De zachtste Zusters van Moorst negeerden wens van aartsbisschop Liga Nieuw Beelden in Amsterdam TELEURSTELLEND FORUM OVER TONEEL EN TELEVISIE: TWEE ONVERGELIJKBARE ELEMENTEN Onthullingen van Joodse voogdijvereniging 9 ANNEKE BEEKMAN BLIJFT ONVINDBAAR Nasleep van auto-ongeluk Weduwen van Italiaanse slachtoffers eisen schadevergoeding Zaanse Klok of 'n Engelse Tafelklok Martin Uittenbogaard Zaanstreek meent: Coentunnel moet voorrang boven IJtunnel hebben Begrafenis H. Tuninga Operagezelschap „Forum" net „Tosca" Bromfietsdief in voet geschoten Kort nieuws Met de Kerstdagen VERLOVEN Martin Uittenbogaard B.B.-oproep voor 3500 Amsterdammers ...en bij Golden Fiction zit de zachtheid waar ze hoortin de tabak Brand maakt 3 gezinnen dakloos Wat U bakt 'a met Neérlands blozende appelen is altijd lekker! Smullen maar. En 't is ook nog reuze gezond! VRIJDAG 12 DECEMBER 1958 De Joodse voogdijvereniging „Le- Ezrath-ha-Jeled" heeft gehoopt, dat de zaak-Anneke Beekman na de rechterlijke uitspraken tot een geruisloze oplossing zou kunnen komen. Zij heeft daarom deze aangelegenheid de laatste tijd be wust buiten de openbaarheid gehouden. Nu echter het katholieke Kamerlid mr. Roolvink de minister vragen heeft ge steld over het lot van het Joodse meisje, meent de voogdijvereniging, dat het tijdstip is aangebroken, van haar kant enige opheldering te geven. Uit hetgeen donderdagmiddag tijdens een persconferentie in Den Haag door de raadsman van de familie van Anneke Beekman, mr. I. E. Hes, is meegedeeld, blijkt, dat in 1957 een in aangename sfeer gehouden gesprek heeft plaats gevonden tussen enerzijds de aartsbisschop van Utrecht, mgr. Alfrink, en zijn vicaris-ge neraal, de door de rechter benoemde toe ziende voogdes mevrouw S. B. v. d. Sluis en enkele familieleden anderzijds. Dit gesprek, heeft geleid tot een oplossing, die aanvaardbaar was voor de aartsbis schop, de familieleden van Anneke Beek man, de voogdes, de Joodse voogdijver eniging en de raadsman der familieleden. De oplossing omvatte vier punten: 1) De voogdijvereniging verbindt zich mejuffrouw Anneke Beekman te plaat sen in het liberaal-Joodse gezin van een der familieleden. 2) Zij zal ten aanzien van haar persoon lijke godsdienstige overtuiging volkomen vrijgelaten worden. 3) De dames Van Moorst (te weten me vrouw Langendijk-Van Moorst en de thans met Anneke Beekman verdwenen mejuf frouw Elizabeth van Moorst) zullen in overleg met de genoemde familie regel matig en normaal contact met het meisje kunnen onderhouden. 4) Een verzoek om gratie voor de da mes Van Moorst zal door de familieleden worden ondersteund. „Verbittering de drijfveer" Ofschoon volgens mr. I. E. Hes „van katholieke zijde" (namen kon hij niet noemen) dit regelingsvoorstel aan de da mes Van Moorst bekend is gemaakt, is in juli 1957 gebleken, dat zij het voorstel niet hebben willen aanvaarden. Dit tot te leurstelling van de aartsbisschop en de vicaris-generaal, naar deze laatste de fa milieleden van Anneke Beekman heeft la ten weten. Deze geestelijke voegde er aan toe, persoonlijk de indruk te hebben, dat het de dames Van Moorst nu niet meer gaat om religieuze motieven, maar dat zij worden geleid door verbittering. Toen mevrouw Langendijk-Van. Moorst zich vorig jaar bij- de officier van justitie te Amsterdam meldde voor het' uitzitten van haar drie maanden gevangenisstraf, heeft men haar van verschillende zijden benaderd om haar tot de genoemde oplos sing te bewegen. Zij heeft deze, aldus mr. Hes, echter hardnekkig van de hand ge wezen. De raadsman sprak ook van een briefje, dat Anneke Beekman „aan katho lieke zijde" zou hebben geschreven en waarin zij zegt bezwaar te hebben terug te komen" zolang de Joden de voogdij over mij hebben". In hoeverre dit briefje al of niet uit eigen vrije wil is geschre ven, is niet na te gaan. In ieder geval is het geen enkel familielid van Anneke Beekman ook na dat tijdstip ooit moge lijk geweest met het meisje een onder houd te verkrijgen. Mr. Hes. en met hem mr. G. Polak van de voogdijvereniging, zeiden de vragen die mr. Roolvink thans aan de minister ge daan heeft, volkomen overbodig en niet ter zake dienend te achten. De K.V.P.