Nieuwe uitbarstingen in roerig Nyassaland Economische groei kan in 1959 worden voortgezet; stijgende woningbouw HET WEER De Prins terug uit Zuid-Amerika Arbeidsproduktiviteit zal 2 percent, loonsom echter 3 percent stijgen 73e JAARGANG No 201 VRIJDAG 6 MAART 1959 304e JAARGANG No 49 4 èee MORR S before you êny! Enkele buien KOOPVAARDIJ Terlenka uniformen PRISMA Het woord is aan Poolse spion en contactman in Brussel gearresteerd Oostenrijkse Volkspartij eist verkiezingen Coalitie met socialisten bevalt niet meer Pionier IV zet zijn tocht in de ruimte voort EXCL GOUDEN RINGEN ÏTUURMA^& COHEN zakdoeken CENTRAAL ECONOMISCH PLAN 1959 Negers versperren wegen en vernielen bruggen Alle vermiste negerjongens blijken te zijn verbrand Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 1| |j i 1 i Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. feamcxBal "H^ 1 1 H i Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- JS J| J| J| ^^a!' jf M I |j M |l Jj fÊ li B i AT j| 1 Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Sa Ji A A rib fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman SALISBURY, ZUID-RHODESIA (UPI) Nyassaland is opnieuw in beroering ge komen. Donderdag hebben groepen niet bijlen, stokken en speren gewapende in boorlingen op dertig plaatsen in Nyassa land betoogd, blanken bedreigd en vernie lingen aangericht. Het aantal doden is tot veertig opgelopen. Op zeer vele plaatsen hebben betogers aan gebouwen, wegen en bruggen zeer grote schade aangericht. Ne gers en Europeanen worden gelijkelijk aangevallen door groepen woedende ne gers die geen onderscheid maken tussen blank of zwart. Op sommige plaatsen heb ben de opstandige negers donderdag voor het eerst van vuurwapens gebruik ge maakt. BLANTYRE (Reuter) De veiligheids strijdkrachten hebben nabij Zomba het vuur geopend op een menigte met speren Advertentie BARTELJORISSIR. HAARLEM Tel 13439 SCOOTER - BROMFIETSBEKLEDING Verwachting tot morgenavond: Wisselend bewolkt met op de meeste plaatsen enkele buien. Matige tot krachtige wind tus sen zuid en zuidwest. Dezelfde of iets lagere temperaturen. Volledige weerrapporten op pagina twee. Komplete uitrustingen voor alle Maatschappijen van de ZIJLSTRAAT 71 HAARLEM (met het rode^driehoekje) het goede anker-horloge deeld. Een uitbreiding van de produktie in de bouwnijverheid heeft op zich zelf beschouwd een grotere invloed op de werk gelegenheid dan bijvoorbeeld een opvoe ring van de produktie voor uitvoer. De genoemde factoren in aanmerking ne mend, lijkt een accres van de arbeids- produktiviteit met 2 percent waarschijn lijk. De werkloosheid Het emigratiesaldo zal in 1959 groter zijn dan in 1958. Het verschil wordt ver oorzaakt door de repatriëring uit Indone sië in laatstgenoemd jaar. Wordt tevens rekening gehouden met de ervaring dat bij een toenemende werkgelegenheid ook de beroepsbevolking enigszins sterker aan groeit het natuurlijke accres is 47.000 personen dan zou de geregistreerde ar beidsreserve gelijk blijven ten opzichte van 1958. Gemiddeld resulteert er voor 1959 dan een werkloosheid van 97.000 per sonen. Dit cijfer is iets hoger dan dat op het einde van 1958, toen de werkloosheid tot ongeveer 90.000 personen was gedaald Nu is het niet uitgesloten gezien de onzekerheden in de ramingen met name ten aanzien van de toeneming der be roepsbevolking dat de werkloosheid in 1959 ongeveer 90.000 personen zal blijven bedragen. Het jaargemiddelde van 1959 zou dan meer aansluiten bij de situatie op het einde van 1958 dan bij het