Plannen voor groot hotel
aan Wagenweg in Haarlem
Generaal Abboed lost crisis in
op met staatsgreep
Soedan
opRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Onderwijsplan in
de Sovjet-Unie
HET WEER
Geen blokkade van
Berlijn verwacht
Nieuw bewind wil kwesties
met V.A.R. oplossen
Even zoeken naar lek in gasleiding
Makarios onderbrak zijn reis
naar New York op Schiphol
Kostenongeveer 2\ miljoen;
Capaciteit: 200 bedden
Nog geen akkoord over de
agenda in Genève
$ee MORRIS beforef/oi/fat//
Vier maal meer studenten
dan in West-Europa
Paus Joannes XXIII benoemt
23 nieuwe kardinalen
Mgr. Tardini bevorderd tot
secretaris van staat
Oostelijke wind
V.A.R. zou wapens voor
Jordanië tegenhouden
Het woord «is aan
Ondanks een Amerikaans
-Russisch incident
Brand verwoestte café en
confectiefabriek in Enschede
PUZZEL NO. 6
Generaal W. Röell overleden
Openbaar leven op Cyprus streng gereglementeerd
73e JAARGANG No 111 MAANDAG 17 NOVEMBER 1958 303e JAARGANG No 264
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 jl I jj S 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. "1^ 1 (C 1 B 1^^^ B Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- ji Ij IT 11 i ill P ik. Jl IL Jl PL JÈ 1 fL Jl IL. n Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 JU JL JU A foaffi Jigsö^ V*A V«A fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks urivDuniD nnnj\uDiviounD ouunniNi Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
[fARPRESS
861151,
itt Konool]
EGYPTI
teofsn]
Korosko/
AWWwyyVxv
NJL s
Khartoem.
SOEDAN
Fasjoda
Reeds geruime tijd bestonden er plan
nen om aan de Viersprong in Aerden-
liout een groot hotel-café-restaurantbe
drijf te vestigen. Thans echter heelt de
Planologische Dienst geweigerd bet
reeds uitgekozen terrein voor een derge
lijk bedrijf te bestemmen, hetgeen uiter
aard voor de gemeente Bloemendaal en
voor de initiatiefnemers een grote teleur
stelling heeft betekend. Tóch zullen de
plannen doorgang vinden namelijk op
een ander, bij uitstek geschikt, terrein,
dat door de gemeente Haarlem ter be
schikking is gesteld. Het hotel zal nu
verrijzen aan de Wagenweg, hoek
Westelijke Randweg.
Het nieuwe hotel, dat ontworpen is door
prof. ir. H. T. Zwiers, zal de beschikking
krijgen over ongeveer 200 bedden, die alle
gelijkvloers komen te liggen op het circa
15000 vierkante meter grote terrein. Het
hoofdgebouw (hoogbouw) zal onder meer
een groot restaurant bevatten, een café
GENèVE (Reuter) Er is de vorige week
op de besprekingen te Genève tussen Oost
en West over het voorkomen van onver
hoedse aanvallen nog geen akkoord bereikt
over de agenda. Van conferentiezijde is
echter meegedeeld, dat de sfeer op de
bijeenkomst van zaterdag hartelijker was
dan op de voorgaande vergaderingen. Men
toonde een beter begrip voor eikaars
standpunt.
(AFP) Rusland publiceerde zaterdag
via het persbureau Tass gegevens over
een Russisch ontwerp-akkoord van vijf
punten inzake staking van kernproeven,
dat bij het begin van de driemogendhe-
denconferentie is ingediend. Het eerste
punt is: De drie grote mogendheden ver
binden zich vanaf de ondertekening geen
enkele kernproef meer te nemen, en het
derde: de landen die het akkoord onder
tekenen zullen een controleapparaat op
richten met controleposten. De Verenig
de Staten hebben het Russische plan ver
worpen. Volgens een verklaring van het
Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken is de voornaamste bedoeling
van het voorstel een akkoord over een blij
vende staking van kernproeven, zonder
voorafgaande overeenstemming over een
controlesysteem.
