Haarlem's Dagblad | 1958 | 20 december 1958 | pagina 3

ONGEKENDE TOERISTENINVASIE
IN WEST-NEDERLAND VOORZIEN

o

995.-

975.-

SPECIALE

KERSTAANBIEDING

Maximumsnelheden
in België

Nijpend tekort aan recreatieruimte
moet doeltreffend en snel
verholpen worden

SaaC-Ccvtia

Tuinders L.T.B. willen teeltordening
door Landbouwschap geregeld zien

^firaatótoel

TANDPASTA

3

Ernstige waarschuwing van
Nationale Plandienst

DEHOUTWERFN. V.

EETKAMER

PRBMA BANKSTEL

Puzzel no. 11 komt op
10 januari

^Hoe is het ontstaan?^

Dit woord:
GEWETEN

v*.J

ZATERDAG 20 DECEMBER 1958

Advertentie

Bedriegen de voortekenen niet, dan zullen zich over ruim twintig jaar (in 1980
3,3 miljoen Nederlandse toeristen en 1,2 miljoen buitenlandse vakantiegangers in
het westen van ons land verdringen. Thans zijn deze aantallen 1,8 miljoen
Nederlandse en 400.000 buitenlandse toeristen (in Noordholland, Zuid-Hollanc
en Utrecht). Onder de meest gunstige omstandigheden kunnen de tegenwoordige
recreatiegebieden in het westen van ons land „slechts" rond 2 miljoen personen
opnemen. En dan te bedenken, dat zich op top-dagen straks zeker 2,5 a 3
miljoen ontspanning-zoekenden zich in het westen zullen ophoudenWaarbij
dan nog komt dat de recreatiegebieden gedurig kleiner van omvang worden.

Geven de binnen- en buitenlandse toe
risten thans in ons land reeds gezamenlijk
ongeveer een half miljard gulden per sei
zoen uit waarvan de buitenlanders circa
200 miljoen voor hun rekening nemen (1,7
pet. van de ontvangsten op de betalings
balans) binnenkort zal dit bedrag vol
gens een prognose van de Rijksdienst voor
het Nationale Plan wel aangegroeid zijn
tot één miljard, méér dan het tegenwoor
dige aandeel van landbouw en visserij in
het nationale inkomen.

Aantallen en bedragen, die tot nadenken
stemmen, daar strand, duinen, bossen,
heide, waterplassen, oeverlanden, open-
luchtbaden, buitencafé's e.d. momenteel
zoals reeds aangestipt maximaal 2,3 mil
joen personen kunnen opnemen en dit
bovendien alleen nog op de vrij zeld
zame dagen met zeer fraai strandweer.
Bij iets minder gunstige weersgesteldheid
neemt de recreatie-capaciteit zeer snel af,
daar immers juist het strand (123 km van
Camperduin tot en met Goeree) verreweg
het grootste recreatieve reservoir vormt:
naar schatting één miljoen personen.

Zaak is het dus, zich ernstig te beraden
op middelen, die aangewend kunnen wor
den, om de recreatie-mogelijkheden, die het
westen van ons land biedt, niet alleen tegen
de voortschrijdende verstedelijking te be
schermen, maar vooral ook te verruimen.
Zal dit namelijk niet geschieden, dan lopen
de zakfen vast.

Dogrecreatie

De mogelijkheden voor de (zeer belang
rijke) dagrecreatie nabij de woonplaats
zijn bovendien voor grote delen van het
westen thans reeds schaars tot onvoldoen
de. Men mag in dit verband namelijk niet
vergeten, dat circa twee-derde deel van de
op vrije dagen naar buiten trekkende be
volking binnen een straal van 30 km van
het eigen huis blijft.

Het planologische beleid zal dus mede
gericht moeten zijn op het verruimen van
de recreatie-mogelijkheden nabij de be
volkingscentra, niet alleen naar capaciteit,
maar ook wat betreft de variatie.

De dagrecreatie rondom de wooncentra
zal er bovendien in hoge mate mee gediend
zijn, indien tussen de verschillende agglo
meraties scheidende stroken worden open
gehouden, zoals op grond van stedebouw-
kundige motieven door de „Werkcommissie
westen des lands" wordt bepleit.

Met dit alles zullen grote sommen gelds
gemoeid zijn. Maar deze moeten worden
beschouwd als onafscheidelijk behorend bij
de voortgaande verstedelijking, industriali
satie en rationalisatie van de landbouw.

