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 VA Jm JL V^ Ji 1 1 J&fes# JL VA VA fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De rijksbegroting voor 1959, die minister Hofstra vanmiddag bij de
Tweede Kamer heeft ingediend, vertoont een tekort van 1318 miljoen gul
den (vorig jaar 440 miljoen). Het tekort zal, door nu reeds te voorziene
verdere uitgaven, zoals de gezondmaking van het ambtenarenpensioenfonds
en het spoorwegpensioenfonds, nog stijgen tot 1597 miljoen. Daarvan wil
de minister van Financiën 110 miljoen dekken door verlenging, tot 1
januari 1961, van de in 1957 en 1958 tijdelijk verhoogde belasting op suiker,
benzine, jenever, personenauto's en motorrijwielen en de banden daarvan,
sigaretten en televisietoestellen. De tijdelijke verhoging van het tarief der
Vermogensbelasting wil de minister verlengen tot en met 1961. Verdere
belastingverhoging is niet uitgesloten, want het ligt in het voornemen de
prijssubsidies (waaronder het probleem van de huren) nader te bezien.
Aan de Sociaal-Economische Raad zal advies worden gevraagd over het
al of niet handhaven van het consumentensubsidie op melk. Na ontvangst
van het advies zal de regering vóór 1 januari 1959 haar standpunt bepalen
ot zij een gehele of gedeeltelijke voortzetting van dit subsidie wenselijk
acht. Zo ja, dan zal op nader te bepalen wijze in de dekking van het daar
mede gemoeide bedrag (ongeveer 110 miljoen gulden) worden voorzien.
Overigens wil de regering het tekort dekken door ongeveer 1275 miljoen te
lenen, hetgeen zij in de verbeterde financieel-economische omstandigheden
verantwoord acht zonder inflatie te vrezen en zonder schade te doen aan
de leningbehoeften van de gemeenten en het particuliere bedrijfsleven.
„Bij de te verwachten conjuncturele constellatie", zo schrijft minister
Hofstra in de Miljoenennota, „is het begrotingsbeeld voor het komende
jaar aanvaardbaar, mits de tijdelijke belastingverhogingen voor enige tijd
worden gecontinueerd en het begrotingstekort alsnog in samenhang met
de te zijner tijd te nemen beslissing inzake het consumentensubsidie op
melk wordt verminderd".
Het tekort van 1597 miljoen vermindert
door de verlenging van de tijdelijke be
lastingverhogingen tot 1487 miljoen. Die
verlenging levert nog een voordelig ver
schil op tussen kasbedrag en begrotingsbe
drag van 65 miljoen (baten komen eer
der binnen dan de theoretische opbrengst
per jaar), zodat in 1959 het werkelijke te
kort in de kas van minister Hofstra naar
schatting 1422 miljoen zal bedragen.
Hij rekent er op als gewoonlijk enige
honderden miljoenen (476 miljoen) onder
hands te kunnen lenen, maar hij meent
ongeveer 800 miljoen te zullen moeten le
nen op de open kapitaalmarkt. Er blijft
dan nog een ongedekt tekort van 147 mil
joen (1422 miljoen min 1275 miljoen) maar
de minister houdt er rekening mee dat in
ieder geval dekking moet worden gevon
den voor eventuele handhaving van het
consumentensubsidie op melk, waarvoor
op de begroting voorlopig 110 miljoen is
uitgetrokken.
De sterke kant van de begroting voor 1958
was, dat er niets behoefde te worden ge
leend op de open kapitaalmarkt, nu ech
ter 800 miljoen. Dit verschil is tekenend
voor de financiële achteruitgang. Op de
open kapitaalmarkt verschijnen ook de ge
meenten en particulieren om te lenen voor
de uitvoering van allerlei plannen, bijvoor
beeld voor particuliere woningbouw of voor
uitbreiding of stichting van een fabriek.
Ofschoon minister Hofstra rekening houdt
met een bescheiden opbloei van het eco
nomische leven in 1959, verwacht hij dat
Verwachting tot morgenavond:
Opklaringen, maar aanvankelijk
in het noorden van het land nog
enkele verspreide buien. In de
nacht en ochtend plaatselijk mist.
