Vele kastelen, stadhuizen en
kerken ernstig in verval
Alarmoefening voor een deel
van de landmacht
3987.-
HET WEER
Bonn stelt gesprek voor over
vredesverdrag en hereniging
Werkgevers willen duur van
belastingverhogingen beperken
Uitslag in Oost-
Duitsland
Geen geld genoeg
om verliezen
te voorkomen
UfETI C SCHOENEN
VVCLr SPECIAALZAAK
Jordanië trekt klacht
tegen V.A.R. in
nu
MINISTER CALS VERKLAAR T:
Schijnaanvallen in lucht
worden beantwoord
Droog
Plan voor conferentie van
„de overige zes"
wu muiimu uujurvyw/uvp.
Westduitse nota aan Moskou in gematigde termen
Hoessein ziet aanval als
persoonlijke zaak
Het woord is aan
Daggeld thans V/2 pet.
TECHNISCH SPEELGOED
SIGNAAL
Halthoofdcommissariskinderpostzegels
CITRO IM
2 cv
Bijna honderd percent
voor de communisten
73e JAARGANG No 112 DINSDAG 18 NOVEMBER 1 958 303e JAARGANG No 265
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 j| IT Bi 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. i 1 V 1^^^ 8 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I ff^ J ff J ff I ff ff 1 I M ff J ff J ff I ff J ff J Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 JL A JL JL JL JLb^ \s^L JL \sJL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De toestand van de Nederlandse monumenten moet over het geheel genomen
zorgwekkend worden genoemd. De beschikbare middelen zijn niet voldoende om
onherstelbare verliezen te voorkomen. Naar schatting zal tien miljoen gulden per
jaar nodig zijn ter subsidiëring in de kosten van de meest urgente restauraties.
Dit heeft minister Cals meegedeeld in zijn Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer over de begroting van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
De minister geeft in deze memorie een uitvoerig overzicht van de toestand der
Nederlandse monumenten.
De grote kerkgebouwen zijn voor zover zij
niet zijn gerestaureerd, vrijwel alle aan
restauratie toe. Door het treffen van nood
maatregelen worden in vele gevallen de
restauraties naar de toekomst verschoven.
Desondanks is er een groot aantal zeer
belangrijke kerkgebouwen, waarvoor uit
stel van restauratie niet langer mogelijk is
en waarbij nochtans geen afdoende rege
ling voor het subsidie kon worden getrof
fen. zoals bij de kerken van Bergen op
Zoom. Gouda, Geertruidenberg, Oudewater,
Haarlem (Waalse Kerk), Leiden (Mare-
kerk), Culemborg en de torens van Zwolle
en Deventer. Bovendien moet het tempo
van de belangrijkste restauraties aanmer
kelijk worden vertraagd, waardoor het
werk veel duurder wordt. Dat is het geval
bij de torens van Breda, Dordrecht. Delft;
de bovenkerk van Kampen, de kathedraal
van Den Bosch, de domkerk te Utrecht, de
Oude Kerk te Amsterdam en de Hoog
landse Kerk te Leiden.
Ook van de dorpskerken verkeert een
aantal in zeer slechte staat, hoewel direct
ingrijpen onmogelijk is. Als voorbeelden
noemt de minister: een groot aantal Ro
maanse kerken, vooral in de provincies
Groningen en Friesland, in Zuid-Holland
de abdijtoren van Rijnsburg, vele gotische
kerken door het gehele land, zoals in Oos
terblokker, Warmenhuizen, Ede, Eemnes.
Asperen en Bergambacht, en een aantal
renaissance-kerken, zoals te Zoetermeer,
Blokzijl, Koevorden en Maassluis.
Ook bij de openbare gebouwen is een
aantal kostbare restauraties dringend no
dig, zoals bij de stadhuizen van Haarlem,
Weesp, Geertruidenberg, Buren, Zierik-
zee, te Elburg, het museum en het wees
huis te Gouda, het Pesthuis te Harderwijk,
het Bonnefantenmuseum te Maastricht, het
Markiezenhof te Bergen op Zoom en het
huis Justinus van Nassau te Breda. Ook
talrijke hofjes dienen binnenkort te wor
den verbeterd, zowel uit hoofde van de
bouwkundige toestand, als van de be
woonbaarheid. Vele stadspoorten vragen
eveneens om herstel. In Zierikzee alleen
zal de restauratie ruim een miljoen kosten.