De rijksdienst voor het Nationale Plan
heeft zich reeds langdurig met deze proble
men bezig gehouden bovenstaande con
clusies werden dan ook door deze dienst
getrokken en een aantal wensen voor
de ruimtelijke plannen geformuleerd ten
behoeve van de „Werkcommissie westen
des lands".

Slaapplaat sennood

Uit het voor dit rapport verzamelde
cijfermateriaal valt af te lezen, dat het
aantal slaapplaatsen (in hotels, pensions,
bij particulieren, in bungalowbedrijven,
kampeerhuizen, jeugdherbergen, kampeer
boerderijen en tenthuisjes in forensenkam
pen) in de gemeenten, die meer dan vijftig
bedden bieden, in '56 in de provincie
Utrecht rond 30.000 bedroeg, in de provin
cie Noordholland rond 90.000 en in de pro-

Advertentie

BRUYNZEEL
KEUKENS en KASTEN

De plasticbekledingsplaat

Kampersingel 20-24 - Tel. [phone]

vincie Zuid-Holland rond 50.000. In totaal
dus ongeveer 200.000 toeristische slaap
plaatsen, indien men ook de bedden in de
kleine centra meerekent. (Recentere gege
vens vermeldt het rapport nietIn de
drukke vakantieweken kunnen in 1580 ech
ter circa 900.000 vakantiegangers in het
westen verwacht worden. Al blijft niet
iedereen een of meer nachten over, toch
zal een groot tekort in de verblijfs-
accommodatie ontstaan.

Ruimte voor 2 miljoen

Een analyse van het opname-vermogen
van de verschillende vakantie-oorden laat
zien, dat er plaats is voor ruim 2 miljoen
dagjesmensen, weekeinders en vakantie
gangers.

De capaciteit van de speeltuinen in de
kuststrook (voor kleine kinderen) bedraagt
5000 personen (gemiddeld bezoek op top
dagen 14.000 personen), die van de speel
tuinen in het Gooi en de streek van de
Utrechtse heuvelrug 7.100 (41.000). De thee-
schenkerijen in het westen des lands kun
nen 3000 personen opnemen (15.500), de
dierenparken te Amsterdam, Wassenaar,
Rotterdam en Amersfoort 44.000 (67.000), en
de „overige attracties" (Linnaeushof, Keu
kenhof, Schiphol, Avifauna, Madurodam,
rondvaartboten te Rotterdam en Amster
dam en het restaurant van het dierenpark
te Amersfoort 36.500 (132.000). Daar ver
der wel aangenomen mag worden, dat de
capaciteit van de kleinere tuinen en bui
tencafé's 5000 personen bedraagt, kan uit
deze cijfers geconcludeerd worden, dat
zich op één moment circa 100.000 personen
in het westen des lands in dit soort toe
ristische ondernemingen kunnen ophouden.

Uit een analyse van het aantal zeil- en
motorboten, kano's, roeiboten, wherry's en
gieken, dat gesignaleerd kan worden op de
verschillende plassen en wateren, valt af te
leiden, dat ook op het water zich op een
gegeven moment 100.000 (voor hpt meren
deel jeugdige) personen kunnen ontspan
nen.

Een belangrijke toeneming van het aan
tal boten is echter geenszins onmogelijk en
het is dan ook wel zeker, aldus de Rijks
dienst voor het Nationale Plan, dat de
watersport zich nog aanzienlijk kan uit
breiden, zonder dat de maximum-capaciteit
zal worden bereikt. -

Strand en bos

Het strand kan zeker één miljoen bezoe
kers (gezinnen met kleine kinderen) op
nemen. Op drukke dagen kunnen zelfs op
de meest bezochte gedeelten niet minder
dan 3000 badgasten per hectare geteld
worden, tegenover ongeveer 150 bezoekers
per hectare in de drukste gedeelten van het
Amsterdamse bos.

Duinen, bossen en heide waarvan de
gezamenlijke oppervlakte echter voortdu
rend afneemt kunnen (vrij hoog ge
raamd) rond 400.000 personen opnemen, de
oeverlanden 150.000, de sportvisserij 250.000,
de openluchtbaden, inclusief de zeebadbe-
drijven (160 in aantal) 100.000 en tenslotte,
ruw geschat, het polderland en de wegen
200.000.