- afgevaardigde vroeg daarin of Anneke Beekman, die thans 18 jaar is geworden, nu niet zelfstandig aanspraak kan maken op het recht, neergelegd in artikel 9 van het Europese verdrag tot beschei-ming Het gerechtshof te Amsterdam heeft arrest gewezen in een civiele procedui-e, waarvan de inzet van 44.056.200 Italiaan se lires (ruim 250.000) bedraagt. Het gaat hier om vergoedingen van de schade door inkomstenderving, geëist door de weduwen van de Italiaanse vee handelaren Paolo Schilli uit Barzaniga di Annico en Carlo Boffelli uit Crema, die op 4 april 1950 bij een auto-ongeluk op de Leeuwarderweg in Amsterdam-noord om het leven kwamen. De twee Italianen hadden veemarkten in ons land bezocht en waren in de auto van de heer P. W. Hylkema op weg naar Leeuwarden. Op de Leeuwarderweg bot ste de auto tijdens de schemering tegen een aan de achterzijde niet verlichte stil staande trekker met oplegger, die bela den was met heipalen. Zowel de heer Hyl kema als de twee Italianen kwamen hier van de rechten van de mens en de uni versele verklaring van de UNO. Indien er van inbreuk op de rechten van de mens sprake is, dan wordt deze veroorzaakt door hen, die het meisje al jarenlang aan het wettig gezag onttrekken. „Wat het re sultaat van dit misdrijf is geweest, blijkt nu overduidelijk uit briefje dat thans als door Anneke Beekman geschreven wordt aangemerkt", zo zei mr. Hes, die verder alle vragen over mogelijke verblijfplaats en de „katholieke zijde", die met haar in verbinding staat of heeft gestaan, met een „Ik weet het niet" ontging. Mr. Polak wees er tijdens de perscon ferentie op, dat Anneke Beekman nooit in de gelegenheid is geweest in geloofsaange- legenheden een vrije keuze te doen en een beslissing te nemen. De waarden van het joodse geloof zijn haar angstvallig onthouden. Indien het meisje onder het ■wettelijke gezag zou terugkeren, wordt haar in de uitoefening van haar godsdien stige katholieke plichten elke vrijheid ge geven. Wij hebben echter als Joodse or ganisatie en als voogd alsdan de plicht en het recht, haar ook met de Joodse waar den bekend te maken". Advertentie Met de Kerstdagen een mooie Daarvoor gaat men naar Nederlands oudste adres SCHOTERWEG 35 - HAARLEM-N. Recht tegenover de Regulierstraat. In een adres aan de minister van Ver keer en Waterstaat, ondertekend door de besturen der negen Zaangemeenten, de Kamer van Koophandel en het Industrie schap Zaanstreek, wordt met kracht ge pleit bij de bepaling van prioriteit tussen de Coen- en IJtunnel, aan de Coentunnel voorrang te verlenen. In het adres wordt erop gewezen dat het verkeer het meest gebaat zal zijn bij de totstandkoming van de Coentunnel, waarvan de bouw vrijwel geen afbraak van bestaande gebouwen of inrichtingen vergt. Bij de bouw van de IJ-tunnel is het tegendeel het geval. De Coentunnel vergt bovendien een veel la gere investering dan de IJ-tunnel, aldus het adres. Donderdagmiddag heeft op Westerveld de begrafenis plaats gehad' van het stof felijk overschot van architect H. Tuninga. De heer Tuninga overleed vrijdag op zes tigjarige leeftijd in het Diaconessenhuis in Haarlem. Voor de begrafenis bestond gro te belangstelling. Een overstelpende hoe veelheid bloemen vergezelde de baar. De voorzitter van de kring Haarlem van de Bond van Nederlandse Architecten, de heer K. Jonkheid, sprak een woord van af scheid. Met diep leedwezen had hij ken nis genomen van het overlijden van de heer Tuninga, die naar zijn zeggen in B.N.A.