Horen en zien
r
J
ADIEU EXPO
Agenda voor
Haarlem
Robert Fraser houdt pleidooi
voor commerciële televisie
MADOEF EN MIRZA
KERKELIJK LEVEN
(f 1 HI II f\I IIHa 7IIHa f\I W II II Ik
JLJL11^ JCjJlL/Jnl W JIJ Ji\.
ZATERDAG 11 OKTOBER 1958
4
radio televisie
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Treffende reportage
W ijziging KRO -pro gr a m ma
De radio geeft zondag
T ele visie pr ogramma
De radio geeft maandag
T elevisieprogramma
Onbedoelde herhaling
Zuid-Nederlandse Opera
RENAULT DAUPHINE
GARAGE DEN HOUT
f
V ts J
DOOR LIN YU TANG
Oorspronkelijke titel
Geautoriseerde bewerking uit het Amerikaans door E. Veegens-Latorf
„Chinatown Family"
Door een Eurovisie-uitzending konden
de kijkers in Nederland gistermiddag ge
durende drie uur de overbrenging bijwo
nen van het stoffelijk overschot van de
Paus van Castelgandolfo naar de Sint Pie-
ter in Rome. De uitzending begon met de
aankomst in de Sint Jan van Lateranen,
waar de absoute werd verricht en van
waar stapvoets aan de vijf kilometer lan
ge tocht naar de Sint Pieter werd begon
nen. Met een zeer groot aantal voortreffe
lijk opgestelde camera's heeft de Ita
liaanse televisie zich van deze bijna onmo
gelijke taak bewonderenswaardig gekwe
ten. Zij is er in geslaagd de kijkers een
ruimtelijke indruk te geven van de tocht
en ook de ingetogenheid daarvan in kalme
beweging tot uiting te brengen. Met uit
muntende close-ups en perfecte camera
wisselingen hield de televisie de kijkers
gevangen bij een evenement, dat alle mo
gelijkheid had om op het scherm te langdu
rig te lijken. Natuurlijk werd enige lang
durigheid niet steeds voorkomen, maar de
zekerheid van prachtige nieuwe beelden
kluisterde de kijkers aan het toestel. Zeer
goed waren de film-inlassen over de tocht
van Castelgandolfo naar de Sint Jan van
Lateranen en ontroerend zelfs die, welke
de vorige dag in de sterfkamer waren ge
maakt. Al bij al was het superieur televi
siewerk, waar de sobere tekst van Jan
Dijkgraaf treffend bij paste.
Beeldschermer
Het KRO-programma van zaterdag 11
oktober zal, naar aanleiding van het over
lijden van Paus Pius XII een wijziging on
dergaan, omdat van 20.35 tot 21.40 uur een
herhaling van het klankbeeld „Als een
wake in de nacht" wordt ingelast. Van
21.40 tot 22.20 uur wordt een requiem van
Gabriël Fauré uitgezonden en van 22.20 tot
22.35 uur spreekt pater B. Brockbernd over
„De ptuskeuze en het conclaaf'. Twee pro
gramma-onderdelen van zondag, namelijk
„Wegwijs" en „De Wadders", komen te
vervallen.
HILVERSUM L 402 M. 8.00 NCRV. 9.30 KRO.
17.00 IKOR. 19.00 NCRV. 19.45—24.00 KRO.
NCRV:8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Orgelconc.
8.30 Morgenwijding. 9.15 Gram. KRO: 9.30 Nieuws.
9.45 Hoogmis. 9.55 Hoogmis. 11.30 Gram. 11.40
Idem. 12.15 Apologie. 12.35 Instr. octet. 12.50 Gram.
12.55 Kath. nieuws. 13.00 Nieuws. 13.05 De hand
aan de ploeg, missie-caus. 13.10 De Wadders. 13.30
Lichte muz. 13.45 Boekbespr. 14.00 Voor de jeugd.
14.30 Altviool en piano. 15.00 De Vliegende Hol
lander, caus. 15.10 Kamerork. en solist. 16.00 Sport.
16.30 Vespers. IKOR: 17.00 Jeugddienst. 18.00 'Waar
"ijft het „Wilde Ganzen"-geld?, caus. 18.05 Het
laden schip. 18.30 De Kerk aan het werk, caus.
blijft het „Wilde Ganzen"-geld?, caus. 18.05 Het
gel.
18.40 Bijbelvertelling. NCRV: 19.00 Kerkelijk
nieuws. 19.05 Samenzang. 19.30 De mens en ik.
Vermagering, causerie. KRO: 19.45 Nieuws. 20.00
Act. 20.15 Cabaret. 20.45 Promenade-ork. en sol.
2J.20 Gram. 21.30 Pekari-handscboenen maat 8.
hööfsp. 22.20 Lichte muziek. 22.45 Avondgebed en
liturg, kal. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 M. 8.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.30 IKOR. 12.00 AVRO. 17.00 VPRO.
