Nieuwe uitbarstingen in
roerig Nyassaland
Economische groei kan in 1959 worden
voortgezet; stijgende woningbouw
HET WEER
De Prins terug uit Zuid-Amerika
Arbeidsproduktiviteit zal 2 percent,
loonsom echter 3 percent stijgen
73e JAARGANG No 201 VRIJDAG 6 MAART 1959 304e JAARGANG No 49
4
èee MORR S before you êny!
Enkele buien
KOOPVAARDIJ
Terlenka uniformen
PRISMA
Het woord is aan
Poolse spion en contactman
in Brussel gearresteerd
Oostenrijkse Volkspartij
eist verkiezingen
Coalitie met socialisten
bevalt niet meer
Pionier IV zet zijn tocht in
de ruimte voort
EXCL GOUDEN RINGEN
ÏTUURMA^& COHEN
zakdoeken
CENTRAAL ECONOMISCH PLAN 1959
Negers versperren wegen en vernielen bruggen
Alle vermiste negerjongens
blijken te zijn verbrand
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 1| |j i 1 i Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. feamcxBal "H^ 1 1 H i Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- JS J| J| J| ^^a!' jf M I |j M |l Jj fÊ li B i AT j| 1 Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Sa Ji A A rib fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
SALISBURY, ZUID-RHODESIA (UPI)
Nyassaland is opnieuw in beroering ge
komen. Donderdag hebben groepen niet
bijlen, stokken en speren gewapende in
boorlingen op dertig plaatsen in Nyassa
land betoogd, blanken bedreigd en vernie
lingen aangericht. Het aantal doden is tot
veertig opgelopen. Op zeer vele plaatsen
hebben betogers aan gebouwen, wegen en
bruggen zeer grote schade aangericht. Ne
gers en Europeanen worden gelijkelijk
aangevallen door groepen woedende ne
gers die geen onderscheid maken tussen
blank of zwart. Op sommige plaatsen heb
ben de opstandige negers donderdag voor
het eerst van vuurwapens gebruik ge
maakt.
BLANTYRE (Reuter) De veiligheids
strijdkrachten hebben nabij Zomba het
vuur geopend op een menigte met speren
Advertentie
BARTELJORISSIR. HAARLEM Tel 13439
SCOOTER - BROMFIETSBEKLEDING
Verwachting tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met op de
meeste plaatsen enkele buien.
Matige tot krachtige wind tus
sen zuid en zuidwest. Dezelfde
of iets lagere temperaturen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Komplete uitrustingen voor
alle Maatschappijen van de
ZIJLSTRAAT 71 HAARLEM
(met het rode^driehoekje)
het goede anker-horloge
deeld. Een uitbreiding van de produktie
in de bouwnijverheid heeft op zich zelf
beschouwd een grotere invloed op de werk
gelegenheid dan bijvoorbeeld een opvoe
ring van de produktie voor uitvoer. De
genoemde factoren in aanmerking ne
mend, lijkt een accres van de arbeids-
produktiviteit met 2 percent waarschijn
lijk.
De werkloosheid
Het emigratiesaldo zal in 1959 groter
zijn dan in 1958. Het verschil wordt ver
oorzaakt door de repatriëring uit Indone
sië in laatstgenoemd jaar. Wordt tevens
rekening gehouden met de ervaring dat bij
een toenemende werkgelegenheid ook de
beroepsbevolking enigszins sterker aan
groeit het natuurlijke accres is 47.000
personen dan zou de geregistreerde ar
beidsreserve gelijk blijven ten opzichte
van 1958. Gemiddeld resulteert er voor
1959 dan een werkloosheid van 97.000 per
sonen. Dit cijfer is iets hoger dan dat op
het einde van 1958, toen de werkloosheid
tot ongeveer 90.000 personen was gedaald
Nu is het niet uitgesloten gezien de
onzekerheden in de ramingen met name
ten aanzien van de toeneming der be
roepsbevolking dat de werkloosheid in
1959 ongeveer 90.000 personen zal blijven
bedragen. Het jaargemiddelde van 1959
zou dan meer aansluiten bij de situatie op
het einde van 1958 dan bij het gemiddelde
voor 1958.