Aanvankelijk vrij krachtige tot
matige, later matige tot zwakke
noordelijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S
Mr. W. F. L. graaf van Bylandt, ambte
naar van de buitenlandse dienst der 1ste
klasse, is benoemd tot Nederlands ambas
sadeur te Rome.
Advert en tie
BARTELJOR1SSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'. DAM TEL. 717167
SCOOTER BROMFIETSKLEDING
de particulieren een aanmerkelijk gerin
ger beroep op de kapitaalmarkt zullen doen
dan tijdens de voorbije hoogconjunctuur,
zodat het rijk met zijn leningen hun niet
dwars zal zitten.
Drie factoren vooral hebben een nadeli
ge invloed gehad op de rijksbegroting voor
1959. De eerste betreft de verdere verza
king van de verplichtingen die Indone
sië op zich had genomen. In de tweede
plaats zijn er de gevolgen van de instor
ting van de internationale zuivelmarkt. De
consequenties van deze twee factoren be-
(Zie verder pag. 5)
Minister Hofstra
LONDEN (UPI) De Sovjet-Unie gaat
akkoord met het Amerikaanse voorstel tot
het houden van een conferentie van des
kundigen over het vcrmyden van een on
verhoedse aanval en stelt voor deze con
ferentie op 10 november in Genève te laten
beginnen. De Russen stellen voor Ameri
kaanse, Russische, Britse, Franse. Belgi
sche, Poolse, Tsjechische en Roemeense
deskundigen aan deze conferentie te laten
deelnemen. Z\\ dringen aan op een zo kort
mogelijke tijdsduur, bijvoorbeeld van vier
tot vijf weken.
Dit is de tweede keer binnen een maand,
dat Sovjet-Rusland instemt met een weste
lijk voorstel. Premier Kroesjtsjev ging
reeds akkoord met een conferentie tussen
de atoommogendheden op 31 oktober ter
bespreking van een verbod van proeven
met kernwapens en de controle daarop.
1 Bij de opening van de Staten-Generaal heeft Koningin Juliana hedenmiddag de volgende Troonrede uitgesproken:
Leden der Staten-Generaal,
„HET JAAR dat -achter ons ligt, heeft in de wereld
geen ontspanning gebracht. Meer dan ooit heeft ieder volk
"de plicht, bij te dragen aan het behoud van vrede en vrij-
E heid op de grondslag van het recht. Onze taak is het, er-
voor te zorgen, dat Nederland een gezonde partner is,
zowel in een hecht verband van het Koninkrijk als in het
wijdere kader van de intex-nationale samenwerking.
E De sociaal-economische ontwikkeling in ons land ver-
Ij loont zowel gunstige als minder gunstige aspecten. Het
verstoorde evenwicht in onze nationale economie is mede
E ten gevolge van de getroffen maatregelen in belangrijke
mate hersteld. De goud- en deviezenreserves hebben een
welkome versteviging ondergaan, al blijft een verdere
E aanvulling gewenst. In het afgelopen jaar zijn de kosten
E van levensonderhoud niet gestegen.
DE ONTWIKKELING van de werkgelegenheid wordt
E thans echter met name door de aarzelende internationale
conjunctuur voelbaar beïnvloed. In het algemeen is
niettemin, nu ook de in februari 1958 aangekondigde
maatregelen ter bestrijding van de werkloosheid hun
E uitwerking doen gevoelen, de omvang van de werkloos-
heid niet alarmerend. De stijging is tot staan gekomen
Speciale zorg blijft vereist voor een aantal gebieden.
waarop zich dan ook in het bijzonder het industrialisatie-
beleid en de politiek der aanvullende werkgelegenheid
'richten.
Reeds getroffen en inmiddels aangekondigde fiscale
E maatregelen met betrekking tot de investeringen zul'en
aan de werkgelegenheid ten goede komen. Bevordering
van de exportontwikkeling is van vitaal belang.
