NAVO-conferentie in
Washington begonnen
Best Brinkman
Plechtige herdenking van
de tiende verjaardag
HET WEER
.ikwii Bolletje.
Chinese gruwelen als antwoord
op de opstand in Lhasa
èee MORRIS(HHJ!
Honderden Tibetanen opgehangen
en duizenden gedeporteerd
ZUID-AMERIKA - LAND
VAN DE TOEKOMST
73e JAARGANG No 222 DONDERDAG 2 APRIL 1959 304e JAARGANG No 70
APRIL
De Indonesische tabak
Nederlandse juridische
actie wordt deze week
verwacht
Reisbeperking in Rusland
Onder voorzitterschap van minister Luiis:
Het woord is aan
China laat Hillary niet in
Tibet toe
Prof. De Quay heeft nog
geen regeringsprogram
SOLEX DE LUXE
J. 3. VAN KOOTEN
Maart vrij nat maar
aan de warme kant
Opklaringen
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 JT g I 1 I Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. ff™3! W* I fl 1 1 /V I Verschijnt dagelijks beh. op zon-en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- g I J I j 1 I"®® III i^SJfJIjIClCl Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 «ia Sa Sa hg0 %bsM* A %ss&* R. p>p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteurs Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsmau
Meningsverschillen
Het moet overigens worden opgemerkt,
dat de Britten in groter NAVO-verband
meer steun voor hun standpunt zouden
kunnen verwachten dan i. de groep van de
vier mogendheden. Algemeen kan men
zeggen, dat Canada en de Scandinavische
landen toegevender zijn dan West-Duits-
land, Frankrijk en de Verenigde Staten.
Nog steeds overheerst de indruk dat
Groot-Brittannië, waar mogelijk, olie op
de golven wenst te gooien. Hierbij past het
gerucht dat woensdag in Washington de
ronde deed: Selwyn Lloyd, de Britse mi
nister van Buitenlandse Zaken, zou er bij
Washington op hebben aangedrongen niet
opnieuw vluchten op grote hoogte naar
Berlijn te maken. De „Washington Post"
publiceerde een hoofdartikel van gelijke
strekking. Dit artikel besluit met de zin
„Indien risico's moeten worden genomen,
laat men ze nemen, wanneer de noodzaak
dat waarlijk rechtvaardigt".
Al wenst Spaak dan niet dat het Westen
zijn onderhandelingspositie zal bloot geven,
persoonlijk gaf hij wel zijn mening over
wat beslist niet aanvaardbaar is: geen
neutralisering van Duitsland, geen terug
trekking van Amerikaanse troepen van
het Europese vasteland, zo luidt zijn re
cept. Over andere oplossingen zou echter
te praten zijn.
Vanochtend echter was voor alles gewijd
aan de plechtige herdenking van NAVO's
tiende verjaardag. Mr. Luns, die in deze
periode voorzitter is van de NAVO-raad,
viel de eer te beurt met Eisenhower en
Spaak de voornaamste zetels te bezetten
tijdens de ochtendceremonie.
Op de openbare herdenkingsbijeenkomst
zouden onder meer Eisenhower, Spaak,
Luns en Herter, de plaatsvervangende
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, het woord voeren. De vijftien
ministers van Buitenlandse Zaken zouden
daarna in het Witte Huis als gasten van
Eisenhower aanzitten aan een lunch. Na
de eerste werkvergadering van de NAVO-
raad zou Luns zijn collega's een diner aan
bieden.
De tweede en derde bijeenkomst van de
raad worden morgen gehouden. De laatste
vergadering zal zaterdagochtend plaats
hebben.
Advertentie
Bij iedere jas een passende tas
Advertentie
HOUTPLEIN 16
Elke dag muziek
ENSEMBLE THEO v. d. ZEE
NEW DELHI (AFP) Volgens van
Tibetaanse zijde te New Delhi ontvangen
berichten hebben de Chinese communisten
honderden van de vierduizend door hen
ta Lhasa gevangen genomen Tibetanen, na
een summiere rechtspraak, doodgeschoten
of opgehangen. Het ophangen zou geschied
zjjn aan de takken van bomen en de Chi
nese communisten zouden de lijken ver
scheidene dagen hebben laten hangen. Van
dezelfde zijde wordt vernomen dat te
Lhasa nog steeds de staat van beleg geldt.