17.30 VARA. 20.00-24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws. 8.18 Weer of geen weer.
9.45 Geestelijk leven, caus. VPRO: 10.00 Voor de
jeugd. IKOR: 10.30 Herv. kerkdienst. 11.25 Vra-
genbeantw. 11.35 Het bewapeningsvraagstuk in
de Hervormde Synode, gesprek. AVRO: 12.00 Ge-
var. muz. 12.30 Sportspiegel. 12.35 Gevar. muziek.
13.00 Nieuws en SOS-ber. 13.07 De toestand in de
wereld, caus. 13.17 Meded. of gram. 13.20 Even
bijdraaien. 14.00 Boekbespr. 14.20 Radio-philh.-
ork. en solist. 15.15 Theseus en Ariadne, hoorsp.
15.45 Altviool en piano. 16.05 Dansmuz. 16.30 Sport -
revue. VPRO: 17.00 World Congress of Faith, caus.
17.15 Hoe staan wij er voor?, caus. VARA: 17.30
Voor de jeugd. 17.50 Nieuws, sportuitsl. en sport-
journ. 18.30 Zigeunerorkest. 19.00 Discussie. 19.30
Annemarieke, hoorsp. AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05
Lichte muz. 20.45 Wanhopige uren, hoorsp. 21.30
Cabaret. 22.20 Act. 22.35 Pianorecital. 23.00 Nieuws.
23.15—24.00 Heden en verleden.
BLOEMENDAAL. 245 M.
10.00 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal (uitz.
van de dienst gehouden op 5 oktober om 2 uur).
11.15 ds. Gabe van Duinen van Wassenaar-Zuid
(liitz. van de dienst v. belangstellenden gehouden
op 5 oktober om 8.30 uur). 2.30 Kinderdienst.
3.45 ds. G. Toornvliet (rechtstreekse uitzending -
H. Avondmaal en dankzegging).
BRUSSEL. 324 M.
11.45 Der Graf von Luxemburg, operette. 12.15
Amus.ork. 12.30 Weerber. 12.34 Amus.ork. (verv.).
13.00 Nieuws. 14.00 Operaconcert. 15.45 Sportrep.
17.00 Sportuitsl. en nieuws. 17.15 Muz. bij de thee.
17.30 Gram. 17.45 Sportuitsl. 17.52 Gram. 18.30
Godsd. halfuur. 19.00 Nieuws. 19.30 Wereldten-
toonstell. 20.00 Gram. 22.00 Nieuws. 22.15 Gram.
23.00 Nieuws. 23.05 Gram. 23.2524.00 Idem.
VOOR ZONDAG
Plm. 16.00 Convent van Kerken: Openluchtsa
menkomst Leger des Heils.
HILVERSUM I. 402 M. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en SOS-ber. 7.10 Gram. 7.50
Woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15 Sportuitsl.
8.25 Gewijde muz. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Gram.
9.35 Waterst. 9.40 Voor de vrouw. 10.15 Theologi
sche etherleergang. 11.00 Gram. 11.30 Sopraan en
piano. 12.00 Lichte muz. 12.25 Voor boer en tuin
der. 12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33 Lichte
muziek. 12.53 Gram en act. 13.00 Nieuws. 13.15
Metropole-orkest en klein koor. 13.45 Gram. 14.05
Schoolradio. 14.35 Koorzang. 14.45 Marinierskapel.
15.35 Gram. 16.00 Bijbellezing. 16.30 Kerkkoor en
orgel. 16.55 Gram. 17.00 Voor de kleuters. 17.15
Voor de jeugd. 17.30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45
Regeringsuitz.: Rijksdelen Overzee: Suriname -
ontmoeting van wereldgodsdiensten, door as. J.
A. van der Meiden. 18.00 Orgelspel. 18.30 Sport.
18.40 Gram. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Ne
derlandse volksliederen. 19.30 Radiokrant. 19.55
Op de man af. 20.00 Gram. 20.30 Post Palm-Beach
antwoordt niet.hoorsp. 21.15 Gram. 21.25 Lichte
muz. 21.55 Sport. 22.00 Volk en Staat, caus. 22.15
Muz.caus. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws.
23.15-24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 M. 7.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.15 Gram. 9.10 Voor de vrouw. 9.15 Gram.
9.40 Morgenwijding. 10.00 Gram. 11.00 Idem. 11.45
Voordr. 12.00 Amus.muz. 12.30 Land- en tuinb.-
meded. 12.33 Voor het platteland. 12.43 Hammond
orgelspel. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of gram. 13.20
Amus.muz. 13.55 Beursber. 14.00 Omr.ork. en sol.
14.25 Gram. 16.00 Gram. 16.45 Wat jong Amerika
van ons denkt caus. 17.00 Voor de kinderen. 17.15
Voor de padvinders. 17.25 Voor de jeugd. 17.50
Militair comm. 13.00 Nieuws. 18.15 Regeringsuitz.:
De Vereniging Rembrandt bestaat 75 jaar. door
mr. F. P. Th. Rohling van het ministerie van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen. 18.25 Lichte
muz. 18.50 Openbaar kunstbezit. 19.00 Pianoreci
tal. 19.30 Muz.causerie. 19.45 Voor de jeugd. 20.00
Nieuws. 20.05 De Radioscoop. 23.00 Nieuws. 23.15
Koersen v. New York. 23.16 Act. 23.3024.00 Gram.
