NIEUW COMPLEX VOOR GOEDKOOP
Vijf beeldhouwers exposeren
in de Galerie Espace
INTERSCHOLAIR JEUGDTOERNOOI BEVATTE
WEINIG MAAR AANTREKKELIJK TONEEL
N.Ph.O.-concert in Beverwijk
met Haarlemse pianist
Charles B. Timmer sprak over
leven en werk van Pasternak
DONDERDAG 5 MAART 1959
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
9
Deze zomer in Zwitserland
Gratis conversatiecursus
Frans voor Nederlandse
middelbare scholieren
Verzending van zeenost
Uitspraken Haarlemse
rechtbank
Kunsthistoricus in
voorarrest
UIT STAD EN STREEK
Tot 15 maart exposeren in de Galerie
Espace aan het Klein Heiligland te Haar
lem vijf beeldhouwers, die zich onder de
naam „Groep A'dam" verenigden. Zij
wonen en werken in Amsterdam.
Eèn hunner, Ben Guntenaar, zei me dat
we in de naam ook iets meer mochten zien:
iets van een begin misschien. Niet het
begin van hun individuele werk, want allen
verwierven zij al bekendheid. Zij willen
„veelvuldig op internationaal niveau expo
seren" schrijven zij, zich voorstellend
„daardoor de hedendaagse Nederlandse
beeldhouwkunst ruimere erkenning" te
doen verkrijgen. Dat „internationaal ni
veau" lijkt me meer te moeten gelden als
bepaling van plaats dan van peil. Want
vergeleken met wat er buiten onze grenzen
gemaakt wordt, heeft naar mijn smaak hun
werk een kwaliteit waardoor gezegd kan
worden dat zij zich al op internationaal
niveau bevinden. En dan mag men denken
over dat niveau wat men wil. Deze beeld
houwers hebben gelijk met aandacht te
vragen voor hun kunst. Men kan ten aan
zien van hun streven aanvoeren, dat er
meer Nederlandse beeldhouwkunst van be
lang is en internationale bekendheid ver
dient, dat ze dus ook anderen bij hun actie
dienden te betrekken. Het is echter wel zo.
dat in de hedendaagse sfeer van het inter
nationale kunstleven hun soort werk de
beste kansen op grotere bekendheid geeft.
En dat die sfeer zo is, mag ik niet aan hen
wijten. Natuurlijk vechten zij voor hun mo
derne „standje". Maar opportunistische
meelopers met een mode mag men hen echt
niet noemen. Vakbekwaamheid in meer
vertrouwde zin hebben enkele hunner ge
noeg bewezen. Ik denk onder meer aan
vroegere naakten van Hans Verhulst,
prachtige zaken! Hij kon zich daarin echter
niet blijven herhalen. Voor hetgeen hij
meende te kunnen zeggen had hij andere
vormen nodig en vooral een grotere vrij
heid. Hij bleef met even grote ernst bezig.
Men kan dat: betreuren. Van die naakten
had ik best. meer kunnen zien. Een van de
ergste dingen voor een kunstenaar is ech
ter, dat men van hem de succesnummers
van eens blijft verlangen. De zinnelijkheid,
die uit Verhulsts naakten te proeven was,
wordt nu eigenlijk meer verbeeld in vorm
en handeling. Toch had ik moeite met zijn
tot en met de lippen aaneengegroeide paar,
welks kus me aan het zoenen van de teken
filmfiguur Betty Boop deed denken. Men
bedenke nu ook weer dat uit valse schaam
te veel belachelijk wordt gemaakt, dat
eigenlijk echt en gezond is.
Over Ben Guntenaar mocht ik al eens
eerder, naar aanleiding van diens plastiek
in baksteen, een ajourwand in het Nedci®-
landse paviljoen op de Expo, schrijven.
Het onderwerp „Jacob en de engel" dat
we al eens op de Keukenhof tegenkwamen
blijkt alleen al door twee andere hier
geëxposeerde behandelingen door hem ern
stig te zijn bekeken. Wel moet ik toegeven,
dat het naar mijn gevoel meest geabstra
heerde beeld me het minst aanspreekt.
Meer pakt me de bewogenheid van de
kleine schets.
