l SEKOU TOURE: „Als Frankrijk ons erkent, willen wij graag in de franc-zone blijven" Adenauer achter Schaffer Van dag tot dag „Wil Parijs ons blijven hinderen, dan zal Guinea, om te leven, elders hulp zoeken" WEST-AFRIKA III Guinea een rode voorpost? ^Praatótoel TO öf bprlFÖFn Mjb HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEM5CHE COURANT 3 Krakend kabinet Uit beleefdheid Hoe sterk? Op de Contact met Pankow via achterdeurtjes Tyrone Power wordt in Californië begraven Zomertje, zomertje we missen je zo... AGRÉ-G0LA 100 jaar geleden DINSDAG 18 NOVEMBER 1958 Nu de fractie van de P. v. d. A., zoals j.l. zaterdag ook in de rubriek „Op en om het Binnenhof" tot uiting kwam, een veel straffere gedragslijn meent te moeten gaan volgen, kan men in parlementaire kring horen verluiden, dat het ernstig begint te kraken. Zeker, het heet wel, dat krakende wagens het langst lopen. Toch zou het ons hele maal niet verbazen als er binnen betrek kelijk korte tijd een botsing in de Kamer zou ontstaan, die tevens op een ineenstor ting van de ministerswagen, dat wil zeg gen: op een kabinetscrisis zou uitlopen. Bijvoorbeeld doordat de tot de P. v. d. A. behorende ministers uit solidariteit met hun politieke vrienden in de Tweede Kamer niet langer deel van de regeringsploeg zou den willen uitmaken. In de afgelopen week heette het zelfs, dat een dergelijke crisis zeer nabij kon zijn. Er ligt namelijk een wetsontwerpje ter ta fel, dat weliswaar op het eerste gezicht van hoogst onschuldige aard schijnt te zijn, maar dat eventueel gevaarlijke poli tieke ontploffingsstoffen zou kunnen in houden. Wij hebben hier het oog op het wetsontwerp ter wijziging van de Dienst plichtwet, dienende om uitzending van dienstplichtigen van de landmacht ook zonder hun goedkeuring naar Nederland- over-zee (onder meer ook naar Nieuw- Guinea!) rechtens mogelijk te maken. Sinds de Grondwetsherziening van 1956 is van de grondwetsdeur de grendel verwijderd, wel ke tot dan toe de weg versperde om rech tens een dergelijk pad te kunnen betreden. In de wet zelf komt echter tot op dit ogen blik die grendel nog wel voor. Pas een goed half jaar geleden is men in de des betreffende departementale kringen tot de ontdekking gekomen, dat nog steeds ver zuimd was, de wet aan te passen bij, en in overeenstemming te brengen met de Grondwet. Vandaar bovenbedoeld wets ontwerpje. Op zichzelf is dat juridisch inderdaad hoogst onschuldig, en zelfs geboden. Toch blijkt bij de Tweede Kamerfractie van de P. v. d. A. het verlangen te bestaan, dat, wanneer eenmaal aan uitzending van dienstplichtigen naar Nederland overzee, met inbegrip van Nieuw Guinea, geen en kele beperking meer in de weg zal staan, niettemin geen uitzending op onbeperkte schaal zal plaatsvinden. Zou het alleen gaan om een normaal aantal mannen, dan ware daartegen' geen enkel bezwaar. Iets anders zou het echter worden als de rege ring op een gegeven ogenblik de gewijzigde bepaling zou gaan gebruiken om van Nieuw-Guinea met behulp van bijvoor beeld zoiets als een divisie een militaire basis bij uitnemendheid in het Verre Oos ten te gaan maken. Daaraan zitten zoveel consequenties vast, dat in elk geval de P. v. d. A. wenst, dat eer iets van die aard zou gebeuren, tevoren tenminste met de desbetreffende Kamercommissies zal wor den gepraat. Men verlangt een of andere waarborg tegen wat men in P. v. d. A.