Premier Grotewohl giet
olie op de golven
Mist stagneert vooral
het luchtverkeer
39.-en 49.-*d
opRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
CRISIS IN ARGENTINIË
OPHEFFINGS
UITVERKOOP
.HET REGENKLEDINGPALEIS
Victor van Vriesland
krijgt Huygensprijs
Samenzwering tegen regering ontdekt;
oliearbeiders stellen staking uit
WINTERMANTELS
Desondanks nieuwe dreigementen tegen
West-Berlijn van Oostduitse zijde
Verplichte w.a.-verzekering
Plaatselijk regen
Leidse universiteit
Dr. J. E. baron de Vos van
Steenwijk eredoctor
Vijverbergprijs voor
Mar go Minco
Het woord is aan
EEN BRIL VAN K E I P
RAT IS GOED GEZIEN
M
eroreo
fifth kiUi iijfifdijh
llvi'lvii Tliciiiiins ELEGANTE TASSEN EN BY0ÜX
ENKELE STUKS
73e JAARGANG No 108 DONDERDAG 13 NOVEMBER 1958 303e JAARGANG No 261
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 j j I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. RhhkkI V* I 1 1 I Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- B S l 1 t 1 B 1 lil 1 J C. Jf C. 1 I J? B C 4 t Jl Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 \iA rJL Mn JL JL mssa^r JL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks urnLuniL nA/iKJjriiviounii uuuuaini Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Van onze correspondent)
BERLIJN. De Oostduitse minister president Grotewohl deed gistermiddag
op een persconferentie in Oost-Berlijn olie op de golven, veroorzaakt door
het dreigement van de Russische premier Kroesjtsjev. Grotewohl deed dit
kennelijk in opdracht. Er is tot dusverre, zo zei hij, niet tussen Moskou en
Oost-Berlijn onderhandeld over de viermogendheden status van Berlijn en
de Russen zullen nog meer troepen uit Oost-Duitsland terugtrekken, wellicht
zonder dit tegelijkertijd van de westelijke troepen uit West-Duitsland te eisen.
Grotewohl sprak aarzelend en ging niet diep op de zaken in. Hij zei zelfs
te menen dat de nieuwe regeling over de aanwezigheid van Russische troepen
in Oost-Duitsland de westelijke grote mogendheden een hart onder de riem
zou steken. Er is, aldus Grotewohl, geen enkele reden te spreken van sensaties
rond Berlijn, dat naar zijn zeggen niet de hoofdkwestie is, al ontkende hij ook
dat de Amerikanen bijzondere rechten op Berlijn kunnen laten gelden.
Kroesjtsjev's woorden, aldus de Oostduitse premier, 'bieden mogelijkheden
voor overleg.
Deze verklaring van Grotewohl is gister
avond door het Oostduitse persbureau
ADN gecorrigeerd. Er werd verklaard dat
de Russische troepen bepaald niet uit
Oost-Duitsland teruggetrokken zullen
worden vóór de westelijke troepen West-
Duitsland zullen hebben verlaten. Uit
Grotewohls mededelingen had men echter
kunnen opmaken, dat er wel eens sprake
zou kunnen zijn van een snellere terug
trekking der Russische troepen.
Hoe levendig in West-Duitsland is ge
reageerd op Kroesjtsjevs rede, blijkt uit
het feit dat voor het eerst sedert weken
bij beursbegin in alle grote Westduitse
steden gisteren en eergisteren het aanbod
op de aandelenmarkt overheerste. Er was
onzekerheid ontstaan onder het publiek
door Kroesjtsjevs toespraak en de ver
kopen hadden 'koersdalingen tot vijftien
oercent als gevolg. Enerzijds was dit een
gevolg van buitenlandse verkopen (vooral
uit Zwitserland), anderzijds van binnen
landse winstnemingen. Het aanbod werd
overigens zeer snel geaccepteerd en de
beurzen vertoonden al spoedig weer het
vertrouwde hausse-beeld van de laatste
tijd, hoewel men blijft spreken van een
dalende tendens. De obligatiemarkt bleef
evenwel onberoerd door wat men „de Ber-
lijnse schok" noemt.