Bruin gebrand door de Mexicaanse zon
stapte Prins Bernhard donderdagmiddag op
Schiphol uit het KLM-vliegtuig „Zwarte
Zee", dat hem van Montreal naar Amster
dam had gebracht. De reis van ruim een
maand naar Chili, Paraguay, Brazilië en
Mexico was achter de rug. Op de Amster
damse luchthaven was het een blij weer
zien tussen de leden van de koninklijke
familie. Er volgde een hartelijke begroeting
door koningin Juliana, Prinses Beatrix,
Prinses Irene en Prinses Marijke en daar
na liep Prins Bernhard naar de ambassa
deurs van Chili, Brazilië, Argentinië en
Venezuela en de zaakgelastigden van Ecua
dor en Peru toe om hem de hand te druk
ken en uiting te geven aan zijn dankbaar
heid voor de ontvangst, welke hem in een
aantal van deze landen ten deel was ge
vallen.
In het gezelschap van de Prins bevonden
zich zijn particuliere secretaris, dr. F. A.
de Graaff, zijn adjudant luitenant-kolonel
C. C. Geertsema, en de heer C. Sesink,
hoofdcommissaris der rijkspolitie en hoofd
van de veiligheidsdienst van het konink
lijk huis, die de gehele reis hadden mee
gemaakt.
Om kwart over drie stapten Koningm
Juliana, Prins Bernhard en de drie prin
sessen in een hofauto, die hen naar paleis
Soestdijk bracht.
De Koningin er\ de Prinsessen Beatrix,
Irene en Marijke hebben gistermiddag
op Schiphol Prins Bernhard hartelijk
verwelkomd, toen hij na zijn reis naar
Zuid-Amerika weer voet op vader
landse bodem zette.
BRUSSEL (Belga) De Belgische vei
ligheidsdienst heeft donderdagavond een
functionaris van de Poolse ambassade in
Brussel, aangehouden op het ogenblik dat
hij in een schuilhoek een boodschap en
een som geld verstopte, die bestemd waren
voor een agent. Volgens .het Belgische mi
nisterie van Justitie is de functionaris in
werkelijkheid een agent van de Poolse ge
heime dienst. De politie heeft ook de agent
voor wie de boodschap en het geld be
stemd waren, kunnen aanhouden.
Volgens een officieel communiqué had
den verdachte gedragingen van bepaalde
functionarissen van de Poolse ambassade
in Brussel reeds geruime tijd de aan
dacht van de Belgische staatsveiligheids
dienst getrokken. Aan de aanhouding is
een langdurig onderzoek voorafgegaan.
Advertentie
M a z z i n i
Volgens de Wet van God, aan de mens
heid opgelegd, zijn alle mensen vrij,
broeders en gelijken.
WENEN (Reuter) De Oostenrijkse
conservatieve Volkspartij, die 82 zetels in
het parlement heeft en sedert de oorlog
samen met de socialisten (74 zetels) het
land bestuurt, eist dat er spoedig algeme
ne verkiezingen worden gehouden.
Op een bijeenkomst van het partijpresi
dium waarop dit besluit werd goedgekeurd
beschuldigde de voorzitter, Julius Raab,
die tevens kanselier is, de socialisten er
van dat zij de uitvoering van het rege
ringsprogram, dat huizenbouw en belas
tinghervorming omvat, tegenwerken en
daarom het werk van de coalitie onmoge
lijk maken, hetgeen ernstige gevaren in
hield voor de economische, politieke en
sociale ontwikkeling van Oostenrijk.
De coalitiegenoten hebben in het verle
den afgesproken dat alleen tot ontbinding
van het parlement en het uitschrijven van
nieuwe verkiezingen zal worden overge
gaan indien beide partijen daarmee in
stemmen. Vooraanstaande socialisten zijn
van mening dat hun partij het besluit van
de Volkspartij zal goedkeuren. Als vroeg
ste datum voor de verkiezingen noemden
zij zondag 10 mei. Normaal zouden pas in
de lente van het volgende jaar nieuwe al
gemene verkiezingen worden gehouden.