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM IEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162
CAMEL MONTY COATS 45.—
met een terras, een bar met dansvloer,
diverse aparte zalen, een lounge uitziende
op een binnentuin, een grote vergaderzaal
voor 200 personen, voorzien van een to
neel, een ruime sportzaal, een dames kap
salon enz. Eveneens is op het terrein een
groot parkeerterrein geprojecteerd.
De kosten vxn de bouw en de inrichting
van dit grote hotel zullen, zo vernemen
wij, verder ongeveer 2XA miljoen gulden
bedragen. Men hoopt zeer binnenkort met
de verwezelijking van dit project te begin
nen en men verwacht, dat het hotel reeds
in augustus of september van hei volgend
jaar gereed zal zijn.
Voor nadere gegevens verwijzen wij naar
pagina 7.
MOSKOU, (UPI) In de Sovjet-Unie is
het nieuwe onderwijsplan gepubliceerd van
premier Kroesjtsjev, dat in de eerste plaats
beoogt de school „dichter bij het maat
schappelijke leven te brengen". Het voor
ziet in een reorganisatie van de scholen
voor middelbaar onderwijs, in de invoe
ring" van gedwongen stages in fabrieken
en op kantoren voor middelbare scholie
ren, in meer avondscholen en schriftelijke
cursussen. In een toelichting op het offi
ciële persbureau Tass werd er op gewezen,
dat er op het ogenblik meer dan vier mil
joen studenten zijn op hogere scholen en in
technische instituten. „De inrichtingen
voor hoger onderwijs hebben bijna vier
maal zoveel studenten als Groot Brittan-
nië, Frankrijk, de Duitse bondsrepubliek en
Italië tezamen- De bevolking van die vier
staten is vrijwel gelijk aan die van de
Sovjet-Unie" zei Tass. Er zijn thans
7.500.000 specialisten die een middelbare
opleiding hebben gehad, vergeleken met
200.000 in 1913, voegde het daaraan toe. In
het hoger onderwijs zal de nadruk worden
gelegd op de studie in de kernenergie. De
hogescholen zullen daartoe worden uitge
rust met nieuwe instrumenten en grond
stoffen.
Het plan bevat de volgende wijzigingen
in het Russische onderwijs: de duur van de
basis-leertijd wordt van zeven tot acht
jaar verlengd.
Alle leerlingen „moeten aan sociaal nut
tig werk deelnemen, waardoor meer ge
lijke mogelijkheden voor werk en oplei
ding van alle burgers tot stand zullen ko
men.
Er zullen scholen worden opgericht voor
„in het bijzonder begaafde" studenten voor
muziek, choreografie, andere kunsten of
voor de wetenschap, naast betere opleiding
voor arbeiders.
Meer vreemde talen en meer sport-op-
leiding.
VATICAANSTAD (UPI) Paus Joannes
XXIII heeft 23 nieuwe kardinalen aange
wezen en voor 15 december een consistorie
voor hun investituur uitgeschreven. Door
deze benoemingen wordt de sterkte van het
heilig college van kardinalen op 75 ge
bracht, een aantal is zonder precedent.
Een der nieuwe prinsen der rooms-ka-
tholieke kerk is mgr. Paolo Giobbe, pau
selijk nuntius in Nederland.
Van de 23 benoemde kardinalen zijn der
tien Italiaan, twee Amerikaan, en twee
Fransen. Een komt uit Mexico, een uit
Uruguay, een uit Groot-Brittannië, een uit
Spanje, een uit Oostenrij'- en een uit
Duitsland. Er zijn thans vier Amerikaanse
bisschoppen.
Paus Joannes XXIII heeft mgr. Dome-
nico Tardini tot secretaris van staat (mi
nister van Buitenlandse Zaken) benoemd.
Mgr. Tardini werd kort na de verkiezing
tot Paus van Joannes XXIII tot pro-secre
taris van staat benoemd.
Tardini, die zeventig jaar is en in Rome
geboren werd is sinds 1929 aan het pause
lijk staassecretariaat verbonden. Na de
dood van kardinaal Maglione in 1944, bleef
le functie van staatssecretaris, gewoonlijk
door een kardinaal bekleedt, vakant.