Abstractie is het doel niet van deze beeld
houwers, hoewel het niet onmogelijk is, dat
velen een en ander als abstract zal voor
komen. Het reliëf „Hoogtevrees" van Wes-
sel Couzijn. beantwoordt aan zijn titel en
is een knappe realisatie van een bepaald
gevóel door de perspectivische werking van
de vormen. Een sensatie werd waarge
maakt. Boeiend blijft mij ook Couzijns
ontwerp voor het koopvaardijmonument,
waarin ik water en wind voel. Het gebied,
waarmee de beeldhouwkunst zich leek te
kunnen bezighouden, werd door een der
gelijk werk verruimd. Couzijns „Vliegen"
geeft mij ook de suggestie van een bewe
ging op deze wijze. Maar natuurlijk behoeft
men het vliegen als zodanig niet boeiend te
vinden. Een geranium, zoals er zovele ge
schilderd werden, behoeft dat evenmin te
zijn. Couzijns „Vliegen" doet me alleen
maar meer dan zovele geraniums. Couzijns
aantrekkelijkste werk voor mij was hier
wel „Danse macabre". Ik moet nu echter
vermoeden, dat ik dan toch niet alle con
tact met zo'n werk heb, want gezien het
onderwerp zou ik ondanks waardering een
kunstwerk van dit onderwerp niet graag
aan de wand hebben En Couzijns plastiek
komt me nu juist als een aantrekkelijk
bezit voor. Misschien moet ik aannemen
dat ongeacht zekere bedoelingen menselijk
heid bij behandeling van een en ander door
een waarachtig kunstenaar toch door
breekt? Titels kunnen nuttig zijn en soms
hinderlijk Helemaal duidelijk is men hier
maar weinig. Maar boeien de grote kunste
naars van voorheen nu juist niet vaak door
dat wat niet onder woorden te brengen is?
Wel te ve--staan: beeldende kunstenaars,
die iets zeggen met plastische of picturale
middelen, juist misschien omdat er geen
In de komende zomervakantie zullen on
geveer driehonderd leerlingen van mid
delbare scholen in ons land naar Zwitser
land gaan om daar kosteloos te worden
bijgewerkt in het Frans. Dit geschiedt in
navolging van België waar jaarlijks 30 a
tO.000 scholieren naar Zwitserland vertrek
ken om bij toerbeurt met groepen in ver
schillende vakken bijlessen te ontvangen.
De driehonderd Nederlandse scholieren
krijgen deze conversatiecursus bij wijze
van proef van 20 juli tot 2 augustus. Men
heeft het vak Frans gekozen, omdat daar
in de meeste onvoldoende cijfers vallen.
Het bijwerken zal geschieden in een ge
comprimeerde cursus. Behalve theorie
krijgen de leerlingen praktijk in het zelf
standig converseren met Zwitsers, waar
bij bijvoorbeeld het doen van inkopen
reeds een stimulans is.
De lessen zijn geheel kosteloos en wor
den gegeven in een lokaal in Montreux
aan het Meer van Genève, vlak bij de
jeugdherberg en het kampeerterrein in
Villeneuve. Voor het toezicht hebben zich
'"eeds talrijke onderwijskrachten beschik
baar gesteld, onder wie ook onderwijzers
m studerenden voor de akten l.o. en m.o.
Dp deze wijze profiteren zij mee van een
'pplicatiecursus. Voor de kampeerders
■mder de scholieren heeft zich zelfs een
schoolarts als leider opgegeven. Het ver
voer geschiedt per extra trein tegen
schooltarief uit Arnhem.
Hoofdleider is de leraar m.o. de heer W.
Th. K. van Spanje in Amersfoort-, die on
der het telefoonnummer 03490-5758 alle ge
wenste inlichtingen wil verstrekken.
woorden voor de vertolking van hun sensa
ties te vinden zijn.
Carel Kneulman lijkt de meest zoekende
figuur van het gezelschap. Enkele van zijn
reliëfs zijn bijna getekend te noemen. Dat
van „Golgotha" was me weer het liefst
door duidelijkheid. Het vrijstaande plas-
tiekje „Verzoeking" is een echte moderne
versie van een oud onderwerp. Sommige
„Plant" (1959) door S. Tajiri.
zaken van Kneulman herinneren aan werk
van Lipchitz, maar komen me minder ge
kunsteld van vorm voor. Shinkichi Tajiri,
van Japansen bloede en Amerikaanse ge
boorte, keert zich blijkbaar meer cn meer
naar de natuur en zou op kostelijke wijze
leven kunnen toevoegen aan strakke mo
derne architectuur, zoals bijgaande repro-
duld ie misschien bewijst.