Vanwege de Westduitse regering is
medegedeeld, dat de dreigementen van
Kroesjtsjev tegen West-Berlijn te veroor
delen zijn en dat men vertrouwt op de
bescherming van de westelijke mogend
heden. Onvermijdelijk, zo blijkt uit, deze
reactie van Bonn, zal het in gevaaff bren
gen van West-Berlijn zijn weerslag hebben
op de Russisch-Westduitse verhoudingen.
Men zit zowel te West-Berlijn als te Bonn
een beetje verlegen met Kroesjtsjevs
speech, omdat hierin ten hoogste van mo
gelijke plannen, van verkapte dreigemen
ten, maar niet van een eenzijdige Russische
opzegging van de overeenkomst der grote
vier over Berlijn sprake is. Over een ver
breking van de diplomatieke betrekkingen
tussen Bonn en Moskou wenst men nog
niet te spreken. Er wordt met de Russen
Advertentie
De minister van Justitie, prof. Samkal-
den, heeft gisteren in de Tweede Kamer
medegedeeld, met vrij grote zekerheid te
kunnen toezeggen dat in dit zittingsjaar
van de Staten-Generaal, dus vóór septem
ber 1959, het wetsontwerp zal worden in
gediend, waarbij de verzekering tegen wet
telijke aansprakelijkheid voor houders van
motorvoertuigen verplicht zal worden ge
steld. Het is niet mogelijk, het ontwerp eer
der in te dienen omdat hierover nog be
sprekingen in Beneluxverband moeten
plaatshebben.
Verwachting tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk
enige regen en aanvankelijk nog
op vele plaatsen mist. Dezelfde
of iets hogere temperaturen.
Aanvankelijk veranderlijke
wind, later matige wind, in
hoofdzaak uit zuidelijke rich
tingen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
onderhandeld over een cultureel verdrag
en onlangs is een handelsverdrag met de
Sovjet-Unie gesloten. Dat alles bepaalt
mede de Westduitse houding, die voor
zichtigheid uitdrukt omdat er nog geen
sprake is van Russische daden. Inmiddels
staat vast, dat de Westduitse nota aan de
De senaat van de Leidse universiteit
heeft maandag besloten het eredoctoraat
in de rechten toe te kennen aan dr. J. E.
baron de Vos van Steenwijk, president-cu
rator van deze universiteit.
Baron De Vos van Steenwijk heeft vele
bestuursfuncties bekleed, onder meer
was hij van 1933 tot 1937 burgemeester
van Zwolle, en van 1937 tot 1941 burgemees
ter van Haarlem.
Na de bevrijding was hij bijna tien jaar
Commissaris der Koningin in de provin
cie Noordholland. De Leidse universiteit
kent thans tien nog in leven zijnde ere
doctoren, onder wie prinses Wilhelmina,
koningin Juliana en Sir Winston Churchill.
Het bestuur van de Jan Campertstichting
te 's Gravenhage heeft besloten aan dr.
Victor E. Vriesland de Constantijn Huy-
genprijs voor zijn gehele oeuvre toe te
kennen. Deze prijs bedraagt 2500. De
commissie van advies tot toekenning van
deze letterkundige prijs bestond uit de
heren mr. A. Mout. Bert Bakker, Pierre
H- Dubois en G. Kamphuis.
Aan mevrouw Margo Minco wordt de
Vijverbergprijs voor haar verhalenbundel
„Het bittere kruid" uitgereikt. Deze prijs
bedraagt 1500. De commissie van ad
vies tot toekenning van deze prijs bestond
uit de heren mr. A. Mout, Pierre H. Du
bois en G. Kamphuis.
