r
PRINSJESDAG IN VOLLE LUISTER
Koninklijk gezin maakte een
rijtoer door Den Haag
De schouders
der ouders
s
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1958
Van dag tot dag
Rijksideeënbus heeft
veel succes
Rijksbegroting aangeboden
^Hoe is het ontstaan?
Dit woord
HAGEDIS
Burgemeester Cremers
erelid van „Chaine des
Rötisseurs"
Mr. N. van den Dries
overleden
H.V.A. pakhuis bij
Medan afgebrand
Installatie plechtigheid in
Frans stadje Epernay
Man bij vechtpartij gewond
De gouverneur van Arkansas, Faubus,
die onverdroten de Amerikaanse federale
wet tot integratie bij het onderwijs blijft
saboteren, heeft blijkbaar teveel vertrou
wen gehad op de solidariteit „door dik en
dun" van blanke ouders in Little Rock,
toen hij de sluiting van openbare scholen
gelastte. Weliswaar verhinderde hij op die
manier het intreden van niet-blanke leer
lingen, doch tegelijk sneed hij tijdelijk ook
het onderwijs aan blanke kinderen af en
hij ondervindt nu ongenoegen van blanke
ouders, die hun kinderen in ongebonden
heid zien genieten van een abnormale va
kantie zonder uitzicht op een spoedige her
vatting van het normale schoolgaan.
Faubus heeft gemeend erg slim te zijn,
doch het schoolbestuur van de centrale
middelbare school te Little Rock heeft
hem met de volledige consequenties van
zijn slimheid geconfronteerd, waardoor
de scholensluiting nog pijnlijker is gewor
den voor de blanke partij: ook buiten de
school zijn alle contacten verbroken en
verboden, er worden geen sportwedstrij
den meer gehouden en de jeugd van Little
Rock is overgeleverd aan een gezellig
anarchisme, dat vele ouders een doorn in
het oog zal zijn.
Thans heeft Faubus de voorgenomen
volksstemming over de integratie ver
vroegd, waaruit blijkt dat hij het getij ziet
verlopen en de toenemende lauwheid
vreest, die het fanatisme komt verdrijven.
Misschien heeft hij zijn hoop nog gesteld
op het experiment van het televisieonder-
wijs, dat eerstdaags gaat beginnen en dat
de gevolgen van de scholensluiting voor
de blanke leerlingen moet ondervangen.
Afgezien van het feit dat televisieonder-
wijs een zeer zwak vervangingsmiddel
moet heten, aangezien de discipline-moge
lijkheden der school erbij ontbreken en
het hele complex van leiding en tucht op
de schouders der ouders wordt gelegd, zal
zelfs de negerhater Faubus niet kunnen
beletten dat niet-blanke kinderen dat tele-
visieonderwijs volgen. Misschien steken
deze laatsten er wel méér van op dan hun
blanke lotgenoten, gezien de leergierig
heid en bereidheid tot opofferingen, waar
van zij gedurende de hele tragedie van
Little Rock hebben blijk gegeven.
Het Is ons helaas niet gelukt, definitie
ve inlichtingen los te krijgen over de bo-
terprijs, aangezien de diverse daarbij be
trokken instanties als Produktschap, In-
en Verkoopbureau en Regeringsvoorlich
tingsdienst elkander blijven aanwijzen als
informatiebron en zelf stommetje spelen.
Doch dat er eerstdaags een nieuwe prijs
ontwikkeling zal blijken, valt met weinig
twijfel te voorspellen.
