Militair aankoopbeleid had tal
van fouten en gebreken
Macmillan acht zijn
missie niet mislukt
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Minister Staf verantwoordelijk voor
onduidelijke taakafbakening
van staatssecretaris
De helmenkwestie
Tifsseling
7 SmiLv
van Rijsbermen
Kans op overleg is niet uitgesloten
CITR0ËN 2 C.V.
Invullen belastingbiljetten
SCHERPE CRITIEK IN RAPPORT VAN KAMERCOMMISSIE
W{j zijn dolgelukkig
meubelfabrieken
in Nijkerk!
Aanhoudend zacht
Chauffeurs-uniformen
Februari brak het
mist- en droogterecord
Eenstemmige conclusies
eforei/ou Snif!
STURKA SPORTKLEDING
Relletjes op de werven van
het eiland Malta
v.a. 3.987.
VAN LOON's Automobielbedrijf
Het woord is aan
ACC.KANT. L. G. BODE
Macmillam's
verkenningstocht
73e JAARGANG No 196
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1959
304e JAARGANG No 44
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
De commissie uit de Tweede Kamer, onder voorzitterschap van de heer
Th. D. J. M. Koersen, welke als gevolg van de aanneming door de Kamer
van een motie van de heer E. A. Vermeer het militair aankoopbeleid der
regering onderzoekt, heeft het eerste gedeelte van haar verslag uitgebacht.
Dit gedeelte behandelt grotendeels het beleid van de minister van Oorlog
en de voormalige staatssecretaris van oorlog, mr. F. J. Kranenburg. De
Commissie bespreekt eerst de politieke leiding van de militaire departe
menten. Zij acht de beschikkingen, betreffende de taakomschrijving van de
staatssecretarissen in strijd met de wet van 25 januari 1951, omdat zij niet
aangeven met welke concrete taken deze functionarissen werden belast. Het
gevolg was, dat er ook geen lijn afgetekend werd ten aanzien van de
inrichting en taakverdeling van de politieke leiding. Vervolgens wijdt de
commissie aandacht aan de taak, de organisatie en de werkwijze van de
militaire aanschaffingsdiensten. Zij is van oordeel, dat van het begin af
meer deskundige krachten in dit verband aangewezen hadden moeten
worden, daar in 4 a 5 jaren voor 4,5 miljard moest worden aangekocht.
Tussen 1950 en 1956 hebben reorganisaties plaatsgehad in het Directoraat
Materieel Landmacht, die elkander zo snel opvolgden, dat geen der nieuwe
vormen kans kreeg, levensvatbaarheid te bewijzen. De commissie meent,
dat overwogen dient te worden of niet een groot deel van de dienst over
wegend met burgers dient te worden bezet, omdat alle belangrijke functies
thans in militaire handen zijn. De commissie somt verder een aantal beleids
fouten op en juicht het toe, dat de minister de organisatie van de aan
schaffingsdiensten door een particulier efficiencybureau laat onderzoeken.
De commissie beschrijft voorts hoe het
gegaan is met de helmenkwestie. Wan
neer de technische voorschriften van het
Directoraat Materieel Landmacht volle
dig zouden zijn geweest en de deskundig
heid en de outillage van de leverancier zo
danig waren geweest als men redelijker
wijs had mogen verwachten, de aanschaf
fing van de helmen geen moeilijkheden
zou hebben opgeleverd. Aangezien ook de
leverantie niet op tijd plaats had, zou men
van leverancier hebben moeten verande
ren en desnoods een order in het buiten
land hebben moeten plaatsen. De commis
sie spreekt er haar verbazing over uit, dat
vele en vérstrekkende beslissingen kon
den worden genomen buiten de minister
en de staatssecretaris om. Dit wijst erop
zegt zij dat de politieke leiding on
voldoende tot gelding werd gebracht.
Daarna bespreekt de commissie hetgeen
geschied is met de levering van gasmas
kers. Het gevolg van het gebrek aan des
kundige keurders was, dat gasmaskers
zijn goedgekeurd, afgenomen en betaald,
welke feitelijk niet voldoende deugdelijk
waren. Na een beschouwing over de kwes
ties van de gevechtsschoenen, de jeepwie-
len en de organisatie chemische industrie
(O.C.I.O.) eindigt het rapport met een be
schouwing over de sectie Aankoop Bui
tenland. Hierin speelt ook de zaak-majoor
K. een rol. De commissie is van oordeel,
dat het personeelbeleid van de minister
van Oorlog, van de staatssecretaris en
van de directeur Materieel Landmacht on-
Advertentie
dat wij al onze meubelen
gekocht hebben bij
Levering rechtstreeks
met volle fabrieksgarantie.
