HET PARKEERPROBLEEM
PNEUMATISCH VERVOER
staat ontwikkeling van
de middenstand in de we
Haarlem—San Francisco
Aanleg van randwegen
zal de binnenstad
aanzienlijk ontlasten
Om efficient te winkelen is
een ommetje nodig
WOENSDAG 8 OKTOBER 1958
Wonen en Winkelen
Bronzen beeld voor
Rotterdam
In de toekomst centra in Schalkwijk,
in Sinnevelt en de Waar dier polder
WONEN
WINKELEN
V er.k e ersprolbl eem
in Beverwijk
Bij de foto's
hoe ZIET de winkelier,
de middenstander, de ont
wikkeling van zijn stad? In
een aantal gesprekken met
Haarlemse zakenlieden
hebben wij dit probleem
aangesneden en daarbij is
ons één ding wel duidelijk
geworden. Vooral in Haar
lem ziet men het steeds
toenemende gemotoriseerde
verkeer als een niet gerin
ge belemmering in de groei
van de winkelstand en men
is het er dan ook unaniem
over eens, dat hieraan iets
gedaan dient te worden.
Een van deze zakenmen
sen, een man die enerzijds
bekend staat door zijn nog
al revolutionaire plannen,
maar die aan de andere
kant steeds weer geraad
pleegd wordt omdat zijn
helder inzicht in de diverse
problemen steeds gewaar
deerd wordt is de heer W.
C. M. Holt, winkelier in de
binnenstad, secretaris van
het Anegangcomité, onlangs
pauselijk onderscheiden se
cretaris van de r.-k. mid
denstandsvereniging enzo
voorts. Maar vóór alles is
hij Haarlemmer, midden
stander in een van de oud
ste steden van Holland, ge-
interesseerde in de ontwik
keling van zijn stad. Uit
voerig heeft hij ons zijn
zienswijze op tal van pro
blemen gegeven en naar
ons later bleek zijn tal van
middenstanders het volko
men met zijn opvattingen
eens.
HET GROOTSTE gevaar
voor' het voortbestaan en
tot grotere bloei brengen
van de Haarlemse winkel
stand noemde de heer Holt
het verkeersprobleem. In
deze gemotoriseerde wereld
namelijk zal het verkeer
langs de weg door middel
van particuliere auto's, mo
toren, scooters en wat dies
meer zij en door het open
bare vervoer, zoals stads
bussen, voorlopig nog een
werkelijk rustige binnen
stad een eerste vereiste
voor het publiek in de
weg staan. Haarlem is daar
namelijk niet op berekend.
Het parkeerprobleem wordt
met de dag groter, de par
keerplaatsen zijn des mor
gens vroeg reeds geheel be
zet en de automobilist, die
in het centrum moet zijn
kan ternauwernood een
plaatsje krijgen. Meestal
echter lukt dit in het geheel
niet. Hij moet dan zijn
wagen op een plaats neer-
zétten, die veel te ver van
het beoogde doel afligt.
Dit parkeervraagstuk zou
in een stad als Haarlem al
leen opgelost kunnen wor
den wanneer er op een bij
zonder radicale wijze ruim
te gemaakt zou worden, zo
als dat bijvoorbeeld in het
hartje van Rotterdam is
gebeurd. En dan nóg slaagt
men er vrijwel nooit in de
nieuwe „city" zo te vor
men, dat een ieder, nu en
in de toekomst, zijn auto
op een geschikte plaats kan
parkeren. De oppervlakte
immers, die nodig zou zijn
om alle auto's kwijt te ra
ken in een winkelcentrum,
waar kopers en verkopers
elkaar dus treffen in wa
renhuizen en speciaalzaken,
zou een honderdvoud moe
ten bedragen van de opper
vlakte van de verkoop
ruimte. Het gevolg zou dus
theoretisch natuurlijk
altijd zijn, dat er een win
kel gebouwd wordt, met
daaromheen een honderd
keer zo groot parkeerveld
en dan veel verderop weer
een winkel. Op een derge
lijke manier is er uiteraard
van een binnenstad geen
sprake meer, de aspirant
koper wordt afgeschrikt
door het bijzonder ongezel
lige beeld en doet zijn in
kopen elders.