Men kan vele bedenkingen hebben tegen
een expositie als deze, maar dat het een
echt levende is staat voor mij vast.
Bob Buys
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vermeld.
Argentinië: s.s. „Highland Monarch", 9
maart; Australië: s.s. „Strathmore", 11
maart: s.s. „Alaric", 14 maart; Brazilië: s.s.
„Highland Monarch" 9 maart; Canada: s.s.
..Groote Beer" 9 maart; s.s. „Atlantic" 12
maart: s.s. „American Ranger" 14 maart;
Indonesi: m.s. „Karakorum" 12 maart: Ned.
Antillen: m.s. „Oranje Nassau" 10 maart:
s.s. „Sibajak" 14 maart: Ned. Nw. Guinea:
s.s. Perseus" 11 maart: Nieuw Zeeland:
s.s. „Sibajak" 14 maart; Suriname: s.s.
„Themis" 9 maart,; Unie van Zuid-Afriaa
en Zuidwest-Afrika: m.s, ..Edinburgh
Castle" 14 maart: Brits Oost-Afrika: s.s.
„Pierre Loti" 14 maart.
De Haarlemse rechtbank heeft vanmor
gen een 35-jarige Haarlemse snijder, die
op 19 september met zijn motor een Haar
lemse dame aanreed op de beschermde
oversteekplaats op het Kennemerplein in
Haarlem conform de eis veroordeeld tot
een maand hechtenis, drie jaar intrekking
en toewijzing van de civiele vordering
van het slachtoffer geëist. De dame liep
een schedelbasisfractuur op en lag negen
weken in een ziekenhuis.
Een 29-jarige Heemsteedse aannemer
werd wegens het rijden onder invloed
eveneens conform de eis een maand ge
vangenisstraf en twee jaar niet rijden
veroordeeld. Verdachte bracht op 25 no
vember onder andere op het Houtplein en
de Dreef in Haarlem het verkeer ernstig
in gevaar.
De rechtbank veroordeelde een 26-jari-
ge Haarlemse los arbeider, die op 25 juni
op het Kennemerplein bij de beschermde
oversteekplaats met zijn motor een voet
ganger hinderde, tot 75 boete. De offi
cier had vernietiging van het vonnis van
de kantonrechter 25 boete) en veroor
deling tot een boete van 75 subs. 30 da
gen, alsmede intrekking van het rijbewijs
voor één jaar geëist.
Wegens het rijden onder invloed veroor
deelde de rechtbank een dertigjarige las
ser uit Wijk aan Zee tot veertien dagen
gevangenisstraf en een jaar intrekking. De
eis luidde een maand gevangenisstraf en
twee jaar intrekking.
Een 48-jarige buschauffeur uit IJmui-
den-Oost, die appel had aangetekend, om
dat hij zich niet schuldig voelt aan de aan
rijding, die hij op 15 april in de Bos en
Duinlaan in Bloemendaal had met een
daar met zijn schillenkar staande veehou
der, werd veroordeeld conform het von
nis van de kantonrechter. De officier vond
14 dagen geleden het vonnis van de kan
tonrechter te laag en eiste toen 40 subs.
12 dagen.
De rechtbank veroordeelde tenslotte een
23-jarige Amsterdamse student, die op 15
augustus met een autootje, waar nage
noeg niets meer aan deugde van Den Hel
der naar Amsterdam reed, conform de
eis en conform het vonnis van de kanton
rechter. De boete van 150 werd gewij
zigd in een boete van 75.
De officier van Justitie had bevestiging
van het vonnis van de kantonrechter in
Zaandam geëist. Deze had de jongeman
veroordeeld tot boetes 50 subs. 10 dagen
15 of 3 dagen, 10 of 2 dagen en 150
of 30 dagen alsmede vernietiging van het
vehikel geëist.
