„Puck" speelt „De Vrek"
Geen administratieve unie in
West- en Oost-Nieuw Guinea
DINSDAG 11 NOVEMBER 1958
7
Toelichting in UNO-
Beheerschapscom m issi e
Boycot goedgekeurd tegen
„goedkope vlag" schepen
Wrakstukken van vermiste
vliegboot gevonden
Italiaans gezin kreeg
leeuw op bezoek
Opzegging van Potsdam
Boete geëist tegen Haarlem
mer wegens auto-ongeluk
Mr. Schürmann pleit voor
uitbreiding van „ECOSOC"
STAAT VAN BELEG IN
ARGENTINIË
Dreigende staking in de
olie-industrie
Loswerkman ernstig
gewond bij steekpartij
Twee arbeiders omgekomen
Met lorrie te water geraakt
en onder spoorrails
bedolven
Zeven doden in het verkeer
Helikopter Industrie is
niet in gevaar
Het kind in het verkeer
Russische en Amerikaanse
moties over vreedzame
ruimtevaart
Advertentie
NEW YORK (Reuter) De vertegen
woordigers van Nederland en Australië
hebben in de Beheerschapscommissie van
de UNO de veronderstelling van de hand
gewezen, dat hun regeringen van de beide
delen van Nieuw Guinea een soort ad
ministratieve unie maken. Beide landen
verklaarden, dat Nederland de soevereini
teit over Westelijk Nieuw Guinea toe
komt. Deze wordt door Indonesië betwist.
Cyril Chambers, die voor de Labour-
partij zitting in het Australisch parlement
heeft, zei dat er op bestuursgebied al lang
een nauwe samenwerking met de Neder
landers bestaat in aangelegenheden van
gemeenschappelijk belang. Er is geen re
den om aan te nemen, zei hij, dat deze
samenwerking „anders dan vruchtbaar"
zal zijn. Nederland en Australië aldus
Chambers, baseren hun politiek op be
langen en onvervreemdbare rechten van
de bewoners.
De Nederlandse afgevaardigde prof. J.
M. Pieters zei, dat er niets nieuws is in
de Australisch-Nederlandse samenwerking
op bestuursgebied in Nieuw-Guinea. Zij
is een logisch gevolg van het feit, zei hij,
dat men op het gehele eiland met soort
gelijke problemen te maken heeft. De
meningsuitwisseling in 1953 had veel bij
gedragen tot een beter begrip van de ge
meenschappelijke problemen en de weg
bereid voor een vruchtbare samenwer
king. Ook was toen gebleken hoe belang
rijk het is, dat het bestuur van het ene
deel van het eiland weet, wat er in het
andere deel gaande is. De samenwerking
was begonnen met besprekingen over de
bestrijding van plantenziekten, insecten
plagen en veeziekten. Later was er ge
sproken over arbeidswetgeving, volksge
zondheid, agrarische vraagstukken, bur
gerluchtvaart en de coördinatie van het
botanische onderzoek. Spoedig was con
tact gelegd voor de uitwisseling van ge
gevens over de bosbouw. Deze samen
werking, aldus prof. Pieters, die in het
begin meer van technische en incidentele
aard was, is van groot voordeel voor de
bevolking geweest. Deze samenwerking is
in de loop van de laatste jaren sterk uit
gebreid. Eind 1957 was besloten bijzondere
aandacht te schenken aan de etnologische
overeenkomst tussen de bevolking in de
beide delen van het eiland bij de bepaling
van de gedragslijn voor haar ontwikkeling.
Canberra-conferentie
HOLLANDIA (ANP) De heer H.