-kringen een heel aparte plaats in nam. „Hij werd bijzonder gerespecteerd, niet alleen om zijn brede belangstelling en zijn gedegen vakkennis, maar ook om zijn vriendelijk en opgewekt karakter," zei de heer Jonkheid. „Hij zette zich met liefde in voor alles wat schoon en goed was." Vervolgens sprak de heer Henk Bakker als vriend van de overledene: „Hij ver richtte scheppend werk en moet dan ook wel gelukkig geweest zijn. Hij was een op recht kameraad, een sociaal voelend mens," aldus spreker Tot slot van de plechtigheid, die in de aula van de begraafplaats werd gehouden, sprak de heer E. Verhaaven als voorzit ter van een verzetsorganisatie, De Rood- punten. Hij memoreerde het vele dat de heer Tuninga heeft gedaan in het verzet tijdens de Duitse bezetting. „Toen hij werd ontslagen uit het concentratiekamp in Vught, pakte één van de andere voorma lige gevangenen een accordeon en speelde het Wilhelmus. Huib Tuninga was tot tra nen toe geroerd: niet slechts omdat hij be vrijd was, maar meer nog bij de gedach te aan zijn vrienden, die de bevrijding niet meer konden meemaken en gevallen waren door toedoen van de bezetters." De heer Verhaaven schetste de overledene als een man met verantwoordelijkheid en als een gevoelsmens. Hierna werd de baar grafwaarts gedragen, waar een schoonzoon van de overledene een kort dankwoord sprak. Ter gelegenheid van de officiële inge bruikneming van de televisietoren in Mar- kelo op 27 januari zal het Operagezelschap „Forum" in Enschede een voorstelling ge ven van „Tosca". In de Nieuwe Vleugel van het Stedelijk Museum te Amsterdam exposeren tot 22 december leden van de Liga Nieuw Beel den, welke schilders, grafici en beeldhou wers zich bezig menen te houden met het geven van vorm en inhoud aan de tegen woordige en toekomstige wereld. Voor een groot publiek is hun werk zeker modern te noemen en ik vermoed dat maar weini gen er iets van zullen begrijpen. Ik zie het als de taak van de criticus het publiek te helpen rijpmaken voor het zien van nieuwe wfearden. Men kan dit doen door enige uitleg te geven, door het pogen weg te nemen van vooroordelen of door en kel maar te getuigen van plezierige of anderszins aangrijpende ondervindingen op tentoonstellingen, hopende dat enig enthousiasme de lezer nieuwsgierig maakt. De Galerie Espace te Haarlem heeft zo enige keren de gelegenheid ge boden het begrijpelijk te maken hoe men tot abstracte kunst of andere nieuwe uitingsvormen kon komen. Zichtbaar was wel, hoe iemand voortbouwde op wat al begrepen werd en geldend geacht kon wor den. Veelal werd daar een duidelijke, zij het voor velen nog onbekende taal gespro ken. Soms ook was het me moeilijk veel te zeggen over iets, wat ik toch bijzonder waardeerde. Dat laatste gebeurt ook wel bij een kunst van gemakkelijker te begrij pen vorm, omdat woorden, wanneer de zaken puur schilderkunstig gesteld wor den, onbruikbaar blijken. De schilder drukt zich uit in vorm, kleur en lijn. Het onder werp speelt niet de belangrijkste rol. Ech ter wil dit niet zeggen, dat wij aan de ver houding tot een onderwerp geen waarde hechten. Maar al te vaak leren we door het onderwérp de bedoelingen van de schilder kennen en zelfs waarderen, ook al schiet hij te kort in het gebruik van zijn uitdrukkingsmiddelen. Abstract werkende kunstenaars onthouden ons die mogelijk heid tot een benaderen van hun werk. De niet op het hoogste