- kring beschouwt als een denkbaar geacht misbruiken van de blanco volmacht die de regering, bij ontbreken van enige waar borg, dankzij de wetgever zou krijgen. Aanvankelijk schijnt deze wens ver schillende ministers ook en niet te ver geten minister Staf zwaar op de maag te hebben gelegen. Bovendien leefde in de kringen van het kabinet het bezwaar dat het, vooral met het oog op de internatio nale kant van de zaak, ongewenst zou zijn als straks in de Kamer ernstige verdeeld- hedi over het punt in kwestie zou blijken. Inmiddels schijnt men toch de mogelijk heid te bespeuren om althans deze aange legenheid zonder ongelukken tot een goed einde te brengen. Na een jongste ministe rieel beraad, zo drong het tot ons door, zou wel bereidheid aanwezig zijn om in over leg tot een formulering te komen, die over en weer bevrediging zou kunnen schenken. Het komt ons voor, dat het inderdaad niet zulk een heksentoer behoeft te zijn om dat te bereiken. Wat overigens de internationale zijde van het vraagstuk Nieuw-Guinea aangaat, die zou in de ogen van de minis ters veel beter bij de behandeling van de begroting van Buitenlandse Zaken kunnen worden besproken dan wanneer het wets ontwerpje tot wijziging van de Dienst plichtwet aan-de orde komt. Vandaar dat thans blijkbaar het streven erop gericht is, pas enige dagen na twee december tijdstip waarop de Kamer zich waarschijn lijk met Buitenlandse Zaken zal gaan be zighouden genoemd wetsontwerp in openbare gedachtenwisseling te brengen. Wanneer dan bovendien tijdig omtrent de garantie in kwestie overeenstemming is bereikt, is de kans tenslotte heel groot, dat het bij deze gelegenheid verder nog wel los zal lopen. Overigens is hiermee nog allerminst gezegd, dat de krakende wagen het ook daarna nog lang zal kunnen vol houden! Advertentie oil»"11" .„is< **■<- j. Vit»" »\\e N.V. Handelsver. A. J. ten Doesschate Zwolle Advertentie (Van onze reisredacteur) CONAKRY, november. „Het lijkt dat ons „nee" Frarikrijk zo gekwetst heeft, dat het Guinea nu probeert te hinderen en dat Frankrijk moeite heeft ten op zichte van Guinea zijn koloniale gezichtspunt te verlaten. Wij hebben dc hand naar Frankrijk uitgestoken, aangeboden als onafhankelijke staat ons met Frankrijk te associëren en in de zone van de franc te blijven. Maar Frankrijk aarzelt. Als Frankrijk niet kracht maar vriendschap en wederzijds respect aan die nieuwe associatie ten grondslag wil leggen, dan kan zij bloeien. Als het daarentegen in loyaliteit en hulpvaardigheid tekort schiet, dan zou Guinea in de zone van de franc snel door Frankrijk gewurgd worden". De man die mij dit zegt in het moderne regeringsgebouw van Conakry, het vriendelijke havenplaatsje aan de Afrikaanse kust met veel palmen, bloemen, kleurige vogels en witte stranden, dat de hoofdstad is van 's werelds jongste republiek, is een 36-jarige, stevige Afrikaan: Sékou Touré. De enige premier van een gebied in de Franse unie, die nee" zei tegen generaal De Gaulle en in het referendum vrijwel zijn gehele volk meekreeg, behandelde in het exclusieve interview dat hij mij toestond, de meest brandende kwestie waarvoor de pasgeboren staat zich gesteld ziet: het uitblijven van een de jure erkenning door Frankrijk, dat naast politieke ook ernstige economische problemen met zich brengt. Vooral van be lang is de vraag of Guinea in de franc-zone zal blij ven hetgeen voor de staat zelf en voor de buiten landse investeer ders en de Franse ondernemers een levensbelang lijkt, of dat de nieuwe republiek zich by een ander mone tair en politiek blok zal aanslui ten, steun zoeken by dollar- of ster- ling-gebied. Om van andere, kwa dere, eventualitei ten maar te zwij gen. Sékou Touré somt zyn voor waarden tenslotte bondig op; „Wan neer Frankrijk, door een de jure erkenning dc logi sche consequentie van onze volkomen constitutionele keuze, zyn aan vaarding van het bestaan van een onafhankelijke soevereine republiek Guinea bewijst, dan blijven wij in de franc-zone, dan willen wij