E Al is de overbesteding voor het moment tot staan ge-
bracht, zo ziet ons volk zich niettemin genlaatst voor de
oplossing van een aantal moeilijke financiële, economische
E en sociale nroblemen. De ontwikkeling in Indonesië legt
bijzondere lasten op nationale eeonomie en rijksbegroting
BELANGRIJKE SUBSIDIEPOSTEN. met name de
E huursubsidies en de zuivelsubsidies. drukken zwaar op
de begroting en beperken daardoor zeer. welhaast te zeer.
de financiële bewegingsvrijheid. De regering heeft be-
E sloten, advies te vragen aan de Sociaal-Economische
E Raad over de vraag of. en -zo ja op welke wijze tot een
verantwoorde beperking van de subsidielast kan worden
E gekomen.
E De regering zoekt overigens in overleg met het
bedrijfsleven naar middelen om het moeilijke vraagstuk
van de aanpassing der melknroduktip aan de vraag naar
E zuivelprodukten. zo mogelijk in samenwerking met
E andere landen, tot een meer bevredigende oplossing te
§j brengen.
Een andere factor, die het huidige uitgavenpeil in sterke
E mate beïnvloedt, is de omstandigheid, dat het riik in
E 1959 voor het eerst weer de volledige last der finan-
ciering van de woningwetbouw te dragen krijgt.
DE HOGE WONINGPRODUKTIE in het achter ons
E liggende jaar was een bemoedigende factor in de voort-
durende strijd tegen de woningnood. De teruggang van
de economische ontwikkeling heeft echtertijdelijk een
E ongunstige invloed uitgeoefend op het aantal in aanbouw
genomen woningen. Mede ten gevolge van de maatregelen
tot het herstel van het economisch en financieel even-
E wicht, is de woningproduktie thans weer stijgende, zodat
E verwacht mag worden dat zowel in 1958 als in 1959 met
de bouw van 80.000 woningen een aanvang zal worden
gemaakt.
E Tenslotte ondervindt het uitgavenpeil de gevolgen van
onze snelle bevolkingsgroei en de daarmede gepaard
E gaande economische, sociale en culturele activiteiten.
E met name ook ten behoeve van investeringen voor
woningbouw, onderwijs, wegen, kanalen, waterwerken
enzovoort. Een hoog niveau van besparingen voor hel
E welziin van ons volk nu en in de toekomst is dringend
geboden. Het beleid zal daarop dan ook gericht blijven.
E Ook bij de uitwerking van bet bezitsvormingsbpleid op
E onderscheidene terreinen zal met deze omstandigheid
rekening worden gehouden.
DE BEGROTING 1959 vertoont een tekort. Dit is in de
E huidige situatie van de conjunctuur binnen zekere
grenzen aanvaardbaar, al is grote voorzichtigheid ge-
boden. Ondanks het tenslotte toch hoge totaalbedrag van
de uitgaven is bij de voorbereiding van de begroting
sterke beperking betracht. Een beroep op de kapitaal-
markt ter financiering van het mede door de genoemde
E factoren veroorzaakte begrotingstekort is noodzakelijk.
Dit beroep en daarmede de omvang van het be-
S grotingstekort zal zijn grenzen dienen te vinden in de
E eisên, die aan de kapitaalmarkt uit anderen hoofde zullen
worden gesteld. Daarbij valt, naast de behoeften van hel
bedrijfsleven, meer in het bijzonder te denken aan die
van de gemeenten, die hun kapitaaluitgaven ook in de
toekomst slechts met langlopende leningen zullen mogen
financieren en' bovendien nog staan voor de noodzaak
van een geleidelijke consolidatie van hun vlottende
schuld. Deze noodzakelijke begrenzing van het beroep
van het rijk op de kapitaalmarkt en dus ook van het
begrotingstekort heeft het gevolg, dat niet te ontkomen
valt aan een verlenging van de tijdelijke belasting
verhogingen.
HANDHAVING van onze concurrentiepositie op de
internationale markten blijft een van de fundamentele
voorwaarden voor een evenwichtige economische ont
wikkeling, vooral met het oog op de werkgelegenheid.