plan staande figuren maken het de criticus moeilijk, zo niet on mogelijk een waardering te stellen. De Liga Nieuw Beelden is voor mij hiervan een voorbeeld. Nu zijn er echter in enkele gevallen nog mogelijkheden tot een waardebepaling. Als ik moest kiezen tussen een Appel en de hier vertegenwoordigde Romijn, dan heeft zonder enige twijfel de eerste mijn voor keur. Wanneer verder door vergelijken een waardebepaling verlangd mocht worden, zou ik opmerken dat ik net zo weinig geef om de verfspatten en druppels van een Ittman en een Schoonhoven als om die van hun voorganger, de Amerikaan Pol lock. Enkele figuren geven mij maar weinig vertrouwen door hun eigen geschiedenis. Van Gerrits kan ik zeggen, dat ik het thans door hem geëxposeerde net zo saai vind als alles wat ik in de loop van een dertig tal jaren van hem zag. Beter ten halve ge keerd dan ten hele gedwaald. Daarom zwijg ik óver de geschiedenis van enkele figuren, die ik anders gekend en weinig geapprecieerd heb, omdat ik met hun te genwoordige werk absoluut geen contact heb. Van de Haarlemmer Chapon heb ik mogen schrijven, dat hem de abstracte kunst een bevrijding was. De hier verte genwoordigde Sieger vertelde mij dat dit ook voor hem gold en ik moet zeggen, dat zijn schilderijtjes me wat „deden". Niet geheel koh ik" 'mij' onttrekken Aan een ge voel van nervositeit, dat Siegers ordenen van kleur en vorm me gaf. Ik kan cc Ver die geprikkelde stemming ook wel wijten aan veel ander werk, dat soms als het wa re op de beschouwer valt. Dat de hier ver tegenwoordigden „vorm.en inhoud aan de wereld" denken te geven, komt me voor als een overschatting van henzelf, die mij weinig vertrouwen geeft in hun realiteits besef. Gemakkelijker neem ik aan dat de vaak zo nerveusmakende wereld hun hun vormen en misschien soms de inhoud van hun produkten schonk. Het uitzicht op de museumtuin met het beeld van Rik Wou ters' gade tegen een verder rustigstem- mende achtergrond van het autoverkeer verbergende mist was me een verademing. BolBuys Twee jongelui hebben in Maastricht oy de speelplaats van de Technische School ieder een bromfiets gestolen. Het tweetal werd later door een patrouille-auto van de politie ontdekt en aangehouden. Een van hen nam echter de vlucht, ondanks het feit dat hij meermalen gesommeerd werd te blijven staan. Tenslotte heeft de agent op de vluchteling geschoten. De jongen werd in de voet getroffen. Hij is naar een zieken huis overgebracht. L. Meilink verlaat N.J.H.C. Morgen, zaterdag, zal de heer L. Meilink, oud-alge meen secretaris van de Nederlandse Jeugdherberg Centrale, na een bijna der tigjarige medewerking aan de N.J.H.C., af scheid nemen van het jeugdherbergwerk in Nederland. Hij vertrekt naar Wenen, waar hij de leiding krijgt van een zuster onderneming van het bedrijf, waar hij hier te lande werkzaam was. In 1949 ver liet de heer Meilink de N.J.H.C. wegens een benoeming bij een grote industriële onderneming, doch hij bleef als voorzitter van de Raad van Toezicht en Advies aan het jeugdherbergwerk verbonden. 'Èr hè'èréf'in de Nederlandse toneelkrin gen groot verschil van mening over de houding, die men inneemt tegenover het jonge medium, de televisie. Gisteren is dat tijdens een forum van het Nederlands Toneelverbond in de Haagse Dierentuin nog eens duidelijk aan het licht getreden. Robert de Vries, de directeur van de Arn hemse toneelgroep Theater, acht het een plicht tegenover de dramatische kunst, dat men niet bij voorbaat een afwijzende hou ding aanneemt, waar het gaat om mede werking aan de in zijn eerste groei zijnde televisie. Men dient eerst met deze zo totaal afwijkende uitingsvorm vertrouwd te raken om er een oordeel