Bezoek'Van-verre

Ruimte dus voor 2.300.000 toeristen. Op
het eerste gezicht een indrukwekkend aan
tal, maar in een nabije toekomst reeds te
weinig recreatieruimte biedend. Heeft
enerzijds immers de toenemende industria
lisatie de behoefte aan recreatiemogelijk
heden vergroot, anderzijds heeft o.a. de
motorisering van het toerisme grote ver
schuivingen in het vreemdelingenverkeer
veroorzaakt. Het kustgebied van de Noord
zee is hierdoor niet alleen meer van belang
voor de bevolking van de daarin gelegen
centra van handel en scheepvaart, maar
begint ook meer en meer bereikbaar te
worden voor de massa-bevolking van de
industriegebieden van Noord-Frankrijk,
Benelux en West-Duitsland. Voor de be
woners van het Rijnland en het Roergebied
is de Nederlandse Noordzeekust bovendien
beter bereikbaar dan de Duitse badplaat
sen aan Noord- en Oostzee. In toenemende
mate zal dan ook met een taak voor weste
lijk Nederland in de recreatie van vei'deraf
gelegen gebieden rekening gehouden moe
ten worden, hetgeen de problematiek er
niet eenvoudiger op maakt.

Tien meter per man.
Zuid-Holland is zeer arm aan recreatie
gebieden: aan vrij toegankelijke terreinen
heeft deze ruim 2,5 miljoen inwoners tel-

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiillli.

1 VOORKEUR

MUZIEK

Sommige lieden hebben vreemde
voorkeuren, zoals weer eens blijkt
uit deze in het Dagblad voor
Coevorden

Te huur gevraagd een kl. kamer
met slaapkam. door 1 pers. liefst
w. veel valt te melken. Br. aan
F. J. Smit, agent Wierden.

1 HORECA

Wanneer u zelf van een mals kip
petje houdt en uw vrouw van een
tikje magerder, dan kan ik u hotel
„De Plattenberg" te Maarn aan
bevelen, waar ik op een bord aan
een boom las:

3,50
half gemeste kip

Hoezeer muziek ook het menselijk
gezichtsvermogen kan beïnvloeden,
blijkt uit deze kop in het Nieuws-s
blad van het Noorden:
Verblindend spel van pianist
Daniël Wagenberg

BEESTJE

In Zutphens Dagblad: een
wonderlijk beestje:

Te koop een bok met wringer en
een step. Frans Halslaan 2.

RAAD

Niet smakelijk, doch wel goed voor
de gezondheid is de raad, die Else-
viers Weekblad geeft in de
kop:

Doorbraken waar het nodig is.

TALAR1US 1

lende provincie slechts 20 m2 per persoon,
de oppervlakte dus van een klein kamertje.
De provincie Utrecht daarentegen biedt 119
m2, Noordholland 42 m2 per inwoner.

Verdeling budget

Uiteraard oefent ook de welvaartsstijging
grote invloed uit op het aantal vakantie
gangers en op de door hen gekozen vakan
tieplaats.

Globaal genomen is het bedrag, dat in
de verschillende inkomensgroepen voor
vakantie-doeleinden wordt uitgegeven, vrij
constant, namelijk van 3 pet (bij de laag
ste inkomensgroepen) tot 4 pet (bij de in
komensgroepen boven 10.000,Boven
dien treedt er weinig variatie op in het
bestedingspatroon: een kwart van het va
kantiebudget is voor reiskosten, de helft
voor verblijfkosten en het resterende kwart
voor de overige vakantie-uitgaven.

Daar met het stijgen van het inkomen
ook de reiskosten stijgen, zal de actie
radius van de vakantieganger gedurig gro
ter worden.

Steeg van '47 tot '54 het aantal vakantie
gangers, dat per auto reisde, van 13 tot 23
pet., aan te nemen valt, aldus de samen
stellers van dit uitvoerige rapport, dat in
1970 reeds 40 tot 50 pet de auto als ver
voermiddel zal gebruiken.

Buitenlands bezoek

Deze ontwikkeling zal van meer beteke
nis zijn voor de recreatiegebieden in het
westen des lands dan elders, omdat juist
dan de aldaar wonende grote bevolkings
massa's mobieler worden.