De oplossing moet, aldus
de heer Holt, gezocht wor
den in het projecteren van
parkeerruimtes op vele ki
lometers afstand van de
koopcentra, waarbij men
dan door middel van het
openbaar vervoer met 'een
pendeldienst zou dienen te
zorgen voor een vlugge ver-
binding tussen deze centi'a
en de parkeerplaats.
VAST STAAT ECHTER,
dat het oude centrum
ook en misschien wel juist
in Haarlem zijn magi
sche kracht blijft behouden.
De Gi'ote Houtsti'aat is
overdag geen moment leeg
en ook de aangrenzende
straten hebben beslist niet
over stilte te klagen. In
tegendeel. De heer Holt
noemde het dan ook een
misvatting, wanneer men
ter wille van het toevoeren
van het kopende publiek
van plan zou zijn somróige
wegen te verbreden of pan
den of hele wijken te slo
pen teneinde op deze ma
nier een oplossing van hel
parkeerprobleem te vinden.
En toch, aldus de heer
Holt, zal Haarlem altijd
een centrum blijven. Ten
eerste omdat de Spaarne-
stad nog steeds een zeer
geliefd woonoord is en ver
der omdat het in het cen-
trum van de Randstad-
Holland ligt, vlak bij de
steeds dichter bevolkte
IJmond, daarmee verbon
den door tal van oude toe-
voei-wegen. Daarom is het,
volgens onze zegsman, des
te spij tiger, dat men vroe
ger door een zeker gebrek
aan inzicht divei-se niet
meer te herstellen fouten
heeft gemaakt. Het schep
pen van een winkelcentrum
in lintbebouwing langs een
drukke verkeersweg is na
melijk uit den boze en
voorts moet een gezond,
commei-cieel verantwoox-d
winkelcentrum, aldus de
heer Holt, op tenminste
andei'halve kilometer af
stand van een ander win
kelcentrum liggen. En daar
werd en wordt! veel te
weinig aandacht aan be
steed. In Sinnevelt heeft
men nagelaten een derge
lijk winkelcentrum te pro
jecteren en ook vroeger
maakte men in dit opzicht
talrijke fouten. Zo noemde
de heer Holt bijvooi'beeld
het toch zeker niet te ver
waarlozen winkelcentrum
aan de Amsterdamstraat,
waar de winkeliers echter
veel te veel concurrentie
ondervinden van de mid
denstanders, uit de binnen
stad-en omgekeerd. Naar
het ooi'deel van vele mid
denstanders dient het ge
meentebestuur bewust en
nauwgezet mee te werken
aan het aanleggen van cen
tra, hetgeen enerzijds kan
geschieden in de reeds be
staande bouw door
woonhuizen aan de Jan Gij
zen vaart bijvoorbeeld om te
zetten in winkels en an
derzijds in de nieuw aan te
leggen wijken, zoals in de
Waarderpolder en zeker in
Schalkwijk. Pas dan kan er
sprake zijn van een eerlijke
en gezonde concurrentie
strijd tussen de winkeliers
uit de diverse centra, die
het dan in eigen hand heb
ben of zij het publiek
bij hen in de buurt hebben
kunnen behouden of toch
„EEN OQÊUBUKJE, BRUNUILDE", EVEN Die
BEREN VERDRIJVEN EK DAN UEBBEN
WE WEER EE"N NIEUWE WONlNq/*
„'T WORD-*- NI ER TÉ "DRUK OM NOC RUSTïq
KEUZE TE KUNNEN MAKEN, -RCJ3EOUT-/'
-KOP OP, MACWTÉUD, MET*EEK WEEKJE
UEBBEN WE ONS NIEUWE UU'S BESLIST.''
Uuisyeyriuc
.JE KUNT NIET EENS MEER ONqESTÖORD
BOODSCHAPPEN "DOEN MET' DAT*
S N EL.VERK EER VAN "TE q EN WOORD IC,
'T QAfliTQOED MARIE, WE JJEB-
ÊEX) EEVl URGENT!EVERKLARIN<G
IK WINKEL UE*T~LIEPET 0*A
"DEZE" -pJD.TPETfeTR DAN 15 UET*
KOG WIET "ZO DRUK./"
ENKELE JAREN geleden
ontvouwde de heer W. C.