BRUSSEL. 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerber. 12.34 Voor de land
bouwers. 12.42 Gram. 13.00 Nieuws. 13.11 Instr.
ens. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram. 16.00 Koersen.
16.02 Voor de zieken. 17.00 Nieuws. 18.00 Franse
les. 18.15 Gram. 18.20 Protestantse uitz. 18,30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Wereldtentoon
stelling. 20.00 Kamermuziek. 20.45 Piano a quatre
mains. 20.55 Ork.concert. 21.30 Amus.orkest. 22.00
Nieuws. 22.15 Ork.conc. (verv.). 22.45 Gram. 22.55
—23.00 Nieuws. 23.00 Voor de zeelieden.
VOOR MAANDAG
NTS: 20.00 Journaal en weeroverz. VPRO 20.20
Gesprek aan de schrijftafel. 20.30 München 1938.
20.50 Fanfare met zeven mollen, film. 21.00 Ge
varieerde muziek. 21.20 Film.
Op een lunchbijeenkomst van de Neder
landse Kamer van Koophandel te Londen,
die vrijdag in „Esplanade" te Utrecht is
gehouden, heeft Sir Robert Fraser, direc
teur-generaal van de Britse commerciële
televisie, in een beschouwing de commer
ciële televisie zoals die in Engeland be
staat, vergelijkbaar genoemd met de ex
ploitatie van een dagblad.
Er zijn twee zeer verschillende vormen
van vrije televisie, betoogde Sir Robert, na
melijk het Britse of redactionele systeem
en het Amerikaanse systeem, de zoge
naamde „sponsored" programma's door
particulieren worden ondersteund. Net als
de redacteur van een krant of een tijd
schrift verantwoordelijk is voor de redac
tionele inhoud, is de produktieleider van
een Brits televisieprogramma dat voor de
keuze en de produktie van wat wordt uit
gezonden. En net als de krant, die ruimte
verkoopt aan zijn adverteerders, verkopen
de Britse televisiebedrijven tijd. Alleen
tijd, niets meer.
In het Amerikaanse systeem wordt de
grote meerderheid van de programma's
Hoewel we vrijdagavond geboeid heb
ben geluisterd naar het door de VPRO
uitgezonden hoorspel „Vervaldag" van de
Duitse auteur Max Gundermann, konden
we de gedachte niet van ons afzetten dat
we het al eens eerder hadden gehoord. We
werden aan het twijfelen gebracht, dooi
de nadrukkelijkheid waarmee de VPRO
dit werk in zijn programmablad had aan
gekondigd en door onze ervaring, dat deze
omroep zijn weinige zendtijd bepaald niet
gebruikt om afdankertjes van anderen uit
te zenden.
Bij informatie bij de betrokken omroep
vereniging bleek ons echter dat ons ge
heugen ons niet in de steek had gelaten.
De AVRO had dit oorspronkelijke luister
spel reeds in 1955 in zijn programma's op
genomen. De fout ligt echter beslist niet
bij de VPRO. Pas in de loop van deze
week, toen het stuk dus al op de band
stond, heeft men bij de programmacoör
dinatiecommissie van de Nederlandse Ra
dio Unie ontdekt dat het hier om een on
gewilde herhaling ging. De auteur heeft
de VPRO niet meegedeeld, dat er reeds
een Nederlandse vertaling van zijn werk
bestond en stuurde alleen een vertaling in
het Vlaams, welke voor Nederlands ge
bruik niet in aanmerking kwam. Daarop
heeft de VPRO het spel door Remco Cam-
pert laten vertalen. Dat ook geen der ac
teurs zich de tekst herinnerde, is een ge
volg van onze Nederlandse omroepconstel-
latie. De VPRO mag namelijk geen ge
bruik maken van de hoorspelkern van de
Radio Unie en moet dus voor elk stuk
krachten van buiten de omroep zoeken.
Dat dit overigens geen verlies is, omdat
de stemmen der vaste luisterspelacteurs
op den duur toch wel erg aan bepaalde
karakters gebonden zijn, werd met de op
voering van gisteravond opnieuw bewezen.
De regisseur, mevrouw Coos Mulder, heeft
de sterke radiofonische elementen van het
stuk het relief verleend, dat zij nodig had
den om de tegenstellingen te suggereren
tussen mensen wier persoonlijke conflic
ten ondergeschikt worden gemaakt aan de
belangen van een even onpersoonlijke als
onverbiddelijke bedrijfsgemeenschap. De
auteur ontkomt, echter op het kantje af aan
de bedenking, dat zijn figuren en hun ver
wikkelingen ietwat kunstmatig en opzette
lijk aandoen. Dat men bereid is aan deze
critiek niet te zwaar te tillen, vloeit voort
uit het besef dat de door hem geschetste
situaties ons toch bekender voorkomen aan
we wel eens willen toegeven én uit de
overtuigingskracht waarmee hij zijn idee
gestalte heeft gegeven. Daarom konden
we met deze onbedoelde herhaling best
vrede hebben.