samen werking met Frankrijk". Kwadere eventualiteiten? Er loopt een Oostduitse handelsdelegatie rond in Cona kry met tassen vol beloftes. En uit Franse bron verneemt men telkens weer dat Sékou Touré communist zou zijn, en achter het ijzeren gordijn een intensieve marxistische training van twee jaar zou hebben door gemaakt. Ik stel hem die vraag. De premier haalt de schouders op: „Frankrijk probeert ons in het buitenland te compromitteren. Welnu, ik ben geen communist en ik ben het nooit geweest. Ik ben een Afrikaanse nationalist en zal dat altijd blijven. Ik ben een eenvoudige jongen, die mij zelf alles heb moeten leren. Ik ben in de vakbewe ging opgegroeid en dat heeft mij zeker een linkse kijk op de dingen gegeven. Samen met alle andere nationalistische leiders uit Afrika hebben wij in het Franse parlement een tijdlang met de communisten een coa- litie gevormd, die uiteenviel toen wij merk ten dat wij voor een heel ander karretje werden gespannen dan wij bedoelden. En die twee jaren achter het ijzeren gordijn? Welnu, ik ben zes jaar geleden twee keer voor twee weken achter het gordijn ge weest, namelijk op de vredescongressen van Warschau en Berlijn. Dat is alles. Ik ben geen communist en ook geen anti communist. De communisten hebben mij niets misdaan. Voorlopig hebben wij Afri kanen het druk genoeg met de emancipatie en de onafhankelijkheid van ons eigen werelddeel. Maar ik wil er u wel op wijzen dat wij als regering van Guinea eerst erkenning van Frankrijk hebben gevraagd, daarna van de westelijke mogendheden en tenslotte pas van de neutrale en de com munistische landen. Dat die laatste ons het eerst erkend hebben, is jammer voor het Westen. Ik begrijp trouwens niet waarom Nederland, dat wij onmiddellijk telegra fisch om erkenning hebben gevraagd, zo lang treuzelt." Ik leg hem uit dat die aarzeling als be leefdheid jegens Frankrijk moet worden uitgelegd en vraag hem, waarom Frankrijk, naar zijn mening, zo lang wacht, een vraag die trouwens alle Fransen in Guinea niet zonder bitterheid stellen. Sékou Touré zegt: „Gevolg van een verkeerde Franse waar- Guinea, onafhankelijk sedert 30 septem ber, heeft een oppervlakte van 250.000 vier kante kilometer, ongeveer de helft van de oppervlakte van het Franse moederland. Volgens de schatting van 1057 heeft Guinea 2,5 miljoen inwoners, merendeels moham medanen. Guinea brengt, dank zij de grote verschillen van klimaat en van grond een grote verscheidenheid van produkten voort. De produkten van de bevolkings- cultures welke worden verhandeld zijn onder meer amandelen, rubber, kolanoten en honing. Van de grote cultures zijn voor al die van bananen, koffie en tabak van betekenis. De veeteelt vormt één van de belangrijkste middelen van bestaan. Alleen in de kuststrook komt, als gevolg van het vochtige tropische klimaat, weinig vee voor. De bodemschatten zijn nog niet nauwkeurig geïnventariseerd. Goud wordt in het noordoosten gevonden (Siguiri); Diamant wordt gewonnen in het zuiden, dicht bij de Liberiaanse grens. De belang rijkste vindplaatsen van bauxiet zijn de Los-eilanden (dicht bij Conakry) en de gebieden rondom Boké en KindiaIjzer erts wordt vrijwel overal aangetroffen. In 1956 waren de belangrijkste invoer- produkten: textiel, bouwmaterialen, ma chines, motorbrandstof, terwijl de uitvoer voornamelijk omvatte: bananen, koffie en aluminium. Guinea heeft slechts één spoorweg, na melijk van Conakry naar Kankan, 662 kilo meter. Deze spoorweg vormt een soort ruggegraat en gaat dwars door het land. Het traject ConakryKankan wordt af gelegd in 24 uur. De enige haven, die door grote schepen wordt aangedaan is Cona kry. De haven heeft een gemetselde kade van