West, verbindingsofficier voor Australisch
Nieuw-Guinea, heeft na zijn terugkeer in
Holland ia, aan de correspondent van het
ANP aldaar enige mededelingen gedaan
over de Australisch-Nederlandse confe
rentie over Nieuw-Guinea te Canberra,
die hij had bijgewoond. „Veel kan ik er
niet over zeggen, want het is een confe
rentie geweest, waar alleen maar aanbe
velingen werden gedaan, die nog door de
Panlibhonc o-vloten
Te Brussel zijn plannen goedgekeurd
voor het boycotten in de gehele wereld
door de vakverenigingen van schepen,
die onder goedkope vlaggen varen en 13
percent uitmaken van de in de wereld ge
registreerde zeevaarttonnage. In een
communiqué, dat door het hoofdkantoor
van het Internationale Verbond voor
Vrije Vakverenigingen werd uitgegeven,
wordt medegedeeld dat vertegenwoordi
gers van de internationale federaties van
transport-, petroleum- en metaalarbei
ders, die te Brussel bijeen waren, zich ach
ter de maatregelen hebben geplaatst voor
het organiseren van een algemene boycot
van schepen, die varen onder de vlaggen
van Panama, Liberië, Honduras en Costa
Rica.
In het communiqué wordt medegedeeld,
dat de boycot zou worden toegepast op
schepen, die „varen zonder aanvaardbare
overeenkomsten met de Internationale Fe
deratie van Transportarbeiders". Verder
wordt medegedeeld, dat de commissie
voor eerlijke praktijken van de Internatio
nale Federatie van Transportarbeiders,
die op 13 en 14 november te Hamburg
bijeen zal komen, een verslag van de ver
gadering te Brussel zal ontvangen en een
definitief besluit over de boycot zal ne
men. De voorgenomen boycot zou op een
tijdstip tussen 15 november en 15 decem
ber beginnen, dat door de bijeenkomst te
Hamburg zal worden vastgesteld.
LISSABON (AFP) Maandag zijn in
het zeegebied, waar sedert zondag een
Portugese vliegboot met 36 mensen aan
boord wordt vermist, wrakstukken gesig
naleerd, die vermoedelijk van het veron
gelukte toestel afkomstig zijn, zo is maan
dagavond in Lissabon bekendgemaakt.
MILAAN, (Reuter) Loom uitgestrekt
naast een wieg met een sluimerende baby,
zo vond een Italiaanse leeuwentemmer
zijn gevaarlijke troetelkind in een huis
kamer terug, nadai, het dier kans had ge
zien uit een circus te ontsnappen. Maar
voordien had de eigenzinnige leeuw maan
dag bij zijn onverwacht verschijnen in de
straten een ware paniek onder de bevol
king van Cantu, een dorpje nabij Milaan
veroorzaakt. Vrouwen gilden en ieder
zocht een goed heenkomen. De leeuw, ner
veus geworden door de gedragingen dei-
mensen, grauwde naar een vrouw en takel
de haar met ziin klauw dermate ernstig
toe dat zij naar een ziekenhuis moest wor
den vervoerd. De deur van een flatge
bouw stond uitnodigend open en de leeuw
stapte naar binnen. Met wijd open gesperde
ogen zag de 28-jarige bewoonster de leeuw
haar huis doorsnuffelen. Zij wist met vijf
van haar kinderen te vluchten maar ver
gat de drie maanden oude baby.
Toen de politie en de leeuwentemmer het
huis betraden vonden zij de leeuw echter
in alle gemoedsrust als een waakhond
naast de wieg liggen.
regeringen moeten worden bekeken", al
dus de heer West,
Van vrijwel alle vormen van samen
werking is het grondprobleem dat van de
taal. Ter conferentie was men het er over
eens dat, wanneer er een gemeenschappe
lijke taal zou moeten komen, dit Engels
zou moeten zijn. Dit is echter niet alleen
een moeilijkheid voor het Nederlandse ge
bied, maar ook voor het Australische,
waar het zogenaamde Pidgin-Engels zeer
in zwang is.
De gedachte aan het opzetten van ge
zamenlijke technische opleidingscentra
achtte de heer West zeer logisfch, daar het
in het leven roepen van zulk een oplei
ding veel kost. Anderzijds moeten deze
opleidingen in het gebied zelf worden ge
geven, daar ze aangepast dienen te wor
den aan de locale sfeer. Bij de aanbe
veling op dit punt is men uitgegaan van
bestaande of op te richten opleidingen,
zoals de zeevaartschool in Hollandia en
de visserij school van de South Pacific
Commission, maar ook denkt men bij
voorbeeld aan een opleiding van medische
krachten, die nog moet worden ingesteld.