JODRELL BANK (Reuter/AFP) De
grote radiotelescoop van Jodrell Bank
(Engeland) heeft vanochtend, zodra de
Amerikaanse zonnesatelliet „Pionier IV"
boven de horizon kwam, het radiocontact
hersteld. De seinen van de Amerikaan
se satelliet komen helder en duidelijk door.
Het is vandaag vermoedelijk de laatste
dag dat contact met de „Pionier" tot
stand kan worden gebracht, daar de batte
rijen geen langere levensduur hebben. De
„Pionier" bevond zich vanochtend op
608.000 kilometer van de aarde. Zijn snel
heid is verminderd tot 6.720 a 6.880 kilome
ter per uur.
De signalen die van de kegelvormige,
vergulde kunstplaneet zijn opgevangen
bedekken reeds een band van meer dan
drie kilometer lengte. Zij betreffen de.kos
mische straling, de magnetische velden en
stralingen in de ruimte. Een groep Ameri
kaanse geleerden, die zich in het obser
vatorium van Jodrell Bank geïnstalleerd
heeft, is bezig deze gegevens te ontcijfe
ren.
Professor Lovell van Jodrell Bank ver
wacht dat de telescoop de Pionier tot op bij
na 900.000 kilometer in de ruimte kan vol
gen als tenminste de batterijen zolang
blijven werken.
Donderdagavond hadden de Amerikanen
de „Pionier" al 64 uur gevolgd. De Rus
sen hebben hun kunstplaneet Loenik 65 uur
kunnen volgen. De pionier heeft het record
lange-afstands-transmissie, dat met 480.000
kilometer op naam stond van de Loenik
gebroken.
Advertentie
IUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGER?
Advertentie
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
Om nooit te vergeten
Advertentie
NIEUWE
VOORMARSMODELLEN
Onder auspiciën van het Politiek
Jongeren Verbond Amsterdam is
donderdagavond in Bellevue een poli
tiek forum gehouden, waaraan ver
tegenwoordigers van de vijf grote par
tijen, allen leden van de Tweede
Kamer, deelnamen. Van links naar
rechts de heren J. Smallenbroek (A.R.),
C. J. van Mastricht (C.H.U.), voorzitter
P. Hessclink van het Pol. Jong. Verb.,
Th. Koersen (K.V.P.), C. BerkhoiLwer
(V.V.D.) en J. M. den XJyl (P.v.d.A.).
PRETORIA (Reuter) De Zuidafri-
kaanse politie heeft in de gehele Unie
maar vooral in Johannesburg invallen
gedaan in bijkantoren van de beide neger
organisaties, de Afrikaanse Nationale Con
grespartij uit Nyassaland en het Noord
en Zuidrhodesiaanse Congres. Ook zijn
huiszoekingen verricht bij bureaufunctio
narissen en bestuursleden van de organi
saties, waar papieren in beslag werden ge
nomen.
LITTLE ROCK (Reuter) Bij de brand
in een opvoedingsgesticht voor negerjon
gens te Wrightsville bij Little Rock zijn
zeker 21 van de 68 jongens omgekomen.
De slaapzaal waar de jongens zich bevon
den, was op slot en de vensters waren ge
tralied. Personeel was niet aanwezig, zo
dat niemand de deur kon ontsluiten. De
opzichter die gewoonlijk in het huis sliep
was al verscheidene weken in een zieken
huis.
De gouverneur van Arkansas, Faubus,
was spoedig ter plaatse. Aan de pers ver
klaarde hij, dat van alle soortgelijke in
stellingen in de staat de veiligheidsvoor
zieningen onmiddellijk zullen worden ge
controleerd.
(UPI) De schoolinspecteur van Little
Rock heeft ontkend dat het gebouw in een
vervallen toestand verkeerde of dat er te
veel personen waren gehuisvest. De barak
was opgetrokken uit steen en hout en bood
plaats aan 50 jongens. Gouverneur Fau
bus zeide dat hij nog een jaar geleden de
gebouwen bezichtigde en dat zij in uitste
kende toestand verkeerden. Te allen tijde
behoort echter een opzichter in elke barak
aanwezig te zijn, aldus Faubus.
