Klinkende Democratische
in de Verenigde Staten
Radioactiviteit boven Zweden
vijfmaal groter dan voorheen
IJmondkwestie ter sprake
in Tweede Kamer
HET WEER
Republikein Rockefeller
gouverneur van New York
Hevige brand
op Meisbroek
Meisje in Haarlem bij
aanrijding overleden
K. V.P. is tegen samenvoeging
LAATSTE STAND
DER UITSLAGEN
Werkloosheid in oktober
met ruim 5000 gestegen
•eë MORRIS "Seforef/otiéui//
Toenemende wind
Knowland verslagen
Incident
Dodelijk ongeluk in Sittard
Van nieuw hoofdgebouw
bleef alleen skelet over
Het woord is aan
In ons land niet verhoogd
Harde klap
73e JAARGANG No 101 WOENSDAG 5 NOVEMBER 1958 3U3e JAARGANG No 254
Haarlems Dagblad
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 jj ~B~ J I 11 j Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(8 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. g6^^S3|| "S^ I I li 5 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 9 1 J jj j I fiuw» j 1 I 3 f I fT j| ff i| Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 i Ja At JL eÜb Jk JL ^üurffM fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Vanmorgen tegen acht uur is bij de krui
sing van de Tempeliersstraat en de Van
Eedenstraat in Haarlem de twaalfjarige
Margot Elisabeth van Rhjjn uit Heemstede
door een tankauto overreden en om het
leven gekomen.
Het meisje reed met een vriendinnetje
over de Van Eedenstraat in noordelijke
richting. Bij de kruising met de Tempe
liersstraat haalde een trekker met oplegger
de meisjes in. Doordat de fietssturen dei-
meisjes in elkaar haakten, kwamen zij te
vallen. De twaalfjarige Margot kreeg daar
op het rechterachterwiel van de trekker
over de borst en overleed ter plaatse.
Het stoffelijk overschot is naar het Grote
Gasthuis in Haarlem overgebracht.
De Haarlemse politie verzoekt getuigen
van dit ongeluk zich te melden.
De voorzijde van een grote etagepar
keerplaats in New York toont de kop
lampen als slaperige ogen van talrijke
dommelende auto's, „te kooï' gegaan
zolang hun eigenaars hun diensten
niet nodig hebben.
Het aantal mannelijke werklozen is ln
oktober met rond 5000 gestegen. De gere
gistreerde arbeidsreserve bedroeg eind
oktober 68.798 mannen tegen 63.648 eind
september. Dit is meegedeeld door het mi
nisterie van Sociale Zaken en Volksge
zondheid. Het aantal werkloze vrouwen
daalde van 7250 eind september tot 7165
eind oktober. In Noordholland is de gere
gistreerde arbeidsreserve met 277 toege
nomen tot 10.890.
(Van onze Kamerverslaggever)
De Tweede Kamer heeft gisteravond
nog een begin gemaakt met de behande
ling van de begroting van Binnenlandse
Zaken. Daarbij is onder meer gesproken
over het wetsontwerp tot instelling van een
bovengemeentelijk bestuursorgaan voor
de IJmond. De heer Franssen
(P.v.d.A.) was voorstander van samen
voeging van Velsen, Beverwijk en Heems
kerk. Volgens de heer B e e r n i n k
(C.H.U.) zal het beginsel der gemeentelij
ke zelfstandigheid moeten blijken uit de
wettelijke regeling der bestuursproblemen
in het gebied van de IJmond. Hij vroeg
hoe het IJmond-adviescollege werkt. Het
is wellicht mogelijk aan dit college een
wettelijke basis te geven, meende hij.
De heer M a e n e n (K.V.P.) vei-klaarde
zich tegen samenvoeging van gemeenten
in het IJmondgebied. De beste oplossing
leek hem de vorming van twee gemeen
ten, een ten noorden en een ten zuiden
van het Noordzeekanaal.
Er is verder vooral gesproken over de
krappe financiële positie van vele ge
meenten. Daarbij diende de heer Frans
sen (P.v.d.A.) een motie in, waarin de
regering wordt uitgenodigd een royalere
houding aan te nemen tegenover de ver
zoeken om extra-bijdragen van arme ge
meenten, die moeten industrialiseren ter
voorziening in de werkgelegenheid.