Onze fraai in kleuren uitgevoerde Catalogus
fJY 2 zenden wij u gaarne gratis op aan-
vraag toe. Vraag hem vandaag nog aan.
Verwachting tot morgenavond:
Droog en overwegend zonnig
weer. Meest matige zuidelijke
wind. Dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG PAGINA'S
WAARIN OPGENOMEN ERBIJ
voldoende is geweest om de vrijheid, wel
ke de regels gaven, door een voldoende
toezicht te compenseren. De commissie
heeft niet de indruk, dat majoor K. aan
het in hem gestelde vertrouwen heeft vol
daan.
Minister Staf heeft op het verslag heet
van de naald geantwoord. Hij spreekt zijn
waardering uit voor de zorgvuldigheid,
waarmede de commissie haar onderzoek
heeft verricht. Hij ontkent de gemaakte
fouten niet en zegt, dat gehaastheid in de
gehele na-oorlogse wederopbouw van het
leger een overheersende rol heeft gespeeld
en in vele gevallen geleid heeft tot force
ring. De oorzaak van deze gehaastheid
was zegt hij de ernst der interna
tionale spanningen. Naar zijn mening eist
de rechtvaardigheid, dat bij de beoorde
ling van feiten en verzuimen rekening
wordt gehouden met alle omstandigheden,
waaronder ze zijn begaan.
De militaire technici waren gedurende
de vijf oorlogsjaren geheel afgezonderd ge
weest van de stormachtige ontwikkelin
gen die de logistiek en de techniek in die
periode hadden ondergaan. In de jaren
1945-1950 hadden zij zich bijna uitsluitend
moeten concentreren op de uitrusting van
een strijdmacht voor een politiële taak in
Indonesië. Bovendien stonden zij in 1950
voor de opgave plotseling over te schake
len van het Engelse logistieke systeem op
het tot dat moment vrijwel onbekende
Amerikaanse systeem. Onder deze om
standigheden stemt het minister Staf tot
voldoening dat de commissie verklaart dat
de Nederlandse militaire technici er in zijn
geslaagd „het aanschaffingsprogram te
verwerkelijken zoals de leiding zich dat
voorgenomen had." „Hiermee," aldus de
minister, „wordt op de meest gezagheb
bende wijze de door verschillende betogen
en publikaties bij het Nederlandse volk ge
wekte indruk weggenomen als zouden met
name in het Directoraat Materieel Land
macht onbekwaamheid en onzuiverheid
hoogtij vieren."
(Vervolg op pag. 4)
Advertentie
'Cü' UNIFORM SPECIALISTEN^
Zijlstraat 71 - Haarlem - Tel. 16963
(Van onze weerkundige medewerker)
Volop lente brengt de staart van fe
bruari, een maand die twee records heeft
gebroken. Niet wat de temperatuur be
treft, maar wel ten aanzien van de neer
slag en het aantal mistdagen. Veertien op
eenvolgende mistdagen (zonder zon) waren
in deze eeuw een record. Ook is er, zoals
uit voorlopige cijfers blijkt, bijzonder wei
nig regen of sneeuw gevallen.
In Haarlem werd ongeveer vijf mm ge
meten. Ook het gemiddelde over het gehele
land bleef juist beneden het record van-
zes mm, dat op naam van februari 1890
stond.
Morgen begint de lentemaand. Dit be
tekent tevens dat de meteorologische win
ter achter ons ligt, een winter die een vrij
wel normale temperatuur opleverde, dro
ger was dan normaal en die te weinig zon
bracht.
De lente begint heel wat beter dan ver
leden jaar toen er nog een flinke laag
sneeuw lag en het 's nachts nog vijf tot
acht graden vroor. Aan deze kou en
sneeuw kwam. toen ook in maart vrijwel
nog geen einde. Nu is het besluit van fe
bruari met twaalf tot veertien Celsius bij
zonder warm. Het record-maximum in
februari voor onze omgeving bedraagt vijf
tien Celsius, in 1921 en 1950 gemeten. Voor
het gehele land ligt dit absolute maximum
bij twintig Celsius, in 1900 in Winterswijk
waargenomen.
De commissie-Koersen heeft thans
het eerste deel van haar rapport over
het militair aankoopbeleid uitgebracht,
waarin speciaal het beleid van de
minister en de inmiddels afgetreden
staatssecretaris worden behandeld.