(Vervolg van pag. 1)
LONDEN (Reuter) Een Britse woord
voerder heeft gezegd dat het Westen noch
de Sovjet-Unie zich eenzijdig kan losmaken
van internationale overeenkomsten. De
positie van het westen in Berlijn, aldus
deze woordvoerder, hangt niet af van de
overeenkomst van Potsdam, maar van het
bezettingsrecht, voortvloeiend uit de on
voorwaardelijke overgave van Duitsland in
1945. Het Westen heeft indertijd verklaard,
dat een aanval op West-Berlijn zal worden
beschouwd als een aanval op het eigen
land.
PARIJS (UPI) In Franse diplomatieke
kringen werd de opvatting uitgesproken,
dat de westelijke mogendheden zich een
eenzijdige „opzegging" van de vievmogend-
hedenstatus van Berlijn niet zullen laten
aanleunen. Men wijst erop, dat ook het
Noordatlantische pact een garantie voor
West-Berlijn inhoudt. Men meent ook, dat
Kroesjtsjev zijn woorden omzichtig geko
zen heeft en slechts sprak over een prijs
geven van de Russische bevoegdheden. Dat
houdt nog niet in, dat men het Westen tot
hetzelfde zou willen dwingen.
BERLIJN (Reuter) Westduitse en ge
allieerde woordvoerders in West-Berlijn
noemden Kroesjtsjevs rede „een zaak van
het hoogste politieke belang".
LONDEN (Reuter) De liberale Britse
„Manchester Guardian" waarschuwt dat
uit Kroesjtsjevs verklaring duidelijk blijkt
dat de communisten de verbindingen van
West-Duitsland via Oost-Duitsland naar
West-Berlijn zullen gebruiken om druk uit
te oefenen teneinde in de eerste plaats er
kenning van de Oostduitse regering door
het Westen af te dwingen en mogelijk ver
volgens om terugtrekking van de westelijke
strijdkrachten uit Berlijn te bereiken.
Het is mogelijk dat de Russen alleen een
crisis willen veroorzaken, om een nieuw
wapen in handen tè' hébb*ën"v'Öor onder
handelingen over de' kracht en" uitrusting
van het. Westduitse leger, doch het ziet er
meer naar uit, aldus de „Guardian" dat de
Russen beslot enhebben tot een beproeving
van de westelijke kracht, in de hoop dat
het Westen zal toegeven omdat niemand
„voor Berlijn wenst te sneuvelen".
De Londense „Daily Express" zegt, dal
alle buitenlandse troepen beter uit Berlijn
kunnen worden teruggetrokken. De Britten
zouden hun sector aan de Westduitse rege
ring moeten overdragen. Als er moeilijk
heden komen, zouden de West- er. Oost
duitsers het. zelf moeten uitzoeken Moge
lijk zouden zij dan een manier vinden om
Duitsland te herenigen, aldus het blad.
Voor de rechtbank te Maastricht heeft
een zaak gediend, die voortvloeide uit een
ongeluk in de nacht van 8 op 9 augustus
op de Valkenburgerweg in de gemeente
Voerendaal. Een auto bestuurd door de
26-jarige K.L.M.-steward N. T. M. K. uit
Haarlem is toen in een lange flauwe naar
links lopende bocht, tegen een rechts van
de weg staande boom gebotst. De naast
de bestuurder zittende 25-jarige F. M.,
eveneens uit Haarlem, kwam hierbij om
het leven. De bestuurder kreeg ver
wondingen. o.m. een hersenschudding.
Hij herinnerde zich daarom weinig
van het ongeluk. Als getuigen wer
den gehoord de commandant van de rijks
politie te Voerendaal en een wachtmees
ter van de vei-keersgroep Maastricht als
deskundige. Deze getuigen waren van
oordeel, dat er geen technische manke
menten aan de auto waren, die de botsing
zouden hebben veroorzaakt, maar dat de
bestuurder onvoldoende rekening had ge
houden met de lange wegbocht en dat glad
de autobanden de wagen op de natte weg
uit de bocht hadden doen glijden.