Dc inwoners van de Tibetaanse hoofdstad
zouden honger lijden, daar er niet voldoen
de levensmiddelen worden aangevoerd.
Uit betrouwbare bron in New Delhi
wordt vernomen, dat er bij de opstand in
Lhasa meer dan 3.000 mensen om het leven
zijn gekomen. Onder de slachtoffers zou
den zich talrijke vrouwen bevinden.
De Chinezen hebben ook de bewaking
van het Indische consulaat-generaal te
Onze reisredacteur, de heer W. L.
Brugsmadie naar aanleiding van
Prins Bernhards recente bezoek aan
Brazilië en Paraguay waarover hij
reeds verslag uitbracht naar Zuid-
Amerika reisde, begint vandaag met
een serie artikelen over Argentinië,
Paraguay en Brazilië. Hij vertelt daar
in over de jonge democratiën in de
belangrijkste twee landen van Zuid-
Amerika, over een van de laatste dic
taturen op dit continent, die in Para
guay, over de economische problemen
en kansen, met name die van en voor
Nederlandse bedrijven. Zuid-Amerika
komt in het nieuws. Het valt te voor
zien dat het daarin in de komende
jaren een steeds belangrijker plaats
zal opeisen. Wij bevelen deze nieuwe,
grote, internationale reportage aan in
de speciale aandacht van allen die in
:t Nederlandse bedrijfsleven geïnte
resseerd zijn. En wie is dat niet in ons
land, clat steeds nieuwe gebieden
moet zoeken om zijn activiteit te ont
plooien. Men zie pag. 13).
Een Hilversumse speeltuin heeft de
beschikking gekregen over een oude
brandweerauto. Dat de aanwinst popu-
buitenkansje.
lair is blijkt wel uit de belangstelling,
welke de jeugd ervoor ten toon spreidt.
Zo'n klimrek is nog eens een
Lhasa, de hoofdstad van Tibet, verscherpt
en een Indische boodschapper toegang tot
het Chinese ministerie van Buitenlandse
Zaken daar dichtbij geweigerd.
De jacht op de Dalai
KALIMPONG, India (Reuter) Com
munistisch China brengt per vliegtuig
duizenden soldaten naar Tibet met het
oog op mogelijke nieuwe acties van de
opstandelingen, aldus te Kalimpong ont
vangen berichten. Van gewoonlijk be
trouwbare zijde verluidt, dat Chinese
jachtvliegtuigen over het zuidoosten van
Tibet patrouilleren, dat in handen van de
opstandelingen is. Zij zoeken naar de
vluchtende Dalai Lama.
Uit Gjangtse, ongeveer 150 km ten zuid
westen van Lhasa, wordt gemeld dat de
Chinese bevelhebber daar vorige week
heeft verklaard, dat er bij de revolte in
Lhasa 1.200 Tibetanen zijn gedood. Ook te
Gjangtse werden moeilijkheden verwacht.
Uit gewoonlijk betrouwbare bron wordt
vernomen, dat de Chinezen tussen de
5.000 en 10.000 Tibetalen uit Lhasa hebben
weggevoerd, kennelijk voor het verrichten
van dwangarbeid. Onder de gearresteerden
waren alle dorpshoofden. Verder wordt
bericht, dat 15.000 Chinezen in het
Tsjoembi-dal zijn aangekomen, dat dicht
bij de grens met India ligt. Zij doorzoeken
alle huizen. Tibetanen die bezwaar tegen
huiszoeking maken, worden gevankelijk
weggevoerd.
De oudste broer van de Dalai Lama, de
37-jarige Thoebten Norboe, heeft woens
dag te New York een beroep gedaan op de
vrije wereld om zoveel mogelijk steun te
verlenen aan de duizenden Tibetanen die
uit hun land zijn gevlucht in verband met
de strijd tegen de Chinese communisten.