M. Holt ons zijn plannen
om te komen tot een ondex--
gi-onds wegennet onder
Haarlem, waarbij hij ge
dacht had aan een tunnel
lopend van het Houtplein
naar de Damstraat of ver
der, geschikt als parkeer
ruimte en bedoeld om de
winkelstand met betrek
king tot het verkeer in de
straten wat meer „adem"
te geven. Hij ondervond
echter, dat men in Haarlem
vrij sceptisch tegenover dit
project stond en daarom
stuurde hij het in beknopte
vorm aan de gemeentebe
sturen van zeven grote ste
den in de gehele wereld.
DE HEER HOLT heeft
voorlopig dit plan laten
rusten, maar tijdens het
gesprek, dat wij met hem
hadden over de midden
stand in Haarlem, onthulde
hij toch weer een nieuw
idee, waaruit bleek, dat hij
zijn intense belangstelling
in alles wat het particulier
en openbaar vervoer betreft
nog steeds niet verloren
heeft. Integendeel. De heer
Holt vroeg zich namelijk af
waarom men in de (nog
verre) toekomst niet zou
overgaan tot het „pneuma
tisch vervoer". Daarmee
moeten afstaan aan andere
wijken dan wel aan de bin
nenstad.
UITERAARD BLIJVEN
voor de binnenstad dan na
tuurlijk nog problemen be
staan, temeer omdat men
in Haarlem, voorlopig al
thans, nog niet beschikt
over het voor de kopers zo
plezierige „ommetje".
De mens van tegenwoor
dig heeft, aldus de heer
Holt, bewust of onbewust
bijzonder efficiënte opvat
tingen en men wandelt
daarom eigenlijk niet zo
bijzonder gi-aag twee of
meer keer een straat op en
neer. Er moeten in Haar
lem, volgens de heer Holt,
naast de Grote Houtstraat
een of meer „hoofdstraten"
komen, zoals bijvoorbeeld
de Kleine Houtstraat, de
Koningstraat of de Gier
straat, waar de mensen
eveneens rustig kunnen
wandelen en winkelen zon
der dat men steeds dezelfde
straat behoeft te kiezen.
De heer Holt noemde
daarbij de Lijnbaan als
een in Nederland uniek
voorbeeld, dat men welis
waar in Haarlem niet kan
opvolgen, maar dat men
wel zoveel mogelijk dient
te benaderen. En de heer
Holt ziet daarom graag het
particuliere vervoer voor
een groot gedeelte uit de
binnenstad geweerd, waar
door het publiek rustig de
gelegenheid krijgt langs de
etalages te slenteren zonder
de kans te lopen bij een
aanrijding betrokken te ra
ken. En tevens ziet de heer
Holt daai-bij de mogelijk
heid om de wandelaars at
tent te maken op het in
Haarlem in zo'n grote hoe
veelheid aanwezige stede
lijk schoon, dat thans dik
wijls in de verdrukking
komt, vaak ook door het
grauwe, stoffige asfalt, dat
de heer Holt dan maar
uiteraard is dit een voor
lopig nog niet te vervullen
wens vervangen zou wil
len zien door kleurig mar
mer.
bedoelde hij een verbinding
tussen twee punten, bij
voorbeeld Half weg/Amster
dam-West en Haarlem,
door middel van een beton
nen tunnel boven en onder
de grond, waarin zich dan
een treinstel zou bevinden
met een krachtige turbine
motor. Aan de voorkant zou
dan lucht moeten worden
aangetrokken, die boven,
onder en opzij weer afge
stoten dient te worden. Op
De mogelijkheid tot parkeren in een van de drukste
winkelstraten van Haarlem, in de Anegang, beperkt tot
een zijde van dat deel van de straat, dat tussen de
Warmoesstraat en de Kleine Houtstraat ligt. Des mor
gens vroeg is dit deel echter reeds geheel bezet en de
meeste auto's blijven er de gehele dag staan, tot ergernis
van vele winkeliers en tot last van het winkelend
publiek.
Sinds 11 september 1942 bezit San Francisco in de Ver
enigde Staten een ondergrondse weg, compleet met win
keltjes en een garage, aangelegd onder het Union Square
Park. in het hartje van de stad. Reeds jaren daarvoor had
een aantal zakenlieden uitvoerige besprekingen gevoerd,
teneinde tot de stichting van een coöperatie te komen,
die dit project zou uitvoeren en op 31 maart 1941 ging
de eerste spade de grond in. De aanleg kostte niet minder
dan anderhalf miljoen dollar. De ondergrondse parkeer
plaats bestaal uit vier verdiepingen, waar de automobi
listen hun wagens kunnen parkeren en waar men tevens
een uitstekend geoutilleerd garagebedrijf aantreft. De
garages hebben gezamenlijk een capaciteit van zeven
tienhonderd automobielen, men kan er tanken, terwijl
bovendien het personeel, indien noodzakelijk, allerlei
reparaties kan verrichten. De Union Square Garage
voorziet in San Francisco ten aanzien van de parkeer
ruimte in een bijzonder grote behoefte, want in deze
ondergrondse garage staan thans evenveel auto's als
vroeger om honderdvij ent wint\g woonblokken.