De officier van Justitie achtte schuld
door onoplettendheid bewezen en vroeg
200 boete mét ontzegging van rijbe
voegdheid voor de tijd van zes maanden.
De verdediger, mr. J. F. Brons uit Haar
lem, betoogde dat niet bewezen is dat de
steward te hard en onoplettend zou hebben
gei-eden. In de bocht die als gevaarlijk
voor het verkeer bekend staal, zijn op de
zelfde plek meer soortgelijke ongelukken
gebeurd. De weg is echter nog steeds niet
behoorlijk van verkeerswaarschuwingen
voorzien. De mogelijkheid dat het tra
gische ongeluk te wijten is aan omstan
digheden buiten de schuld van de verdach
te om, bijvoorbeeld door het springen van
een band achtte de verdediger niet uitge
sloten. Verder wees mr. Brons erop, dat
de verdachte bij dit ongeluk zijn beste
vriend heeft verloren, hetgeen hem ont
zettend heeft aangegrepen, voorts dat de
familie van het slachtoffer de verdachte
geen enkele schuld aan het ongeluk aanre
kent en dat hij bij een veroordeling zijn
betrekking veidiest
De rechtbank zal op 24 november uit
spraak doen.
NEW YORK (Reuter) De Nederlandse
permanente afgevaardigde bij de UNO,
mr. C. W. A. Schürmann, heeft maandag
in de economische en financiële commissie
van de Algemene Vergadering der UNO
een beroep op de Sovjet-Unie gedaan om
uitbreiding van het aantal leden van de
economische en sociale raad (ECOSOC)
niet te verhinderen door er aan vast te
houden dat ook communistisch China lid
wordt.
Mr. Schürmann stelde voor, dat de eco
nomische en financiële commissie aan de
tweede politieke commissie zou aanbevelen
het Handvest zodanig te wijzigen, dat het
huidige aantal leden van de Economische
en Sociale Raad van 18 tot 24 kan worden
uitgebreid. Bij het huidige ledental is -een
evenredige geografische verdeling der
zetels niet mogelijk, hetgeen het aanzien
van de raad in sommige onderontwikkelde
gebieden, vooral in Afrika en Azië, onder
mijnt, meende hij.
De Rus Arkadev verklaarde, dat de
Sovjet-Unie altijd streeft naar het bevei
ligen van de werkelijke belangen der
onderontwikkelde gebieden en niet alleen
maar de „fictieve". De Sovjet-Unie wenst
dat alle organisaties, die onderontwikkelde
landen helpen, volledig hun belangen
kunnen behartigen.
Het Nederlandse voorstel werd gesteund
door de Noor Arne Arnesen.
BUENOS AIRES (AFP) Het Argen
tijnse persbureau „Saporiti" meldt, dat
president Frondizi de staat van beleg heeft
afgekondigd, die heden te middernacht van
kracht zal worden, na goedkeuring door
het congres. Het besluit van de president
heeft ten doel een eind te maken aan de
31 oktober begonnen staking der arbeiders
bij de oliebedri.jven in de provincie Men-
doza. Bij wiize van voorzorgsmaatregel
zijn alle leden van leger, politie en lucht
macht in deze provincie geconsigneerd.
(UPI) Volgens Frondizi is de staking
een onderdeel van een ondermijnend plan
van communistische en peronistische ele
menten. Hij zei dat het parool voor een
algemene staking in de olie-industie niet
is ingegeven door enig arbeidsgeschil. In
Mendoza wordt gestaakt uit „protest"
tégen de contracten die de regering ge-
slöten h'eëft met buitenlandse maatschap
pijen over de assistentie bij drolievnnning.
De bond van oliearbeiders heeft voor
woensdag een algemene staking van,48 uur
afgekondigd. onder de leus dat de regering
de leiding en de produktie van de oliebron
nen aan buitenlandse maatschappijen geeft.