Golfbreker
niet alleen de advertenties, maar ook
de programmastof geleverd door de ad
verteerders zelf. De uitzending geeft aldus
een opeenvolging van programmadelen,
die zijn gekozen, goedgekeurd en gemaakt
door de betalende bedrijven, de adver
teerders.
Sir Robert achtte dit bepaald niet de best
bereikbare regeling. Televisie is, zei hij,
de machtigste van alle populaire en de
mocratische communicatiemiddelen. Het
kan zijn inziens niet ideaal zijn dat de
programma's eenvoudig een serie los van
elkaar staande beslissingen vertegenwoor
digen, van een lukraak genomen groep
adverteerders, die slechts reclame-over
wegingen hebben laten gelden. In het ver
volg van zijn uiteenzetting betoogde Sir
Robert dat televisieprogramma's uitdruk
king behoren te geven aan het logische
beleid en de zienswijze van een groep men
sen, die zich er van bewust zijn een maat
schappelijke verantwoordelijkheid te heb
ben.
Sir Robert vertelde voorts iets over de
organisatie van de Britse commerciële te
levisie. Het is een van overheidswege in
gesteld openbaar lichaam, dat zelf geen
programma's produceert, maar particu
liere gezelschappen en ondernemingen
opdracht geefi ze te verzorgen. Met. hen
wordt een contract afgesloten, waarin
wordt bepaald waar en wanneer de pro
gramma's zullen worden gebracht.
Het is thans reeds duidelijk, vervolgde
Sir Robert Fraser, dat de inkomsten van
de Britse commerciële televisie voldoende
zullen zijn om twee onafhankelijke televi
sieprogramma's uit te zenden. Op het
ogenblik bestaat er slechts een. Hieruit
zou reeds kunnen blijken zeide hij, dat de
Britse vorm van commerciële televisie,
waarin alleen tijd aan de adverteerders
wordt verkocht, op zuiver financiële gron
den niet minder krachtig is dan de Ame
rikaanse vorm.
In 1956 bedroegen de uitgaven voor ad
verteren via de televisie in Engeland ruim
dertien miljoen pond, in 1957 tweeënder
tig miljoen pond en in dit jaar zullen de
uitgaven een orde van grootte van vijftig
miljoen pond bereiken. Het effect hiervan
op de advertentie-omzet van dagbladen en
periodieken was een afremming van de
groei, doch de omvang van deze vorm van
adverteren, vorig jaar honderdzesentach
tig miljoen pond sterling, is niet gedaald,
aldus sir Robert.
Een onlangs gehouden enquête onder bak
kers, kruideniers en apothekers gaf als
resultaat dat tweeënzestig tot drieënzestig
percent van de ondervraagden de televi
sie als het meest effectieve medium voor
reclame beschouwden. Daarbij komt, zei-
de sir Robert, dat adverteerders niet be
roemd zijn geworden als klasse die ge
woonlijk geld in het water smijt. Het is
niet toevallig dat zij gestadig en snel de
uitgaven voor televisiereclame van niets
tot vijftig miljoen pond hebben opgevoerd
in tijd van drie jaar
Sir Robert zou willen opperen dat klei
nere landen dan Engeland, die niet min
der efficiënt zijn, zeer wel onafhankelijke
televisie in stand kunnen houden als ze een
grote bevolkingsdichtheid hebben, zodat
het aantal zendstations gering kan blij
ven., i1- L'
Australië, zeide sir Robert, heeft een
bevolking, die in omvang geringer is dan
in Nederland en een veel kleinere bevol
kingsdichtheid. Maar toch is de televisie
in Australië begonnen, met twee particu
liere ondernemingen en een overheidsbe
drijf zowel in Sydney als in Melbourne.
Bovendien is men begonnen met twee uit
zendingen in Adelaide en Brisbane. De
twee particuliere televisieondernemingen
beginnen zichzelf al te bedruipen. En dat
zo besloot Sir Robert in een land
waarvan de technische en industriële bron
nen op het gebied van televisie niet in een
adem genoemd kunnen worden met die
van Nederland.
De Zuid-Nederlandse Qpera heeft voor
het vierde kwartaal 1958 nog elf voorstel
lingen afgesloten, zodat het door de
subsidie mogelijk gemaakte aantal met
meer dan twintig percent wordt over
schreden. Teneinde het tiental niet gesub
sidieerde voorstellingen van dit jaar mo
gelijk te maken heeft men de première
van „Otello" en daarmee de artistieke
viering van het tienjarig bestaan uitge
steld tot begin januari 1959. Wel zal de voor
genomen stichting van het eigen ballet
nog dit jaar haar beslag krijgen.