gemiddelde voor 1958. Bruin gebrand door de Mexicaanse zon stapte Prins Bernhard donderdagmiddag op Schiphol uit het KLM-vliegtuig „Zwarte Zee", dat hem van Montreal naar Amster dam had gebracht. De reis van ruim een maand naar Chili, Paraguay, Brazilië en Mexico was achter de rug. Op de Amster damse luchthaven was het een blij weer zien tussen de leden van de koninklijke familie. Er volgde een hartelijke begroeting door koningin Juliana, Prinses Beatrix, Prinses Irene en Prinses Marijke en daar na liep Prins Bernhard naar de ambassa deurs van Chili, Brazilië, Argentinië en Venezuela en de zaakgelastigden van Ecua dor en Peru toe om hem de hand te druk ken en uiting te geven aan zijn dankbaar heid voor de ontvangst, welke hem in een aantal van deze landen ten deel was ge vallen. In het gezelschap van de Prins bevonden zich zijn particuliere secretaris, dr. F. A. de Graaff, zijn adjudant luitenant-kolonel C. C. Geertsema, en de heer C. Sesink, hoofdcommissaris der rijkspolitie en hoofd van de veiligheidsdienst van het konink lijk huis, die de gehele reis hadden mee gemaakt. Om kwart over drie stapten Koningm Juliana, Prins Bernhard en de drie prin sessen in een hofauto, die hen naar paleis Soestdijk bracht. De Koningin er\ de Prinsessen Beatrix, Irene en Marijke hebben gistermiddag op Schiphol Prins Bernhard hartelijk verwelkomd, toen hij na zijn reis naar Zuid-Amerika weer voet op vader landse bodem zette. BRUSSEL (Belga) De Belgische vei ligheidsdienst heeft donderdagavond een functionaris van de Poolse ambassade in Brussel, aangehouden op het ogenblik dat hij in een schuilhoek een boodschap en een som geld verstopte, die bestemd waren voor een agent. Volgens .het Belgische mi nisterie van Justitie is de functionaris in werkelijkheid een agent van de Poolse ge heime dienst. De politie heeft ook de agent voor wie de boodschap en het geld be stemd waren, kunnen aanhouden. Volgens een officieel communiqué had den verdachte gedragingen van bepaalde functionarissen van de Poolse ambassade in Brussel reeds geruime tijd de aan dacht van de Belgische staatsveiligheids dienst getrokken. Aan de aanhouding is een langdurig onderzoek voorafgegaan. Advertentie M a z z i n i Volgens de Wet van God, aan de mens heid opgelegd, zijn alle mensen vrij, broeders en gelijken. WENEN (Reuter) De Oostenrijkse conservatieve Volkspartij, die 82 zetels in het parlement heeft en sedert de oorlog samen met de socialisten (74 zetels) het land bestuurt, eist dat er spoedig algeme ne verkiezingen worden gehouden. Op een bijeenkomst van het partijpresi dium waarop dit besluit werd goedgekeurd beschuldigde de voorzitter, Julius Raab, die tevens kanselier is, de socialisten er van dat zij de uitvoering van het rege ringsprogram, dat huizenbouw en belas tinghervorming omvat, tegenwerken en daarom het werk van de coalitie onmoge lijk maken, hetgeen ernstige gevaren in hield voor de economische, politieke en sociale ontwikkeling van Oostenrijk. De coalitiegenoten hebben in het verle den afgesproken dat alleen tot ontbinding van het parlement en het uitschrijven van nieuwe verkiezingen zal worden overge gaan indien beide partijen daarmee in stemmen. Vooraanstaande socialisten zijn van mening dat hun partij het besluit van de Volkspartij zal goedkeuren. Als vroeg ste datum voor de verkiezingen noemden zij zondag 10 mei. Normaal zouden pas in de lente van het volgende jaar nieuwe al gemene verkiezingen worden gehouden. JODRELL BANK (Reuter/AFP) De grote radiotelescoop van Jodrell