(AFP) Vanochtend zijn in voorsteden
van Buenos Aires talrijke personen met
extremistische politieke opvattingen ge-
arersteerd. De politie zou voorbereidingen
treffen om op te treden tegen de 62 vak
bonden, die een peronistische inslag heb
ben. Via. de radio zijn lastgevingen aan de
oolitieposten in de provincies Mendoza en
Nuequen verstrekt, in verband met het
toepassen van de staat van beleg.
Maandagmiddag om tien minuten voor 4
werd de Haarlemse recherche gealarmeerd
door enkele bewoners van de Godfried
van Bouillonstraat in Haarlem-Oost omdat
er een moord gepleegd zou zijn. Men
spoedde zich derwaarts en men vond in de
gang van een woning in deze straat een
man, die bewusteloos in een plas bloed lag.
De recherche stelde een onderzoek in een
daaruit bleek, dat het slachtoffer een veer
tigjarige loswerkman was, wonende in de
Goetzeestraat, die gistermiddag om tien
over half vier, toen hij onder invloed van
sterke drank verkeerde, zijn 28-jarige
echtgenote wilde opzoeken. Deze leeft ge
scheiden van haar man en was ingetrok
ken bij een 67-jarige Haarlemer in de
Godfried van Bouillonstraat.
Toen de loswerkman bij deze woning
arriveerde kwam zijn vrouw net naar bui
ten. Hij greep haar vast maar zij slaagde
erin te ontvluchten. De werkman storm
de gang in en raakte in een vechtpartij ge
wikkeld met de 67-jarige bewoner, die
even later een broodmes trok en zijn aan
valler een aantal diepe steken toebracht in
het achterhoofd, onder een van de ogen
en in de linkerzij, waarbij een long werd
geraakt.
De loswerkman zakte in elkaar en werd,
toen de G.G.D. was gewaarschuwd in aller
ijl naar het Grote Gasthuis vervoerd.
Gisteravond was zijn toestand zeer ernstig,
en men vreesde voor zijn leven, maar van
morgen was hij al weer wat opgeknapt.
De man, die gestoken zou hebben, is in
gesloten.
Twee arbeiders uit Helmond, 35 en 42
jaar, waren in de gemeente Aarle-Rixtel
bezig met het vervoeren van rails op een
wagentje, dat op een langs de rivier de
Aa aangelegd smalspoor reed. Plotseling
kantelde het wagentje, waardoor beide
mannen in het water vielen, en onder de
spoorstaven bedolven werden. Pas nadat
deze met veel moeite op de wal waren ge
trokken konden de levenloze lichamen
worden geborgen. Eén van de slachtoffers
was gehuwd en had vier kinderen.
De heer J. B. uit Nijmegen is op de weg
achter Het Bos te Arnhem met zijn auto
tegen een boom gebotst. De bestuurder
werd ernstig aan het gelaat gewond. Zijn
echtgenote, die naast hem zat, werd zo
ernstig gewond, dat zij ter plaatse over
leed. Van het achter in de auto zittende
echtpaar G, eveneens uit Nijmegen, liep
de heer G. een schedelbasisfractuur op.
terwijl zijn echtgenote verwondingen in
het gelaat en een lichte hersenschudding
kreeg.
Het achtjarig knaapje W. ten Hove is op
de Zuukerweg te Epe verongelukt. Het
kind reed met zijn broertje mee op een
driewielig melktransportwagentje en
sprong van dit voertuigje af. Het kwam
voor een achteropkomende vrachtauto en.
werd bijna op slag gedood.
De 77-jarige wielrijder P. P. K. uit Voor
burg is, toen hij uit de Weverslaan de
Parkweg overstak en daarbij blijkbaar een
van links komende auto niet opmerkte,
door het voertuig geschept. Kort na aan
komst in het ziekenhuis Sint. Antonius-
hove is. de heer K. overleden.
De 75-jarige dame P. M. Waltmans, die
vorige week maandagavond door een per
sonenauto werd aangereden toen zij liep op
de hoek van de Herengracht en de Huiden
straat te Amsterdam, is in het Onze Lieve
Vrouwengasthuis aan de verwondingen
bezweken.
Op een onbewaakte overweg in de
spoorlijn Tilburg-'s-Hertogenbosch tussen
Helvoirt en Udenhout is de 35-jarige M.
van de Pas uit Udenhout dodelijk ver
ongelukt tussen twee treinen.