Advertentie
RIJKWALITEIT en ZUINIGHEID van de
zijn van die aard. dat elke aanstaande koper
met gezond critisch verstand zorgt, zich
nadere gegevens te verschaffen en indien
gewenst, eens proef te rijden.
Telefoon 12138 en 15056
V v 1 lu k
H
Madoef voelde weinig voor het plan, maar Mirza de muis drong aan.
„Doe nou maar, wat ik je zeg! Weet je watstop mij in je tulband; dan hoor je,
wat ik je zal voorzeggen. Je zult zien, dat het wel lukt!"
„Nouvooruit dan maar", zei Madoef aarzelend.
Hij schoof zijn tulband wat opzij en Mirza kroop er onder door; hij zat. nu vlak bij
Madoefs oor, zonder dat iemand het kon zien.
Toen ging Madoef op zoek naar het huis van de wijze man. 34—35
Toen verleden jaar besloten werd om in
Nederland honderdduizend gulden bijeen
te brengen voor het Comité Protestants
Paviljoen Wereldtentoonstelling Brussel
1958, hielden wij ons hart vast, zo vertelt
de secretaris-penningmeester van dit co
mité. In het begin van dit jaar was er
nog maar een kwart. Maar toen is lang
zamerhand de stroom losgekomen, zodra
men zich begon te realiseren wat het be
tekende: een paviljoen van de protestantse
kerken op de tentoonstelling. Wij zijn
dankbaar voor de wijze waarop particu
lieren, diverse grote en kleine firma's en
ook allerlei kerken gereageerd hebben op
onze vraag om ons eerst zó te helpen dat
de ton volkwam, daarna zó dat de ton
overliep. Nu is inderdaad het bedrag van
honderdduizend gulden overschreden. Dit
verheugt ons ten zeerste.
Nederland heeft ons niet beschaamd. En
toch, wat zijn honderdduizend gulden voor
een protestantse bevolking van ongeveer
vijf miljoen? Vooral wanneer men be
denkt, dat de ten hoogste tachtigduizend
Belgische protestanten eind juni bijna
zevenhonderdduizend franken hadden bij
eengebracht. Weet men dat de arme ver
drukte Spaanse protestanten, die het zo
moeilijk hebben, ook nog kans hebben ge
zien meer dan duizend franken te zenden?
Alle verhoudingen in aanmerking ge
nomen betekent dit heel wat meer dan
c'.e honderdduizend Hollandse guldens.
De belangstelling voor het protestants
paviljoen is in de loop der maanden met
de dag gegroeid. Dit blijkt wel zeer duide
lijk uit wat ds. P. Fr gel, de man die het
initiatief nam tot het oprichten van het
protestants paviljoen en die er praktisch
voortdurend de leiding van heeft gehad,
onlangs in de Protestantse Kerkbode van
Brussel schreef. Hij zegt waarin het vol
gende:
„Het succes van ons paviljoen op de Ex
po is overweldigend. Het overtreft de stout
ste verwachtingen. Op het ogenblik zingt
een" koor van Kongolezen elke dag om
vier uur en trekt telkens volle kerken.
Vorige week hadden we onder anderen
bezoek van prof. Heuss, de president van
de Duitse Bondsrepubliek. En luistert u
eer.j even naar het programma van een
dag als vorige week zondag.
Ter gelegenheid van de Belgische natio
nale feestdag was er toen eerst een dank
dienst, met een vertegenwordiger van de
koning, verscheidene ambasadeurs en zó
veel andere mensen, dat onder het pavil
joen banken moesten worden geplaatst,
zodat men de dienst (die ook via de radio
en de televisie werd uitgezonden) met
luidsprekers kon volgen. Alles was nog
maar net opgeruimd, of om twaalf uur
werd een Nederlandse dienst gehouden,
die ook geheel bezet was. Toen om kwart
ovgr twee een dienst van de beweging
„Christian Endeavour" (een sympathieke
en belangrijke Amerikaanse actie). Ver
volgens zang van een prachtig koor van
jonge mensen uit de Congregationalistische
kerk van Manhattan, welk concert tal
rijke bezoekers trok. Daarna volgde om
half zes een kerkdienst in de Duitse taal,
waarin een koor meewerkte, dat speciaal
voor deze gelegenheid uit Duitsland was
overgekomen. Dadelijk daarop kwam ten
slotte om half zeven een dienst in het
Engels, geleid door een methodistische
bisschop uit de Verenigde Staten al
deze diensten met een volle kerk.
Intussen ging het bezoek aan de ten
toonstelling van ons paviljoen door. Zo
hadden we op één dag al ten minste vijf
tienhonderd mensen, die een dienst of
concert bijwoonden. Voeg daarbij hen die
de tentoonstelling bezochten of zich een
ogenblik in de kerk neerzetten. Dan ko
men wij tot een getal van ten minste
drieduizend die op één dag van de dienst
van ons paviljoen gebruik maakten. Daar
onder zijn er die ons naderhand enthou
siast hebben geschreven, zoals iemand uit
Nederland: „Het was voor mij het schoon
ste en heelijkste moment van mijn bezoek
aan de Wereldtentoonsteling".