Algemeen werd er over geklaagd dat de
nieuwe wettelijke regeling van de finan
ciële verhouding tussen rijk en gemeen
ten zo lang uitblijft. De heer Beernink
drong er op aan dat de bestaande wet met
een jaar wordt verlengd, zodat de gemeen
ten tevoren weten waar zij aan toe zijn.
Indien minister Struycken geen bevredi
gende toezegging zou doen, zou de heer
Franssen nog een motie indienen, waarin
van de regering een snellere regeling van
de financiële verhouding tussen rijk en
gemeenten wordt gevraagd.
Uitbreiding van het politiepersoneel be
pleitte de heer Boekhoven (P.v.d.A.).
Voor subsidiëring van de kerkbouw pleit
ten de heren Maenen en Be ernink.
Advertentie
8ARTÊÜÖR!SSTR"HAARLEM TEL. 13439
FERD- BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162
CAMEL MONTYCOATS 45.—
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking met hier en daar
mist en later plaatselijk enige
regen. Aanvankelijk weinig
wind, later matige tot vrij krach
tige zuidelijke wind. Ongeveer
dezelfde temperaturen als van
daag.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT.
VEERTIEN PAGINA'S
O p een b ctere Bescherming Bevolking
drong de heer Calmeyer (C.H.U.) aan
en tenslotte sprak de h eer Blom
(P.v.d.A.) over de positie van het over
heidspersoneel.
Vandaag wordt de behandeling voortge
zet.
(Van onze correspondent in Washington)
De Amerikaanse kiezers, die gisteren
in groten getale naar de stembus zijn
getogen, hebben een aardverschuiving
teweeggebracht ten gunste van de
Democraten. Dit betekent een zware
slag voor Eisenhowers regime en maakt
de vooruitzichten der Republikeinen
voor de presidentsverkiezing van I960
tamelijk somber. Het lijkt op dit moment
namelijk onwaarschijnlijk dat Nixon, die
buiten zijn eigen partij nauwelijks steun
voor zijn kandidatuur voor het president
schap vindt, de strijd zal kunnen winnen
in een periode, waarin het getij zo
duidelijk Democratisch is. Alleen een
kandidaat die ook aantrekkingskracht
heeft voor niet-Republikeinen zou de
Republikeinse partij nog hoop kunnen
geven op een zege in 1960. Het toeval
De stand der uitslagen van de Ameri
kaanse verkiezingen was bij het ter perse
gaan van deze editie als volgt:
HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN
Democraten 269
Republikeinen 125
Nog onbeslist 41
Totaal 435
GOUVERNEURS
Democraten 23 (33)
Republikeinen 5 (11)
Nog onbeslist 4
Totaal 48
SENAAT
Democraten 22 (61)
Republikeinen 8 (34)
Nog onbeslist 1
Totaal 96
Tussen haakjes de stand inclusief de
zetels waarover deze keer niet is ge
stemd.
wil dat juist op deze voor de Republi
keinen zo sombere verkiezingsdag zulk
een man naar voren is getreden. De
Republikein Nelson Rockefeller is gou
verneur van de staat New York gewor
den door de Democratische gouverneur
Harriman te verslaan. Vele niet-Repu
blikeinen moeten Rockefeller daarbij
hebben gesteund.
Opvallend is overigens dat deze republi
kein gedurende de campagne zijn partij
etiket heeft verdoezeld. Toen Eisenhower
kortgeleden de stad New York bezocht
werd hem verzocht alleen binnenskamers
tot de republikeinen te spreken. Rocke
feller vond het kennelijk ongewenst met de
president voor het grote publiek te tre
den. Een populaire krant schreef later
ironisch dat Eisenhower op de tenen door
New York was geslopen.
De overwinning van Rockefeller was
geen zege voor specifiek Republikeinse
principes, doch veeleer een persoonlijke
zege van een betrekkelijk jonge man, die
op de massa groter aantrekkingskracht
had dan Harriman, die slechts een jaar
longer is dan Eisenhower.
