Dr. Adenauer zegt West-Berlijn alle mogelijke hulp toe OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Russisch voorstel is niet bedoeld voor Oost-Berlijn MORRIST HET WEER Voorwait-iöto Kerstgaven voor de „Stille Armen" Boycot van schepen onder goedkope vlaggen is niet onrechtmatig 't SILVER ST0EPKE PRISMA SPANNING VERMINDERD, TOESTAND BLIJFT ERNSTIG 1001 OOSTERSE Iets kouder Ifiiri P SCHOENEN ÏWELr SPECIAALZAAK Bruid van Prins Russen beboetten Deens schip en gaven het vrij 2106,25 Zeven doden in het verkeer Auto in mist te water; VONNIS VAN PRESIDENT IN KORT GEDING BECKERING handschoenen 1001 St. Nicolaas-cadeaux STUURMALS, COHEN TECHNISCH SPEELGOED SIGNAAL Het woord is aan Berlijn 73e JAARGANG No 121 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein,, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks VRIJDAG 28 NOVEMBER 1958 Haarlems Dagblad 303e JAARGANG No 27 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze correspondent in Bonn) De Westduitse bondskanselier Adenauer heeft naar aanleiding van de Russische nota over de status van West-Berlijn verklaard: „De Berlijnse bevolking kan er van overtuigd zijn, dat, in samenwerking met de verbonden westelijke landen, alles gedaan wordt om de veiligheid en de huidige status van West-Berlijn, alsmede de vrije verkeerswegen tussen Berlijn en de bondsrepubliek te hand haven." Op een persconferentie te Bonn karakteriseerde de regeringsperschef, staatssecretaris Von Eckhardt, de toestand als „ontspannen, maar blijvend ernstig." Het is te boud te zeggen, dat men zich te Bonn en West-Berlijn thans opgelucht voelt, maar wel heeft dat de publikatie van de, overigens onaanvaard bare, Russische voorstellen een zekere ontspanning teweeggebracht. Men heeft nu de zekerheid dat, althans voor de komende zes maanden, West-Berlijn niet bedreigd zal worden en dat het Russische diplomatieke spel van westelijke zijde met eigen voorstellen beantwoord kan worden. Opvallend is het dat de Westduitse beur zen na het bekend worden van de Russi sche nota, opleefden. Er was veel be langstelling voor de aandelen van grote industriële bedrijven, ook voor A.E.G. en Siemens, die uitgebreide fabrieken in West-Berlijn hebben. Ook andere Westber- lijnse aandelen konden winst boeken. Adenauer zei gisteravond nog dat reeds nu uitdrukking kan worden gegeven aan de overtuiging dat „onze westelijke bond genoten ieder voorstel afwijzen dat ten doel heeft Berlijn onbeschermd te laten en zijn vrijheid in gevaar te brengen". Daar mede duidde hij aan wat in eerste instan tie aan het Russische voorstel schort: wordt West-Berlijn een „gedemilitariseer de vrije stad", zoals de Sovjet-Unie voor stelt (in afwijking van de lezing die wij gisteren publiceerden) dan is het met de vrijheid van dit stadsdeel gedaan, omdat het omgeven wordt door Oost-Duitsland, dat doen en laten kan met het transport naar en van de stad wat het wil. Voorts geldt en dat is gisteravond nog eens in het officiële Amerikaanse commentaar gezegd het Russische voorstel slechts voor de drie westelijke sectoren van de stad, niet voor de Russische sector, die kennelijk de hoofdstad blijft van Oost- Duitsland en die volgens de Russische plannen mettertijd met West-Berlijn moet worden uitgebreid tot hoofdstad voor Oost- Duitsland. Te Bonn meent men voorts dat het ondanks deze overwegende bezwaren te gen het Russische voorstel wel zal komen tot onderhandelingen over de status van Berlijn. De onbuigzaamheid, die men te Advertentie Advertentie GESCHENKEN APART EN TOCH VOORDELIG A.iX.I PAARLAARSTEEG 8 l/e Haarlem - Tel. 14615 Advertentie SUèDE DAMES - HERENJASJES Verwachting tot morgenavond: Overwegend droog en zwaar, bewolkt weer met hier en daar tijdelijk mist, maar ook enkele verspreid voorkomende opkla ringen. Zwakke tot matige ooste lijke wind. Iets lagere tempera turen. Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT-EN-TWINTIG PAGINA'S Bonn en West-Berlijn ten toon spreidt, gaat niet zo ver dat men ieder gesprek afwijst, omdat zonder onderhandelingen de geva ren, die de laatste twee weken gedreigd hebben, zullen terugkeren. Men hoopt hier verder dat de zekere mate van on enigheid, die blijkens Dulles' uitlating over een mogelijk onderhandelen met Oostduitsers, als vertegenwoordigers van de Russische bezettingsmacht te Berlijn, in westelijke kringen bestaat, in de ko mende maanden verdwijnen zal. Solidair Regering en oppositie trekken te Bonn in ieder geval wel één lijn: beide hebben zich gisteren zeer uitdrukkelijk solidair verklaard met Berlijn, en de bevolking alle mogelijke hulp toegezegd. Dit is even eens verklaard van de zijde van de West duitse industrie, die reeds enige dagen ge leden heeft opgewekt West-Berlijn niet in de steek te laten en daar door te gaan met investeren en produceren. De twee onmiddellijk bij dit probleem be trokken Westduitse functionarissen, de minister voor Duitse Zaken Lemmer en de Westberlijnse burgemeester Brandt hebben zich heiden over de Russische voox-- stellen uitgelaten. Lemmer zei dat Berlijn nimmer een soort niemandsland in het hart van Duitsland en Europa zal worden Hij verklaarde dat het de Russen er in de eerste plaats om te doen is de geallieerde troepen uit West-Berlijn te werken, ter wijl Russische troepen als een ring om de stad gelegerd zouden blijven. De band van West-Berlijn met West-Duitsland zou juri disch, economisch en financieel worden doox-gesneden. West-Berlijn zou financieel en economisch afhankelijk worden van Oost-Duitsland. Het einde van de vrijheid zou een kwestie van korte tijd zijn, aldus Brandt, die binnenkort naar Washington vertrekt om daar het Westberlijnse stand punt mee te delen Op de persconferentie te Bonn is nog verklaard, dat de Russen de legale weg be wandelen door overleg met de westelijke geallieerden voor te stellen, maar die weg verlaten door te eisen dat er onderhandeld zal worden op basis van hun eigen voor stellen, door een termijn van zes maanden te stellen voor het bereiken van een oplos sing en door de aankondiging dat zij zul len overgaan tot dwangmaatregelen als er geen akkoord wordt bereikt, waardoor het gehele voorstel slechts lijkt op het ge ven van uitstel tot executie van de demo cratische vrijheden, die West-Berlijn nog bezit. Brutaal De commentax-en uit West-Berlijn en Bonn komen er op neer, dat men de Rus sische nota, hoe gematigd zij ook lijkt, eigenlijk een brutaal stuk werk vindt, waarmede West-Berlijn en zijn twee en een kwart miljoen inwoners met insluiting afpersing en mettertijd een eis tot over gave worden bedreigd. Eén blik op de kaart, zegt men te Bonn, en men beseft wat de nota betekent: een afsnijden van Westberlijns verbindingen naar het Wes ten, een intensiever beleg van communis tische zijde dan ooit tevoren, een controle, die niet slechts op de economische belan gen van de stad, maar ook op de radio en de vrije pers, een overleveren