De demonstraties van toneel, dans en
voordracht (eindelijk is de ouderwetse
term „declamatie" >dan toch verdwenen)
als onderdeel van het Interscholaire
Jeugdtoernooi zijn ook voor 1959 weer ach
ter de rug. Woensdag was de Haarlemse
Schouwburg twee keer gevuld (des avonds
bevond zich ook de wethouder van Onder
wijs en Kunstzaken tussen het publiek)
met ouders, vrienden, belangstellenden
en medeleerlingen van de tot optreden ge
kozenen. De selectiecommissie heeft het
dit jaar erg moeilijk gehad. Er moest vrij
veel worden afgewezen zonder dat men
voor de samenstelling van de program
ma's de beschikking had over meer dan
enkele nummers, waarmee men zich echt
gelukkig voelde en die tot voorbeeldi
ge kernen zouden kunnen dienen. Het gaat
niet aan voor het betrekkelijk lage peil
„de moderne jeugd" aansprakelijk te stel
len. Integendeel, er is kennelijk heel wat
enthousiasme in de voorbereiding der
prestaties gestoken. Veeleer geloof ik, dat
er van de zijde der schooldirecties en do
centen te weinig medewerking, laat staan
aansporing of leiding uitgaat. Het is diep
betreurenswaardig, dat hier en daar nog
te weinig wordt ingezien hoezeer de kunst
zinnige activiteit onmisbare bijdragen
tot de mensvorming levert. Maar er is nog
iets anders.
Juist omdat het Interscholaire Jeugd
toernooi al zovele jaren een telkens op
nieuw met vreugde begroet waarderings
centrum van artistieke vrijetijdsbesteding
betekent, doet zich de behoefte aan des
kundige hulp steeds sterker gevoelen. Van
talent blijk gevende scholieren zouden tus
sen het moment van het afleggen hunner
proeven van bekwaamheid en hun ver
schijning ten tonele nog „technische"
aanwijzingen dienen te krijgen. Geenszins
wordt bij deze suggestie aan „africhting"
gedacht. Het gaat er alleen om bijdragen
tot inzicht en bewustmaking te leveren,
alsmede om het verbeteren der hulpmid
delen om daar uitdrukking aan te geven.
Dit geldt in het bijzonder voor de sector
toneel (men ziet dat ook wel in, getuige
het experiment met een regiecursus voor
leerkrachten) en voordracht. Kinderen
met belangstelling voor dans zullen, ze
ker wanneer die zich op ballet richt, door
gaans reeds bij specialisten in de klas staan
Niet verzwegen mag worden, dat de se
lectiecommissie ieder jaar opnieuw in de
moeilijkheid komt te verkeren indirect een
oordeel over de vakbekwaamheid, ook in
Onder auspiciën van de Commissie Cul
tureel Beverwyc gaf het Noordhollands
Philharmonisch Orkest een concert in het
Kennemer Theater te Beverwijk.
Henri Arerids opende de avond met de
suite „Don Quichotle" van Telemann, de
populaire tijdgenoot van de grote Bach, een
niet bijster onderhoudend werkje in een
Tfcïïef, illustratief genre. Deze antiquari
sche muziek is naar mijn mening niet de
moeite waard van het stof der eeuwen ge
reinigd te worden. Voor het orkest was
het in ieder geval een niet veeleisende
curtain-raiser".
In plaats van de Duitse pianist Rudolf
Dohm, die wegens ziekte verhinderd was.
moest de Haarlemse pianist Henk van
Eeuwijk als solist het derde pianoconcert
van Beethoven vertolken. Gelet op de on
voorbereidheid van zijn optreden moet
men hem in de eerste plaats prijzen om de
gave technische prestatie die hij hiermee
leverde, alsmede om de wijze waarop hij
in de snelle delen het tempo stevig in de
hand nield. Een jeker gebrek aan plastiek
in de voordracht zal men op rekening
moeten schrijven van een nog te geringe
podiumervaring.
Het is echter zeer wel mogelijk dat Van
Eeuwijk, wanneer hij nici onverwacht voor
een dergelijke opgave komt te staan, ook
in dit opzicht met meer overtuiging voor
zijn zaak zal opkomen. Het publiek toon
de door een langdurig applaus zijn waar
dering voor de sportieve en competente
wijze waarop de solist zijn taak als „in
valler" had vervuld.
Het programma kwam na de pauze met
de bekende Roemeense volksdansen van
'BarfoK en de „Notenkraker"-suite van
Tsjaikpfsky in de Oosteuropese sfeer. De
volksïiedbewerkingen van Bartók had ik
mij wel wat bonter en ruiger voorgesteld.
In de langzame fragmenten mocht men een
wat primitievere landelijkheid verwach
ten. Als deze muziek zo braaf aan de maat
streep blijft hangen, lijkt ze net. gecompo
neerd door Grieg met „ergens" een
steekje los dan. Gelukkiger was het orkest
echter in de uitvoering van de balletsuite.