Alom in de Verenigde Staten blijkt er
een sterke stroming te zijn ten gunste van
de Democraten. Op het moment dat dit
telegram wordt verzonden is de einduit
slag echter nog niet bekend. Het tijdsver
schil met de westkust is zo groot, dat het
definitieve resultaat pas laat in de nacht
kan binnenkomen.
Ingenieuze machines kunnen echter uit
betrekkelijk weinig gegevens opmaken
hoe de einduitslag ongeveer zal luiden
Kort voor middernacht voorspplde dit
mechanisch hersenwerk dat de Democra
ten in de Senaat een meerderheid zouden
behalen van 60 tegen 36 en dat hun over
wicht in het Huis van Afgevaardigden 294
tegen 125 zou bedragen.. Wordt deze voor
spelling bewaarheid en ver mis zal de
machine niet zijn dan betekent dit dat
de Democraten ook in 1960 een meerder
heid in de Senaat zullen behouden. In dal
laar moet er namelijk over slechts tien
Democratische zetels gestemd worden die
dubieus kunnen zijn. Zelfs als zouden de
Democraten in elk dezer tien races ver
liezen, dan nog zou de Senaatsméerder-
heid Democratisch blijven. En zelfs al zou
dus een Republikein er in 1960 in slagen
president te worden, dan nog zou hij moe
ten regeren met een Senaat die in handen
rif r oppositie is.
Op dit moment kunnen nog slechts en
kele conclusies worden getrokken: de
werkloosheid heeft kennelijk invloed ge
had op de uitslag, want opvallende ver
schuivingen ten gunste der Democraten zijn
vooral geconstateerd in het industriële ge
deelte van Indiana, alsmede in het mijn-
gebied van West-Virginia. Zetels die eens
bolwerken van het McCarthyïsrne waren,
gingen voor de Republikeinen verloren
De Democraten wonnen bijvoorbeeld Se
naatszetels die vroeger bezet waren door
McCarthy zelf en diens vriend, senator
•Jenner uit Indiana. Dat senator Kennedy,
Democraat uit Massachusetts, werd her
kozen, is wel geen verrassing, doch zijn
meerderheid is waarlijk overweldigend.
Evenals Rockefeller is dit een aspirant
voor het presidentschap, die zijn uiterlijk
mee heeft. „Rocky for President", riepen
zijn aanhangers toen de uitslag bekend
werd. Zijn grote zege van thans kan Ken
nedy's kansen om democratisch kandidaat
te. worden, verhogen al blijft het een feit.
dat hij als rooms katholiek enigszins ge
handicapt is, daar nog nooit een rooms
katholiek tot president van de Verenigde
Staten is gekozen.
Oud-senator Knowland verloor de strijd
om het gouverneurschap van Californië
tegen de Democratische kandidaat Pat
Brown. Knowlands indrukwekkende po
litieke carrière is hiermede gekraakt en
die van Brown gemaakt, of althans in de
maak.. Brown maakt nu op de Democra
tische Conventie in 1960 een kans kandi
daat voor het vice-presidentschap te wor
den.
Ji> zes staten werd gestemd over het
'zogenaamde „recht om te werken". Alleen
in Kansas en Idaho bestond laat in de
nacht nog de kans dat de wet zou worden
aangenomen, waarbij verboden werd het
lidmaatschap der vakvereniging verplicht
te stellen voor arbeiders, die werk hebben
gevonden in een bepaalde fabriek. In vier
andere staten antwoordden de kiezer-
duidelijk „neen" op een dergelijk voorstel
(Reuter) In de staat New York hebben
zich bij het gebruik van stemmachines
verscheidene incidenten voorgedaan. In de
hoofdstad van de staat. Albany, had een
machine bijvoorbeeld al 993 stemmen voor
Harriman geregistreerd nog voordat de
stembureaus waren geopend. De overwin
ning van de vijftigjarige kleinzoon van
de oliekoning Rockefeller was het enige
lichtmunt voor de Republikeinen bij df-ze
verkiezingen.