van de ge hele stad aan de willekeur van de Oost- duitse regering, een voortdurende bedrei ging door het Russische leger. Honderd tachtig dagen heeft West-Berlijn nog voor de boeg, waarin het mag men de Rus sen geloven vrij mag zijn. Honderdtach tig dagen, waarin men te Berlijn en Bonn eist dat van westelijke zijde voor West- Berlijn meer zal worden gedaan dan het zinspelen op overleg met de Oostduitsex-s, gelijk Dulles eergisteren heeft gedaan. Men kan deze Westduitse eisen, gezien de met de dag moeilijker wordende toe stand van de Westberlijners, wel begrij pen, maar men mag nu van de Westduit sers zelf eisen dat ook zij zich zullen hou den aan de regels van het spel. MOSKOU (Reuter) Het Russische voorstel betekent niet een ultimatum aan het Westen, zo heeft premier Kroesjtsjev tegenover binnen- en buitenlandse pers- vertegen woord igeis verklaard. Hij zei de wereld te willen bevrijden van een „kan kergezwel" Aan het slot van de perscon ferentie die een uur en twintig minuten duurde, verklaarde Kroesjtsjev het eens te zijn met de Amerikaanse vice-president Nixon dat het tijd is om de internationa le betrekkingen te verbeteren en over te gaan tot een vredelievende economische wedijver tussen de kapitalistische en de so cialistische landen. Advertentie PRAKTICA F X 2 met PRÏMOTAR 3.5/50 375.— met T-JENA 2,8/50 465.— Voor deze en andere camera's leveren wij een complete uitrusting voor macro- en microfotografie, alsmede diacopieer-apparaat. Vraagt nrosnectus bij V Overveen - Tel. 60753 Parkeergelegenheid In de St. Nicolaasweek iedere avond open tot 9 uur. Advertentie VOUS ÊTES EN.... Lederwaren en Parapluies Grote Houtstr 125-127, Haarlem Tel 20889 Advertentie PRISMA- HORLOGES verkrijgbaar bij: De kleine zaak met de grootste keuze Grote Houtstraat 49 - Haarlem Telefoon 20049 Advertentie JAC. VAN MARIS BARREVOETESTR. 19 - TEL 15051 Prinses Irene heeft deelgenomen aan de skicursus in het trainingskamp voor het Oostenrijkse nationale skiteam in Weissee in de Oostenrijkse Alpen. Een foto van de prinses met de Oostenrijkse trainer Edi Koller. Mitsjiko Sjoda, de 24-jarige fabrikants dochter uit Japan, wier lieftalligheid de uiteindelijke oorzaak is, dat in Ja pan alweer met een zeer gewichtige keizerlijke traditie is gebroken. Kroon prins Akahito is namelijk verliefd op haar geworden en zal nu de eerste kroonprins in de 2618-jarige historie van het Japanse keizerrijk zijn, die verlof krijgt voor een huwelijk met een niet-adellijk meisje. Nog maar een maand geleden was Mitsjiko de gast van de echtgenote van de Japanse ambassadeur in ons land, Akira Ohye, die de bovenstaande foto van haar maakte in de bosrijke omgeving van Hilversum. KOPENHAGEN. (UPI) Het Deense vissersvaartuig „Clara Mari", dat zaterdag door een Russische oorlogsbodem werd aangehouden en naar een Poolse haven was gedirigeerd, is woensdag vrijgegeven. Het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken kreeg een telegrafische mededeling van de Deense ambassade in Moskou, dat schipper, Henry Lund, een boete had ge stort. Ad Lucem et Pacem 50.-; O.V. 10.-; Mevr. C. J. L.-M. 10.-; Kadi 10.-; Mevr. J. B.-P. 5.-; J. J. M. S. 5.-; Mej. M. K. 10.-; Techn. personeel H.D. 30.-; L. 5.-; S. 5.-; B. 2.50; de V. 1.-; D. 0,75; Th. v. S. 0.75; P. 0. 50; W. R. 2.-; Gr. f 1.-; X 1.50; Puck 1.25; IJ 1.-; Joosje 1.-; Haan 1.-; L. S. 7 10.-; A. de J. 1.-; C. A. 1.-; Br. 1.-; G. 1.-; P. 1.-; C. M. 1.-; T. N. 1.