Advertentie
Advertentie
HET CENTRAAL PLANBUREAU heeft het Centraal Economisch Plan 1959 gepu
bliceerd waarin de verwachting wordt uitgesproken, dat de expansie die in 1958 aan
de dag trad, in 1959 zal kunnen worden voortgezet. De perspectieven voor de buiten
landse conjunctuur zijn niet ongunstig en uit dien hoofde lijkt de veronderstelling van
een stijgende uitvoer gewettigd. Tevens ligt een verdere vergroting van de produktie
van de bouwnijverheid in het verschiet. Deze betreft zowel enige uitbreiding van de
woningbouw als een stijging van de investeringen door de lagere overheid. Naar
verwachting biedt de kapitaalmarkt daarvoor, alsmede voor enige consolidatie van
kortlopende gemeentelijke schuld, voldoende ruimte. Ten aanzien van de investeringen
in vaste bedrijfsactiva lijkt een voortgaande daling in het begin van het jaar en een
hervatting van de stijging later het meest aannemelijk. Ook vergt de voortzetting der
expansie investeringen in voorraden, maar vermoedelijk reeds in een eerder stadium.
Mede daardoor wordt het overschot van besparingen boven investeringen in 1959
kleiner dan in 1958. Dit heeft zijn weerspiegeling in een vermindering van het surplus
op de lopende rekening van de betalingsbalans, dat in 1959 niettemin nog 1,25 miljoen
gulden zou kunnen bedragen. Op zijn beurt correspondeert daarmede een deviezen
voorraad van ruim 6 miljoen gulden (5 maanden invoer) op het einde van 1959.
De uitkomst voor de betalingsbalans be
rust tevens op de veronderstelling, dat
loonronden in 1959 achterwege blijven.
Dienovereenkomstig blijft de geprojec
teerde stijging van de consumptie binnen
beperkte grenzen. Naar volume is zij ech
ter nog betrekkelijk groot, meer dan 3 per
cent, hetgeen in verband staat met de ver
wachting van prijsdaling (1 percent). Zo
wel de binnenlandse als buitenlandse
markt bied dus expansiemogelijkheden.
Er resulteert een produktietoeneming met
3,3 percent ten opzichte van 1958. Deze is
voldoende voor de opneming van de stij
ging der beroepsbevolking in het produk-
tieproces. De omvang van de werkloos
heid zou dan ook nog enigszins kunnen da
len. Met de produktietoeneming van 3,3
percent gaat een even grote stijging van
het reële inkomen gepaard. Wijzigingen in
de ruilvoet worden namelijk niet ver
wacht. Per hoofd van de bevolking kan der
halve een vergroting van het reële inko
percent worden bereikt.
De situatie welke voor 1959 is voorzien
is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met
die in 1953. Inmiddels zijn er, wat de impul
sen betreft, niettemin belangrijke verschil
len met de -situatie destijds. Ten aanzien
van de militaire uitgaven wordt namelijk
een gelijkblijvend niveau verwacht en
voor de bouwnijverheid betreft de expan
sie niet zozeer de woningbouw als wel an
dere overheidsinvesteringen. Ook lijkt het
minder waarschijnlijk dat de particuliere
investeringen, die sinds 1953 sterk zijn toe
genomen, nogmaals een dergelijke expan
sie te zien zouden geven. De richting der
bestedingen zal dus in 1959 en wellicht
ook in de jaren daarna ten dele afwijken
van die in de periode na 1952. In hoeverre
daarbij de betalingsbalans steeds in even
wicht blijft en de werkgelegenheid op peil
is behalve van de buitenlandse conjunc
tuur onder andere afhankelijk van de
vraag of bestaande respectievelijk nieu
we desiderata tegelijkertijd worden ver
wezenlijkt of dat daarbij geleidelijkheid en
dus prioriteit in acht wordt genomen.