Te Arkel (bij Gorinchem) is de 75-jarige
bromfietser B. den Haak aldaar tegen een
bus van de Twee Provinciën gereden. Hij
was op slag dood.
Op de rijksweg nr 16 (Rotterdam-Moer-
dijk-grens) onder de gemeente Zwijn-
drecht is een trailer, welke getrokken
werd door een kraanwagen, door tot nu
toe onopgehelderde oorzaak naar rechts af
geweken en gedeeltelijk in de sloot terecht
gekomen. De 27-jarige gehuwde H. Hes
sprong van de treeplank van de trailer af
en kwam onder dit voertuig terecht. Tij
dens het transport naar het ziekenhuis is
hij overleden.
Minister Aart sen
Op vragen van het lid der Tweede Ka
mer de heer Posthumus over het verzoek
om ontslag door de beide directeuren van
de Nederlandse Helikopter Industrie, heeft
de heer Van Aartsen, minister van Verkeer
en Waterstaat, onder meer geantwoord dat
hij het betreurt dat, ondanks langdurige
besprekingen, het niet is mogen gelukken
beide of een der directeuren voor de Ne
derlandse Helikopter Industrie te behou
den, maar dat niet is gebleken dat het
onderhavige project, in gevaar wordt ge
bracht door het vertrek der beide direc
teuren. De Nederlandse Helikopter In
dustrie heeft kunnen besluiten het bedrijf
voort te zetten.
Knipperbol-kalender 19.59
Het Verbond voor Veilig Verkeer zal
deze dagen beginnen met het gratis ver
spreiden van een kalender voor 1959, die
door de aardige tekeningetjes in frisse
kleuren wel heel sterk tot de verbeel
dingskracht van de jeugd zal spreken. Dat
is trouwens ook de bedoeling, want deze
kalender richt zich in de eerste plaats tot
de jeugd en zal daarom gratis en voor zo
ver de voorraad strekt aan de lagere
scholen in Nederland worden beschikbaar
gesteld.
Tekenaar Meyer Ricard sierde deze een-
bladige jaarkalender met een zestal teke
ningetjes, die elk een eenvoudige maar
sprekende verkeerssituatie uitbeelden en
van een pakkend onderschrift zijn voor
zien. Het thema van de kalender is de
knipperbol en deze speelt dus tezamen
met de „zebra" in elk van de uitgebeelde
situaties een rol. De opvoedende waarde
van deze kalender maakt, dat deze in
veel schoollokalen en kinderkamers een
gezellige maar bovenal nuttige wandver
siering zal vormen.
De kalender is vervaardigd door Caltex
Petroleum Maatschappij n.v. in nauwe sa
menwerking met het Verbond. Deze firma
heeft reeds eerder blijk gegeven ernst te
maken met de verkeersveiligheid in het
algemeen en de verkeersopvoeding van de
jeugd in het bijzonder.
„Behouden thuiskontsf"
De Eerste Rotterdamsche Maatschappij
van Verzekering n.v. brengt een affiche in
omloop, waarop een suggestieve politie
man de beschouwer doordringend aan
kijkt en doelende op zijn (letterlijk)
„handjevol" kindertjes vraagt: „Zorg
dat ze behouden thuiskomen".
Een plaat, die door vormgeving en uit
voering niet nalaat grote indruk te maken
en die, naar het Verbond voor Veilig
Verkeer hoopt, op vele openbare plaatsen
in Nederland zal verschijnen: Om iedere
weggebruiker te vragen altijd en overal
er voor te waken dat onze kinderen in
derdaad 's avonds thuiskomen
De toneelgroep „Puck" heeft maandag
avond in het nieuwe de la Martheater
waar men deze maand een groot deel
van het lopende repertoire vertoont de
première gegeven van „De Vrek" van Mo
lière in een sterk van de traditie afwijken
de trant. Men beroept zich daarbij op de
mening van de vermaarde regisseur Char
les Dullin, dat het stuk gedurende vele ge
neraties niet klaar en wel gespeeld is, dat
men het altijd heeft misvormd tot een se
rie sketches over de gierigheid, waardoor
het eeuwenlang een negatieve beoorde
ling uitlokte. Volgens zijn opvatting is het
niet juist om moraliserenderwijze alles,
de intrige incluis aan de rol van Harpagon
op te offeren.