Het altijd frisse werk, waarin alle voor
treffelijkheden van de componist ten volle
tot ontplooiing komen en dat door geen
van zijn zwakheden ontsierd wordt, werd
door Arends op een even voortvarende als
genuanceerde wijze geleid. Het verhaal
van het. in een droom voortgezette, kinder
feest kreeg aldus op kleurrijke en gedetail
leerde wijze opnieuw gestalte. Een pittig
besluit van de avond.
Sas Bunge
Zo zal het nieuwe bedrijfsgebouw voor de Goedkoop-vloot in Amsterdam er uit
gaan zien. Nog deze maand zal men beginnen met de bouw van het complex aan de
IJ-zijde van de Westerdoksdijk. Vanuit een verkeerstoren zal men de sleepboten
kunnen leiden, zonder last te hebben van de gemeentelijke loodsen op het „Stenen
Hoofd". De „operator" kan de sleepboten in en rondom Amsterdam volgen en diri
geren, een project, dat uniek is voor de Nederlandse scheepvaart, en veel lijkt op
de luchtverkeersregeling.
Het gehele gebouw staat op palen. Er
zullen drie drijvende aanlegplaatsen te
water worden gelaten, en daarna zal ook
een verwarmingskelder door een drijvende
bok te water worden gezet.
Op een 120 meter lang plateau zullen in
het IJ verrijzen: een laag bijgebouw (met
werkplaats, rijwielstalling en autoboxen),
het hoofdgebouw en een bijgebouwtje (ga
rage en opslagruimte).
Het hoofdgebouw is 46.50 meter lang, en
telt vijf verdiepingen. Het front van de
toren is ongeveer zeventien meter breed.
De hoogbouw wordt afgedekt met een half
gesloten dakterras, dat tevens de mogelijk
heid biedt voor later uitbreiding met een
zesde etage.
Architecten zijn ir. F. J. E. Dekeukeleire
b.i. en Joh. H. Grolle, architect B.N.A. De
steigers werden ontworpen in samenwer
king van de rederij voorheen Gebroeders
Goedkoop met de Aanneming Maatschap
pij „De Kondor" n.v., welke onderneming
binnenkort, met de uitvoering van het
betonskelet voor het hoofdgebouw begint.
De keus is op drijvende steigers gevallen
in verband met de slechte bodemgesteld
heid. Tussen de drie drijvende steigers en
de bestaande afscheiding aan de zuidzij
ontstaan straks drie bassins, waarin voor
de gehele vloot ligtplaats is.
Deze vloot bestaat thans uit 22 sleep
boten, drie drijvende bokken, een ber
gingsvaartuig en een bunkerschip. Men wil
vrij spoedig een deel van de vloot aan de
twee nu praktisch gereed zijnde steigers
ligplaats geven en de operaties van deze
boten vanuit een tijdelijk gebouwtje op
het nieuwe emplacement 1»^°*-
De in het begin van deze week gearres-
steerde Amsterdamse kunsthistoricus Fr.
H. is, na voor de officier van Justitie te zijn
geleid, in voorlopige hechtenis gesteld on
der verdenking van medeplichtigheid aan
oplichting, waarbij gebruik is gemaakt
van twee valse El Greco's. H. had voor de
ze twee schilderijen een certificaat van
echtheid afgegeven aan de reeds eerder
met het oog op deze oplichtingszaak gear
resteerde textielhandelaar S. P. uit de
hoofdstad. Deze had zonder succes ge
poogd de doeken te verkopen. Een kunst
handel op het Rokin in Amsterdam leende
hem tenslotte op de schilderijen als onder
pand drieduizend gulden.
H., die ook kunstrecensent is, heeft
reeds eerder voor diverse schilderijen
certificaten van echtheid afgegeven. Ver
warrend voor niet ingewijden is dat zijn
achternaam dezelfde is als die van een be
kend oudmuseumdirecteur, dr. H, die ech
ter nimmer certificaten van echtheid voor
schilderijen afgeeft. De kunstcriticus is
voorts een der verdachten in een zaak
van twee valse Renoirs.
ruimere pedagogische zin, van de lesge
vers te moeten vellen.