Rockefeller stelde indertijd als adviseur
van de Democratische president Truman
het ontwerp op voor het ,.punt-vier"-pro-
gram voor technische bijstand aan minder
ontwikkelde gebieden. Als president Eisen
howers medewerker hielp hij later bij hei
onstellen van het program „atomen voor
de vrede" en het voorstel van de president
inzake luehtverkenningen tegen verras
singsaanvallen.
De nieuwe gouverneur is een beken-!
kunstverzamelaar en multi-milionair. TTet
Hikt. waarschijnlijk dat Rockefellers ver
kiezing als gouverneur een liberale
invloed op de Republikeinse partij zal
uitoefenen.
Oeen rn^H'^'iisveDho^in^
tof 1Q innuori
Het bestuur van het Produktschap voor
Zuivel heeft besloten, voorshands f 700.000
renteloos ter beschikking te stellen van
de standaardisatiebedrijven in het westen
des lands, om tot 18 januari 1959 een op
9 november ingaande slijtersmarge voor
de melkhandel op te vangen. Tot 19
januari wordt de consumptiemelkprijs dus
niet verhoogd.
De 64-jarige wielrijdster mevrouw Van
der V.-Van R. uit Sittard is, toen zij links
af wilde slaan op het Stationsplein te Sit
tard, aangereden door een autobus. Het
slachtoffer werd overgebracht naar het
ziekenhuis, waar zij is overleden.
(Van onze correspondent in Brussel)
Een reusachtige uitslaande brand, ver
oorzaakt door de ontploffing van een nog
onbekend explosief voorwerp, heeft dins
dagavond het pas dit jaar ingewijde nieu
we Belgische luchtstation van Meisbroek
vernield. Hedenochtend om vier uur was
de brand geblust, maar er bleef van het
reuze gebouw niets anders over dan een
uitgebrand stalen karkas. Er werd nog da
gelijks aan het luchtstation gewerkt. Men
vraagt zich af, hoe het mogelijk is, dat
er zulke gevaarlijke ontplofbare stoffen in
de luchthaven worden binnengebracht.
Het is een wonder, dat er geen enkel
slachtoffer te betreuren valt en slechts één
reiziger licht werd gekwetst. Alle brand
weerafdelingen van Brussel, Antwerpen
en Leuven dienden gemobiliseerd te wor
den om de brand te blussen. Men raamt
de schade, die niet gedekt is door assu
rantie het is een regeringsgebouw op
een minimum van 500 miljoen frank of 38
miljoen gulden.Het gerecht van Brussel
is met een onderzoek begonnen, hetgeen
niet betekent, dat de regering of de lei
ding van de luchthaven reeds bij voorbaat
van sabotage overtuigd zijn. Al dergelij-
Dinsdagmiddag heeft de Koningin een
bezoek van ruim twee uur gebracht
aan de tentoonstelling „Japanse kunst"
in het. Haags Gemeentemuseum. De
Koningin in bewondering voor een uit
cypressenhout vervaardigd beeld van
Uesugi Shigefusa. Naast de vorstin de
wetenschappelijk ambtenaar bij het
instituut voor de bestudering van het
nationaal kunstbezit te Tokio,
Terukazu Akiyama.
ke gebeurtenissen vormen in België, zo
als in vele andere landen, het onderwerp
van een gerechtelijk onderzoek. In dit ge
val zullen speciaal de douanediensten op
het matje moeten komen, daar deze te
Meisbroek grote opslagplaatsen hebben.
Maar volgens een van de Brusselse och
tendkranten zon de brand veroorzaakt zijn
door het omvallen van een klein petro-
leumvuurtje. Daar de centrale verwar
ming nog niet was geïnstalleerd, ver
warmden de bouwarbeiders, die nog aan
de afwerking van de luchthaven werkten,
zich met kleine petroleumvuurtjes. Het
luchtverkeer naar Meisbroek wordt dooi
de brand niet gehinderd. Een adembene
mend moment van het blussingswerk was
gisteravond vijf over half twaalf: de red
ding van drie reizigers, die naar het dak
van het luchtstation waren gevlucht. De
helikopter-commandant De Tremerie, de
zelfde die bij de redding in Zeeland zo'n
grote rol speelde, waagde zich met een he
likopter op het dak- van het luchtstation,
waar reeds grote zware rookwolken het
gezicht Delemmerden. Hij slaagde erin de
drie reizigers te redden.