De kastelen en buitenplaatsen maken
over het algemeen een zeer moeilijke pe
riode door, aangezien de meeste sedert
lange jaren in onvoldoende mate worden
onderhouden. Bijna alle Limburgse kaste
len zijn in ernstige mate vervallen. Ook
in andere gewesten wordt een aantal zeer
belangrijke kastelen, zoals het kasteel
Nederhorst den Berg, het Huis Aerdt te
Aerdt, met ondergang bedreigd. Aan de
Cannenburg te Vaassen en het kasteel te
Amerongen dienen ingrijpende herstellin
gen dringend te worden uitgevoerd.
V estingwerken
Een zeer speciale en zeer kostbare groep
monumenten vormen de vestingwerken.
Omvangrijk en zeer urgent zijn de pro
jecten Naarden en de Bossche fronten te
Maastricht. Door de grote kosten, welke
het herstel van deze belangrijke monu
menten meebrengt, kan weinig aandacht
worden besteed aan de consolidatie van
het schilderachtige beeld van onze oude
steden, aldus minister Cals. Slechts in
Amsterdam, Veere en Maastricht gelukte
het het herstel van woonhuizen op enigs
zins ruime schaal ter hand te nemen. De
toestand van de woonhuizen in vee] schil
derachtige en voor toeristen belangrijke
steden zoals Dordrecht, Zierikzee, Oude
water, Thorn, Monnikendam en Zutfen
is zeer slecht. Ook de eenvoudige objecten
van landelijke architectuur verdwijnen
snel, zonder dat een voldoende aantal
voorbeelden kan worden geconserveerd.
Doordat in de afgelopen jaren noodge
dwongen een aantal zeer omvangrijke her
stellingen ter hand moest worden genomen
en nog een aantal ernstige gevallen ver
holpen moet worden, is het veelal niet
mogelijk die monumenten, welke nu nog
met betrekkelijk geringe middelen kun
nen worden behouden, tijdig te restaure
ren. Door uitstel worden deze restauraties
steeds omvangrijker, zodat de achterstand
voortdurend toeneemt, hetgeen op den
duur tot grote kosten of tot zeer belang
rijke verliezen aan monumenten zal lei
den, aldus de minister.
In Zaandam is maandag een dubbel-
schroef motorboot te water gelaten,
bestemd voor de gezondheidsdienst op
Nieuw-Guinea. Het scheepje is twaalf-
eneenhalve meter lang en drieëneen
halve meter breed. Men ziet het hier
in zijn element.
VS. ivaarschtiwen Rusland
WASHINGTON, (UPI) De Ameri
kaanse regering heeft de Sovjet-Unie ge
waarschuwd, dat in het vervolg Ameri
kaanse vliegtuigen zullen terugschie
ten indien zij bedreigd of aangevallen wor
den door Russische toestellen. Aanleiding
voor deze waarschuwing, welke vervat
was in een protestnota, is de beschieting
van een Amerikaans vliegtuig boven de
Oostzee. Van 7 op 8 november is dit toestel
twee keer dicht genaderd door Russische
jagers, die aanvalsbewegingen maak
ten. Bovendien is een Amerikaans vlieg
tuig in diezelfde periode boven de Japan
se zee drie keer op dezelfde wijze door
Russische vliegtuigen in het nauw ge
bracht, aldus het ministerie van Buiten
landse Zaken te Washington.
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer met overdrijvende
wolkenvelden. Overwegend ma.
tige wind tussen oost en zuid
oost. Ongeveer dezelfde tempe
raturen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
De Vrijhandelsprobletnen
Zweden zal misschien binnen de eerst
komende dagen Noorwegen, Denemarken,
Engeland, Zwitserland en Oostenrijk uit
nodigen tot een gemeenschappelijke confe
rentie in Stockholm, indien niet onmiddel
lijk iets gedaan wordt om de impasse in
de onderhandelingen over de Europese
Vrijhandel te doorbreken, zo wordt van be
trouwbare zyde vernomen.
De Zweedse diplomatie werkt op volle
toeren en heden zullen de laatste demar
ches geschieden in de hoofdsteden van de
zes landen van „Klein Europa".
Advertentie
BARTELJORjSSTRr HAARLEM 'TELV 13439 v'
FERD. BOISTR. 48 'A' DAM'TEL 717162
STURKA SPORTKIEDIMG
Hedenmorgen vroeg heeft de chef van de Generale Staf, luitenant-generaal
G. J. Ie Fèvre de Montigny, het bevel gegeven voor een alarmoefening voor een deel
van de landmacht. Deze alarmoefening „Carillon II" is bestemd voor de dienst
plichtigen in klein verlof, ingedeeld bij het 16de bataljon infanterie te Oirschot, de
12de afdeling veldartillerie te Oirschot en het wapen van de verbindingsdienst. Deze
dienstplichtigen behoren tot de lichting 57-11 die op 27 september j.l. met klein verlof
is gezonden en de lichting 57-1 die op 7 november j.l. met klein verlof is gezonden.