De trek van de buitenlanders naar ons
land, welke de laatste jaren een sterke
stijging vertoont en nog verder zal toe
nemen, richt zich voor circa twee-derde
op het westen. De grote steden, gelegen in
dit deel van ons land, trekken van deze
toeristenstroom het leeuwendeel tot zich,
waarbij Amsterdam aan de top staat. Daar
naast zijn het de Noordzeebadplaatsen, die
grote belangstelling trekken. Gebieden als
het Gooi, de Utrechtse heuvelrug, de
Veluwe en Zuid-Limburg zijn voor de bui
tenlanders aanmerkelijk minder attractief.
In de periode mei/september '56 werden in
ons land circa 2,3 miljoen overnachtingen
van buitenlanders genoteerd, waarvan 1,7
miljoen in hotels tegenover 700.000 in
1938/'39.

Badplaatsen favoriet

Van de Noordzeebadplaatsen bezet Sche-
veningen de eerste plaats bij het buiten
landse bezoek: rond 30 pet. Noordwijk
komt op de tweede plaats met circa 25 pet,
gevolgd door Zandvoort met 12 pet. (Het
Duitse aandeel van het buitenlandse be
zoek aan de badplaatsen is '56: 40 pet ('52:
20 pet).

Niet onmogelijk wordt het geacht, dat
het internationale toerisme zich over de
periode '50'80 zal verdrievoudigen
waarbij men dan nog aan de veilige kant
blijft hetgeen dus zes miljoen over
nachtingen voor 1980 zal betekenen. De
spreiding van het buitenlandse bezoek over
he;t jaar ligt echter gunstig als gevolg van
het vroeg vallende bollenseizoen, zodat in
de drukke augustusmaand vermoedelijk
niet meer dan 15 tot 20 pet van het aantal
overnachtingen van de buitenlanders ge
boekt zal worden.

Planologisch beleid

Een betere ontsluiting met wegen en rij
wielpaden, het aanbrengen van luwte, het
verschaffen van overnachtingsmogelijkhe
den en van de nodige divertissementen zijn
noodzakelijk voor het beter bruikbaar ma
ken van de beschikbare recreatieruimte.
Programma's dienen hiervoor opgesteld te
worden.

Verder dient nieuwe recreatieruimte ge
creëerd te worden, hetgeen soms in het
kader van grote technische werkgn moge
lijk is. Daarnaast zal het soms nodig zijn
om vaak tegen hoge kosten als zelf
standig werk recreatiegebieden te maken.

Tenslotte kan vakantiespreiding zo
wel naar de tijd als in de ruimte in be-

crecliet
service

Wil ETALEREN

Gematigd moderne teakhouten

Dressoir 220 cm lang. sierlijk model, zeer
handig van indeling, langwerpige tafel met
tuimelblad, lang 140 cm, 4 stoelen bekleed
met uitgeschoren wol moquette

bekleed in de kleuren zilvergrijs en blauw.
Geheel overtrokken met wollen uitge
schoren meubelstof

KRUISSTRAAT 11 - HAARLEM - TEL. 11491

De tuinders van de Katholieke Land- en
Tuinbouwbond zijn niet tevreden over het
Produktschap voor Groenten en Fruit. Tij
dens de vrijdag in Haarlem gehouden ver
gadering van hun vakgroep hebben zij een
motie aangenomen, waarin zij hun afkeu
ring uiten over een besluit van het pro
duktschap. Dit publiekrechtelijk orgaan
heeft namelijk een besluit genomen, waar
bij de mogelijkheid werd geschapen sper
ziebonen en spinazie te doen telen door
niet? als tuinder erkende personen ten be
hoeve van de conservenindustrie.

De tuinders achten door dit besluit de
teeltordening in de tuinbouw ernstig in ge
vaar gebracht. Zij zullen de K.N.B.T.B.
verzoeken via het Landbouwschap stap
pen te ondernemen dit besluit van het pro
duktschap ongedaan te maken. De vak
groep tuinders heeft voorts zijn ernstige
ongerustheid uitgesproken over de be
sluitvorming in het produktschap en is van
oordeel, dat de teeltordening door het
Landbouwschap dient te worden geregeld.

de recreatiegebieden te verminderen en de
rentabiliteit van de toeristische bedrijven
te vergroten.