driehonderd meter lengte. Guinea grenst in het westen aan Portugees Guinea, in het Noorden aan Senegal en de Franse Soedan, in het oosten aan de Franse Soe dan en de Ivoorkust en in het zuiden aan de onafhankelijke negerstaat Liberia en de Britse kolonie Sierre Leone. dering van de referendum-uitslag. In feite hebben de ja-stemmers de onafhankelijk heid geenszins verworpen, ten hoogste een andere weg naar dat doel bewandeld. Dat doel blijft een confederatie van gelijken op basis van vrijwilligheid. Deze dialectiek heeft Frankrijk niet begrepen. Volgens de Franse interpretatie betekent het „ja" toch een vorm van integratie, blijven de Franse regering en het parlement toch de beslis sende rol toebedeeld. In dat abuis volhar dend probeert Frankrijk Guinea, dat als enig gebied „nee" stemde, tot de orde te roepen". Wat Sékou Touré tevens impli ceert is dat Frankrijks betrekkingen tot Guinea nog steeds niet door het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken worden behandeld, maar door het ministerie van Overzeese Gebiedsdelen. Waarom heeft Guinea „nee" gestemd?, instede van de geleidelijke weg te volgen die de constitutie openlaat, namelijk in terne autonomie eerst, onafhankelijkheid op later datum. „Ten eerste," zegt Sékou „zou dat oneerlijk zijn geweest. Had men ons een werkelijke confederatie van vrije en gelijke staten voorgesteld, dan zouden wij zeker „ja" hebben gezegd. Het kolonia lisme mag politiek en moreel een kwaad zijn geweest, economisch en cultureel heeft het een positief saldo getoond, dat wij niet graag zouden willen weggooien. Maar de gecamoufleerde integratie, die men ons nu voorstelde, was voor ons onaanvaardbaar. Voor ons is de onafhankelijkheid in de eerste plaats een kwestie van menselijke waardigheid, hoe zwak wij economisch en sociaal ook mogen staan. Na de erkenning van die onafhankelijkheid zou de verstevi ging van de economische banden op nieuwe basis de eerste taak geweest zijn." Hoe sterk staat Guinea economisch? Zou het buiten de zone van de franc, zonder de voorschotten van de Franse schatkist, zonder de voorkeursbehandeling van zijn produkten op de Franse markt kunnen leven?" Sékou Touré zegt: „Guinea heeft geen financiële liquiditeit. Het is ais onder ontwikkeld land op vreemde kapitalen aan gewezen. Het zal ook uit overweging van politieke zekerheid vreemde kapitalen moe ten aantrekken. Zeker, in het uiterste ge val kan Guinea geld maken, papieren geld zonder dekking, dat als betaalmiddel dienst kan doen in een gesloten nationale econo mie. Wij zwarten hebben geen banken en geen industrie. Ir. onze eenvoudige econo mie zou de staat met zulk geld zijn amb tenaren kunnen betalen, zouden de amb tenaren hun inkopen kunnen doen en de boeren hun belasting kunnen betalen. De noodzakelijke importen zouden kunnen worden gefinancierd door onze, overigens onvoldoende, export, en verder met de deviezen, die de buitenlandse ondernemin gen naar hier laten overkomen om hun tienduizenden arbeiders te betalen. Dat is één mogelijkheid. Een andere ligt in de solidaire hulp, die Ghana en Liberia ons al geboden hebben. Via hen zouden wij kun nen aanhaken bij de sterling- of dollar- gebieden. De republiek Guinea is er nu eenmaal, men kan haar moeilijk van de kaart vegen, zij moet leven en zij zal hulp aanvaarden, waar zij die ook aangeboden krijgt. Een handelsakkoord met Oost- Duitsland is niet onmogelijk. Zij hebben Geit zag meeuw Gisteren heb ik gezien, dat een hond het op zijn zenuwen kreeg in de razernij van onze binnenstad. Het dier sprong jankend heen en weer tussen de voertuigen die grommend en knetterend voor de verkeers lichten stonden te wachten en hapte links en rechts naar