Namens de minister van Oorlog heeft de
chef van de Generale Staf "deze dienst
plichtigen hedenmorgen per radio gelast
zich onmiddellijk te melden bii hun onder
deel van herkomst, dat aangegeven is op
hun kleinverlofpas.
Deze oefening is een vervolg op een
overeenkomstige, welke verleden jaar ge
durende vier dagen in november is ge
houden en bevat enige elementen die de
oefening van verleden jaar ontbeerde: een
zeer beperkte opkomst van kleinver-
(Van onzj correspondent in Bonn)
De Westduitse ambassadeur te Moskou,
Kroll heeft gisteren in de Russische hoofd
stad het Westduitse antwoord overhan
digd op de Russische nota, waarin de Sov
jet-Unie onderhandelingen in een viermo-
gendhedencommissie over de Duitse een
heid van de hand had gewezen en gepleit
had voor overleg tussen Bonn en de Oost-
duitse regering over de eenheid. In de
Westduitse nota, die ondanks alle moei
lijkheden van de laatste weken zeer gema
tigd van toon is, wordt voorgesteld, dat
een commissie van de Grote Vier zowel
over een vredesverdrag voor geheel Duits
land als over de Duitse hereniging zal con
fereren.
Uitgangspunt van de Westduitse nota is
het besluit van de Bondsdag te Bonn van
2 juli, waarin wordt voorgesteld een com
missie bestaande uit vertegenwoordigers
van de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie,
Groot-Brittannië en Frankrijk een oplos
sing te laten zoeken voor het Duitse pro
bleem. De Russen gaven op 18 september
te kennen, dat een dergelijke commissie
alleen over een vredesverdrag zou moe
ten praten. Te Bonn ontstond daarop een
langdurige discussie, waaraan de pers en
alle partijen deelnamen en die haar hoog
tepunt bereikte in debatten in de com
missie voor Buitenlandse Zaken van de
Bondsdag. Wekenlang heeft men ge
schaafd aan het Westduitse antwoord,
waarbij de rede van Kroesjtsjev over Ber
lijn op het laatste ogenblik roet in het eten
dreigde te gooien. Men kwam tenslotte tot
een compromis: enerzijds wordt Moskou
tegemoet gekomen (gesprek over een vre
desverdrag) anderzijds heeft men geluis
terd naar Washington, Londen en Parijs.
Men hoopt vooral de Russen niet opnieuw
voor het hoofd gestoten te hebben.
Men neemt te Bonn aan, dat de West
duitse minister van Buitenlandse Zaken
Von Brentano er in is geslaagd de bezwa
ren van de westelijke landen weg te pra
ten. Zijn prestige lijkt hierdoor te zijn ge
stegen. Niet slechts de regeringspartijen
stemmen in met de inhoud van de nota,
maar ook een deel van de oppositie. Voor
al van liberale zijde, had men zekere lof
voor de verzoenende toon van de nota.
Overigens is er geen sprake van dat
Bonn door de knieën gegaan is voor de
Russische eisen. Ook in deze nota, hoe
vriendelijk zij ook klinkt, wordt gezegd,
dat het zozeer door de Russen gewenste
vredesverdrag alleen gesloten kan wor
den met een Duitse regering die verant
woording schuldig is aan het gehele Duit
se volk.
Voor Bonn is het de belangrijkste vraag
of men te Moskou met deze zo zorgvul
dig opgestelde nota kans zal maken.
Kroesjtsjev's rede van 'n week geleden had
als kernpunt de erkenning door de weste
lijke landen van de Oostduitse regering,
waartegen "onn zich met alle mogelijke
middelen zal blijven verzetten. Men hoopt
evenwel dat de Russen de Westduitse be
reidheid de Oostduitsers toe te staan in een
adviserende functie deel te nemen aan een
conferentie van de grote vier over een
vredesverdrag en hereniging de Russen als
een tegemoetkoming zullen waarderen.
Moskou kan er nu over denken, of het zin
heeft dat de Oostduitsers, evenals de
Westduitsers verschijnen op een interna
tionale conferentie, hoewel zonder de er
kenning waarop Kroesjtsjev doelde.
Advertentie
JAC. VAN MARIS
3ARREVOETESTR. 19 - TEL 15051
lofgangers, en het doen ingaan van de oor
logstoestand op een zeer onverwacht
ogenblik. Om het verrassende element
goed tot zijn recht te doen komen was aan
elk der betrokkenen in de leiding strikte
geheimhouding opgelegd.