De voordrachten als zodanig gaven wei
nig aanleiding tot commentaar. Men be
reikte een behoorlijk gemiddelde, waar
vrijwel niemand bovenuit kwam. Het
meest opvallend, misschien door de nood
zaak tot extra bezinning, waren de ge
dichten in vreemde talen. Ook de humor
in proza en poëzie was niet slecht
vertegenwoordigd. Tot dit laatste genre
moet zeker eveneens de parodistische cau
serie over Schönberg door een moedige
leerling van het Lorentzlyceum worden
gerekend. Zulke blijken van geest zou men
meer willen horen. Tot de aardigste bij
dragen reken ik, al was de mimische uit
werking veel minder geslaagd dan het
vocale gedeelte, de speelliedjes van
Jaques-Dalcroze en Von Woyna door een
trio van dezelfde school. Met genoegen zag
men de kleine goochelaar terug. Een bij
zonder woord van waardering moet ge
richt worden tot de onderwijzer, die met
leerlingen van de School voor I.V.O. pan
tomimes instudeert. Dat is een belang
wekkende bezigheid. Men slaagt er dus
doende in met geconcentreerde inspan
ning van waarnemingsvermogen en aan
vullende fantasie kleine ervaringen en
menselijke belevenissen voor anderen dui
delijk te maken. „De buffeljager" mocht
zelfs een zeer goede prestatie worden ge
noemd.
Zo mocht men ook blij zijn met de keuze
van de éénakter „The happy journey to
Trenton and Cambden" van Thornton Wil
der, door leerlingen van het Lourens Cos-
terlvceum onder de titel „Goeie reis" in
een speciale bewerking vertoond. Dit ex
perimentele stuk zonder decors en requi-
sieten, in. Chinese trant zou men kunnen
zeggen, doet een wederkerig beroep op
het voorstellingsvermogen. Het toneelspe
len begint hierin met imaginaire verrich
tingen door nabootsingen van de hier ont
brekende realiteit. Men moet zich in situa
ties indenken. Daar komt dan het zich in
voelen als creatieve factor bij. Vooral de
moederrol en het aandeel van „de regis
seur" konden ruime voldoening geven.
Doordat men het misschien voor een gro
tendeels jeugdig publiek wat hachelijke
slot had weggelaten, werd het geheel iets
tezeer in de komische trant getrokken. Een
klein bezwaar vond ik de tweetaligheid
in de naamgeving. Met „Humulus" van
Jean Anouilh veel en veel te moeilijk
was de groep van het in andere jaren
zo op de voorgrond tredende Coornhert-
lyceum niet erg gelukkig, al gaf de ver
tolkster van de rol van de gravin blijk van
een talent, dat elders boter tot gelding ge
bracht had kunnen worden.
Twee leerlingen van de Rijkskweek
school maakten een uitzonderlijke en ge
durfde beurt met „Dorpsvrijage" van
Shaw uitzonderlijk enerzijds door de
meer dan drie kwartier vergende lengte
van deze cerebrale ode aan het huwelijk
op basis van biologisch verantwoorde ro
mantiek, maar toch ook door de weldoor
dachte, beheerste vertolking. Hoewel de
mannelijke speler uiteraard het over
wicht in jaren miste en daardoor tevens de
afhankelijkheid (hot hulpbehoevende des
ondanks) niet kon suggereren, slaagden
zij erin de aandacht voortdurend geboeid
te houden, hetgeen zeer opmerkelijk mag
heten. De toekomstige onderwijzeres was
een echte Candida, gevoelig zonder senti
mentaliteit, veroverend zonder haar vrou
welijkheid te verspelen, heel geestig bo
vendien. Men heeft er kennelijk met veel
plezier aan gewerkt. Zij slaagden erin
en dat is voor jonge mensen iets heel on
gewoons het lichtelijk bizarre gewoon te
houden.
Op het gebied van de danskunst moet in
de eerste plaats de pas-de-trois op muziek
van Delibes worden vermeld, omdat hier
mede in goede samenwerking een compo
sitie werd ontwikkeld. Als oefening in
elementaire techniek mocht de polka op mu
ziek van Smetana waardering oogsten. In
„Negerpop" zag men een poging tot ex
pressie. „De wilde zwanen" alleen des
middags uitgevoerd werd gedanst door
een grote groep meisjes, die men liever
peq duioisduioj apuaieqraA rapuiiu jatu
willen zien. De Tarantella van Rossini
zag er fleurig uit, de Pyrenese volksdan
sen en de grappige quadrille vond ik leuke
verrassingen. En hiermede is lang niet al
les opgesomd. Dat hoeft ook niet.
David Koning
Nieuws in het kart
Filmavond. Op woensdag 1 april
geeft de NVV Bestuurdersbond-Haarlem
in het Concertgebouw in Haarlem een
filmavond waarbij na een voorprogramma
de hoofdfilm „Lili" gedraaid zal worden.