-. Dagtotaal: 171.25. IN HET GEHEEL IS THANS BIJ ONS BLAD BINNENGEKOMEN, Giften kunnen worden afgegeven aan onze Kantoren Grote Houtstraat 93, Flo- resstraat 1, Haarlem of worden overge schreven op postgiro 273107. Vermeldt vooral op uw girostrookje: „Voor Stille Armen" en geeft aan onder welke aandxiiding de verantwoording moet plaatshebben (volle naam, initialen, pseu doniem enz.). Omstreeks kwart over een vannacht is een personenauto van de kruisersteiger in Den Helder te water gereden. De vier in zittenden zijn verdronken. Het waren de bestuurder, de sergeant-geschutmaker konstabel J. M. C. Steenaert, diens echt genote, een mevrouw Vis en een nichtje. Het gezelschap had een bezoeK gebracht aan de kruiser „De Ruijter". Bij het ver trek van de steiger reed de auto, in plaats van landwaarts, in de richting van het wa ter. Uit het remspoor, dat de auto achter liet, leidt men af dat de bestuurder zijn vergissing te laat heeft ontdekt. De auto sloeg over de kop en stortte van de vier meter hoge kade in het ter plaatse tien meter diepe water. Het kostte geruime tijd voor duikei'S de auto hadden gevonden en vastgemaakt. Toen de wagen boven water werd gehaald bleek zij de stoffelijke overschotten van drie personen te bevatten. Het lichaam van mevrouw S. werd later uit het water opgehaald. Men vermoedt dat zij bij het ongeluk door de voorruit van de auto is geslagen. (Men zie verder pag. 17) DE PRESIDENT VAN DE RECHTBANK te Rotterdam, mr. J. G. L. Reuder, heeft vanochtend in het kort geding, dat dinsdagmiddag voor hem diende en aanhangig was gemaakt door de Scheepvaart Vereniging Zuid tegen de Nederlandse Bond van Vervoerspersoneel, aangesloten bij het N.V.V., en de Nederlandse R.K. Bond van Transportarbeiders „St. Bonifacius". aan de eiseres haar vordering ontzegd. De werknemersorganisaties hadden gehoor gegeven aan de oproep van de Internationale Federatie van Transportarbeidex-s om de „goedkope-vlag-schepen" van 1 tot en met 4 december te boycotten. De vordering van de Scheepvaartvereniging was de ge daagden te bevelen binnen 24 uur na het vonnis van de president de aan hun leden en andere havenarbeiders gedane aanzegging tot staking in te trekken en hun leden mede te delen, dat het aanbod de volledige financiële consequenties van deze actie te dragen is ingetx-okken en zich te onthouden van elke financiële steun aan hun leden en de andere havenarbeiders. Dit alles op straffe van een dwangsom van 100.000 voor iedere dag dat gedaagden in gebreke blijven. Mr. W. Schadee, optredend voor de Scheepvaart Vereniging Zuid, zei na af loop onmiddellijk tegen dit vonnis appèl te zullen aantekenen. Deze zaak zal dan moe ten dienen voor het gerechtshof te 's-Gra- venhage. In de overwegingen van zijn von nis zegt de president dat gedaagden hebben betwist: dat de onderhavige actie een sta king zou zijn; dat deze actie wanprestatie en een onrechtmatige daad van de haven- arbeiders tegenover hun werkgevers zou opleveren; dat de door gedaagden gedane opwekking tot deze actie een onrecht matige daad jegens eiseressen zou zijn. en dat deze actie aan eiseressen aanzienlijke schade zal bex-okkenen. Verder wordt in het vonnis overwogen, dat de door eiseressen ingestelde vordering steunt op de stelling, dat de aangekondigde boycotactie wanprestatie van de haven- Advertentie Advertentie het passendegeschenk HAARLEM: GROTE HOUTSTRAAT 52 AMSTERDAM - DEN HAAG arbeiders tegenover hun werkgevers op levert en met zich