De oefening geschiedt met het 1ste leger
korps met de 4de divisie enkele' onder
delen van de in opbouw zijnde 1ste divisie
(samengevoegd in een gevechtsgroep) en de
legerkorpstroepen, totaal 30.000 man en
3000 voertuigen, benevens enkele staven.
De paraatheid oo een onverwacht moment
aan te tonen is het doel van deze oefening
„Carillon", waarbij tevens zal moeten
blijken, in hoeverre de legerleiding er in
is geslaagd, een deel der voorbereidingen
zo onopvallend mogelijk te doen geschie
den. Er is geen sprake van een mobilisatie
of van herhalingsoefeningen. De ongeveer
500 kleinverlofgangers, d er bij zijn be
trokken zijn dienstplichtigen, die volgen?
de nieuwe regeling hun eerste oefentijd
met twee maanden zagen bekort, onder
voorwaarde van een eventualiteit als deze
oefening „Carillon". De luchtmacht zal
demonstratieaanvallen uitvoeren op ka
zernes en colonnes. Er zal een eenvoudige
govechtsoefening aan worden verbonden.
AMMAN (Reuter) Jordanië zal zijn
klacht bij de UNO tegen de V.A.R. naar
aanleiding van het incident met het vlieg
tuig van koning Hoessein laten vallen.
Premier Samir Rifai heeft meegedeeld,
dat hiertoe besloten is op verzoek van de
koning.
Volgens Rifai is de Jordaanse regering
er zeer erkentelijk voor, dat de beschaafde
wereld „die aanvalsdaad" heeft veroor
deeld. De koning heeft, aldus de premier,
gezegd: „mijn land en volk zijn mij dier
baarder dan mijn leven." Hij had „de vij
anden van het Arabische nationalisme
vergeven en daarom sprak het vanzelf,
dat hij ook de aanslagen op zijn leven ver
geeft", aldus Rifai over de verklaring van
de koning.
(AFP) Op een persconferentie heeft
koning' Hoessein maandag gezegd, dat
hij de aanval van vorige week beschouwt
als een zaak die hem persoonlijk aangaat.
Zijn regering had zich tot de secretaris
generaal van de UNO gewend om herha
ling van dit soort incidenten te voorko
men. Indien een dergelijk incident zich zal
herhalen, zal op andere wijze worden ge
reageerd, aldus de koning.
(Reuter) Op de vraag of Jordanië
overweegt een militair verdrag met Groot-
Brittanmë of de Verenigde Staten te slui
ten, antwoordde koning Hoessein:
„Neen".
G. B. S h a w
Als ik een berg zie, denk ik altijd met
spijt aan het prachtige vergezicht, dat
hij mij ontneemt.
Nadat op 12 november het tarief van
daggeld verlaagd was tot 1?4 percent (de
derde verlaging binnen 14 dagen) heeft de
aanhoudende ruimte op de geldmarkt er
toe geleid dat men het wenselijk heeft ge
acht vanochtend het tarief verder omlaag
te brengen en wel tot V/s percent.
Men moet teruggaan tot juni 1956 om dit
niveau aan te treffen. In de ruimte aan be
schikbare middelen is geen enkele wijzi
ging gekomen. Met het oog op de storting
per 1 december op de staatslening ten be
drage van 250 miljoen, acht men het ook
niet waarschijnlijk dat de Nederlandsche
Bank deze week tot een verhoging van het
kasreservepercentage zal overgaan.
Advertentie
met vakkundige voorlichting
BARTELJORISSTRAAT 6 - TEL. 12145
Naar aanleiding van de ingediende
wetsontwerpen, houdende verlenging van
de tijdelijke verhoging van enige belastin
gen. maatregelen met betrekking tot de
vervroegde afschrijving en de investe
ringsaftrek, alsmede verlenging van de
tijdelijke vrijstelling van omzetbelasting
voor sigaren, hebben de drie werkgevers
verbonden een brief gezonden aan de
Tweede Kamer-leden, waarin er onder
meer op wordt aangedrongen de voorge
stelde belastingverhogingen slechts te
verlengen tot 31 december 1959. Het voor
stel tot verlenging van de tijdelijke belas
tingverhoging heeft betrekking op de ja
ren 1959 en 1960, ten dele ook op het jaar
1961. Blijkens de door de regering in de
Memorie van Toelichting op de onderha
vige wetsontwerpen verstrekte cijfers is
de opbrengst van deze verlenging in de ja
ren 1959 en 1960 op begrotingsbasis res
pectievelijk 117 en 320 miljoen (inclusief
de aandelen van het Gemeenfetonds en 't
Provinciefonds).