Forum. Op 3 april geeft de NVV
Bestuurdersbond-Haarlem in Brinkmann
te Haarlem een forumavond over „De vak
beweging in deze tijd".
Koperen jubileum. Ter gelegenheid
van het 12^-jarig bestaan van de Heem-
steedse schaakclub „Het Oude Slot" orga
niseert deze vereniging zaterdagavond een
feestavond in haar clubgebuow „Anno
Sancto" aan de Achterweg in Heemstede.
„Venijn". De r.-k. toneelvereniging
„Bennebroek" geeft zondagavond een op
voering in het r.-k. verenigingsgebouw van
het familiedrama „Venijn" geschreven door
A. Boeree.
Propaganda-avond. De Nederlandse
blindenbond houdt op maandag 23 maart
een propaganda-avond in theater „Mono-
pole" in Zandvoort. Medewerking hieraan
verleent het Zandvoorts mannenkoor on
der leiding van directeur J. Bijleveldt en
de accordeonist Johnny Holtrop. De bonds-
propagnadist Joh. van der Berg zal een
toespraak houden. Daarna zal de nieuwe
propagandafilm van de bond worden ver
toond, getiteld „De stoute schoenen", han
delend over een door een ongeval blind
geworden student, die zich op wonderlijke
wijze aan zijn handicap weet aan te pasen.
Wandeltochten. Zaterdag en zondag 7
en 8 maart houdt de Noordhollandse Wan
delsportbond. in diverse delen van de pro
vincie wandeltochten over tien en twintig
kilometer. De jeugd van tien tot dertien
jaar kan uitsluitend aan de tocht van tien
kilometer deelnemen Ook in Haarlem en
omgeving worden tochten gehouden. De
start op zaterdagmiddag is tussen twee en
drie uur en zondag tussen tien uur en half
één van gebouw „Domi" te Overveen.
Gebedsgenezing. Vrijdagavond 6 maart
zal ds. J. J Ruys in het wijkgebouw Ge
dempte Oudegracht 104 te Haarlem spre
ken over Osborn. gebedsgenezing en er
varingen uit eigen leven.
Vrouwenavond. De N.V.V.-Bestuur-
dersbond-Haarlem houdt op 7 april des
avonds om acht uur in het Haarlems con
certgebouw een speciale vrouwenavond.
Aan het programma werken onder meer
mee: Joop Reynolds (pianist-hammond
organist), Marijke Jonker (voordrachtkun
stenares) en De Spelbrekers (radio-chan
sonniers).
Tuinbouw en Plantkunde. De afdeling
Haarlem en omstreken van de Koninklijke
Nederlandse Maatschappij voor tuinbouw
en plantkunde vergadert dinsdagavond in
het Ivrelagehuis. De heer J. Bakker houdt
een causerie met kleurendia's over „De
Lienzer Dolomieten en de Hohe Tauern".
Op uitnodiging van de Boekverkopers
vereniging Haarlem en omgeving en ter
gelegenheid van de boekenweek heeft de
dichter en schrijver Charles B. Timmer
woensdagavond in de renaissance-zaal
van het Frans Halsmuseum een boeiende
voordracht gehouden over het leven en het
werk van de Rus Boris Pasternak.
Het werk van Pasternak, aldus de gast
spreker, is moeilijk toegankelijk. Een
groot deel ervan is onvertaald, onver
taalbaar of onvindbaar. Zijn gedichten en
proza zijn zelfs in zijn geboorteland bi
bliofiele zeldzaamheden. Het merendeel
van zijn werk is in de Sovjet-Unie verbo
den, de rest wordt doodgezwegen. Deze
miskenning en verguizing in een vijandi
ge wereld heeft de geest van Pasternak,
zijn onafhankelijke persoonlijkheid, niet
kunnen aantasten. Zelf zegt hij ergens in
zijn levensbeschrijving. „Ook het verlies
van een geslaagd werk heeft mij nimmer
bedroefd. Het is noodzakelijker in het le
ven te verliezen dan te winnen. De graan
korrel moet sterven om vruchten voort te
brengen". Men zou zich Pasternak kun
nen voorstellen, zo zei de spreker, als een
verliezer, maar iemand die zijn verliezen
in winsten heeft weten om te zetten.