De opslag van verse roomboter in de
koelhuizen, samenhangend met de subsi
diepolitiek van de regering, doet een groot
deel van de boterproduktie van de vrije
markt verdwijnen teneinde de prijs van
de verse boter kunstmatig hoog te houden
en op die manier de produktie lonend te
maken. Een drastische prijsverlaging van
de verse roomboter is dus door het rege
ringsbeleid onmogelijk geworden. De koel-
huisboter moet echter op bepaalde tijd
worden geloosd en komt in beperkte par
tijen op de markt tegen een lagere prijs
dan de verse. In oktober zal aldus een par
tij koelhuisboter naar de winkels gaan en
de prijs daarvan zal lager liggen dan voor
dien. Het is echter de vraag, of deze pro
cedure van regeringsopkoop, kwaliteitsver
mindering en prijsverlaging vol te houden
is zonder dat de regering in haar koelhuis-
voorraden komt vast te zitten. Als dit pro
ces spaak loopt, zouden er ook met de prijs
van de verse boter vreemde dingen kunnen
gebeuren. Dat zou echter betekenen dat
het gehele regeringsbeleid ten aanzien van
de boterproduktie en -prijsregeling in dui
gen zou vallen en de landbouwpolitiek in
zodanige impasse zou komen te verkeren,
dat de gevolgen en verwikkelingen niet te
overzien zouden zijn.
Op de begroting voor 1959 van het mi
nisterie van Algemene Zaken is voor de
gewone dienst uitgetrokken 2.896.100,
waaronder voor de Rijksvoorlichtings
dienst f 1.259.300 en voor de buitenlandse
inlichtingendienst 1.060.700.
Voor de uitgaven verband houdende met
de ideeënbus is meer benodigd 21.000.
In de toelichting wordt gezegd, dat de
rijksideeënbusorganisatie nu vrijwel het
gehele rijksoverheidsapparaat bestrijkt.
De resultaten van haar activiteiten zijn
in kwantitatief maar vooral in kwalitatief
opzicht sterk toegenomen. Het is verheu
gend te constateren, dat er zowel in als
buiten de rijksdienst belangstelling be
staat voor de ideeënbus.
Tot dusverre kon het uitgestrekte ar
beidsterrein voor het ideeënbuswerk
slechts incidenteel en oppervlakkig worden
bewerkt. Bij een intensievere bewerking
zal de ideeënstroom in hoeveelheid en
kwaliteit nog belangrijk kunnen toenemen.
De minister heeft machtiging gegeven
daartoe over te gaan. De uit te keren pre
mies en beloningen zullen, naar verwacht
mag worden, een hoger bedrag vergen dan
in de voorafgaande jaren.
In de Tweede Kamer heeft minister
Hofstra gistermiddag d? rijksbegroting
voor 1959 aangeboden. Hij diepte de stuk
ken op uit het traditionele bruine koffertje
met het opschrift „Derde Dinsdag in Sep
tember". Vorig jaar haalde hij de be
grotingsstukken uit een gewone aktetas,
maar hij heeft nu de traditie hersteld.
Op de voordracht aan de Koningin voor
de benoeming van de voorzitter der
Tweede Kamer, werd mr. L. G. Korten-
horst als nummer 1 geplaatst. Hij kreeg
121 van de 131 uitgebrachte, stemmen. Ex-
werd ook een stem uitgebracht op mr.
Kolfschoten, burgemeester van Den Haag,
maar deze stem werd ongeldig verklaard.
Waarschijnlijk zal een nieuwe t\eede
voorzitter worden benoemd. Als nurqmer 2
is op de voordracht geplaats de heer Bom-
mer, de woningbouwspecialist van de
P.v.d.A.-fractie. Hij kreeg 105 v?in de 134
uitgebrachte stemmen. Er werden zes
stemmen uitgebracht op de heer Van
Sleen, die tot nu toe tweede voorzitter is
geweest, maar die zich terugtrekt.
Evenals verleden jaar is als nummer 3
op de voordracht geplaatst de heer
Roosjen (A.R.).
In de Eerste Kamer is het Koninklijk
Besluit voorgelezen, waarbij mr. J. A.
Jonkman voor het komende zittingsjaar
wederom tot voorzitter van de Eerste
Kamer is benoemd.