Bank (Engeland) heeft vanochtend, zodra de Amerikaanse zonnesatelliet „Pionier IV" boven de horizon kwam, het radiocontact hersteld. De seinen van de Amerikaan se satelliet komen helder en duidelijk door. Het is vandaag vermoedelijk de laatste dag dat contact met de „Pionier" tot stand kan worden gebracht, daar de batte rijen geen langere levensduur hebben. De „Pionier" bevond zich vanochtend op 608.000 kilometer van de aarde. Zijn snel heid is verminderd tot 6.720 a 6.880 kilome ter per uur. De signalen die van de kegelvormige, vergulde kunstplaneet zijn opgevangen bedekken reeds een band van meer dan drie kilometer lengte. Zij betreffen de.kos mische straling, de magnetische velden en stralingen in de ruimte. Een groep Ameri kaanse geleerden, die zich in het obser vatorium van Jodrell Bank geïnstalleerd heeft, is bezig deze gegevens te ontcijfe ren. Professor Lovell van Jodrell Bank ver wacht dat de telescoop de Pionier tot op bij na 900.000 kilometer in de ruimte kan vol gen als tenminste de batterijen zolang blijven werken. Donderdagavond hadden de Amerikanen de „Pionier" al 64 uur gevolgd. De Rus sen hebben hun kunstplaneet Loenik 65 uur kunnen volgen. De pionier heeft het record lange-afstands-transmissie, dat met 480.000 kilometer op naam stond van de Loenik gebroken. Advertentie IUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGER? Advertentie DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S Om nooit te vergeten Advertentie NIEUWE VOORMARSMODELLEN Onder auspiciën van het Politiek Jongeren Verbond Amsterdam is donderdagavond in Bellevue een poli tiek forum gehouden, waaraan ver tegenwoordigers van de vijf grote par tijen, allen leden van de Tweede Kamer, deelnamen. Van links naar rechts de heren J. Smallenbroek (A.R.), C. J. van Mastricht (C.H.U.), voorzitter P. Hessclink van het Pol. Jong. Verb., Th. Koersen (K.V.P.), C. BerkhoiLwer (V.V.D.) en J. M. den XJyl (P.v.d.A.). PRETORIA (Reuter) De Zuidafri- kaanse politie heeft in de gehele Unie maar vooral in Johannesburg invallen gedaan in bijkantoren van de beide neger organisaties, de Afrikaanse Nationale Con grespartij uit Nyassaland en het Noord en Zuidrhodesiaanse Congres. Ook zijn huiszoekingen verricht bij bureaufunctio narissen en bestuursleden van de organi saties, waar papieren in beslag werden ge nomen. LITTLE ROCK (Reuter) Bij de brand in een opvoedingsgesticht voor negerjon gens te Wrightsville bij Little Rock zijn zeker 21 van de 68 jongens omgekomen. De slaapzaal waar de jongens zich bevon den, was op slot en de vensters waren ge tralied. Personeel was niet aanwezig, zo dat niemand de deur kon ontsluiten. De opzichter die gewoonlijk in het huis sliep was al verscheidene weken in een zieken huis. De gouverneur van Arkansas, Faubus, was spoedig ter plaatse. Aan de pers ver klaarde hij, dat van alle soortgelijke in stellingen in de staat de veiligheidsvoor zieningen onmiddellijk zullen worden ge controleerd. (UPI) De schoolinspecteur van Little Rock heeft ontkend dat het gebouw in een vervallen toestand verkeerde of dat er te veel personen waren gehuisvest. De barak was opgetrokken uit steen en hout en bood plaats aan 50 jongens. Gouverneur Fau bus zeide dat hij nog een jaar geleden de gebouwen bezichtigde en dat zij in uitste kende toestand verkeerden. Te allen tijde behoort echter een opzichter in elke barak aanwezig te zijn, aldus Faubus. Advertentie Advertentie HET CENTRAAL PLANBUREAU heeft het Centraal Economisch Plan 1959 gepu bliceerd waarin de verwachting