De prijsuitreiking zal plaatshebben in
een plechtige zitting van de Jan Campert
stichting op maandag 1 december.
C- C. C o 1 to n
Het enige in dit leven, dat we werke
lijk ons eigendom kunnen noemen, zijn
onze daden.
OOI
O
Grotewohl
Sovjet-Unie, waarin zolang gedokterd is,
gewijzigd en aangepast zal worden aan de
nieuwe ontwikkeling. De nota zal, zoals
het oorspronkelijke plan was, niet scherp,
maar rustig gehouden worden, hoewel
Kroesjtsjevs rede weer eens veel hoop de
bodem heeft ingeslagen. Velen geloven niet
meer dat de Westduitse regering Moskou
tot andere gedachten inzake een gesprek
over de Duitse hereniging zou kunnen
brengen.
(UPI) De Oostduitse dreigementen
tegen West-Berlyn zijn vandaag voortge
zet, ondanks de sussende uitleg die Grote
wohl op zijn persconferentie gaf aan
Kroesjtsjevs eis, dat de westelijke mogend
heden de stad moeten verlaten. De vice-
voorzitter van het Oostduitse parlement,
Hermann Matern, schrijft in het officiële
party-orgaan „Neues Deutschland": „Het
is noodzakelijk er op te w'jzen, dat het ge
vaar van een provocatie, die aanleiding
zou kunnen worden voor een wereldoor
log, blijft bestaan, zolang er troepen van
de westelyke mogendheden in Berlijn
zijn". Hij stelde de eis, dat het Westen
zich terugtrekt ten einde het leven in Ber
lin te normaliseren.
De burgemeester van Oost-Berlijn, Frie-
drich Ebert, drong aan op ooheffing van
de bezettingsstatus in geheel Berlijn en hij
dankte Kroesjtsjev voor zijn aankondiging,
dat Rusland zijn bezettingsrechten wil
overdragen aan de Oostduitsers. Hij voeg
de eraan toe, dat de communistische op-
(Vervolg op pag. 11)
Advertentie
GROTE HOUTSTRAAT NAAST LUXÖR
BUENOS AIRES (UPI) In een rege
ringscommuniqué, uitgegeven door de Ar
gentijnse» vice-president Alejandro Gomez,
is onthuld dat er een samenzwering is ont
dekt om de regering van president Arturo
Frondizi omver te werpen en door een
coalitie-regering te doen vervangen. De
minister van Binnenlandse Zaken, Alfredo
Vitolo zei dat het kabinet zich achter Fron
dizi heeft geschaard en dat alle strijd
krachten de president trouw zouden zjjn.
De regering verklaarde gisteren, dat aan
hangers van de vroegere president, Juan
Perón, de regering omver wilden werpen
door een revolutionaire staking en een
staatsgreep. Volgens een zegsman in het
Congres zijn er meer dan vyfduizend per
sonen gearresteerd.
Inmiddels heeft de bond van arbeiders in
de olie-industrie een 48-uur-staking tegen
de olie-politiek vier dagen uitgesteld, om
dat de regering blijk heeft gegeven van
haar goede wil om een oplossing voor het
conflict te vinden. De ondertekening dei-
contracten met Amerikaanse maatschap
pijen is uitgesteld. Vertegenwoordigers van
de bond verklaarden dat hun houding ten
aanzien van de contracten aan buitenlandse
maatschappijen ongewijzigd blijft. Het be
sluit is niet van toepassing op de plaatse
lijke staking die al in de provincie Mendoza
aan de gang is. In het gebied van Buenos
Aires begon de staking om middernacht,
maar de stakers worden door de bond
teruggeroepen.
Volgens onbevestigde berichten zijn de
chefs van het opperbevel de macht over de
strijdkrachten kwijt, maar hebben de mi
nisters van het leger, de marine en de
luchtmacht Frondizi de verzekering ge
geven, dat zij de situatie meester zijn en
dat de strijdkrachten loyaal zijn.