De Rijksdienst voor het Nationale Plan
verwacht verder, dat als uitvloeisel van
het Deltaplan ergens op de kop van de
Zuidhollandse eilanden een grote badplaats
zal kunnen ontstaan. Verder zal Voorne in
de nabije toekomst van zeer veel waarde
als recreatiegebied worden. Een uiterst
zorgvuldig beheer van het thans nog aan
wezige natuurschoon is dan ook vereist.

Verder wordt gewezen op een ruimer
gebruik van de duinen als recreatiegebied,
al zullen daaraan dan ook meer kosten en
moeilijkheden verbonden zijn dan bij de
huidige beheerswijze (waterwinning en
zeewering) het geval is.

Voor het Gooi en de Utrechtse heuvel
rug dient men zorgvuldig na te gaan, in
hoeverre een verdere uitbreiding van de
bebouwing nog verantwoord is. Waar nog
aaneengesloten recreatiegebieden van enige
omvang aanwezig zijn, dienen deze met
kracht te worden beschermd.

Tenslotte worden de Deltawerken (Gre-
velingenbekken) en de inpolderingswerk
zaamheden van het IJselmeer van het
grootste belang genoemd in verband met
het scheppen van nieuwe recreatieruimte.

Enkele voorstellen om de contractteelt

langrijke mate bijdragen om de druk op voor de industrie geheel af te schaffen of

AFSTAND VAN 15 km Wl ELRIJDERS MET KINDEREN) I
AFSTAND VAN 20 kmfWIELRIJDERS ZONDER KINOEREN)
I AFSTAND VAN 30 km( BROMFIETSEN)

[AGGLOMERATIE OMSTREEKS I960
I RECREATIEGEBIEDEN
RECREATIESTREKEN

MEREN BINNEN BROMFIETSBEREIK

te verminderen werden niet aanvaard
Naar het oordeel van het vakgroepbestuur
moet de industrie concurrent op de markt
blijven. De contractteelt mag echter niet
vrij zijn en de industrie moet bereid zijn
een gegarandeerde prijs te betalen.

Afschaffing van teeltregelingen werd
voorlopig ongewenst geacht. Zo nodig moet
controle op de naleving van de regeling
worden uitgeoefend.

Het bestuur werd verzocht bij de over
heid aan te dringen op steunverlening aan
de kwekers van: slabonen, augurken, kro
ten, peen en vroege koolsoorten. Het be
stuur meende echter dat de tuinbouw niet
door sociaal-economische bijstandregelin
gen op de been moet worden gehouden
De regering dient steun te verlenen, als
dit in de tuinbouw nodig is. Hiertoe zou
een pro-memoriepost op de begroting van
landbouw kunnen worden gesteld. Ge
streefd zal worden naar een steunverle
ning voor de reeds genoemde produkten.

Ten aanzien van het Benelux-verdrag
werd gesteld, dat de gelijkschakeling van
het landbouwbeleid in de aangesloten lan
den in de volgende vier jaren een feit moet
worden. De kostprijzen zouden in die
periode moeten worden genivelleerd. De
vermindering van de verschillen moet
worden bereikt door verlaging van
de hoogste kostprijs. Door deze gelijk
schakeling zou België de kans worden ont
nomen tegen lage prijzen op onze markt
af te zetten.

Niet akkoord 'ging men met een voorstel
van de kring Gouda om de doorgedraaide
produkten te vernietigen. Men vond het
beter als deze als veevoeder worden ver
kocht. De mogelijkheid is dan aanwezig
dat er toch nog een prijs wordt verkregen.

(Van onze correspondent in Brussel)

De Belgische regering heeft besloten, de
snelheid van de auto's en vrachtwagens in
de bebouwde kommen van de vijf grote
steden van het rijk: Brussel, Antwerpen,
Gent, Luik en Charleroi tot zestig kilome
ter per uur te beperken. Gedurende het
weekend zal de snelheid op alle gewone
wegen de tachtig kilometer per uur niet
mogen overschrijden, althans tussen vijf
uur 's avonds en 1 uur 's morgens. Op de
grote, erkende, autowegen wordt de snel
heid niet beperkt Om het verkeer der
voetgangers te vergemakkelijken, zal in
de steden een groot aantal tunnels worden
gebouwd. Alle auto's, die meer dan vijf
jaar oud zijn zullen ieder jaar een ver
plichte technische controle moeten onder
gaan. Kleine verkeersovertredingen zul
len ter plaatse door de politie gestraft kun
nen worden met boete, die meteen vol
daan kan worden. Grotere overtredingen,
en dronkenschap zullen door de rechtban
ken strenger dan tot nu toe worden ge
straft Tenslotte wordt in België eindelijk
het rijbewijs ingesteld. Alleen wie op het
ogenblik een auto bestuurt, zal het rijbe
wijs zonder formaliteiten en examen ver
krijgen.