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer met overdrijvende
wolkenvelden. In de komende
nacht en morgenochtend hier en
daar mist. Zwakke tot matige
oostelijke wind. Over het alge
meen weinig verandering in
temperatuur.
Volledige weeiTapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UT3!
TWAALF PAGINA'S
lÜÜIi K**"
Spoorwegen
Anonymus
„De mens is een domme zuigeling, die
alles eist en niets verdient te krijgen",
zegt Carlyle, en hij trekt daarbij een
gezicht alsof hij geen mens is.
(Van onze correspondent in Bonn)
Terwijl men te Bonn juist de indruk had
gekregen, dat de kwestie-Berlijn in rusti
ger banen was gekomen, deed zich het af
gelopen weekeinde' aan de Oost-Westduit-
se grens bij Babelsberg een Russisch-
Amerikaans incident voor. Russische sol
daten hielden drie vrachtwagens van het
Amerikaanse leger aan om te mogen zien
wat de vrachtwagens vervoerden, hetgeen
in strijd is met de geallieerde overeen
komst over Duitsland en Berlijn. Acht en
een half uur lang werd het transport op
gehouden. Pas nadat een Amerikaanse
officier bij het Russische hoofdkwartier te
Oost-Berlijn had geprotesteerd, liet men
de vrachtauto's terugrijden naar West-
Berlijn, zij mochten niet doorgaan naar
de bondsrepubliek, waarheen zij op weg
waren
Het was in geen tien maanden voorgeko
men, dat de Russen zich hebben bemoeid
met de Amerikaanse militaire transpor
ten van Berlijn naar West-Duitsland. Men
gelooft overigens niet, dat dit incident
veel te maken heeft met een scherpere
koers van Moskou inzake Berlijn. Er zijn
wel besprekingen gaande over maatrege
len die genomen moeten worden indien
Rusland zou trachten Berlijn te blokkeren.
Inschikkelijk
Te Bonn verwacht men dat Moskou
voortgaan zal druk uit te oefenen op de
westelijke mogendheden om te komen tot
een topconferentie. Dat zou de achter
grond zijn van de Russische en Oostduit-
se dreigementen tegen Berlijn. Men vreest
nauwelijks dat er een nieuwe blokkade
zal komen. Het twistgesprek zal, zo zegt
men te Bonn, op diplomatiek niveau wor
den voortgezet, hoewel bondskanselier
Adenauer zaterdag verklaarde, dat de
toestand van de voormalige hoofdstad nog
altijd ernstig is. De Westberlijnse burge
meester Brandt zei gisteren dat de Russen
er wel van overtuigd zullen zijn, dat Ber
lijn geen weke plek in de westelijke defen
sie is.
„Ik geloof niet, dat wij ons aan de voor
avond van dramatische gebeurtenissen
bevinden", aldus burgemeester Brandt.
(UPI) Het Amerikaanse departement
van Buitenlandse Zaken zou de ministe
ries van Buitenlandse Zaken van Groot-
Brittannië, Frankrijk en West-Duitsland
hebben laten weten dat de Verenigde Sta
ten de eersten zullen zijn om de Berlijnse
overeenkomsten te verdedigen, indien de
Sovjet-Unie probeert die te schenden. De
westelijke geallieerden zouden geen po
ging doen om, wanneer het verkeer met
West-Berlijn opnieuw aan belemmeringen
wordt blootgesteld, een doortocht te for
ceren. Wanneer de Russen de konvooien
van het geallieerd „militair» gezag" aan
houden zullen ze terugkeren. In geen ge
val zal men de controle van de Russen voor
lief nemen. Men gaat hierbij uit van de
veronderstelling dat de Russische bezet
tingsautoriteiten het niet op een gevaar
lijk incident zullen laten aankomen.
Advertentie
Een felle brand heeft hedenmorgen een
café en de confectiefabriek Hartgers aan
de Schurinksdwarsweg te Enschede in de
as gelegd. De brand is in het café begon
nen en het vuur bereikte via enkele hou
ten schuifdeuren de belendende confectie
fabriek, waar de grote voorraad goederen
en de machines verloren gingen. Persoon
lijke ongelukken deden zich niet voor, of
schoon boven het café tien mensen, een
gezin van vijf personen en vijf kostgangers
woonden. Een hond is in de vlammen om
gekomen.