Als zoon van een vermaard kunstschil
der en vooraanstaand pianiste stand Bo
ris Pasternak al jong in dagelijkse heftige
relatie met de kunst, de kunst die later
zijn leven zou worden. Toch zijn het niet
direct de letteren geweest waaraan Pas
ternak zich met zijn gehele persoonlijk
heid wijdde. Aanvankelijk studeerde hij
rechten, wilde daarna musicus e" com
ponist worden maar gaf deze studie op
omdat hij naar hij zei het „absolute ge
hoor" miste, probeerde het vervolgens in
de filosofie om tenslotte in 1912 de troon
van de dichtkunst te bestijgen. Het werk
van Pasternak, vervolgde de heer Timmer
kenmerkt zich door een fenomenale in
nerlijke zekerheid, zonder een spoor van
twijfel, vragen of vermoedens. Een merk
waardige immuniteit voor gebeurtenissen
die buiten zijn kunst plaatsvinden ver
schaft hem deze zekerheid. Een treffend
voorbeeld van deze psychische gemoeds
gesteldheid is zijn in 1931 gepubliceerd bio
grafisch geschift „Vrijgeleide". Men stond
verstomd. Hier kwam iemand temidden
van een maatschappij van arbeiders en
boeren, waarin het ideaal van de collec
tieve mens werd verheerlijkt, met een
boekje dat geheel aan zichzelf was ge
wijd. Omringd door vijanden durfde Pas
ternak in „Dokter Sjivago" over het com
munistische regime te zeggen: „Wat voor
goeds jullie ook doen, ik lust jullie niet,
jullie kunt naar de duivel lopen". Op grond
van deze moed, zijn onafhankelijke natuur
werd Pasternak uitgemaakt voor een af
vallige, een verrader, een zwijn. De tra
giek van de kunst van Pasternak is echter
het grote misverstand dat over zijn werk
heerst. Want Pasternak laat dokter Sjiva
go ook zeggen: „Geef mij maar het leven,
want de mens is geboren om te leven en
niet om het leven voor te bereiden". De
zekerheid in het leven te zijn opgenomen
is de kracht van zijn dichterschap. Hij
behoort niet tot de bekenners, maar tot
de verkondigers. Pasternaks verzen zijn
vóór alles lyrische verslagen van de din
gen dezer aarde, aldus de spreker. Er is
in zijn werk geen sprake van een gekweld
zijn, geen verscheurdheid. „Hij is als
iemand, die na twintig jaar blind te zijn
geweest voor het eerst kan zien en niet
uitgepraat raakt over het schoons dat hij
om zich heen aanschouwt. Zijn gedichten
zijn tot berstens toe gevuld met details".
Ook in de moeilijkste omstandigheden
bleef Boris Pasternak trouw aan zichzelf.
Hij deed niet mee met de Russische schrij
vers en dichters, die hun werk onder druk
van het communisme herzagen. Ergens
zegt hij: „Het is mijn aard niet dat ik mij
driemaal herhaal in een andere taal".
Pasternak's taal is een soort lyrische te
legramstijl waardoor de lezer hem vaak
moeilijk kan volgen. Zijn werk ademt ech
ter een sfeer van een volstrekte onalle
daagsheid. De autobiografie „Vrijgelei
de", waarvan binnenkort een Nederland
se vertaling van de hand van de heer Tim
mer verschijnt, is geen levensbeschrijving
in de gebruikelijke zin van het woord. Het
is meer een weefsel van persoonlijke be
levenissen en herinneringen, waarin sta
tions. spoorwegeoupé's en ontmoetingen
met dichters een grote plaats innemen.
Pasternak heeft het bewijs geleverd, al
dus de spreker, dat het ook in een totali
taire staat mogelijk is zichzelf te blijven.
Hij heeft bewezen dat de enkeling zich in
een wereld vol vijanden niet verlaten hoeft
te voelen mits hij een toevluchtsoord heeft,
een stellig geloof, een leidsman. Het toe
vluchtsoord van Pasternak is de kunst.
Zowel „Vrijgeleide" als „Dokter Sjivago"
zijn voor hem „een speurtocht naar de
bron zonder welke de mens niet leven kan:
zekerheid". De heer Timmer besloot zijn
voordracht met een regel uit de bundel
„Dageraad" van Pasternak: „Het is de
wereld die mij overwon en daaruit slechts
bestaat mijn overwinning".
Na de pauze las de heer Timmer enkele
fragmenten uit „Vrijgeleide" en uit en
kele gedichten van Boris Pasternak voor.