Het diertje dat wij hagedis noemen
heeft in de verschil lende dialecten van
het Nederlands zoveel van elkaar af
wijkende namen, dat daarvoor wel een
oorzaak moet zijn. Op Goeree noemt
men de hagedis: redissel, in de Bom-
melerwaard eidek, in het Gronings
zegt men ever tast enz. De Middelne
derlandse naam was eghedisse. Onder
invloed van het woord haag is dit woord
tot hagedis vervormd. Over de veel
heid van namen bestaan twee theorie-
en. Sommigen menen dat de eigenaar
digheid van de etymologisch slechts
ten dele verklaarde naam aanleiding
was tot allerlei vervormingen. Anderen
zijn van oordeel dat velen, de hage
dis als een griezelig diertje beschou
wend, het een andere naam gaven. Dit
is het zogenaamde taboe-verschijnsel,
waaraan bijvoorbeeld ook de duivel
zijn talloze namen te danken heeft.
Men beschouwde het uitspreken van de
eigenlijke naam als iets dat op zichzelf
reeds gevaar kon opleveren.
\^ee«s gevaa;
speelde een draaiorgel voor toevallige voor-
bijgangers. De orgelmannen deden geen
GOUDEN KOETS. Het regende bio het. vertreK van ae gouden koets vanaf het
paleis Lange Voorhout in Den Haag naar ae Ridderzaal.. In de koets hadden
plaatsgenomen Koningin JulianaPrins Bernhard en d.e Prinsessen Beatrix
en Irene. Achter het venster onderscheidt men Prinses Irene.
In Den Haag is overleden de oUd-vice-
president van de Hoge Raad der Neder
landen mr. N. C. M. A. van den Dries. Mr.
Van den Dries is 78 jaar gewoi-den. Hij
volgde aanvankelijk een opleiding tot kan
didaat-notaris. In 1906 wérd hij ontvanger
in Sittai'd. Nadat hij te Utrecht rechts
wetenschappen had gestudeerd vestigde hij
zich als advocaat en procureur te 's-Gra-
venhage. In 1921 werd hij raadsheer in de
Hoge Raad. Van 1946 tot i950 was hij vice-
president van dit college. Mr. Van den
Dries was voorzitter van de commissie tot
herziening van het fiscaal sti'af- en straf
procesrecht. Van 1925 tot 1930 was hij
voorzitter van de Vereniging voor Belas
tingwetenschap. Van 1910 tot 1922 trad hij
op als redacteur van het Weekblad voor
Privaatrecht en Notariaat.
DE TROONREDE. Met het voorlezen
van de Troonrede opende Koningin
Juliana dinsdag het nieuwe zittings
jaar van de Staten-Géneraal- Men ziet
van links naar rechts Prinses Beatrix,
Koningin Juliana, Prins Bernhard en
Prinses Irene tijdens de plechtigheid
in de Ridderzaal.
DJAKARTA (ANP) —Volgens in Dja-
kaï-ta ontvangen berichten is in Laras, na
bij Medan, een pakhuis van de „Handels-
vereeniging Amsterdam", dat diende tot
opslag van sisalvezels in vlammen opge
gaan.
De schade is aanzienlijk. Persoonlijke on
gevallen hebben zich niet voorgedaan.
Naar de oorzaak van de bi-and wordt
een onderzoek ingesteld.
Naar wij vernemen 7,al Haarlems burge
meester mr. O. P. F. M. Cremers zaterdag
27 september in Epernay, een Frans stadje
dat ten zuiden van Reims ligt, geïnstalleerd
worden als „officier" van de Chaine des
Rötisseurs, een internationale organisatie
van gastronomen. De installatie geschiedt
ongeveer een jaar nadat burgemeester
Cremers tot erelid van de Rötisseurs is
benoemd.
De organisatie is van Franse oorsprong
en heeft, behalve onder meer in België en
Zwitserland, sinds vier jaar ook een Ne
derlandse afdeling, waar onder meer Prins
Bernhard deel van uitmaakt. Behalve een
groot aantal ereleden, onder wie zich enige
burgemeesters en vele andere vooi-aan-
staande persoonlijkheden bevinden, tellen
de Rötisseurs ook vele „membres profes-
sionels", bestaande uit koks en hotelhou
ders van reputatie.