een mensenkuit. Zoiets zou in normale omstandigheden de aandacht trekken, maar nu merkte vrijwel niemand het. Het gejank ging volkomen teniet in het motorgeweld, dat de straat vervulde. Maar dat zal nog wel geen argument zijn om het zware verkeer uit de binnenstad weg te krijgen. Ook niet als ik eraan toe voeg, dat ik daags te voren op een ander punt in de binnenstad eveneens een hond de kolder in de kop zag krijgen- Misschien helpt dit verhaal. In 'n lange rij voertuigen voor dezelfde stoplichten, waarbij zoals ik zei die ene hond het op zijn heupen kreeg, stond een groene bak fiets met een boer en een geit erop. De boer. keek gespannen voor zich uit naar het stoplicht, in het benauwende besef, dat hij meteen wég moest wezen als het groen werd, anders zouden de auto's achter hem hels gaan toeteren. De geit zag niets van het straatbeeld, maar keek langs de muur van een groot warenhuis omhoog, steeds maar omhoog. Zó omhoog, dat haar sik daarbij bijna horizontaal vooruit stak. Ook toen de rook uil vele knalpotten haar omgaf, het licht groen was geworden, bleef zij omhoog kij ken, zich ondertussen schrap zettend om zich staande te houden. Haar ogen volgden iets in het stuk blauw tussen de gevels van weerszijden. Het bleek een meeuw te zijn. Hei heeft mij verontrust. Ik heb nog nooit een paard zo aandachtig naar een mus zien kijken of een koe naar een zwa luw of een geit naar een meeuw. Deze die ren merken elkaar in normale omstandig heden niet op en interesseren zich ook niet het minst voor elkaar. Maar in deze binnenstad hier kijkt een geit een meeuw na, die hoog boven de straat overvliegt. Dat is op zijn zachtst ge zegd vreemd. En het is op zijn hardst ge zegd een teken, in welk een bezeten bin nenstad wij leven Henk Biersteker Sékou Touré interesse voor onze bananen, evenals Italië trouwens. Het heeft ons in ieder geval een hart onder de riem gestoken, dat de Ver enigde Staten en Groot-Brittannië ons er kend hebben". Wat is tenslotte zyn visie op de toekomst? Sékou Touré zegt: „De Afrikaanse eenheid in onafhankelijkheid, de verenigde staten van Afrika zo u wilt, zal uiteindelijk tot stand komen Wij zullen de contacten met de andere gebieden van Frans Afrika niet verbreken, hoe graag enkele Afri kaanse politici dat ook zouden willen. YVy zyn vastbesloten te slagen, het beter te doen dan de gebieden die voorlopig in de gemeenschap blijven. Guinea zal dc pool worden waarnaar alle kompasnaalden van de Afrikaanse verlangens zich zullen rich ten." (Van onze correspondent in Bonn) Het wordt te Bonn als vaststaand aan genomen, dat de zeventigjarige minister van Justitie, Schaffer, niet zal aftreden naar aanleiding van de onrust en veront waardiging die ontstaan is door de be kendmaking van zijn gesprekken in 1956 en 1957 met de Oostduitse generaal Vin- cenz Müller en de Russische ambassadeur Poesjkin te Oost-Berlijn over de hereni ging. Bondskanselier Adenauer dekt Schaffer volledig. Hij heeft gezegd van de gesprekken te hebben afgeweten, doch Schaffer te hebben afgeraden ze te voeren, omdat zij toch geen resultaten zouden hebben. Adenauer zei: „Ik heb hem ge waarschuwd en op mij kon hij zich dan ook niet beroepen". Te andere zijde zei de bondskanselier te geloven dat Schaffer, die zich als minister van Financiën en daarvoor als minister-president van Beie ren grote verdiensten heeft verworven, volgens zijn geweten heeft gehandeld. De Oostduitse communisten hebben gepoogd met openbaarmaking van het gesprek SchafferMüller de Westduitse regering zwart te maken bij haar westelijke bond genoten, aldus Adenauer. In Bonn wordt de vraag gesteld, of de Westduitse regering toch niet bereid zal zijn via allerlei