Longfellow:
Ook de duivel werkt in God's dienst.
STOCKHOLM (UPI) Het instituut
voor onderzoekingen van het Zweedse mi
nisterie van Defensie heeft dinsdag mee
gedeeld, dat door Russische kernproeven
de radioactiviteit van de lucht boven Zwe
den vijf maal zo groot is, ais ooit werd
vastgesteld. Het instituut Iaat weten, dat
een radioactieve gordel op een hoogte van
tien kilometer boven Scandinavië hangt
en het waarschuwt ervoor, dat de winter
regens en de sneeuw ongetwijfeld het ni
veau van de radioactiviteit vlak boven de
grond op gevaarlijke wijze kunnen doen
toenemen.
Dit communiqué weerspiegelt de alge
mene bezorgdheid in Scandinavië over de
Russische kenproeven, die op minder dan
1500 km van de noordgrens van Zweden,
Finland en Noorwegen genomen zijn voor
de kust van Nova Zembla. De Zweedse ge
leerden namen acht explosies waar tussen
30 september en 24 oktober en schatten de
sterkte op vijfhonderd maal die van de Hi-
rosjimabom.
Het Zweedse communiqué meldde, dat
een Russische proefexplosie op 17 oktober
de radioactiviteit in de stratosfeer boven
Zweden tot op recordhoogte bracht. Hoe
hoog, is niet meegedeeld.
„Door vergelijkingen is vastgesteld, dat
die radioactiviteit op 17 oktober 1958 vijf
maal zo sterk was als ooit in dit land was
vastgesteld. Later nam die radioactiviteit
weer af, aldus het communiqué. Hoewel de
radioactiviteit vlak boven de grond niet
opzienbarend was, vertoonde zij toch reeds
een toeneming in oktober. Er is in oktober
echter weinig neerslag geweest. Omdat, de
radioactiviteit vlak boven de grond juist
veroorzaakt wordt door neerslag (regen of
sneeuw) ziet men liet winterweer met zorg
tegemoet. Voor geruime tijd meent men
een hoger gemiddelde van radioactiviteit
door neerslag te kunnen verwachten.
Naar wij van de zijde van het ministerie
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
vernemen, hebben de waarnemingen, die
ook in Nederland permanent worden ver
richt. nog geen belangrijke verhoging van
de radio-activiteit boven ons land aange
toond. Indien boven ons land een soort
gelijke verhoging zou hebben plaats ge
vonden als die, welke de afgelopen dagen
boven Scandinavië is waargenomen, dan
zou deze stellig reeds zijn geconstateerd.
Wat betreft de mogelijkheid dat het radio
actieve gebied zich ook naar ons land zal
uitbreiden, wordt opgemerkt, dat dit in
hoofdzaak een kwestie van weersomstan
digheden is.
De politieke weerkundigen en de organi
sator van onderzoek naar de publieke
opinie hebben het deze keer bij het rechte
eind gehad: de verkiezingen in de Ver
enigde Staten hebben inderdaad tot de
voorspelde Democratische overwinning en
Republikeinse nederlaag geleid.
We behoeven de officiële cijfers niet af
te wachten om te kunnen constateren dat
de regering-Eisenhower door deze ver
kiezingsuitslag een harde klap heeft ge
kregen. Een klap. die in andere democra
tisch geregeerde landen onherroepelijk tot
het aftreden van de regering zou hebben
geleid omdat er duidelijk een votum van
gebrek aan vertrouwen in het regerings
beleid in te lezen valt. Maar volgens de
Amerikaanse grondwet is zulk een tussen
tijds aftreden van de regering niet mo
gelijk en dus zal de Republikeinse presi
dent Eisenhower met zijn Republikeins
kabinet doorgaan het land te besturen in
zo goed mogelijke samenwerking met een
Congres, welks Democratische meerder
heid door deze verkiezingen enorm ver
sterkt is.