Cas Baas heeft bij zijn spelleiding deze
opvatting als uitgangspunt genomen. Het
is niet uitgesloten, dat hierbij de ovex-we-
ging heeft meegesproken dat Eric van In-
gen. die de .titelrol voor zijn rekening
heeft genomen, niet op het formaat kan bo
gen om van Harpagon een tragikomi
sche uitzonderingsmens te maken, zoals
de romantische acteurs (in ons land Jan
Musch bijvoorbeeld) op voor het publiek
zo kennelijk aantrekkelijke manier plach
ten te doen.
„Puck" had echter gewaarschuwd kun
nen zijn door het voorbeeld, dat Jean Vil-
lar met zijn onvolprezen, doch in dit ge
val teleurstellende Théatre National Po
pulaire een paar jaar geleden ook in ons
land heeft laten zien. Villar heeft, stellig
eveneens in navolging van Dullin's denk
beelden, voor alles de door Molière aan de
orde gestelde ontwikkelingen binnen het
natuurlijke milieu willen laten uitkomen,
helder en overzichtelijk. Het resultaat
werd in mijn ogen een weinig interessante
burleske met een paar briljante scènes. Bij
„Puck" is het vrij kinderachtig geworden,
net alsof dit gezelschap nu het niet meer
speciaal voor de jeugd optreedt, iets voor
een schoolvoorstelling is gaan bedenken.
Behalve in een nogal zwakke bezetting ligt
de oorzaak daarvan volgens mij hierin:
als men de aandacht voornamelijk op de
intrige richt, doet men dubbel uitkomen
dat „De Vrek" een van de zwaktste stuk
ken van Molière is. Slechts een wonder zou
het onder deze omstandigheden hebben
kunnen redden. En ondanks alle aardig
heden bleef dat wonder uit.
Tegenover de thans verdedigde zienswij
ze stel ik de volgende ter motivering van
mijn oordeel. Molière wilde een blijspel
schrijven om de gierigheid te hekelen. Hij
besloot zijn stuk „De Vrek" te noemen.
Hij zou een mens ten tonele voeren, zo
danig beheerst door één excessieve eigen
schap dat hij voor zichzelf en zijn omge
ving onmogelijk wordt,
Hoe kan men de schraapzucht laten blij
ken? Wel, door de gouddorstig bezetene
met anderen te confronteren, die de slacht
offers van zijn inhalige berekening drei
gen te worden. Misschien uit tijdgebrek
heeft Molière zich bediend van de eerste
de beste intrige, die hem te binnen schoot
(uit een verhaal, uit een klucht van een
voorganger, die op zijn beurt een navol
ger van de Aulularia van Plautus was).
De handeling heeft, geen ander bestaans
recht dan om Harpagon gelegenheid te ge
ven zijn slechte karakter onder zoveel mo
gelijk omstandigheden te laten demonstre
ren, tegenover zijn naasten en tegenover
de buitenwereld.
Onder Molières pen heeft deze Harpa
gon een formidabele gestalte gekregen,
buiten proporties misschien, zodat zijn
kracht tevens de zwakte bepaalt. Alleen
wat er met de vrek gebeurt is de moeite
waard. Dit is geen dorre theorie van
iemand, die nu eenmaal aan een traditio
nele interpretatie is gewend geraakt en
het niet anders meer wil horen. Molière
heeft van de vrek nu eenmaal de titelheld
gemaakt. Daar is niets aan te doen. Zijn
fout was het kiezen van een zodanige te
genpartij, dat niets en niemand daarvan
enige werkelijke belangstelling verdient.