Vreemde handelwijze
Vice-president Gomez had zich met mi
nister Vitolo over de situatie beraden en
geopperd een coalitie-regering op te rich
ten. Tenslotte bracht hij de berichten over
het komplot op verzoek van Vitolo onder
de aandacht van Frondizi, die verklaarde
dit nummer bestaat uit
twintig pagina'S
November in de mist. Niemand ver
baast er zich over, want wij zijn er
even vertrouwd mee als met de sneeuw
in april en de minimum-temperaturen
in de zomer. De auto's rijden met vol
licht, op wat men pleegt te noemen
klaarlichte dag. De omgeving fungeert
als decor in een schimmenspel. De flats
en de molen op de Haarlemmerweg
bij Amsterdam bijvoorbeeld zijn op de
foto nauwelijks meer te zien-
niet van plan te zijn overleg te plegen met
politieke leiders of een coalitie-regering te
vormen. In plaats daarvan ontbood hij de
militaire leiders en het kabinet. Generaal
Pacheco, minister van Oorlog, maakte be
kend dat alle legerverloven zijn ingetrok
ken. Hij deelde mede dat hij volgens plan
vandaag naar Cordoba zal vliegen, om
militaire oefeningen bij te wonen
Vitolo zei niet te weten of ook militaire
chefs gearresteerd zijn bij de razzia's onder
peronisten, linksen en andere elementen.
Gomez zei dat hem niets bekend is over
berichten dat de strijdkrachten een ultima
tum hebben gestuurd aan Frondizi. Voorts
ontkende hij dat hij aan Frondizi verzocht
had af te treden als president en dat hij
betrokken was bij een komplot om de
regering-Frondizi ten val te brengen. Te
vens sprak Gomez de berichten tegen vol
gens welke hij zou zijn afgetreden. De
Kamerfractie van Frondizi's radicale partij
overweegt een aanklacht tegen Gomez in
te dienen en zijn ontslag te eisen.
(Reuter-AFP) Minister Vitolo heeft
verklaard, dat Gomez weet dat er een
samenzwering tegen de regering bestaat,
maar dat hij weigert de namen van de
De Franse straaltrainer „Fouga Ma
gister", die door de Duitse luchtmacht
zal worden gebruikt voor de opleiding
van straaljagerpiloten, wordt nu ook
door Messerschmidt en Heinkel in li
centie gebouwd. Op een regenachtige
middag werd de eerste door deze fa
brieken afgeleverde „Magister" aan de
luchtmachtstaf overgedragen. Het rij
tje op de voorgrond, dat nog „onder
zeil" is, betreft Franse import, maar
ervoor taxiet er een van Duitse makelij.
samenzweerders te onthullen, omdat hij
zijn erewoord heeft gegeven. Frondizi heeft
een commissie van onderzoek Ingesteld. In
regeringskringen zegt men, dat Gomez na
mens „invloedrijke personen" geëist heeft
dat Frondizi „een lange vakantie" zou
nemen. Vitolo waarschuwde de president,
die zich van de steun der militaire leiders
verzekerde. Het leger steunt de president
ook bij de staat van beleg die is afgekon
digd in verband met de staking in de olie
industrie. De regering meent dat peronisten
en communisten voor deze staking, die het
land miljoenen kost, verantwoordelijk zijn.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162
CAMEL MONTY-COATS 45.—
De mist heeft gisteren veel stagnatie ver
oorzaakt in het weg-, scheepvaart- en
luchtverkeer, zowel in Nederland als in
Noord-Frankryk, Zuid-Engeland, België
en West-Duitsland. Italië had behalve met
mist ook te kampen met een hevige regen
val en een zware zeegang langs zyn kusten.
Uit Denemarken en Spanje werden vries
temperaturen gemeld.