De Oude Groenmarkt achter de Grote
Kerk in Haarlem is een geliefkoosde plaats
voor automobilisten, die in de binnenstad
moeten zijn en hun wagen kwijt willen.
Deze parkeerplaats biedt echter slechts
ruimte aan een in verhouding tot het aan
tal gegadigden zeer gering aantal automo
bielen en op elk moment kan men dan ook
automobilisten zien, die in een kalm gan
getje de Groenmarkt langsrijden op zoek
naar een plaatsje. Meestal rijden zij daar
echter tevergeefs en moeten zij hun toe
vlucht zoeken tot een andere (verder
af gelegen) plaats.
Overal in Haarlem staan auto's. Overdag en
's nachts. Op de weinige parkeerplaatsen,
in de straten, op braakliggende stukjes
grond en het langs het water. Door gebrek
aan garages moet men namelijk dikwijls
noodgedwongen de wagen buiten laten
slaan, op plaatsen die daar nauwelijks
geschikt voor zijn.
deze manier zou de trein
dus eigenlijk in de tunnel
komen te „zweven". Een
krachtige motor aan de
achterkant zou voor de
voortbeweging zorg moeten
dragen. Het gehele treinstel
zou dan, zonder tegenlig
gers, kruisingen of iets der
gelijks te ontmoeten wor
den „afgeschoten" en de
passagiers zouden in een
oogwenk de plaats van be
stemming bereiken
IN BIJNA elke stad in Nederland heeft men te worstelen met
verkeersproblemen. Altijd zijn er wel verbindingen, die noodzakelijk
verbetering behoeven, altijd zijn er wel knooppunten van wegen,
waar herhaaldelijk ernstige ongelukken gebeuren. En daarbij komt
ook nog en hiervan is voornamelijk in de grotere steden sprake
het euvel van een tekort aan parkeerruimte. Vooral dit laatste pro
bleem is een gevolg van het steeds toenemende aantal gemotori
seerde voertuigen, terwijl de oude stadskernen voornamelijk uit
smalle straten bestaan die niet zijn berekend op intensief verkeer.
In Beverwijk is de situatie op verkeersgebied in vergelijking met die
in de overige steden vrij gunstig te noemen. Na de ingebruikstelling
van de Velser tunnels trekt veel meer verkeer door Beverwijk dan
voorheen, maar dit vormt niet zo'n groot probleem. De Breestraat en
de Alkmaarseweg, welke het meeste verkeer door de aardbaenstad
opslorpen, kunnen heel wat hebben. Vooral de Breestraat kan een
aanzienlijke hoeveelheid auto's verwerken.
DIT BEAAMT hoofdinspecteur L. H.
Molenaar, korpschef van de Beverwijkse
politie. De Breestraat beschikt namelijk
over heel wat parallelwegen en ventwe-
gen. De auto's, die de bedrijven (en er
zijn er vele aan de Breestraat) van goe
deren enzovoorts voorzien, kunnen altijd
wel een plaatsje vinden. Bovendien schiet
er dan meestal nog wel ruimte over om
personenwagens te parkeren. Een geluk
kige omstandigheid is dat het Meerplein
(gelegen midden in de oude stadskern,
vlak bij de tunnels en in de onmiddellijke
nabijheid van de Breestraat) thans bijna
gei-eed is en een respectabele parkeer
ruimte biedt. Bovendien ligt het in de be
doeling de veilinghallen in de toekomst
naar het industriegebied in de polder na
bij De Pijp te verplaatsen. Dit heeft tot
gevolg dat er nog meer parkeerruimte kan
worden geschapen.
Ook in Wijk aan Zee kan men zelfs
op de drukste dagen in het badseizoen
nog wel een plaatsje vinden om zijn auto
te parkeren. En als het nu erg druk wordt
in het badplaatsje, dan bestaat er nog al
tijd de mogelijkheid de „Weide" voor dit
doel beschikbaar te stellen.