De oecumenische kant van de zaak is
ook de moeite waard. Enerzijds (om de
uiterste tegenstellingen te noemen) kreeg
ik dezer dagen bezoek van de Archiman
driet Timiadis van de Grieks-Orthodoxe
kerk in ons paviljoen. Anderzijds zong de
vorige week in de kerk een koor van de
afgescheiden Missouri-lutheranen, felle
tegenstanders van de Wereldraad van
Kerken: u ziet, de uitersten ontmoeten
elkaar en alles wat daartussen ligt. Her
vormde, gereformeerde, lutherse, angli
caanse, presbyteriaanse, methodistische
predikanten doen samen broederlijk dienst,
alles om de éne zaak: de verkondiging
van de Blijde Boodschap op deze mach
tige wereldtentoonstelling". Tot zover ds.
Fagel.
Nu gebleken is en nog dagelijks
blijkt van welk groot belang het pro
testantse paviljoen op de Expo is, groeit
ook meer en meer de wens dit voor Beligë
te behouden om te dienen als oecumenisch
centrum.
Voor dit nieuwe object wordt ook aller-
wege begrip en belangstelling ontmoet.
Adverientic
61. Marco werd wakker en keek met zijn grote ronde
ogen omhoog naar de blauwe hemel. Flora zei, dat
Marco nu al zo lang in de buitenlucht was geweest en
dat zij naar huis moesten. Dus zij pakten hun dingen
bij elkaar en de twee emmers met mosselen, die bijna
vol waren en gingen naar de auto terug.
Terwijl zij naar huis reden vroeg Freddie of het res
taurant goede zaken deed.
„Wij kunnen nu net de onkosten goedmaken", ant
woordde Flora. „In juli ontslaan wij de kok en dat is
een besparing van tweehonderd vijftig. Loy heeft le
ren koken".
„Ik dacht, dat het zo goed ging", zei Freddie.
„Ja, maar er zijn zoveel uitgaven. Je kent moeder.
Zij wil het inkopen van vlees en gevogelte niet aan de
kok overlaten. Zij wil, dat Loy het doet en zij staat erop
dat wij vers geslacht gevogelte en levende vis ko
pen. Zij wil niets weten van bevroren kip. Bevroren
braadkip kost vijfenveertig cent per pond, maar vers
geslachte kost vierenzestig en levende vis is bijna twee
keer zo duur als vis op ijs".
„Moeders beginselen zijn goed", zei Eva. „Zij zorgt
dat zij een reputatie voor goed eten krijgt".
„Natuurlijk. De klanten komen terug als het eten
werkelijk goed is. Moeder legt zich toe op goed vlees
en gevogelte. Het geheim van goed eten zit in vers
vlees en het koken hangt voor een groot deel af van
het inkopen. De kok is een beetje boos omdat moeder
nooit wil, dat er bouillonblokjes worden gebruikt".
„Moeder heeft gelijk", zei Eva, „Als onze klanten
geregeld terugkomen weten wij zeker, dat wij op den
duur steeds meer klanten krijgen. Het begint al goed
te lopen".
Toen zij thuis kwamen was de zon onder. Zij vroegen
Freddie mee te gaan en bij hen te blijven eten, maar
hij zei, dat hij naar huis moest, hoewel hij het jam
mer scheen te vinden.
„Yiko is veranderd", zei Tom. „Hij heeft mij hele
maal geen raad meer gegeven, behalve om niet te
trouwen".
„Ik heb met hem te doen", zei Eva.
Zij vroegen Elsie te blijven, daar het restaurant ge
sloten was en zij geheel onder elkaar zouden zijn. El
sie wist, dat dit een familiemaaltijd was en zei, dat zij
naar huis moest. Iedereen drong aan, maar zij wilde
niet blijven,
„Nu, zoals je wilt", zei Tom. „Maar blijf tenminste
even de mosselen proeven, die wij gevangen hebben.
Zij zijn in een paar minuten gekookt".
„Goed dan, als je er op staat."
De mosselen werden slechts enkele minuten in de
schelpen gekookt zodat het vlees nog zacht was. Elsie
vond ze lekker en verontschuldigde zich toen, bedankte
voor de prettige dag en ging naar huis. Tom bracht
haar naar de school hoewel deze maar een halve
straat verder was.
„Wat heeft dat meisje een uitstekende manieren!"
zei moeder Fong. Maar zij dacht bij zichzelf, dat Elsie
eruit zag of zij het moeilijk had.
HOOFDSTUK 20
Het werd juni en Tom zou zomercursussen gaan vol
gen aan de Polytechnische school in Brooklyn. Moe
der Fong had nog duizend dollar apart liggen voor
Toms studie, die zij weigerde voor andere doeleinden
te gebruiken. Als zij Freddie vroeg of hij nog niet kon
beginnen met het terugbetalen van de geleende dui
zend, antwoordde hij altijd, dat zijn vrouw en de baby
hem vierhonderd dollars per maand kostten en hij
geen cent overhield.