In Engeland, Frankrijk, België, Neder
land en West-Duitsland moesten verschei
dene vliegdiensten worden afgelast. De
voorzitter van het O.E.E.S.-comité, Regi
nald Maudling, moest de boot nemen om
zijn besprekingen over de vrijhandelszone
in Parijs voort te zetten. Een Amerikaans
Boeing 707 verkeersstraalvliegtuig is ech
ter wel in Londen geland, na in Rome
vanwege de mist afgewezen te zijn. De 111
passagiers wachten nu in Engeland tot het
weer opklaart.
Het KLM-toestel uit Biak/Tokio via de
noordpoolroute, de PI-I-DSN „Noordzee"
zou twee uur voor schematij d op Schip
hol zijn binnengekomen, indien de Am
sterdamse luchthaven niet dicht van mist
had gezeten. „De Noordzee" met de geno
digden van de officiële openingsvlucht,
welke op 1 november is begonnen, en on
der wie zich de minister van Verkeer en
Waterstaat ad interim, ir. Witte bevindt,
landde daarom op London Airport.
Woensdagavond laat is nog de PH-DSM
„Koraalzee" met een groot aantal Japanse
gasten van de K.L.M. aan boord vertrok
ken voor de vlucht via Anchorage naar
Tokio. Ook de andere toestellen met in
tercontinentale bestemming zijn van de
Amsterdamse luchthaven weggegaan. He-
Advertentie
GR. HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 20*11 S
Enorme sortering
ST. NiCOLAAS-GESCHENKEN
denmorgen tot 11 uur is geen vliegtuig
meer op Schiphol geland, zodat op de
thuishaven van de K.L.M. vrijwel geen
machines meer aanwezig waren.
Om kwart over tien hedenmorgen is de
Superconstellation „Atoom" naar Londen
vertrokken, met 70 passagiers aan boord,
bestemd voor de Britse hoofdstad, Man
chester en Dublin. Het feit dat geen Vis
counts meer op Schiphol aanwezig waren
de negen machines van dit type van de
K-L.M. staan op verschillende luchthavens
van Europa in verband met zware mist
was de oorzaak dat een Superconstellation
de korte vlucht naar Londen Airport moest
maken, hetgeen in vele jaren niet is voor
gekomen.
Advertentie
In de totale
van „HET REGENKLEDINGPALEIS"
bijzonder mooie dames-
normale prijs: 95.en 105.
NU
HAARLEM
GROTE HOUTSTRAAT 167
De Russen hebben het Westen uitgedaagd
tot een herhalingspartijtje van het poli
tieke „spel om Berlijn". Tot voor enige
jaren maakte de Russische regering de in
druk, verslaafd te zijn aan dat spel. maar
daarna werd het zo geboeid door allerlei
pokerspelletjes om delen van het Nabije en
het Verre Oosten, dat Berlijn in het ver
geetboek scheen te zijn geraakt.
Nu heeft Nikita Kroesjtsjev de voor
malige Duitse hoofdstad onverwachts weer
in het middelpunt van de belangstelling
geplaatst en dat gebeurde op een merk
waardig ogenblik, namelijk op de veertig
ste verjaardag van de Duitse overgave
waarmee de eerste wereldoorlog eindigde.
Het is weliswaar geenszins zeker, dat de
Russische pnemier aan die datum heeft
gedacht toen hij zijn jongste uitdaging tot
het Westen richtte; maar het zou wel een
merkwaardig toeval zijn als hij zijn rede
over het herleefde Duitse (maar nu volgens
hem natuurlijk alleen Wèstduitse) milita
risme en over de kansen op Duitslands
hereniging en het herstel van de Berlijnse
eenheid zonder het te willen had laten
samenvallen met de herdenking van die
voor het hele Duitse volk zo pijnlijke
datum.