Derhalve is nok in het komende iaar een zo stabiel mo
gelijk loonniveau noodzakelijk.
De steeds groter wordende onderlinge afhankelijkheid
van landen en werelddelen gebiedt een actief beleid op
het terrein van de internationale samenwerking. Naast
het werk van de Verenigde Naties steunt de regering der
halve krachlig alle pogingen tot nauwere samenwerking
van de vrije wereld.
Historisch gezien is in korte tijd veel bereikt, maar nog
steeds treden de vrije landen onvoldoende eensgezind op.
Verdipning en uitbreiding der samenwerking is nood
zakelijk.
DE REGERTNG streeft met alle kracht naar het tot
stand komen van een vriihandelszone, die in aansluiting
aan hetgeen op het gebied der economische samenwerking
in Europa reeds tot stand werd gebracht een zo vrij
mogelijk handelsverkeer over een zo ruim mogelijk gebied
zou kunnen bevorderen.
Dp republiek Indonesië heeft met schending van alle
rechtsregelen een reeks van maatregelen tegen Nederland
en Nederlanders getroffen, waardoor het verblijf van
onze landgenoten in Indonesië vrijwel onmogeliik is ge
maakt. Bedrijven en bezittingen ziin zonder enige ver-
rroedin" in hpc'ng genomen. Verplichtingen worden niet
nagekomen, zelfs indien zij voortvloeien uit na de soeve
reiniteitsoverdracht verleende kredieten en gesloten
overeenkomsten.
In het afgelopen jaar repatrieerden 37.000 landgenoten.
Velen spannen zich op lofwaardige wijze in om hen zich
bij ons thuis te doen voelen en nieuwe werkgelegenheid
hier en elders voor hen te vinden.
VOOR DE TOEKOMST van Nederlands Nieuw-Guinea
hecht de regering grote waarde aan de samenwerking
met Australië, welke tot uitdrukking is gekomen in dp
Nederlands-Australische verklaring van november 1957
In gemeenschappelijk overleg gaan beide regeringen
thans na welke praktische maatregelen geboden zijn om
de doelstellingen van deze verklaring waaronder het
streven naar zelfbeschikking te verwezenlijken.
Het afgelopen jaar is in menig onzicht moeilijk geweest
Toch is er reden voor erkenteliikhpid De grote span
ningen. waaraan onze volkshuishouding was onder
worpen. ziin voor een belangriik deel verdwenen. Daar
mede is voor ons land tpnzii internationale ontwikke
lingen dit onverhoopt doorkruisen de grondslag gelegd
voor een hervatting van een opgaande lijn van produktie
en welvaart.
DE ONTWIKKELING der kernenergie voor vreedzame
doeleinden, ten aanzien waarvan ook de eigen activiteit
van Nederland groeiende is, kan voor de toekomst van
groot belang zijn. Zij zal hoge risen stellen met betrek
king tot investeringen, vorming van wetenschappelijke
krachten en waarborgen voor de volksgezondheid. Dat
althans op dit gebied ook in wereldwijd verband vrucht
baar overleg mogelijk blijkt, is een verheugend element
in de internationale verhoudingen.
De wijze, waarop aan de tegenslagen, die ons land
hebben getroffen, het hoofd is geboden, was weder ge
tuigenis van de veerkracht en het weerstandsvermogen
van ons volk.
Bij een goede samenwerking tussen regering en volks
vertegenwoordiging zullen ook de nog bestaande moeilijk
heden kunnen worden overwonnen. Terwijl de financiële
toestand tot voorzichtigheid noopt ten aanzien van nieuwe
overheidsuitgaven en van kostenverhogende maatregelen
in het bedrijfsleven, zal het ongetwijfeld mogelijk blijven
een beleid te voeren, dat de geestelijke, economische en
sociale ontplooiing van onze volkskracht stimuleert.
MET DE BEDE, dat God u wijsheid moge schenken
bij de vervulling van uw verantwoordelijke taak, ver
klaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend".
Oscar Wilde:
Er zijn geen morele of immorele boeken
- er zijn slechts boeken die goed, of die
slecht geschreven zijn.