meebrengt, dat de havenarbeiders zullen weigeren bepaalde aan hen opgedragen werkzaamheden te verrichten. Dit kan in de regel als wan prestatie worden aangemerkt, maar er zijn omstandigheden denkbaar, waarin van de arbeider niet kan worden gevergd, dat hij zyn arbeid zal verrichten. Een dergelijke omstandigheid is volgens de president in casu aanwezig. Namens gedaagden is uitvoerig gedocu- menteerd op het misbruik van de „goed kope vlaggen" gewezen, een misbruik, waardoor ook de belangen van de schepe lingen. werkzaam aan boord van de onder die vlaggen varende schepen, worden be dreigd, en welk misbruik door eiseressen niet wordt betwist, aldus de overwegingen van de presid--it. Daarna wordt gezegd in het vonnis, dat nu door werknemersorgani saties in internationaal verband een groot scheepse actie is opgezet om dit misbruik te signaleren en te bestri.uen. van de ar beiders-leden van deze organisatie niet kan worde n gevergd, dat zij door het ver richten van bepaalde arbeid deze actie zouden tegenwerken, mits de voormelde actie op redelijke en verantwooi-de wijze wordt uitgevoerd en daarbij zoveel mo gelijk wordt voorkomen, dat schade wordt toegebracht aan derden, tegen wie deze actie niet is gericht, zoals de eiseressen. Advertentie JUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGERS Advertentie met vakkundige voorlichting BARTELJORISSTRAAT 6 - TEL. 12145 ons, doch de daad is aan u: Gedenkt de Stille Armen Bij het lezen van de Russische nota's in zake Berlijn die aan de Oostduitse re gering en die aan de Westelijke mogend heden kan men zich afvragen wat daar bij het verbazingwekkendst is: het element van brutaliteit, dat van huichelarij of dat van chantage. De Sovjet-diplomatie heeft bij deze gelegenheid op al die gebieden zichzelf overtroffen. Het denkbeeld, van West-Berlijn een „vrije stad" te maken, maar Oost-Berlijn tegelijkertijd rustig bij Oost-Duitsland in te lijven (een zeer belangrijk aspect van de nota's, dat echter te laat bekend werd om nog aan het bericht in onze bladen van gisteren te kunnen worden toegevoegd) is volgens de Russische regering voortge vloeid uit de Westelijke „schending van de overeenkomst van Potsdam" door de her bewapening van West-Duitsland. Dit alleen reeds is gezien hetgeen de Russen in Oost-Duitsland hebben gedaan een gro teske voorstelling van zaken. Hoe weinig het Russische argument op de feitelijke situatie slaat, wordt trouwens nog duide lijker als men leest dat de Sovjet-Unie haar militairen zowel uit Oost-Bex-lijn als uit Oost-Duitsland wil terugtrekken en het in Berlijn gevestigde hoofdkwartier wil op heffen. Zou de Sovjet-Unie zulk een kwa- sie-vredelievende geste maken uit woede over de herbewapening van West-Duits land De werkelijke dreiging komt te voor schijn in de passage, die zegt dat, als er niet binnen zes maanden overeenstemming is bereikt, de Sovjet-Unie door een over eenkomst met de Oostduitse regering „de voorbereide maatregelen" in werking zal stellen. Welke maatregelen dat precies zijn, wordt niet onthuld, maar wel verklaart het Kremlin „in dit verband", dat het de Oostduitse republiek volkomen bevoegd acht, „haar soevereiniteit uit te oefenen te land, ter zee en in de lucht". Met andere woorden: óf er komt een overeenkomst op Russische voorwaarden tot stand. o m. vrij heid van verbindingen tussen West-Berlijn en de rest van de wereld inhoudend, óf er komt geen overeenkomst op die voorwaar den en dus ook