HOOFDINSPECTEUR Molenaar hoopt
en verwacht dat het verkeer dat thans
door Beverwijk trekt zal verminderen als
eenmaal en dat zal niet zo lang meer
op zich laten wachten de verbinding
Uitgeest-Alkmaar als aansluiting op Rijks
weg 9 (de wpg die door de Velser tunnels
loopt) gereed zal zijn. Het drukst is het
verkeer bij het station. En dit is uiteraard
vooral in de spitsuren het geval. Een der
oorzaken van die drukte is de pendeldienst
die de Hoogovens onderhoudt.
EEN GROTE VERBETERING is het ge
deelte van de westelijke randweg, dat men
reeds heeft aangelegd: namelijk het door
trekken van de Wijk aan Duinerweg. In
de toekomst zal men uit de tunnel komen
de via deze weg langs de nieuwe wijk
Meerestein kunnen gaan. Van het gedeel
te, dat reeds gereed is, wordt thans al een
druk gebruik gemaakt, onder meer door
het personeel van de Hoogovens.
De oostelijke randweg zal via Ooster-
wijk langs de nog door te trekken
Spoorsingel naar het station leiden en uit
eindelijk ook op de Velser tunnels wor
den aangesloten. Deze beide randwegen
zullen uiteraard het verkeer in de oud
binnenstad aanmerkelijk ontlasten en te
vens goede verbindingen met Beverwijk:
nieuwe stad vormen.
VOLGENS de heer Molenaar zou men
de ponten beter kunnen verplaatsen naar
de plaats, waar thans de restanten van de
Velser Spoorbrug worden gesloopt. Hier
zouden de fietsers en bromfietsers mee ge
baat zijn, omdat hierdoor Beverwijk en
Velsen als het ware dichter bij elkaar ko
men te liggen.
WETHOUDER W. J. Vessies vertelde
ons iets over de toestand van de wegen in
Beverwijk: „Alle wegen zijn verhard,
zelfs een klein paadje als de Marktweg.
een klein tuindersweggetje dat binnenkort
zal moeten verdwijnen, daar het is opge
nomen in het plan Meei-estein".
Men zal echter niet veel asfaltwegen in
Beverwijk aantreffen. Over het algemeen
werd veel gebruik gemaakt van de zware
klinker, die het bijzonder goed „doet" op
de ondergrond. De wegen in de nieuwe wij
ken, zoals Meerestein en Oosterwijk, zul
len ook van goede kwaliteit worden. Enige
brede wegen zullen de hoofdaders voor het
verkeer vormen en zullen op doelmatige
wijze worden verbonden met een groot
aantal bedieningswegen. (Men heeft dit
kunnen zien op de onlangs in de nieuwe ulo
aan de Plantage gehouden tentoonstelling
„Bevei'wijk bouwt")
Het wegenplan voor de nieuwe wijken—
die de nieuwe stadskern zullen gaan vor
men wethouder Vessies verzekerde d
nadrukkelijk is echter zodanig opge
steld, dat rekening werd gehouden met de
mogelijkheid dat de IJmond-Noord om
streeks 1980 honderdvijftig tot honderdzes
tigduizend inwoners zal tellen. Dit wegen
plan garandeert zowel een goede verbin
ding met de steden aan de zuidelijke kant
van „het kanaal" als met de kop van
Noordholland, waarin Alkmaar een van de
belangrijkste schakels vormt.
„En de oude wegenInderdaad. Er
zijn er bij die wij graag zouden willen op
knappen. Maar we moeten rekening hou
den met de krappe financiële positie,
Ter gelegenheid van haar eerste .uslrum
heeft de vereniging „Winkelpromenade
Lijnbaan" de gemeente Rotterdam een
beeld aangeboden van de Rotterdamse
beeldhouwster Adrl C. Blok. De sculptuur,
uitgevoerd in brons, stelt een man voor
die met zijn handen op een trommel slaat.
Het. is de bedoeling van de vereniging het.
werk donderdag 9 oktober aan de gemeente
over te dragen. B. en W. stellen de raad
voor het geschenk te aanvaarden. Het
beeld zal dan een plaats vinden in de Lijn
baan, op een natuurstenen sokkel met be
tonnen voet.