Wat de ontwikkeling der lonen betreft
wordt opgemerkt, dat afgaande op de.er
varing in de laatste jaren de invloed van
de incidentele loonstijgingen voor 1959 in
eerste aanleg op ruim 2 percent is ge
raamd. Naar schatting komt ruim 1 per
cent daarvan voor rekening van de inci
dentele wijzigingen in de collectieve ar
beidsovereenkomsten, en voorts 1 percent
voor rekening van wijzigingen in tarief-
systemen, toeslagen, verschuiving van
werknemers tussen bedrijfstakken en der
gelijke. Daarnaast is afzonderlijk in aan
merking genomen, dat de kinderbijslag-en
de ziekenfondspremie in 1959 worden ver
hoogd (tezamen 0,3 percent). Tenslotte
lijkt het aannemelijk, dat de incidentele
mutaties in het loonpeil, wellicht iets aan
betekenis winnen door het feit, dat voor
1959 geen loonronde is voorzien.
In totaal is de stijging van de loonsom
per werknemer voor 1959 dienovereenkom
stig op 3 percent begroot, een percentage
dat de verwachte toeneming van de ar
beidsproduktiviteit met 2 percent reeds
met 1 percent overtreft. Een andere om
standigheid, waardoor het loonpeil zou
kunnen worden beïnvloed, is de sociale
harmonisatie in het kader van de Europe
se Economische Gemeenschap. Er is
evenwel aangenomen, dat deze nog geen
rol speelt.
Produktietoeneming
Aangezien de vooruitzichten voor de ex
port vrij gunstig blijken, de particuliere
consumptie aantrekt en de kapitaalmarkt
bovendien ruimte biedt voor enige vergro
ting van de produktie in de bouwnijverheid
resulteert een totale produktietoeneming
van 3,3 percent ten opzichte van 1958.
Daarvan mag een gunstige invloed op de
werkgelegenheid worden verwacht.
Deze wordt evenwel getemperd door het
feit, dat het trendmatige accres van de
arbeidsproduktiviteit in de bedrijvensec-
tor als geheel in 1958 enigszins werd on
derbroken. Dit bleek vooral in de dien
stensector het geval te zijn. Een weder
om stijgende produktie leidt daar in eer
ste instantie dus tot een toeneming van
de arbeidsproduktiviteit. Voor de raming
van de werkgelegenheid is daarnaast van
belang, hoe de toeneming der bestedingen
over de verschillende categorieën is ver-
gewapende negers, van wie er vijf werden
gedood. Het incident ontstond toen mili
taire auto's moesten stoppen bij een weg
versperring. De negers vielen de uitge
stapte militairen aan. De veiligheids
strijdkrachten maakten van hun vuurwa
pens gebruik, nadat een Afrikaan op hen
had gevuurd. Vier negers werden gewond.
Een menigte heeft in het gebied van Mi-
soekoe een .verlaten Amerikaans zendings
gebouw in brand gestoken. Een vliegtuig
van de Rhodesische luchtmacht wierp
traangasbommen op de negers die zich
rondom het gebouw hadden verzameld.
De Amerikaanse zendeling en diens
vrouw zijn vorige week vertrokken.
De negers passen een nieuwe tactiek toe
bij de ongeregeldheden. Aanvankelijk
trachtten zij gearresteerde leiders van
het Afrikaanse Nationale Congres te be
vrijden. Thans gaan de negers over tot het
oprichten van versperringen op wegen en
het vernielen van bruggen.
Een woordvoerder van de regering van
Zuid-Rhodesië heeft te Salisbury bekend
gemaakt dat op grond van bijzondere be
palingen in totaal 495 mensen in hechtenis
zijn genomen.
De gouverneur van Nyassaland, Sir Ro
bert Armitage, heeft bekendgemaakt, dat
de regering een samenzwering om de blan
ken in Nyassaland te vermoorden heeft
verhinderd door op te treden vóór de sa
menzweerders het signaal voor de moord
partij gaven. In Blantyre, de hoofdstad
van Nyassaland wordt vernomen, dat de
perstelegrammen naar het buitenland wor
den gecensureerd. Als gevolg van de cen
suur zijn sedert de afkondiging van de
staat van beleg, dinsdag, geen Rhode-
siaanse kranten meer in Nyassaland ver
kocht.