over te kunnen vellen. „Theater" maakt zich per seizoen drie keer een periode vrij om in Bussum voor de camera's te kunnen optreden en aldus een zeer groot publiek te bevredigen. Rob bert de Vries rekende voor, dat op één televisie-avond een aantal toeschouwers wordt bereikt, waarvoor anders een toneel gezelschap zeven jaar achtereen met volle zalen zou moeten spelen! Kwalitatief wordt naar een zo hoog mogelijk niveau ge streefd, maar met een repetitietijd van vier a vijf weken per st.uk kan dat nog niet ideaal zijn. De Arnhemse toneeldirecteur werkt mee, omdat hij niet wil dat t.v. het toneel schaadt. Eigen ervaring, die met die van collega's overeenkomt, geeft hem de overtuiging dat ook een liefde kan ontstaan voor de televisie, evenals dat voor het toneel het geval is. Het optreden voor de camera's tast de kwaliteiten van een toneel speler niet aan. In de discussie werd hij daarin bijgevallen door de aanwezige t.v- regisseur Willy van Hemert, die de uit werking van optreden onder genadeloos registrerende camera's van positieve in vloed achtte op een zuivere toneelspeel kunst zonder „over-acting" Paul Steenbergen, een der directeuren van de Haagse Comedie, met voorzitter Ary den Hertog, radiocriticus Piet Beis huizen en televisieregisseur Erik de Vries het forum completerend, ging vrij fel in tegen het betoog van Robert de Vries en werd daar later tot op zekere hoogte door Guus Oster, directeur van de Nederlandse Comedie, in gesteund. Paul Steenbergen toonde zich de rastoneelspeler, die het contact met het publiek nu eenmaal niet ontberen kan Dit contact is essentieel voor de theaterkunst, zei hij. Het publiek, dat zelf kiest voor de schouwburg en naar de vrije voorstellingen komt kijken, schenkt het enige klimaat, waarin het toneel de vrijheid heeft om goed te kunnen gedijen. De Haagse Comedie geeft in Den Haag per jaar ongeveer tweehonderd vrije voor stellingen. Uitgaande van dit principe is het niet mogelijk aan t.v. te doen volgens plan als bij „Theater" geschiedt. De heer Steenbergen sprak de vrees uit dat in ons land, dat toch al niet bepaald theater- „minded" genoemd kan worden, het toneel wel niet door de t.v. zal worden dood gedrukt, maar dat echter het grote gevaar van kwaliteitsvermindering op de planken niet denkbeeldig is. Hij wenste beide me diums een hoge kwaliteit van opvoeringen toe, al zei hij dat met het nodige pessi misme. Paul Steenbergen bekende als tele visie-acteur ongeschikt te zijn door het gemis aan persoonlijk contact, dat de ver- tolker boven zichzelf kan doen uitstijgen. De kijker voor zijn scherm kan niet een even sterke ontroering ondergaan als de toeschouwer in de zaal. Willy van Hemert achtte Steenbergen wel wat al te beschei den na drie t.v-regies, die hij over hem had gevoerd en constateerde: „Je bent er juist geknipt voor". Het gevaar dat t.v. voor de ontwikkeling van het toneel zal gaan betekenen, werd nog eens extra onderstreept door de uit spraak van Erik de Vries: „Als Bussum meer geld krijgt zal de kwaliteit van de uitzendingen toenemen, doordat het enga geren van goede acteurs gemakkelijker zal gaan". Rond tweehonderd Nederlandse acteurs en actrices moeten per jaar om streeks honderdtien premières kunnen brengen, vrijwel een onmogelijkheid. Erik de Vries hoopt op het werken van de wet van vraag en aanbod en het daaruit voort komen van een groter aantal toneeltalen ten. Van Hemert wees op de mogelijkheid „uitgespeelde" toneelstukken voor televi sie-uitzending geschikt te maken een reële kans de bestaande leemten op te vullen. Hij voegde er overigens onmiddellijk aan toe, dat een ideaal televisiestuk van kortere duur is dan een toneelstuk en dat speciale auteurs voor t.v.