Puzzelaars zullen hebben gemerkt dat in
de opgave van j.l. zaterdag een deel der
omschrijvingen onder verticaal is wegge
vallen. De ontbrekende omschrijvingen
luiden: 25: Munt in Portugal (afk.). 28:
Mening. 30: Op geen plaats. 31: Man van
adel. 22: Nu en dan. Horizontaal 12 moet
zijn: spijstafel.
Reeds ingezonden oplossingen met pas
sende invulling van de ontbrekende hokjes
zullen worden goedgekeurd.
Abdalla Khalil
landen bestuderen, aldus het Egyp
tische blad Al Ahram.
De vorige week was er in het
Soedanese kabinet een crisis ontstaan
ten gevolge van het ontslag van zes
ministers uit de anti-Egyptische Oem-
mapartij, geleid door Khalil. Daarna
trachtte men tot een „regering van
nationale eenheid" te komen. De zit
ting van het parlement, die op 17
november zou zijn begonnen was tot
8 december uitgesteld.
Het recente bezoek aan Cairo van de
voorzitter der democratische volkspartij,
Abdel Lahman, deel uitmakend van de
regeringscoalitie, en van Azhari, oud-pre
mier en leider der oppositie, waar zij ten
opzichte van Nassers aanspraken op het
Nijlwater toegeeflijk schijnen te zijn ge
weest, schijnt de crisis in het kabinet te
hebben doen ontstaan.
Uit de Soedanese uitzending was geble
ken, dat de leider van de militaire staats
greep generaal Ibrahim Abboed is, opper
bevelhebber van de Soedanese strijdkrach-
ten.
(Reuter) De Soedanese regeringscoali
tie van democratische volkspartij en Oem-
ma bestaat sedert midden 1956. De oppo
sitiepartij, de nationale unionisten, had ge-
Aartsbisschop Makarios bij zijn aan
komst op Schiphol.
Zaterdagavond is te 's Gravenhage op
bijna 85-jarige leeftijd overleden gene-
raal-titulaii b.d. jhr. W. Roëll, die van
1932 tot 1937 commandant van het veldle
ger is geweest, tevens commandant van
de vesting Holland en gouverneur der ko
ninklijke residentie
verbeteren en alle bestaande kwesties tus
sen de twee landen op te lossen en de
kunstmatig tussen hen veroorzaakte span
ning uit te schakelen".
LONDEN (UPI) Een Westerse kenner
van de Soedan gaf hedenochtend in Lon
den als zijn mening dat de eerste berich
ten over de coup duiden op een zuiver
interne actie, die ten doel heeft een eind
te maken aan politieke stagnatie. Hij ver
geleek deze affaire met de coup die gene
i-aal Ajoeh Khan onlangs in Pakistan
heeft uitgevoerd.
weigerd aan de nationale eenheidsrege
ring, waarin alle partijen vertegenwoor
digd zouden zijn, deel te nemen.
De gaande man
Khalil, die leider van de Oemma (onaf
hankelijkheidspartij) was, nam het premier
schap over toen premier Ismaill al Azhari
in juli 1956 verslagen werd in een ver
trouwensvotum. De Oemma heeft steeds
onafhankelijkheid en volledige soevereini
teit voor de Soedan voorgestaan. Deze
partij werd als pro-Westers beschouwd.
Als brigadegeneraal in de Tweede We
reldoorlog had hij in Eritrea alle Soeda
nese strijdkrachten tegen de Italianen on
der zijn bevel en zijn overwinning daar
heeft geholpen Ethiopië van Mussolini te
bevrijden.
Khalil was pas een jaar in de politiek,
toen hij in 1945 secretaris-generaal van de
Oemma werd. In 1946-'47 bezocht hij Lon
den, Parijs en New York, om steun te krij
gen voor onafhankelijkheid van de Soedan
en in 1948 werd hij lid van de executieve
raad van de wetgevende vergadering.