De verbonden menen evenwel, dat de
verlenging ten onrechte mede op de jaren
na 1959 is betrokken. Het gaat immers om
de dekking van het begrotingstekort van
1959 en, hoewel vanzelfsprekend bepaalde
ontwikkelingslijnen in dit jaar ook tot 1960
zullen doorlopen, kunnen zoveel bijzonde-
re^faktoren de begrotingspositie van dat
jaar beïnvloeden, dat de begroting voor
1960 eigen overwegingen en voorzieningen
vraagt. Gewezen kan bijvoorbeeld worden
op de uitgaven ter bestrijding van de werk
loosheid. maar vooral ook op de steun
maatregelen voor de landbouw. Ten aan
zien van de landbouw doen zich thans
reeds enkele symptomen van herstel voor
die het begrotingsbeeld in 1960 met enkele
honderden miljoenen guldens zouden kun
nen beïnvloeden.
Op grond van het bovenstaande dringen
de verbonden erop aan, dat de voorstellen
zodanig gewijzigd worden, dat daarbij al
leen de begrotingspositie van 1959 in aan
merking wordt genomen, terwijl dan aan
het eind van dat jaar bezien kan worden
of een verdere verlenging onvermijdelijk
is. Dit leidt ertoe de belastingverhogingen
slechts te verlengen tot 31 december 1959.
Weliswaar leveren alleen de indirecte be
lastingen een opbrengst op die ten goede
komt aan de begroting over 1959, maar
via de inning van de belastingen door voor
lopige aanslagen zal de verhoogde ven
nootschapsbelasting over 1959, die op de
begroting over dit jaar niet tot uiting komt,
op kasbasis een opbrengst leveren van
65 miljoen. De verhoging van de vermo-
De hoofdcommissaris van politie te
Amsterdam was de eerste, die van de
jeugdige verkeersbrigadiertjes in de
hoofdstad de nieuw uitgekomen kin
derpostzegels kocht. Zijn echtgenote
tracteerde de brigadiertjes op snoep.
gensbelasting zou in deze zienswijze uit
het voorstel kunnen vervallen, daar deze
ingevolge de tot stand gebracht wetgeving
reeds ten volle voor het jaar 1959 geldt.
Intussen willen de verbonden in dit ver-
band*nogmarls uitdrukking geven aan hun
mening, dat een algemeen geldende ver
hoging van het tarief van de omzetbelas
ting de voorkeur verdiend zou hebben bo
ven een keuze van bepaalde goederen voor
de verhoging, welke keuze noodzakelijk
een discriminatoir karakter draagt.
Advertentie
's werelds zuinigste grote
kleine auto
(Van onze correspondent in Bonn)
Zoals te verwachten was, is het resul
taat van de verkiezingen in Oost-Duits-
land dat bijna honderd percent der stem
men op het Nationale Front, de door de
communisten geleide partijencoalitie, is
gevallen. Volgens een bekendmaking te
Oost-Berlijn kreeg het Nationale Front
99,87 percent der geldig uitgebrachte
stemmen.
Deze uitslag komt er op neer dat slechts
0.13 percent der kiezers het niet eens zou
zijn met het bewind van communistische
leiders Grotewohl en Ulbricht. De op
komst der kiezers was voorts onder de
dwangmaatregelen van de communisti
sche S.E.D. bijzonder groot: 98,89 percent
der kiesgerechtigden nam deel aan deze
verkiezingen, waarbij de reeds benoem
de vierhonderd leden van de volkskamer
werden gekozen.
Te Bonn heeft men nauwelijks de moeite
genomen dit resultaat te commentariëren.
Men had na de verkiezingen van 1950 en
1954, waarbij respectievelijk 99,61 en
99,46 percent der kiezers op de communis
tische partij stemden, niet anders ver
wacht. Het werkelijke oordeel over deze
verkiezingen kan men aflezen, zo zegt men
hier, uit de "lucht van Oost- naar West-
Duitsland, waarbij in dertien jaar 3.5 mil
joen mensen het communistische bewind
de rug hebben toegekeerd, hetgeen nog da
gelijks enkele honderden mensen plegen
te doen.
(Reuter-AFP-UPI) In Oost-Berlijn,
waar verkiezingen voor de gemeenteraad
werden gehouden, bracht 97,78 percent
zijn stem uit; 99,82 percent stemde op de
eenhcidslijst. In West-Berlijn acht men
het van belang dat de Oostberlijners niet
hebben deelgenomen aan de verkiezingen
voor de „Volkskammer", en dat de Oost
duitse autoriteiten het vier mogendheden-
verdrag althans in dit opzicht erkennen.