-werk geen luxe zullen zijn. Piet Beishuizen betreurde het, dat ons omroepbestel de netelige situatie van het toneel cp het scherm niet bepaald helpt verbeteren. Het forum, dat achtereenvolgens de on derwerpen: publiek, regie, vertolkers, re pertoire en auteurs aansneed, had voor de pauze een teleurstellend verloop. De voor zitter bleek te weinig met het medium televisie vertrouwd om het gesprek steeds in goede banen te kunnen leiden. Er be stond grote belangstelling voor de confron tatie van twee onvergelijkbare grootheden en dat geldt dan zeker voor de toestand in Nederland van dit ogenblik. Jammer ge noeg kwam men aan de kernvraag: moet het Nederlandse toneel onder de druk van de omstandigheden een reorganisatie on dergaan. nauwelijks toe. Advertentie dat is een prettig idee! Maar dan met RINGEN van de be kende verlovingsringenspecialist SCHOTERWEG 35 - HAARLEM-N. Wij helpen u te allen tijde 1 Bel ons desnoods op. Ongeveer 3500 in Amsterdam woonach tige dienstplichtige militairen, die geboren zijn tussen 1925 en 1933 en hun eerste oefe ning hebben beëindigd, maar nog geen mo bilisatiebestemming hebben, zullen bin nenkort als noodwachtplichtigen bij de bescherming Bevolking worden opgeroe pen. Zij verliezen dan hun militaire status en komen volledig ter beschikking van de B.B., waar zij gedurende een jaar eens per week een avond een „cursus overheids dienst" gaan volgen. Zij worden niet inge deeld in de wijk of blokformaties, waarin de vrijwillige B.B.'ers dienst doen, maar krijgen een zwaardere, meer uitgebreide opleiding voor technische werkzaamheden op posten aan de rand van de hoofdstad. In gevallen, waar dit noodzakelijk blijkt, kan ontheffing van deze B.B.-plicht wor den verleend. In veertien grote gemeenten en plaatsen, die binnen de kring van grote steden vallen, zal de B.B. thans tot deze recrutering overgaan. Door kortsluiting is donderdag brand ontstaan in het café annex landbouwbe drijf Wellse Hut, nabij de grensovergang te Well (Limburg) Het pand is nagenoeg geheel vernield. Het gezin G. van der Velden, dat enkele maanden geleden het pand had aange kocht, en dat van de vorige eigenaar, de heer J. Weijs die met zes kinderen nog in de woning sliepen, zijn door deze brand dakloos geworden. Beide waren tegen brand verzekerd. Donderdagavond is in Dantumawoude (Fr.) een huis uitgebrand, bewoond door het gezin L. Venema. Het echtpaar en zijn baby van enkele weken moesten zich in nachtgewaad in veiligheid stellen. Van de inboedel was niets meer te redden. Advertentie Advertentie bij om het leven. De rechtbank te Utrecht had op 1 maart 1957 de vorderingen ten aanzien van de chauffeur van de vrachtwagen zijn chef en de eigenaar van de trekker met opleg ger ontzegd en afgewezen. De erfgenamen en rechtsopvolgers van de overleden heer Hylkema werden echter door de recht bank veroordeeld een som te betalen, waarvan de grootte nader zou worden be paald. Het gerechtshof heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd en heeft zowel de chauffeur van de trekker als de bestuur der van de auto, waarin de beide Italia nen zaten, de heer P. W. Hylkema, in ge lijke mate schuldig verklaard aan het on geluk. Het hof heeft voorts bepaald, dat de chauffeur van de trekker en de eigenaar daarvan enerzijds en de erfgenaam en rechtsopvolgers van de heer Hylkema an derzijds aansprakelijk zijn voor de ver goeding van het totale bedrag van de schade. Over de grootte daarvan zal door de partijen nu onderhandeld worden. De vordering ten aanzien van de chef van de chauffeur van de trekker werd af gewezen. M 615 Advertentie

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 9