achterdeuren een gesprek met de Oostduitse regering aan te knopen over eenheid. Een dergelijk gesprek is door Bonn steeds van de hand gewezen. Zelfs toont men zich te Bonn steeds gepikeerd, wanneer buitenlandse staten er toe over gaan Pankow, de zetel van de Oostduitse regering, te erkennen, zoals Joegoslavië dat een jaar geleden deed, waarop Bonn de diplomatieke betrekkingen met Bel grado goeddeels verbrak. Adenauer's ver klaring zal de mening versterken, dat er te zijner tijd toch gesproken zou kunnen worden met Ulbricht en de zijnen. (MADRID) Maandag is uit Madrid een vliegtuig vertrokken met aan boord het stoffelijk overschot van de zaterdag in Madrid overleden Amerikaanse filmac teur Tyrone Power. De begrafenis zal in Californië geschieden. De weduwe en een vriend van de overledene maken de reis mee. De producer van „Solomon and Sheba" Ted Richmond, heeft het gehele bedrijf on middellijk na de dood van Tyrone Power stilgelegd. Het Spaanse personeel werd binnen een uur na het overlijdensbericht op wachtgeld geplaatst. Dit in overeenstemming met de voor waarden, waarop de gehele zes-miljoen- dollar-produktie bij Lloyd's in Londen is verzekerd. De stilstand door het overlij den van Tyrone Power kost de maat schappij ca. 100.000 dollar per week, die echter door de verzekering worden terug betaald. De cineasten in Madrid hebben zich bij zonder veel moeite gegeven eerder gereed te komen dan hun collega's die in Rome aan „Ben Hur" werken, een kijkspel dat veertien miljoen dollar gaat kosten. Men vreest namelijk dat slechts de film die het eerste op de markt komt een finan cieel succes is, en dat de tweede zal zak ken als een baksteen. Advertentie Ach ja... Nu huivert Holland. Kou, nattigheid, rilwind - actieve hand langers van verkoudheid - zijn in de aanval. Bescherm Uzelf met Agré-Gola van Philips-Roxanel Voorkomt verkoudheid, aandoeningen van de luchtwegen, hoest, heesheid enz. Doosje met 60 ta bletten f 0.98. noem de naam - voor alle zekerheid Uit de. Opregte Vrijdagsche Haarlemsche Courant van 12 November 1858 DE RAAD heeft besloten aan Directeuren van Teylers Stichting het Esschenplein te verkoopen tegen één gulden de vier kante el, teneinde daarop een r.k. hofje te bouwen, ter vervanging van dat van Guurtje Burret; met vrijlating om op dien grond staande bomen tegen taxatie over te nemen. Ten gevolge van dit besluit is af gewezen het verzoek van P. v. d. Linden q.q., om dien grond tegen 75 cents de vier kante el overtenemen. Uit de Opregte Maandagsche Haarlemsche Courant van 15 november 1858 TE ROTTERDAM is de brug beproefd, welke is aangelegd over het dusgenaamde Boerengat, tot daarstelling van het ver band van het nieuwe stationsterrein met den Rijnspoorweg. Bij het in vollen gang, tegelijkertijd", overrijden van twee treinen met zes locomotieven, ter zwaarte van 270,000 kilo's, was de grootste doorbuiging negen Nederlandsche strepen, en herstelde deze zich dadelijk tot nihil. Deze merk waardige uitkomst van de 8 ellen lang, in schuinsche richting aangelegde brug strekt zowel den ontwerper, als den uit voerders, de heren Enthoven te 's Graven- hage, allezins tot eer, en de gecommiteerde ingenieurs hebben ook niet geaarzeld te verklaren, dat dergelijke uitkomst hunne verwachting allezins heeft overtroffen. Men heeft alsnu eerstdaags de opening van de nieuwgebouwde hulpstation te vernachten. Een foto van de aankomst in Madrid van de zo plotseling overleden film acteur Tyrone Power. Naast hem zijn echtgenote Deborah. Hij werkte mee aan de film „Solomon en Sheba". Voor het vervullen van de rol van koning Solomon had hij zijn baard laten staan

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 3