Volgens het persbureau voor het Nabije
Oosten heeft de secretaris-generaal van de
federatie van de Soedanese vakbonden, die
hedenochtend uit Khartoem in Cairo arri
veerde, verklaard dat pantserwagens een
ring om Khartoem en om de luchthaven
NEW YORK (Reuter) De New York
Times meldt, dat de Verenigde Arabische
Republiek de Amerikaanse militaire hulp
aan Jordanië blokkeert door tien straalja
gers geen toestemming te geven over Sy
rië naar Amman te vliegen. De toestellen
hadden 1 november in de Jordaanse hoofd
stad moeten zijn.
Noch het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken noch de leider van de
Jordaanse UNO-delegatie wilden commen
taar op dit bericht geven.
AMMAN (UPI) In diplomatieke krin
gen in Amman is men van mening, dat
buiten de UNO om pogingen zullen wor
den gedaan het geschil tussen de Verenig
de Arabische Republiek en Jordanië op te
lossen.
Vandaag houdt de koning in Amman een
persconferentie. Naar in Amman verluidt
heeft koning-moeder Zain, die thans van
haar Zwitserse vakantie naar Jordanië te
rugkeert, toestemming gekregen op 20
november over Syrië naar Amman te vlie
gen.
Aartsbisschop Makarios, de verbannen
leider van de Griekse orthodoxe kerk op
Cyprus, was zaterdagavond anderhalf uur
op Schiphol, op doorreis naar New York,
waar hij als waarnemer de debatten over
Cyprus zal bijwonen in de UNO-Assem-
blee. Hij zal contact opnemen met alle
UNO-delegaties, „met uitzondering van de
Britse". Als Cyprus onafhankelijk wordt,
zullen de rechten van de Turkse minder
heid gegarandeerd kunnen worden door
de UNO of een andere internationale in
stantie. Wij zijn bereid met de Turken te
bespreken op welke wijze hun rechten het
best gewaarborgd kunnen worden".
Uitvoerig ging aartsbisschop Makarios in
op de kwestie, waarin hij afwijzend stond
tegenover een internationale conferentie.
Onze tegenvoorstellen, ondermeer ook en
kele andere landen tot de conferentie toe
te laten, zijn door de Britten en de Turken
verworpen, aldus de aartsbisschop.
Socialisten
moeten zijn en het schoolgebouw niet voor
half drie 's middags mogen verlaten
Overheidspersoneel en arbeiders van open
bare nutsbedrijven werken van acht tol
twee uur, zodat zij van en naar hun werk
gaan als de jongeren binnenshuis blijven.
Om half vijf wordt namelijk weer een uit
gaansverbod voor Grieks-Cyprische jon
geren van kracht. In het bijzonder de
Britten die zich in de gevaarlijke uren
tussen half drie en half vijf op straat be
geven, zijn gewaarschuwd. De EOKA heeft
pamfletten verspreid waarin wordt ge
zegd dat de Britse burgers die wapens
dragen „dit op eigen risico doen".
De gouverneur van Cyprus, Sir Hugh
Foot, heeft een Grieks-Cyprische vak
bondsdelegatie te verstaan gegeven dat
de vierduizend Grieken die in kantines
van de Britse strijdkrachten werkzaam
waren, niet meer in dienst zullen worden
genomen. Zij werden uit veiligheidsover
wegingen ontslagen, nadat in een R.A.F.-
kantine een bom was ontploft.
hadden getrokken toen hij vannacht ver
trok.
Abboed heeft via radio Omdoerman aan
de buitenlandse diplomatieke missies laten
weten dat hun levens en bezittingen ge
waarborgd worden. Hij voegde hier aan
toe: „Ik leg er tevens de nadruk op dat de
vrije en onafhankelijke Soedan zijn betrek
kingen met alle landen in het algemeen en
de Arabische zusterstaten in het bijzonder,
zal baseren op respect, vriendschap en we
derzijds voordeel".
De komende man?