„Ah-Tong je bent niet gelukkig met haar", zei moe
der.
„Gelukkig? Spreekt u mij er niet van. Als ik maar
met rust werd gelaten."
„Ah-Tong, ik ben bang, dat jij je vrouw onrecht
aandoet. Toen je met haar wilde trouwen was ik het
er niet mee eens. Maar nu je getrouwd bent wil ik, dat
je goed voor haar bent. Waarom breng je haar niet eens
mee als je bij ons komt? Zij is toch mijn schoondochter
en niemand moet kunnen zeggen, dat ik niet mijn best
doe om de familie in onderlinge vrede te doen leven".
Freddie zweeg. Hij betaalde het geld niet terug en
hij bracht zijn vrouw niet mee naar het restaurant.
Behalve op de zaterdagen en zon- en feestdagen was
er voor vier uur 's middags niet veel te doen, maar er
moest op het lunch-uur iemand zijn om te helpen be
dienen en Tom en Eva deden dat om beurten. Eva wil
de cursussen gaan volgen aan de New Yorkse Univer
siteit
„Neen", zei de moeder, „jij moet wachten tot Toms
rooster vaststaat. Jij kunt gaan als Tom geen lessen
heeft".
„Moeder! Dat is onbillijk," protesteerde Eva.
„Eva! Waarom moet een meisje zoveel weten? Je
hebt de school afgelopen. Tom is de enige, die gaat
studeren. Je kunt gaan als je gemist kan worden. En
haal je geen dwaze dingen in je hoofd. Ik zal je recht
vaardig behandelen. Wat je aan lesgeld bespaart
zal ik bij je bruidschat leggen".
Het restaurant deed goede zaken zoals moeder Fong
had voorzien. Toen de kok ontslagen was bleven de
tweehonderdvijftig dollar loon als zuivere winst over.
Moeder Fong was bijna altijd in de keuken. Zij stond
er op uitsluitend gezond en zuiver voedsel te geven,
dat iedere dag opnieuw met verse ingrediënten werd
toebereid. Zij berekende, dat als anderen een behoor
lijke winst konden maken met veertig of zelfs dertig
percent van de prijs van een maaltijd in de grondstof
fen, zij er vijftig percent in kon steken omdat zij geen
personeel hoefde te betalen.
Moeder Fong woonde in de Chinezenwijk en de
Cbinezenwijk was een samenleving op zichzelf. Peil
Street was anders dan een straat in de bovenstad; zij
was intiemer, dichter bevolkt en vol buren, die elkaar
allemaal althans van aanzien kenden. De mensen wis
ten uit officieuze maar betrouwbare bronnen hoe het
ieder gezin ging en men kende bijna de maandelijkse
omzet van eikaars zaken. Moeder Fong begon haar bu
ren te kennen. Overal om haar heen spraken de men
sen haar eigen dialect en het was haar soms of zij
weer in Kanton was. Zij zat in het restaurant en keek
toe en probeerde er aan te denken deze of die familie
een cadeautje te sturen als er een huwelijk of een ver
jaardag was. Nu zij over Freddie niets meer te zeggen
had en Loy haar zorgen niet nodig had, maakte zij
plannen voor Tom en Eva.
Als haar vriendinnen van het Vrouwencomité kwa
men, stelde moeder Fong er een eer in uit de keuken
te komen, het menu te helpen samenstellen en er zelf
voor te zorgen. Soms bereidde zij voor haar vriendin
nen de pat-po-fan, die haar trots was.
fWordt vervolgd)
Ook daarvoor kwamen reeds velerlei gif.
ten binnen. Het paviljoen bestaat uit ge-
prefabriceerd materiaal. Het kan dus zon
der bezwaar worden gedemonteerd en el
ders opgebouwd. Dit zal onvermijdelijk
toch nog heel wat kosten met zich mee
brengen. Daarom zet het Comité Protes-
tans Paviljoen zijn actie onverminderd
voort.
De volgende week sluit de Expo zijn
poorten. Dan gaan ook de deuren dicht
van het protestantse paviljoen, dat een
teken is geweest van oecumenische en
internationale verbondenheid: de archi
tecten waren twee Belgen, de bouwers van
het orgel Nederlanders, de uitleenster van
het orgel de Gereformeerde kerk van
Geersdijk, de bespeelster van het orgel
een Duitse organiste, een Franse beeld
houwer maakte het mozaïek aan de voor
gevel, Zwitserse kunstenaars verzorgden
de expositie, terwijl de Nederlandse ver
eniging t.ot. verspreiding van de Heilige
Schrift de folders gratis ter beschikkins
stelde.