In het tweede deel van haar verslag
zal de commissie behandelen het aan
koopbeleid inzake voertuigen en onder
delen, alsmede de verhouding van de
aanschaffende diensten tot de particu
liere leveranciers. Verder zal zij daarin
aandacht wijden aan de vraag in hoe
ver en op welke wijze verbetering kan
worden aangebracht in de controle
mogelijkheid van de Kamers op een
efficiënte besteding van door haar
gevoteerde gelden. In de commissie
hebben zitting 3 leden van de K.V.P.,
3 van de P.v.d.A., 2 van de A-R., 2 van
de C.H.U. en 2 van de V.V.D. De com
missie heeft 125 informatieve bespre
kingen gevoerd met vele burgers en
militairen in dienst bij de militaire
departementen, met wetenschappelijke
en in de praktijk gevormde deskun
digen en met vertegenwoordigers van
vele takken van het bedrijfsleven. De
conclusies van de commissie ziin steeds
eenstemmig geweest. Er heeft alleen
verschil van mening geheerst over de
inschakeling van deskundigen. Een
minderheid van de commissie (tegen
over de overgrote meerderheid) was
van mening dat deskundige buiten
staanders ruimer en met meer invloed
bij het onderzoek moeten worden inge
schakeld.
Het m.s. „Johan van Oldenbarneveldt"
wordt thans verbouwd en gemoderni
seerd. Het schip is bestemd voor een
passagiersdienst rond de wereld, welke
in april van dit jaar zal aanvangen.
De grote omvang van de werkzaam
heden wordt geïllustreerd met het feit
dat meer dan duizend man gedurende
drie maanden werkzaam is. Men ziet
op de foto het verlengen van een van
de schoorstenen, welke tevens worden
voorzien van een enigszins afgeronde
bovenzijde.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TÈL. 13439
VALETTA (UPI) De haven van Malta
is gisteren het toneel geweest van vinnige
relletjes. Auto's werden in brand gestoken,
een kantoor met stenen bekogeld en later
ook in brand gezet, een brandweerwagen
van de Britse marine werd in een dok ge
schoven en drie Britse mijnenvegers wer
den met zware schroeven bekogeld.
De Britse schout-bij-nacht, belast met
het toezicht op de werf van de Britse ma
rine, werd mishandeld en gewond. Twintig
betogers werden gearresteerd.
De oorzaak van de onrust was, dat de
marine zesduizend arbeiders per 30 maart
ontslag heeft aangezegd, daarbij belovend
dat zij op die dag overgenomen zullen wor
den door de Britse firma, die ook een
groot deel van de werf van de marine
overneemt.
De werfarbeiders gooiden daarop de rui
ten van het kantoorgebouw in. De politie
herstelde de orde met behulp van traan
gas.
De Britse gouverneur van Malta, Sir
Robert Laycock heeft de Maltezer ex-pre-
mier Dom Mintoff, die zich sinds enige
tijd verzet tegen het Britse beheer op het
eiland, verantwoordelijk gesteld voor de
ongeregeldheden. Mintoff antwoordde
hierop, dat het geen zin heeft een zondebok
aan te wijzen. Zolang het Maltezer volk
het recht geweigerd wordt een stem te
hebben in zijn eigen aangelegenheden, zo
lang zal er onrust blijven, zei hij.
Advertentie
(de goedkoopste kilometers ter wereld)
heeft thans een levertijd van 3 maanden.
Overweegt u de aanschaffing in het a.s.
voorjaar van 's werelds zuinigste auto
BESTEL dan NU I
HOOFD-AGENT voor Haarlem en omgeving:
Bloemendaal, Korte Kleverlaan 30-40
Telefoon 51301
In een loge in het Bolsjoi-theater te
Moskou applaudiseren Kroesjtsjev en
Mïkojan aan het einde van een acte
van „Romeo en Julia", gedanst door
het Bolsjoi-ballet. Premier Macmillan
richt juist de blik omhoog. Geheel in
het duister rechts de Britse minister
van Buitenlandse Zaken Selwyn Lloyd.
LENINGRAD (UPI) Westelijke
diplomaten zijn van mening dat toch wel
een of andere conferentie tussen Oost en
West tot stand zal komen, om een mili
taire botsing over Berlijn te vermijden.