In Soedanese kringen in Caïro werd ver
klaard dat Abboed een volgeling is van Ali
el Mirghany, geestelijk leider van de Khat-
mia-sekte en beschermheer van de demo
cratische partij, welker leider, minister
van Handel Aly Abdel Rahman, zondag
avond per vliegtuig uit Caïro naar Khar
toem terugkeerde. De democratische partij
zoekt toenadering tot de V.A.R..
Het persbureau voor het Nabije Oosten
ontleende voorts aan dit communiqué van
Abboed aan radio Omdoerman: „Wij zul
len alles in het werk stellen om de betrek
kinden tussen de V.A.R. en de Soedan te
FALMOUTH (Reuter) De leider van
de Britse Labourpartij Hugh Gaitskell,
heeft verklaard, dat Groot-Brittannië de
voorstellen voor een rondetafelconferentie
over Cyprus van de secretaris-generaal
van de NAVO, Paul-Henri Spaak, moet
aanvaarden. Deze voorstellen, waarin
Groot-Brittannië ondermeer wordt ge
vraagd zijn zevenjarenplan voor Cyprus
uit te stellen, benaderen zeer dicht de
suggesties van de Labourpartij, aldus
Gaitskell. Hij is voorts van mening dat de
Britse regering ook moet ingaan op het
verzoek van Griekenland niet alleen de
belanghebbende partijen, maar ook Frank
rijk, Italië. Noorwegen en de Verenigde
Staten voor deze conferentie uit te nodi
gen.
Turken
NEW YORK (UPI) Twee waarnemers
van de Turks-Cyprische gemeenschap zijn
al in New York aangekomen. Het zijn
Raouf Denktas en dr. Fazil Kucyk, volgens
wie er geen oplossing voor het conflict kan
zijn, zolang Griekenland de Turkse i-ech-
ten niet erkent. Denktas noemde het plan
van Makarios voor onafhankelijkheid „een
dekmantel voor uiteindelijke aansluiting
bij Griekenland".
NICOSIA (UPI) Vandaag worden de
nieuwe veiligheidsmaatregelen van kracht,
volgens welke Grieks-Cyprische scho
lieren voor half acht 's ochtends op school
CAIRO (Reuter/AFP). Een
staatsgreep heeft maandagochtend in
Soedan een eind gemaakt aan de
regering van premier Abdallah Kha
lil. Dit bericht is afkomstig van het
Egyptische persbureau voor het Na
bije Oosten, dat meldt een radio
uitzending uit Soedan te hebben op
gevangen. Alle politieke partijen zou
den ontbonden zijn. Premier Khalil
zou donderdag aanstaande aan het
hoofd van een delegatie van vijf mi
nisters in Cairo zijn aangekomen.
Met de regering van de Verenigde
Arabische Republiek zouden zij han
gende vraagstukken tussen beide
Wat zal er gebeuren als de brandweer
man, die zo kranig in Landsmeer als
stut fungeert, zijn hand van dit huis
aftrekt? Zou het instorten? Wij konden
ons aan de gedachte maar niet ont
trekken toen wij deze foto van de
explosie in Landsmeer zagen.
vandaan gehaald. Ook de heer Fennema
kreeg geen letsel, maar zijn 32-jarige
vrouw en de 31-jarige buurman raakten
gewond en moesten naar een ziekenhuis
in Amsterdam worden overgebracht.
De brandweer heeft de ontzette voorge
vel gestut. Van de woningen aan weers
zijden van het huis sprongen de ruiten en
werd het houtwerk ontzet.
In een woning aan de Acellestraat te
Landsmeer heeft zich zaterdagmiddag te
gen half zes een hevige gasontploffing
voorgedaan, waarbij twee personen ge
wond werden en het splinternieuwe huis
van binnen bijna geheel vernield werd.
De bewonex-, de heer Fennema, nam een
sterke gaslucht in zijn huis waar en ging
met een buurman, de heer Brommers, op
onderzoek uit naar een lek in de gaslei
ding. Daarbij maakten zij gebruik van een
lucifer. Plotseling deed zich een hevige
explosie voor. Het plafond kwam naar be
neden het dak werd opgelicht en de voor
deur werd 35 meter weggeslingerd.
Door ijlings toegeschoten buurtbewonei'S
werd een kind ongedeerd onder het puin