geen vrijheid van verbin dingen, in welk geval Oost-Duitsland reeds bij voorbaat door de Russen gemachtigd is, de toegangen tot West-Berlijn, „te land en in de lucht" („ter zee" is niet van toepas sing) af te snijden. De tactiek van de Rus sen schijnt dus ook hier weer te zijn, een conflict-situatie te scheppen tussen een andere communistische regering en het Westen, zodat de Sovjet-Unie buiten schot maar niet buiten spel blijft en onder alle omstandigheden diplomatiek de touwtjes in handen kan houden. Het Kremlin geneert er zich overigens niet voor, wel buitengewoon duidelijk te laten uitkomen, dat zijn voorstel in feite helemaal geen voorstel maar een eis is, want als het voor de Westelijke mogend heden niet aanvaardbaar is, valt er verder over Berlijn in 't geheel niet meer te onderhandelen, wordt er gezegd. En de Russen knopen daar de elegante opmerking aan vast dat, „wie de stappen van de Sovjet-Unie niet wenst te erkennen, der halve niet redelijk wenst te onderhande len" Met andere woorden: alleen het Rus sische voorstel, maar dan ook niets en niets anders, is redelijk. En toch beweert Kroesjtsjev, dat dit voorstel géén ultima tum is De kern van de nota's is ongetwijfeld wel de verklaring, dat de Westelijke mogend heden West-Bex-lijn tot een centrum voor ondermijnende activiteit tegen de commu nistische landen hebben gemaakt en dat de Sovjet-Unie deze toestand „niet kan laten voortbestaan". West-Berlijn zou zich vol gens het Russische plan dan ook moeten verbinden, op zijn gebied geen vijandige ondermijnende activiteiten tegen Oost- Duitsland of enige andei'e staat toe te laten. Een dergelijke verbintenis behoeft Oost- Berlijn. althans volgens de Russen, natuur lijk niet aan te gaan, want Oost-Berlijn wordt immers geen „vrije stad" maar een integraal deel van Oost-Duitsland. dat die reeds genoemde „soevereine bevoegdheden" krijgt en dus ook ondermijnen mag zoveel het wil! Maar ondermijnende actie is moeilijk te definiëren en nog moeilijker te controleren en te bewijzen. Wat zou dus de Oostduit sers letten, als het Sovjet-plan zou worden uitgevoerd, te gelegener tijd West-Berlijn ervan te beschuldigen, toch weer een „cen trum van ondermijnende activiteit" te zijn geworden en op grond daarvan de immers gedemilitariseerde stad binnen te trekken en bij Oost-Duitsland in te lijven? Door de positie van enclave in Oostduits gebied, die West-Berlijn dan zou hebben gekregen, zou Westduitse militaire interventie in zo'n geval heel moeilijk zijn. De Sovjet-regering weet ongetwijfeld beter aan wie ook, dat het Westen op al deze doorzichtige voorstellen niet zal in gaan. Maar zij weet ook, dat het Westen erdoor zal worden gedwongen, het Ber lijnse probleem opnieuw te bezien en naar wegen te zoeken om het nadelige effect van de door het Russische plan geschapen complicaties zoveel mogelijk te beperken. Dit alleen reeds zal allerlei voordelen voor de communisten kunnen opleveren: moge lijke wrijving tussen de Westduitse rege ring en haar bondgenoten, misschien de- facto erkenning van het Oostduitse regime, eventueel grotere toegeeflijkheid van het Westen op andere punten van internatio nale politiek „in ruil" voor Russische con cessies inzake Berlijn Het is, al met al, een gevaarlijke knuppel, die Kroesjtsjev in het Westelijke hoender hok heeft geworpen. Laten we proberen, er ons vooral niet te schichtig door te laten maken. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1