Hoewel Kroesjtsjev een conferentie aan
de top verkiest, heeft hij de deur niet
gesloten voor een conferentie van de
ministers van Buitenlandse Zaken, zo
zeggen deze kringen. De Britse premier
Macmillan, die uit Kiev in Leningrad is
aangekomen, lijkt zich minder zorgen te
maken over de aard der conferentie over
Berlijn, dan over de noodzaak te blijven
praten opdat het geschut niet zal gaan
spreken. In Kiev zei hij in een toespraak
dat zijn besprekingen waardevolle voor
bereidingen waren voor de breder inter
nationale onderhandelingen die moeten
volgen. Men gelooft dat Macmillan de
kans op een conferentie vergroot heeft,
doordat hij Kroesjtsjev de gevaren der
alternatieven duidelijk onder ogen heeft
gebracht. Men meent dat het thans min
der waarschijnlijk is dat Kroesjtsjev zich
zal misrekenen inzake de westelijke
houding.
De volgende stap zal het formele Rus-
sische antwoord zijn op het westelijke
i voorstel een conferentie van ministers van
Buitenlandse Zaken te houden over de
Duitse kwestie. De Russische nota wordt
op korte termijn verwacht, misschien wel
voor Macmillan op 3 maart naar Londen
terugreist. Westelijke deskundigen ver
wachten dat de Russen een of ander tegen
voorstel zullen doen, waardoor de last van
het antwoord naar het Westen wordt ver
schoven. Het zou de waarnemers in deze
situatie van touwtrekken niet verbazen als
de Russen deelneming van Polen en
Tsjechoslowakije zouden voorstellen aan
een ministersconferentie. Hierdoor zou het
Oosten de gewenste numerieke gelijkstel
ling krijgen. In elk geval wordt algemeen
geloofd dat een of andere formule voor
besprekingen zal worden uitgewerkt voor
de 27ste mei de door het Kremlin ge
stelde termijn inzake Berlijn.
Waarschijnlijk zal medio april in Wash
ington een conferentie van de Grote Drie
beginnen, die als taak gesteld krijgt een
nieuwe westelijke politiek uit te stippelen
voor de verhouding tussen Oost en West.
Het falen van Macmillan's vredesmissie is
de reden van de spoed die het Westen wil
maken met het opstellen van nieuwe richt
lijnen. De Grote Drie hebben behoefte aan
een gezamenlijk beleid in de geheel nieuwe
situatie welke de verwachte verscherping
van de koude oorlogvoering zal doen ont
staan.
De ministers van Buitenlandse Zaken
van Groot-Brittannië, Frankrijk en West-
Duitsland zullen in Washington met hun
zieke Amerikaanse collega Dulles confe
reren omdat de ministers half april toch
naar Washington gaan om het tienjarig
bestaan van de NAVO te vieren.
PARIJS (UPI) Het liberale Franse
blad „Le Monde" schrijft dat het onjuist
zou zijn om te spreken over het mislukken
van Macmillan's reis, en dat men zelfs van
succes kan spreken als men bedenkt dat
de Britse premier de Russische leiders
persoonlijk in kennis heeft gesteld van de
onwrikbare houding van het Westen. „Le
Monde", zogoed als enkele andere voor
aanstaande Franse bladen, tonen duidelijk
sympathie voor Macmillan.
NEW YORK (UPI) Volgens de corres
pondent in Berlijn van het Colombia
Broadcasting System, Daniel Schorr, zal
Kroesjtsjev binnen enkele weken een reis
naar Oost-Berlijn ondernemen, waar
schijnlijk ter voorbereiding van een afzon
derlijk vredesverdrag tussen Rusland en
Oost-Duitsland,
De Russische vice-premier Mikojan heeft
op een verkiezingsbijeenkomst te Rostof
gezegd dat vooral gestreefd moet worden
naar een vredesverdrag met Duitsland, al
dus meldt Tass.
O. W. Holmes:
De eenvoudigste van geest neemt het
scherpste waar.
Advertentie
Fred. Hendriklaan 30, Haarlem-Z., Tel. 34108
Als Macmillan's reis naar Moskou bedoeld
was als een vredesmissie, kan men niet
anders zeggen dan dat zij een volledige
mislukking is geworden. Is zij echter be
doeld geweest als een „verkenningstocht"
en de Britse premier heeft van het
eerste moment af gezegd dat hij alleen dit
in de zin had dan kan men haar een
volledig succes noemen. Want Kroesjtsjev
heeft zijn opvattingen omtrent de inter
nationale politieke toestand zo weinig on
der stoelen of banken gestoken, dat Mac
millan huiswaarts kan gaan in de over
tuiging dat hij alles heeft verkend wat er
te verkennen viel en dat is: dat er aan
het Russische standpunt inzake Berlijn
sedert 27 november gesn tittel of jota is
veranderd.