wordt uitgesproken, dat de expansie die in 1958 aan de dag trad, in 1959 zal kunnen worden voortgezet. De perspectieven voor de buiten landse conjunctuur zijn niet ongunstig en uit dien hoofde lijkt de veronderstelling van een stijgende uitvoer gewettigd. Tevens ligt een verdere vergroting van de produktie van de bouwnijverheid in het verschiet. Deze betreft zowel enige uitbreiding van de woningbouw als een stijging van de investeringen door de lagere overheid. Naar verwachting biedt de kapitaalmarkt daarvoor, alsmede voor enige consolidatie van kortlopende gemeentelijke schuld, voldoende ruimte. Ten aanzien van de investeringen in vaste bedrijfsactiva lijkt een voortgaande daling in het begin van het jaar en een hervatting van de stijging later het meest aannemelijk. Ook vergt de voortzetting der expansie investeringen in voorraden, maar vermoedelijk reeds in een eerder stadium. Mede daardoor wordt het overschot van besparingen boven investeringen in 1959 kleiner dan in 1958. Dit heeft zijn weerspiegeling in een vermindering van het surplus op de lopende rekening van de betalingsbalans, dat in 1959 niettemin nog 1,25 miljoen gulden zou kunnen bedragen. Op zijn beurt correspondeert daarmede een deviezen voorraad van ruim 6 miljoen gulden (5 maanden invoer) op het einde van 1959. De uitkomst voor de betalingsbalans be rust tevens op de veronderstelling, dat loonronden in 1959 achterwege blijven. Dienovereenkomstig blijft de geprojec teerde stijging van de consumptie binnen beperkte grenzen. Naar volume is zij ech ter nog betrekkelijk groot, meer dan 3 per cent, hetgeen in verband staat met de ver wachting van prijsdaling (1 percent). Zo wel de binnenlandse als buitenlandse markt bied dus expansiemogelijkheden. Er resulteert een produktietoeneming met 3,3 percent ten opzichte van 1958. Deze is voldoende voor de opneming van de stij ging der beroepsbevolking in het produk- tieproces. De omvang van de werkloos heid zou dan ook nog enigszins kunnen da len. Met de produktietoeneming van 3,3 percent gaat een even grote stijging van het reële inkomen gepaard. Wijzigingen in de ruilvoet worden namelijk niet ver wacht. Per hoofd van de bevolking kan der halve een vergroting van het reële inko percent worden bereikt. De situatie welke voor 1959 is voorzien is tot op zekere hoogte vergelijkbaar met die in 1953. Inmiddels zijn er, wat de impul sen betreft, niettemin belangrijke verschil len met de -situatie destijds. Ten aanzien van de militaire uitgaven wordt namelijk een gelijkblijvend niveau verwacht en voor de bouwnijverheid betreft de expan sie niet zozeer de woningbouw als wel an dere overheidsinvesteringen. Ook lijkt het minder waarschijnlijk dat de particuliere investeringen, die sinds 1953 sterk zijn toe genomen, nogmaals een dergelijke expan sie te zien zouden geven. De richting der bestedingen zal dus in 1959 en wellicht ook in de jaren daarna ten dele afwijken van die in de periode na 1952. In hoeverre daarbij de betalingsbalans steeds in even wicht blijft en de werkgelegenheid op peil is behalve van de buitenlandse conjunc tuur onder andere afhankelijk van de vraag of bestaande respectievelijk nieu we desiderata tegelijkertijd worden ver wezenlijkt of dat daarbij geleidelijkheid en dus prioriteit in acht wordt genomen. Wat de ontwikkeling der lonen betreft wordt opgemerkt, dat afgaande op de.er varing in de laatste jaren de invloed van de incidentele loonstijgingen voor 1959 in eerste aanleg op ruim 2 percent is ge raamd. Naar schatting