Bij de installatieplechtigheid in Epinay
zal het gezelschap tevens een bezoek bren
gen aan de kelders van de beroemde cham
pagnefirma Mercier, die zo groot zijn, dat.
men er enige tijd geleden een auto-rally
heeft kunnen houden. Ook rijdt er een
elektrische transporttrein.
Het is bijzonder aardig, dat de installatie
van Haarlems burgemeester zo spoedig
volgt op het „braadspitsucces" in Haarlem,
waarbij ter gelegenheid van het gouden
feest van de R.-K. Middenstandsvereniging
in de Doelen een reusachtige os aan het
spit werd gebraden. Een dergelijke gi*ote
braadpartij is in verscheidene andere ste
den mislukt, zodat mr. Cremers bij zijn in
stallatie met gepaste trots van het Haar
lemse succes gewag zal kunnen maken.
Vannacht om half een kregen in een café
aan het Stationsplein in Haarlem twee
bezoekers, een Haarlemse caféhouder en 'n
Zandvoortse autorenner, ruzie. Zij gingen
naar buiten, waar de Haarlemmer de
Zandvoorter een stomp gaf, waardoor de
laatste met het hoofd op de trottoirrand
viel en bewusteloos bleef liggen. De man
werd met een hersenschudding per zieken
auto naar het Grote Gasthuis vervoerd,
doch later wegens plaatsgebrek in het zie
kenhuis naar de woning van een vriend
overgebracht.
televisie de stoet met de gouden koets nog
eens te zien. Hier en daar in de stad
School elf
Ondanks het kille en natte weer hebben
de Koningin, de Prins en de Prinsessen
gistermiddag toch de traditionele rijtoer op
Prinsjesdag in open calèches gemaakt.
De Koningin en de prinsessen Margriet en
Marijke stapten met Prins Bernhard in de
eerste, de prinsessen Beatrix en Irene in
het tweede rijtuig.
De Koningin was gekleed in dezelfde
groen-blauwe japon die zij des middags
bij de opening van de Staten-Generaal had
gedragen en ook de beide oudste prinses
sen en de Prins waren nog gekleed als
tijdens de rit in de gouden koets. De jong
ste prinsessen hadden manteltjes aan, het
geen bij het sombere weer niet overbodig
was. Trouwens, toen de stoet na ongeveer
drie kwartier weer bij het Huis ten Bosch
terugkeerde, had de Koningin een para
plu opgestoken en droegen de oudste
prinsessen bontcapes over hun robes-
Toen de stoet van Huis ten Bosch ver
trok, vonnden ruim driehonderd nood-
wachters van de B.B. een erehaag. Ondanks
het ongunstige weer stonden duizenden
langs de route door de stad om de konink
lijke familie in de rode open rijtuigen
geestdriftig toe te juichen.
Des avonds was het voor Prinsjesdag
ongewoon stil in Den Haag. De Hagenaars
waren blijkbaar thuisgebleven om op de
goede zaken- In de Venestraat, de slag
ader van de Haagse binnenstad, kon men
een kanon afschieten, zonder veel kans
iemand te raken. De harmonicaspelers, die
hier anders op dergelijke feestdagen een
dikbelegde boterham bij elkaar musiceren,
waren maar naar huis gegaan. Paling-
venters zaten stilletjes achter hun nog
volle kisten. Zelfs de bioscopen deden
slechte zakep.
De enige plaats in de Haagse binnen
stad waar een enigszins groot aantal men
sen samenkwamen was het Plein, waar als
traditioneel besluit van iedere Prinsjesdag
een taptoe werd gehouden. Zelfs op de
Haagse kermis was het betrekkelijk rustig.