De Troonrede, die de Koningin vandaag-
heeft uitgesproken, zou men, evenals die
van verleden jaar, eerf „Troonrede nieuwe
stijl" kunnen noemen, passend in een
„Koninkrijk nieuwe stijl". Want evenals
een jaar geleden had ook nu de vroeger
onontbeerlijke saaie opsomming van
wetsontwerpen-in-voorbereiding en de
lange wapenschouw van ministeries
en ministeriële onderwerpen-van-studie
plaats gemaakt voor een samenhangend en
wei-afgerond overzicht van de huidige
toestand van het rijk. Een „State of the
Nation"-speech. waarvan de opzet herin
nert aan die van de „State of the Union"-
redevoeringen der Amerikaanse presiden
ten. Een samenvatting van de nationale
problemen van het jaar, waarin noch alle
groeperingen der bevolking, noch alle
terreinen van overheidsbemoeiing de revue
passeren, maar die de voornaamste punten
van regeringszorg des te scherper belicht.
Moge deze nieuwe stijl gehandhaafd
blijven!
Dat de Troonrede van vandaag, ook weer
evenals die van 1957, in overwegende mate
aan economische kwesties was gewijd, kan
niemand verbazen die intussen al een blik
op de Miljoenennota heeft geworpen. Want
die nota doet deze keef heel wat vragen
rijzen, waarop de antwoorden ontbreken,
vragen die zonder enige twijfel in het nu
aangebroken parlementaire zittingsjaar
aanleiding zullen geven tot hartstochtelijke
discussies. Over het begrotingstekort van
ongeveer anderhalf miljard wordt in de
Troonrede gezegd, dat dit „in de huidige
situatie van de conjunctuur binnen zekere
grenzen aanvaardbaar" is, maar niet alle
leden van de Staten-Generaal zullen het er
met de regering over eens zijn, dat die
grenzen in dit geval niet overschreden zijn.
En de regering zal er stellig nog heel wat
over te horen krijgen, dat zij het tekort
nog alleen binnen deze „zekere grenzen"
heeft kunnen houden door verlenging van
de tijdelijke belastingverhogingen, waar
omtrent zij in vorige jaren positieve belof
ten had gedaan (zoals omtrent de verhoging
der vermogensbelasting „voor twee jaar").
Het spreekwoord „Niets is zo duurzaam als
het tijdelijke" schijnt wel in zeer bijzondere
mate betrekking te hebben op belastingen.
Het is steilig juist, dat, zoals in de
Troonrede wordt opgemerkt, de financiële
bewegingsvrijhei J der regering „zeer, wel
haast t e zeer" wordt beperkt door de
belangrijke subsidieposter., met name de
huur- en zuivelsubsidies. Afschaffing, of
op z'n minst beperking van die subsidie-
last zou danori? inderdaad aanbeveling
verdienen, maar het is de vraag of de
Sociaal-Economische Raad de regering
daarvoor een verantwoorde methode aan
de hand kan doen, die niet tot nieuwe
loonrondes leidt en dus zowel voor re
gering als parlement aanvaardbaar is.
Alleen al het consumentensubsidie op melk
bedraagt ruim zes cent per liter: verhoging
van de melkprijs met dat bedrag zou
zeker tot eisen van looncompensatie leiden,
maar dit zou in strijd zijn met het stand
punt van de S.E.R., ingenomen in de nota
over de bestedingsbeperking, dat wijzi
ging in het subsidiebeleid géén loon-
wijziging tot gevolg mag hebben. En welke
andere oplossing is er voor de landbouw?
Om van de moeilijkheden, verbonden aan
(Vervolg op pagina 3)
Een passagierstrein van de Jersey
Central, bestaande uit twee locomo
tieven en vijf wagons stortte maandag
morgen boven de baai van Newark,
dicht onder New York, door een open
brug in de diepte, op drie wagons na-
Een wagon bleef boven het water han
gen zoals deze radiografisch overge
brachte foto toont. Voor gedetailleerd
nieuws over deze ramp zie pag. 3.