De overwinning van de Democraten is
ongetwijfeld voor een groot deel veroor
zaakt door de recente economische inzin
king en de daaruit voortvloeiende werk
loosheid van miljoenen arbeiders, alsmede
door de voortdurende stijging van de
kosten van levensonderhoud. Daarbij ko
men nog andere oorzaken, zoals de on
tevredenheid van de boeren in sommige
gebieden en het verzet van de vakbonden
tegen Republikeinse pogingen om de macht
van die bonden te beknotten.
Wat dit laatste punt betreft is het vooral
de Californische senator Knowland ge
weest, die uitermate fel van leer is ge
trokken tegen de vakbonden en daarbij op
bijzonder pijnlijke wijze het onderspit
heeft gedolven. Want Knowland. van wie
bekend is dat hij de ambitie heeft (althans
tot gisteren had) om Eisenhower als presi
dent op te volgen, had speciaal om die
reden de gouverneur van Californië be
wogen. zich kandidaat te stellen voor de
Senaat; hierdoor werd de gouverneurspost
immers vacant en Knowland wenste deze
te bezetten om vanuit die hoge en invloed
rijke positie in 1960 de sprong naar het
presidentschap te maken. Als voornaamste
strijdpunt bij zijn verkiezingscampagne ge
bruikte hij de kwestie van het „recht om
te werken", dat wil zeggen het recht om
voor arbeid in aanmerking te komen ook
als men geen lid van een bepaalde vak
vereniging is. Knowland had daarmee een
kwestie te pakken, die stellig haar merites
heeft. Maar de vakorganisaties bleken
sterker te zijn dan hij en nu heeft hij, met
de strijd om de gouverneursplaats, ook
zijn kans op zelfs maar een kandidaat
stelling voor het presidentschap in 1960
verloren.
Wat het geval-Knowland bovendien be
langrijk maakt, ook voor niet-Amerika-
nen, is het feit dat deze senator vele jaren
lang de voornaamste pleitbezorger in de
V.S. is geweest voor de nationalistische
Chinezen op Formosa. Zijn stem had in
dat verband altijd veel gezag, ten eerste
omdat hij Republikeins fractieleider (en
dus vóór 1956 meerderheidsleider) van de
Senaat was en ten tweede omdat hij als
Californiër een staat vertegenwoordigde,
die zich uiteraard nauw betrokken voelt bij
alles wat zich in en om de Stille Oceaan
afspeelt. Dat de V.S. tot dusver een zo
weinig soepele houding ten opzichte van
de Chinese kwestie hebben aangenomen,
is in aanzienlijke mate het gevolg van
Knowland's invloed. En hoewel aangele
genheden van buitenlandse politiek zelden
een belangrijke rol spelen bij Amerikaanse
verkiezingen, is het heel goed mogelijk dat
de moeilijkheden om Quemoy, die het ge
vaar van een nieuwe wereldoorlog enige
tijd ernstig vergroot hebben, er mede toe
hebben geleid dat velen in Californië zich
van Knowland hebben afgewend.
Vice-president Nixon, die nóg ambitieu-
ser is dan Knowland, is door de neder
laag van deze laatste een gevaarlijke mede
dinger bij de strijd van 1960 om de Repu
blikeinse kandidatuur voor het president
schap kwijt. Maar hij heeft in diens plaats
een vermoedelijk nog veel gevaarlijker
mededinger gekregen in Nelson Rockefel
ler, die tot gouverneur van de staat New
York is gekozen. Deze Rockefeller heeft
niet alleen alle charme, die Nixon mist; hij
munt bovendien, ook in tegenstelling tot.
Nixon, uit door matiging, kalmte en rede
lijkheid. En dat zijn eigenschappen, die
vele Amerikaanse kiezers in hen, die zij
tot het hoogste regeringsambt geroepen
achten, méér waarderen dan de vaak door
zichtige demagogie, waarmee Nixon werkt
en waarmee hij de Republikeinse partij,
zoals ook nu weer is gebleken, geen dienst
bewijst.
Simon Koster