In de café's stonden de kelners met de
handen op de rug te wachten op de klan
ten, die maar niet kwamen. Alleen de po
litiemannen, die de orde moesten bewa
ren, vonden deze record-kalmte wel pret
tig. Zij konden tenminste uitblazen na de
drukte van 's middags.
DE RIJTOER. In een open landauer
maakten Prinses Beatrix en Prinses
Irene de rijtoer door Den Haag (foto
rechts). Met de prinsessen Margriet en
Marijke reden Koningin Juliana en
Prins Bernhard uit. (foto beneden).
Vandaag moet ik aan d,e oude school
denken op Onderlangs. Het Onderlangs
van Onderlangs en Bovenover in Arnhem,,
waar ik schoolging in de herfst-tintige
dagen van vlak na de eerste wereldoorlog-
Spinnedraden en de geur van verwelkende
linden en natuurlijk de Rijn, zo gewassen
en zo rein als de wolken die erin spiegel
den, die zich maar voorthaastte naar
de bocht vjaar de bomen hoog en bruin -
altijd bruin - teggen de steile oever op
gingen met pluimen die wuifden.
De oude school is weg. School Elf was
het. Een gehate school. Een zeer gehate
school met een boosaardige, lelijke vrouw
die er onderwijzeres was, en een hoofd
dat „op haar loerde" met het glurend oog
van de sater. En altijd die ene grote diepe
innige wens vóór het slapen gaan: „d a t
morgendeschoolverbrandzou
zijn". Want het móest met brand gaan;
de school moest en zou met brand óp-
gaan tot vreugde van iedereen, en het zou
de weg openen naar een eeuwige vrijheid,
zonder school natuurlijk (want er beston
den eenvoudigweg geen andere scholen
dan school Elf) en naar een eeuwige he
melse ja, zuiver-hemelse vreugde zoals de
vromen zich die dromen in de gemeen
schap der engelen.
Er is wellicht moeilijk een wens te be
denken die ik ooit zo innig, zo verschrik
kelijk geméénd heb gewenst als die van
de brandende school op Onderlangs, een
donkergroen geschilderd gebouw van nét
na Ot en Sien maar toch nog wel eng met
een lange ga,ng van „Kees de Jongen" uit 't
boek van Thijssen, en met een dicht node
loos draadhek er vlak omheen en bijna
zwartgroene hulststruikjes en geel-bloe-
mige hardbladige heestertjes daarachter
en etn speelplaats je, zó hoog ommuurd
'als gold het een gevangenis of een meis
jespensionaat; elke bal die erover ging
verdween voor immer. Een gehate school.
Hoe gehaat zij wel moet zijn geweest,
kan blijken uit het feit dat zij eens geheel
overstroomd werd. Tijdens een lelijke wa
terramp overstroomde elk lokaal tot knie
hoogte en - was er een mooier iets denk
baar? - wij hoefden niet te komen; de
banken dreven door de klassen, zei men.
Maar water is niet sterk genoeg: de boel
bleef staan. Er stonden, kniehoog dus,
fraaie kleiranden tegen de muren en dat
was alles; vochtig was het er altijd al ge
weest. Soms ook schreeuwde de rivier-
wind door de vreemde luchtkokers die in
de muur liepen en waarvoor een houten
deurtje zat. Water was te zwak; hel móest
vuxir zijn.
De school is door vuur vergaan. Het
begon op 17 september. Nu dan veertien
jaar geleden tijdens de landingen van de
parachutisten. Arnhem brandde- Aan alle
kanten. En ineens brandde daar, op de ver-
trouwde plaats achter de kuiven lindeboom
van het speelplaats je, de school.
„De school brandt!" riep ik, „School Elf!"
„Lieve hemel", zeiden mijn ouders, „jóuw
ouwe schooltje!"
Mijn eigen, ouwe schooltje.
De fundamentjes zijn er nog. En een
paar van de bomen.
Brand moest het zijn; de wens van ieder
kind.
Duif