Dat het Macmillan en mét hem de
hele Westelijke wereld liever zou zijn
geweest als zijn reis naar Moskou achteraf
wél een vredesmissie was gebleken, lijdt
geen twijfel. De Engelse bezoeker heeft
dan ook op het eerste gala-banket, dat hem
in Moskou werd aangeboden, met nadruk
de hoop uitgesproken dat de deelnemers
aan het Brits-Russische overleg zich „zul
len concentreren op de dingen die ons ver
enigen, liever dan op de dingen die ons
scheiden". Kroesjtsjev heeft daarop „pro
forma" gereageerd met een stroom van
zoetsappige complimenten aan het adres
van Macmillan en diens land; maar het
werkelijke antwoord kwam twee dagen
later met zijn zogenaamde verkiezingsrede,
die overliep van vijandigheid ten aanzien
van het Westen.
Hoe moet dat worden opgevat? Omtrent
hetgeen de twee regeringsleiders tijdens
hun vertrouwelijk overleg hebben gezegd,
kunnen we op niets anders afgaan dan op
gissingen, geruchten en mededelingen uit
de tweede of derde hand. Volgens één
dergelijk bericht, gisteren door onze Lon-
dense correspondent vermeld, zou Kroesj
tsjev zelf Macmillan's bezoek hebben be
schouwd als méér dan een „verkennings
tocht" en had hij wel degelijk verwacht,
op zeker ogenblik een Westers, of desnoods
alleen maar een Brits, compromisvoorstel
uit Macmillan's aktentas te voorschijn te
zien komen. Toen dit niet zo bleek te zijn,
zou het hele bezoek hem verder niet meer
hebben geïnteresseerd, zodat hij zich toen
vrij voelde om zijn anti-Westerse rede te
houden. Dit verhaal is intussen min of
meer bevestigd door de uitlatingen van
Mikojan, dat Macmillan's voorstellen in
zake de Brits-Russische handels- en cultu
rele betrekkingen tot „nuttige" besprekin
gen hadden geleid, maar dat later (dus
toen de politiek, en in 't bijzonder Berlijn,
aan de orde kwam) Macmillan's vasthouden
aan een „starre politiek" de zaak deed
vastlopen.
Volgens een andere, ook niet onaanneme
lijk klinkende versie ging het Kroesjtsjev
er vooral om, een persoonlijke ontmoeting
met president Eisenhower door te drijven,
een doel dat hem al sedert zijn eerste voor
stel voor een topconferentie voor ogen
staat. De wenselijkheid van zulk recht
streeks overleg tussen de „Grote Twee" zou
dan naar zijn idee niet duidelijker kunnen
blijken dan door het mislukken van Mac
millan's reis.
Ook deze verklaring van Kroesjtsjev's
zonderling gedrag is niet van logica ont
bloot al moet men wel bedenken dat we
het daarbij over Westerse logica hebben en
niet over Sovjet-logica, die vaak van heel
andere geaardheid is. Beide verklaringen
gaan overigens uit van de opvatting, dat
Kroesjtsjev een Westelijk compromisvoor
stel verwacht of wenst, en dat hij dus wel
degelijk beseft dat hij op het ogenblik met
vuur speelt.
In verband hiermee is het interessant,
dat Kroesjtsjev in de rede tot zijn „kiezers"
met grote nadruk verklaarde, dat de Sovjet-
Unie voor de verwezenlijking van haar
economische plannen vóór alles behoefte
heeft aan vrede, „en wel op de basis van
vreedzame co-existentie, beëindiging van
de koude oorlog en vermindering van de
internationale spanning". Dat hij niettemin
juist dóór die rede de koude oorlog aan
wakkerde en de internationale spanning
verhoogde, behoeft geen betoog. Dat is
trouwens uit de scherpe reactie van Eisen
hower al terstond heel duidelijk gebleken.
Intussen heeft dit alles praktisch geen
verandering gebracht in de wereldsituatie.
Het enige wat verandert is de periode, die
ons nog scheidt van de fatale datum van
27 mei, want die periode wordt steeds kor
ter. En er blijft dus hoe langer hoe minder
tijd over voor discussiëren en manoeuvre
ren. Zolang geen van beide partijen in de
politieke strijd om Berlijn bereid is enige
soepelheid te betrachten (althans niet om
dat als éérste te doen), komen we niet dich
ter bij een oplossing, maar wel dichter bij
het kritieke ogenblik.
(Vervolg op pag. 3)