Hoe dit ook zij, aan Kroesjtsjev is het te
danken dat de Duitsers in West- zowel
als in Oost-Duitsland op deze 11de no
vember wel iets anders aan hun hoofd
hadden dan die wapenstilstandsdag, waar
op Duitslands vijanden uit de jaren '14-T8
hun gevallenen herdenken, maar die voor
Duitsland zelf bovendien de herdenkings
dag van de eerste grote nederlaag is. Over
de „vernedering" van Versailles, waartoe
die militaire nederlaag leidde, behoefde
eergisteren geen enkele Duitser na te pein
zen, want Kroesjtsjev had voor uitstekende
afleiding gezorgd. Hij had bovendien de
Oostduitsers gelegenheid gegeven, weer te
gaan dromen van het grote, herenigde Ber
lijn als hoofdstad van hun „Volksdemocra-
tische republiek", inplaats van het ver
achtelijke Pankow.
Dit kan zijn waarde hebben voor het
verloop van de aanstaande verkiezingen in
Oost-Duitsland, al zou het alleen maar zijn
om de Oostduitsers het „ja"-stemmen,
waaraan zij toch niet kunnen ontkomen,
wat gemakkelijker te maken. Maar als dit
Kroesjtsjevs voornaamste oogmerk zou zijn
geweest, zou hij zijn voorstel tot opheffing
van de vier-mogendheden-bezetting van
Berlijn stellig niet gelanceerd hebben tij
dens een Russisch-Poolse vriendschapsbe
toging in Moskou; want Russisch-Poolse
vriendschap is nu niet bepaald een ideaal
van de Duitsers, zelfs niet van de Oost
duitsers. En het feit, dat de Oostduitse
satelliet-regering van Grotewohl zo klaar
blijkelijk buiten elk overleg' omtrent
Kroesjtsjevs voorstel was gehouden, dat zij
praktisch met de mond vol tanden stond,
kan haar toch al zo gering aanzien in eigen
land niet hebben verhoogd.
De verklaring van de Russische premier,
dat „de Sovjet-Unie achter de regering van
de Volksdemocratische republiek" staat en
dat het Kremlin elke aggressieve daad tegen
Oost-Duitsland „zal beschouwen als een
actie tegen de Sovjet-Unie", kan men dan
ook stellig niet letterlijk genoeg opvatten.
Want zonder Sovjet-steun zakt Grotewohl's
regering ineen en Oost-Duitsland zelf i s
niet anders dan een deel van de Sovjet-
Unie. Daarom is het ook dwaasheid, te
menen dat de Sovjet-Unie zolang ze een
communistische staat is er ooit toe zal
medewerken dat er een herenigd, en dus
onafhankelijk en krachtig en niet-commu-
nistisch. Duitsland tot stand komt. De Rus
sen zouden daarmee hun belangrijkste
voorpost in West-Europa opgeven en daar
aan zullen ze nooit denken.
Evenmin zal het Westen er ooit aan
denken, zijn belangrijkste voorpost achter
het IJzeren Gordijn, namelijk West-Berlijn,
op te geven. Kroesjtsjev weet dat beter dan
wie ook en hij zal zich zeker geen enkele
illusie maken, noch omtrent de mogelijk
heid dat de westelijke mogendheden zich
vrijwillig uit Berlijn zullen terugtrekken,
noch omtrent de kans dat zij zich daartoe
zullen laten dwingen door Russische drei
gementen of door Russisch verstoppertje-
spelen achter het Oostduitse regime.
Het spel om Berlijn moet dan ook onge
twijfeld opnieuw zijn begonnen uit heel
andere overwegingen: hetzij om de Sovjet
positie op een nog altijd mogelijke top
conferentie te versterken, hetzij om de
Westduitse regering te intimideren en te
benadelen, hetzij om een hoge troef in han
den te krijgen, die later kan worden uit
gespeeld op een moment waarop het om
een belangrijke inzet gaat.
Maar als een werkelijk ernstige bedrei
ging, en als méér dan-ondoorzichtig poli
tiek spel, ziet deze nieuwe Russische zet
er vooralsnog niet uit.
Simon Koster