En het lijkt mij daarom onverstandig van
„Puck" om juist op de flauwe bijzaken
al het licht te laten vallen. Sommigen zul
len spreken van een „frisse" benadering,
zoals dat ook met „De Koopman" van de
toneelgroep „Arena" naar mijn mening
ten onrechte is gebeurd. De vertaling van
Hans Roduin in huiselijk-humoristisch Ne
derlands droeg ertoe bij het amusement te
plaatsen op het vlak van wat wij in Ne
derland als vrolijke avonden beschouwen.
Eric van Ingen is te duidelijk een mo
derne acteur om de rol van Harpagon an
ders dan langs de weg der kluchtige ty
pering te kunnen „maken". Door zijn ma
nier van spreken met een wat geknepen,
soms zeurderige stem deed hij mij voort
durend aan een sterk vermagerde Ferd.
Sterneberg denken, geen moment aan een
belachelijk karakter. De mogelijkheden
om deze rolfiguur met uiterlijke middelen
te verduidelijken zijn uiteraard beperkt.
Gegeven de aanpak van het geheel was
hij echter stellig niet onvoldoende. Maar
wat heeft men aan een dergelijke nivelle
ring tot middelmatigheid? In de eveneens
tot bescheiden proporties teruggebrachte
rol van de knecht La Flèche maakte Will
van Seist een innemend debuut maar ook
daarvan is meer te maken, dat heeft Da
niel Sorano bij het T.N.P. onvergetelijk be
wezen). De beste prestaties werden gele
verd door Ellen Thouars met een kostelij
ke koppelaarster en door Piet Römer als
de kok en de koetsier in één werkelijk ko
mische verschijning.
De jonge gelieven door Walter Kous,
Wim van den Heuvel, Jeanette van der
Heijden en Ada Tbijsse nogal vlak ge
speeld, met aandikkingen nu en dan, waar
bij de mannelijke personen het glansrijk
wonnen in vergelijking met de saai en keu
rig sprekende vrouwelijke. Verder werk
ten Guus Verstraete, Leen Jongewaard en
Eric van Ingen als Harpagon in de
door Cas Baas geregisseerde voorstel
ling van „De Vrek" van Molière.
Eric van der Donk mee aan een voorstel
ling, die bij de première met langdurig
applaus werd beloond. Er was echter één
winstpunt: Roger Chailloux heeft zich, na
enige veelbelovende proefwerken, ontwik
keld tot een decorontwerper met een per
soonlijke allure. Zijn kostuums zijn op
eenvoudige wijze aangenaam, zijn riante
toneelbouw getuigt van stijlgevoel en bood
alle gewenste speelruimte. Hij durft ten
minste „iets neer t.e zetten". En het mag
er zijn.
David Koning
NEW YORK (UPI) De Verenigde
Staten stellen als een tegenmanoeuvre
tegen een Russische motie voor een on
middellijk verbod op militair gebruik van
de ruimte buiten de dampkring voor, die
kwestie gedurende een jaar te bestuderen
en die studie dan als basis te nemen voor
het optreden van de UNO inzake dat pro
bleem.
De Verenigde Staten verzamelen thans
voorstanders van dit denkbeeld om zich
heen, teneinde tot een resolutie van de Al
gemene Vergadering te komen. Deze motie
zou de instelling bepleiten van een bij
zonder comité, dat rapport uit zou moeten
brengen aan de Algemene Vergadering in
het jaar 1959, wat betreft de stappen die
genomen zouden kunnen worden om een
vredelievend gebruik van de ruimte buiten
de dampkring te verzekeren.
In de Russische ontwerp-resolutie wordt
het toezicht op vredelievend gebruik van
de ruimte verbonden met een verzoek om
het afschaffen van buitenlandse militaire
bases, „allereerst in Europa, het Nabije
Oosten en Noord-Afrika".
Advertentie
HET EULAN ETIKET \DE GARANTIE
VOOR BLIJVENDE MOTECHTHEID
EULAN voor
moteehte behondellng van wol en onder» dierlijke
vezels; een wetenseHoppelijke pioniers-prestatie van save*)
tientallen joren op zijn deugdelijkheid beproefd.
luister op maandag, woensdog. vrijdag en zaterdag
om 9.52 uur naar het EULAN-PROGRAMMA over Radio LUXEMBURG 208 m.