De regering treft deze maatregelen, die
waarschijnlijk met ingang van 1 januari
van kracht zullen worden, om het groeiend
aantal dodelijke verkeersongevallen te
remmen. Een werkgroep van verkeers-
deskundigen was maanden geleden tot de
slotsom gekomen, dat alleen door een
drastisch ingrijpen van de regering, de
toestand zal kunnen verbeteren. Een van
de meest doelmatige maatregelen is het
intrekken van het rijbewijs van autobe
stuurders, die een zwaar vergrijp tegen
de verkeersregelen plegen. Slechts na
een grondig technisch examen, medisch
onderzoek en psychotechnische proef zal
de overtreder, die zijn rijbewijs kwijt
raakte, het opnieuw kunnen aanvragen
en verkrijgen na betaling van alle onkos
ten van de procedure. Strenge sancties
worden voorzien tegen overtreders, die
dronken achter het stuur worden gearres
teerd. De dronkenschap zal door de bloed
proef worden geconstateerd. De rijks
wacht of politie moet hiervoor een beroep
doen op een erkend geneesheer. Volgens
het nieuwe reglement is iemand onverant
woord dronken achter het stuur, wanneer
zijn bloed een bepaald alcoholgehalte te
boven gaat.

Al zijn Haarlem en de IJmond bevoor
recht door de nabijheid van de kust
strook, volgens de Rijksdienst voor het
Nationale Plan zal een functieverdeling
tussenverschillende strandvakken,
afhankelijk van de daar aanwezige
mogelijkheden, nodig zijn om tot een
zo doelmatig mogelijk gebruik van de
recreatieruimte te komen. Hierbij
ivordt gedacht aan een scheiding van
de verschillende belangen van de be
volking, dagbezoekers en toeristen.

Qp de

Het Kerst- en mijn
Papiermannetje

Nou zal ik jullie es wat zeggen. Je kunt
kerstfeest vieren op de Paas-eilanden, of
Pasen op de Christmas Islands; ik heb al es
op een schip gezeten, met motorstoring,
voor de kust van een onbewoond eiland,
en daar hebben we toen zelfs ouwejaar ge
vierd. Allemaal erg interessant als je er
aan terugdenkt, maar dat eenvoudige
kerstverhaaltje dat m'n papiermannetje me
vertelde zal me m'n leven lang bijblijven.

Hij is een mannetje zonder gezellin of
kinderen. Hij woont alleen, en als ie te
voorschijn komt om een klant te bedienen
is het alsof hij ineens uit het donker op
duikt, als een spin die op zijn prooi af
komt, alleen is hij stukken gemoedelijker
en vriendelijker.

Zo stond hij daar dan nu ook met die
beminnelijke glimlach op het perkamenten
gezicht, het hoofd ietwat scheef, mij aan
te zien.

Ik begon wat kerstkaarten uit te zoeken.

„Het is stil in de zaak", zei ik en schoof
hem een sinaret toe.

„Het is stil in de zaak", herhaalde hij en
keek nadenkend naar buiten. „U bent m'n
tweede klant".

Ik keek vragend even on.

„M'n tweede klant, of liever de eerste,
want die vóór u binnen kwam was een
klein meiske, zo'n dingchie van een jaar
of zeven". Zijn hand wees een goeie meter
van de grond. De sigaret tussen zijn lip
pen sloeg het ritme van zijn woorden toen
hij vervolgde: „Ja, en dat kind kivam niets
halen, maar iets brengen'.

Ik had m'n keuze in kerstkaarten gedaan
en zette me op een stoel voor de toonbank
te luisteren.