ZATERDAG 11 OKTOBER
Stadsschouwburg: Toneelgroep „Theater"
met „Orpheus daalt af", 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Kunstzaal „De Ark": Expositie van werk
van Harry Völker en Jan Campfens tot 22
uur. „In 't Goede Uur": Expositie van te
keningen van Pieter Giltay tot 22 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De tien geboden", al,
19.30 uur. Frans Halstheater: „Het monster
van Frankenstein", 18 jr., 19 en 21.15 uur.
Lido Theater: „Het lokkend moeras", 18
jr., 19 en 21.15 uur. Luxor Theater: „Tra
peze", a.l., 19 en 21.15 uur. Rembrandt
Theater: „Sluipvaart in de Pacific", 14 jr.,
19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „Moord op
de voorpagina", 18 jr., 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: „De 41ste", 14 jr., 19 en
21.15 uur. ZANDVOORT, Theater Mono-
pole: „De jonge leeuwen", 18 jr., 20 uur.
DIVERSEN
„In 't Goede Uur": Klassiek grammo-
foonplatenconcert, 2122 uur.
ZONDAG 12 OKTOBER
Stadsschouwburg: Toneelgroep Theater
met „Orpheus daalt af", 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Kunstzaal „Ten Bruggen-Cate": Expositie
van werk van O. C. R. L. van Bennekom.
Berna E. Braakman-Ten Bruggen-Cate en
W. A. van der Colk, 1417 uur. Galerie
Espace: Expositie van werk van ondermeer
Chapon, Frankot en Yvonne Kracht, 11—17
uur. „In 't Goede Uur": Expositie van werk
van Peter Giltay, 1022 uur. „Het Huls Van
Looy": Expositie van werk van Jacobus
van Looy en Willem de Zwart, 14—17 uur.
Kunstzaal „De Ark": Expositie van teke
ningen en schilderijen van Harry Völker en
Jan Campfens, 1622 uur. „De Hoofd
wacht": Expositie B.N.A., geopend dage
lijks van 10—12 en van 13.30—16 uur, tot
20 oktober. Vishal: Expositie van leden van
„De Groep", 1417 uur.
FILMS
'Cinema Palace: „De tien geboden", a.l.,
14 en 19.30 uur. Frans Halstheater: „Het
monster van Frankenstein", 18 j., 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Lido Theater: „Het lokkend
moeras", 18 j., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur:
„Koning der melodieën", a.l., 11 uur. Luxor
Theater: „Trapeze", a.l., 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Minerva Theater: „Bambi", a.l.,
14 en 16.15 uur; „De zevende sluier". 18 j.,
19 en 21.15 uur. Rembrandt Theater: „Het
grote avontuur", 11 uur; „Sluipvaart in de
Pacific", 14 j„ 14. 16.15, 19 en 21.15 uur.
Roxy Theater: „Moord op de voorpagina"
18 j., 14. 16.15, 19 en 21.15 uur. Studio Thea
ter: „De 41ste", 14 j., 14, 16.15, 19 en 21.15
uur.
ZANDVOORT: Theater Monopole: „De
jonge leeuwen", 18 j., 20 uur.
DIVERSEN
„In 't Goede Uur": Klassiek grammofoon-
platenprogramma, 2122 uur.
MAANDAG 13 OKTOBER
Concertgebouw, Zangrecital door Jeanne
Austin, 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Kunstzaal „Ten Bruggen-Cate": Exposi
tie van werk van O. C. R. L. van Bennekom,
Berna E. Braakman-Ten Bruggen-Cate en
W. A. van der Colk, 1117 uur. Galerie
Espace: Expositie van werk van onder
meer: Chapon, Frankot en Yvonne Kracht,
1117 uur. „In 't Goede Uur": Expositie
van werk van Peter Giltay, 1022 uur.
„Het Huis van Looy": Expositie van werk
van Jacobus van Looy en Willem de Zwart.
10—12.30 en 13.30—17 uur. Kunstzaal „De
Ark": Expositie van tekeningen en schil
derijen van Harry Völker en Jan Camp
fens, 914 en 1922 uur. „De Hoofd
wacht": Expositie B.N.A., geopend dage
lijks van 10—12 en van 13.30—16 uur, tot
20 oktober. Vishal: Expositie van leden van
„De Groep" 1017 uur.
FILMS
Cinema. Palace: „De tien geboden", a!..
14 en 19.30 uur. Frans Halstheater: „Het
monster van Frankenstein", 18 jr., 14.30.
19 en 21.15 uur. Lido Theater: „Het lok;
kend moeras", 18 jr., 14, 16.15, 19 en 2115
uur. Luxor Theater: „Trapeze", a.l., 14. 10
en 21.15 uur. Minerva Theater: „Ariane",
14 jr., 20.15 uur. Rembrandt Theater:
„Sluipvaart in de Pacific", 14 jr., 14, 16.15,
19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „20.000 mij
len onder zee", 14 jr.,414.30 uur. „Moord
op de voorpagina", 18 jr., 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: „De 41ste", 14 jr., 14.15, 19
en 21.15 uur. ZANDVOORT, Theater Mo
nopole: „De jonge leeuwen", 18 jr., 20 uur.