komt ruim 1 per cent daarvan voor rekening van de inci dentele wijzigingen in de collectieve ar beidsovereenkomsten, en voorts 1 percent voor rekening van wijzigingen in tarief- systemen, toeslagen, verschuiving van werknemers tussen bedrijfstakken en der gelijke. Daarnaast is afzonderlijk in aan merking genomen, dat de kinderbijslag-en de ziekenfondspremie in 1959 worden ver hoogd (tezamen 0,3 percent). Tenslotte lijkt het aannemelijk, dat de incidentele mutaties in het loonpeil, wellicht iets aan betekenis winnen door het feit, dat voor 1959 geen loonronde is voorzien. In totaal is de stijging van de loonsom per werknemer voor 1959 dienovereenkom stig op 3 percent begroot, een percentage dat de verwachte toeneming van de ar beidsproduktiviteit met 2 percent reeds met 1 percent overtreft. Een andere om standigheid, waardoor het loonpeil zou kunnen worden beïnvloed, is de sociale harmonisatie in het kader van de Europe se Economische Gemeenschap. Er is evenwel aangenomen, dat deze nog geen rol speelt. Produktietoeneming Aangezien de vooruitzichten voor de ex port vrij gunstig blijken, de particuliere consumptie aantrekt en de kapitaalmarkt bovendien ruimte biedt voor enige vergro ting van de produktie in de bouwnijverheid resulteert een totale produktietoeneming van 3,3 percent ten opzichte van 1958. Daarvan mag een gunstige invloed op de werkgelegenheid worden verwacht. Deze wordt evenwel getemperd door het feit, dat het trendmatige accres van de arbeidsproduktiviteit in de bedrijvensec- tor als geheel in 1958 enigszins werd on derbroken. Dit bleek vooral in de dien stensector het geval te zijn. Een weder om stijgende produktie leidt daar in eer ste instantie dus tot een toeneming van de arbeidsproduktiviteit. Voor de raming van de werkgelegenheid is daarnaast van belang, hoe de toeneming der bestedingen over de verschillende categorieën is ver- gewapende negers, van wie er vijf werden gedood. Het incident ontstond toen mili taire auto's moesten stoppen bij een weg versperring. De negers vielen de uitge stapte militairen aan. De veiligheids strijdkrachten maakten van hun vuurwa pens gebruik, nadat een Afrikaan op hen had gevuurd. Vier negers werden gewond. Een menigte heeft in het gebied van Mi- soekoe een .verlaten Amerikaans zendings gebouw in brand gestoken. Een vliegtuig van de Rhodesische luchtmacht wierp traangasbommen op de negers die zich rondom het gebouw hadden verzameld. De Amerikaanse zendeling en diens vrouw zijn vorige week vertrokken. De negers passen een nieuwe tactiek toe bij de ongeregeldheden. Aanvankelijk trachtten zij gearresteerde leiders van het Afrikaanse Nationale Congres te be vrijden. Thans gaan de negers over tot het oprichten van versperringen op wegen en het vernielen van bruggen. Een woordvoerder van de regering van Zuid-Rhodesië heeft te Salisbury bekend gemaakt dat op grond van bijzondere be palingen in totaal 495 mensen in hechtenis zijn genomen. De gouverneur van Nyassaland, Sir Ro bert Armitage, heeft bekendgemaakt, dat de regering een samenzwering om de blan ken in Nyassaland te vermoorden heeft verhinderd door op te treden vóór de sa menzweerders het signaal voor de moord partij gaven. In Blantyre, de hoofdstad van Nyassaland wordt vernomen, dat de perstelegrammen naar het buitenland wor den gecensureerd. Als gevolg van de cen suur zijn sedert de afkondiging van de staat van beleg, dinsdag, geen Rhode- siaanse kranten meer in Nyassaland ver kocht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1