„Ik zit. er al een hele tijd over na te
denken hoe raar de wereld kan zijn", ver
telde hij. „Het klinkt misschien een beetje
mal, maar de komst van dat kind is me in
m'n droom, voorzegd, al een tijd geleden.
Ik hoorde een stem, die me aankondigde
dat me met Kerstmis een verrassing te
wachten stond. Ik heb er lang over ge
piekerd, van waar en van wie die verras
sing nou wel komen kon, want familie heb
ik niet voor zover ik weet. En behalve een
paar prettige klanten heb ik ook geen
vrienden. En daar werachies komt me van
morgen dat kleine meiske een pakkie bren
gen om, voor ik nog iets vragen kon, de
winkel weer uit te wippen. In dat pakje
zat een herdertje van ruw wit hout, zo'n
manneke met een schaapje in zijn armen.
Een leuk dingchie. Het staat nu op de
schoorsteen. Ik denk dat ik er met de kerst
een kaarsje bij zal branden".

Toen ik naar huis wandelde zag ik in
m'n gedachten dat manneke daar zitten op
kerstavond, in die donkere kamer achter
de winkel; de rechte stoel, waarop het pa
piermannetje, dat met zijn vriendelijke
glimlach opzag naar het kleine houten
herdertje met het schaapje in zijn armen,
bij het simpele licht van een kaars, en ik
bedacht dat de kerstman vaak de wonder
lijkste vormen aanneemt om zich aan de
mensen te vertonen, hetzij op Paaseiland,
op de Christmas eilanden, of op het onbe
woonde eilandje Doemdoem in de Zuid-
chinesë zee. De hoofdzaak'is echter wèl,
dat je de kerstman ook ziet! Want hij
schijnt er toch altijd wel te zijn.

Jan van Ees

Adveiientie

DE BÉSTE en niet duur. Tube 95-70-45 ct

In verband met een heden beginnende
Kerst- en Nieuwjaarsprijsvraag, bestaande
uit een reeks van twaalf vraagstukken,
waarvan het eerste heden wordt gepubli
ceerd, schorten wij onze wekelijkse puzzel
op tot 10 januari. Wij hopen onze trouwe
puzzelaars intussen te ontmoeten tussen de
vele oplossers van de „Piekeraars Pick
nick", waarover men op pagina 9 nadere
bijzonderheden kan lezen.

Oplossing puzzel no. 10:

Horizontaal: 1. paraat, 6. aeneas, 11. Ida,
12. nader, 13. nap, 14. ra, 15. Ina, 16. gom,
17. la, 19. artis, 22. arak, 25. tor, 26. gage,
28. tarra, 30. parel, 31. alcohol, 32. seraf, 34.
pogen, 37. atol, 38. pas, 40. Pali, 41. rente,

43. po, 45. moe, 46. ink, 47. eb, 48. Ida, 50.
breed, 51. cru, 52. gereed, 53. relaas.

Verticaal: 1. piraat, 2. Ada, 3. Ra, 4. Anna,
5. taart, 6. Aegir, 7. eros, 8. en, 9. aal, 10.
spatel, 18. sar, 20. tobogan, 21. kar, 23.
raket, 24. kraal, 26. galop, 27. gevel, 29. alf,
30. pop, 32. sappig, 33. rok, 35. gal, 36. nim
bus, 38. peerd, 39. stier, 41. robe, 42. ende,

44. ode, 47. era. 49. ar, 51. ca.

De prijswinnaars zijn:

7,50: Mevr. W. C. Vermeer-Van Ooijen,
Ch. de Bourbonlaan 24, Santpoort.

5,H. J. Schuhman, Zijlweg 165,
Haarlem.

2,50: H. P. van Schaik-Van Kralingen,
Lange Veerstraat 25 a, Haarlem.

Natuurlijk is er verwantschap tus
sen het zelfstandig naamwoord gewe
ten en het werkwoord weten, waarvan
het voltooide deelwoord immers ook:
geweten luidt. Maar geweten in de be
tekenis van: bewustzijn van goed en
kwaad, is toch niet hetzelfde als het
voltooide deelwoord. Men moet terug
gaan tot het latijnse conscientia, waar
in con- betekent: samen, mede en
scientia: kennis, weten. Lettelijk is
conscientia dus: mede(ge)weting. Het
Duits kent Gewissen, dat in de vorm
gewisse bijvoorbeeld in Vondel's Gijs-
brecht voorkomt. In het vierde bedrijf
zegt Gozewijn: ick heb een rein ge
wisse. Ook komt geweten voor in de
betekenis: medeweten. Eigenlijk is ge
weten dus: het bij zichzelf iets weten
en vandaarl zedelijk bewustzijn.