Norboe zei voorts, dat de Chinezen het
afgelopen jaar vergeefs getracht hebben
de Tibetaanse boeren en kloosterlingen het
communistische systeem op te leggen.
Vele jongemannen, die paarden hadden en
konden rijden, zijn toen gevlucht maar de
ouderen en vele vrouwen met hun kinde
ren nog op de arm, zijn door de Chinezen
met mitrailleurs neergeschoten.
Ongeveer 3.000 gezinnen zouden op deze
wijze door de Chinezen zijn vermoord.
Norboe had dit vernomen op een congres
van boeddhistische priesters dat het vorig
jaar in Bangkok is gehouden. Hij ver
klaarde dat de Chinese communisten, toen
zij in 1950 in Tibet kwamen om het land
te „bevrijden" hadden getracht druk op
hem uit te oefenen om de Dalai Lama
zijn broer aan hun kant te krijgen.
(UPI) Mevrouw Lakshmi Menon, plaats
vervangend minister van Buitenlandse
Zaken van India, heeft in het parlement
van India een felle aanval gedaan op com
munistisch China. Zij verweet de Chinese
ambassade in New Delhi, dat men daar
buiten zijn boekje was gegaan door pro
paganda tegen India te maken.
De verklaring, die met veel instemming
begroet werd door de parlementsleden,
was het gevolg van de verspreiding door
de Chinese ambassade van een hoofdartikel
in het Chinees volksdagblad, waarin be
weerd werd dat de Indiase stad Kalimpong
een centrum van Tibetaanse revolutionaire
activiteit is. Dit artikel werd verspreid
nadat premier Nehroe de Chinese bewering
reeds krachtig ontkend had.
NEW DELHI (AFP) Volgens geruch
ten in New Delhi zou de Dalai Lama er in
geslaagd zjjn Bhoetan, een onafhankelijke,
met India verbonden staat aan de grens
van India en Tibet te bereiken.
De gevechten bij Lhasa zijn woensdag
tegen de middag begonnen. De Chinezen
maken voor het eerst gebruik van zwaar
geschut. In Kalimpong gelooft men, dat de
beschieting een grootscheeps offensief
heeft ingeluid dat een einde aan de Kham-
ba-rebellie moet maken.
(Reuter) De rebellen zouden meester
zijn in een gebied van 75.000 .vierkante
kilometer, dat zich uitstrekt van Natartse
tot 100 km ten zuiden van Lha?a en tot
Lho Dzong, ten zuiden van de Brahma-
poetra.
De Chinezen zouden de stad Gjangtse
met een prikkeldraadversperring van de
buitenwereld hebben afgesloten om infil
tratie van rebellen te voorkomen.
Dr. Lutz Delius, een advocaat te Bre
men die Nederlandse belangen vertegen
woordigt, heeft woensdag gezegd dat ze
ker deze week juridische stappen tegen de
eerste veiling van Indonesische tabak in
Bremen zullen worden ondernomen. Hij
zei dit in antwoord op vragen maar hij
weigerde op dit ogenblik verdere medede
lingen te verstrekken. Dr. Horst Willner,
eveneens advocaat in Bremen, die zei de
Indonesische staat en handelaren in Bre
men te vertegenwoordigen, deelde op vra
gen mede dat nog geen gerechtelijke actie
was ondernomen. Verwacht wordt dat de
191 ton tabak uit Indonesië die maandag
in West-Duitsland aankwam, begin mei
wordt geveild.
Deze maand zullen de schepen
„Aeneas", „Borneo" en „Eumaeus" nieu
we ladingen tabak aanvoeren. De Duitse
importeurs zetten hun voorbereidingen
van de eerste tabaksveiling in Duitsland
voort. „Deze handel krijgt veel te veel pu
bliciteit", merkte een hunner nogal ont
stemd op. Het is zeker dat de affaire niet
geheel en al „rond" is en dat talrijke bij
de tabakshandel betrokken zakenlieden in
Bremen in spanning wachten op het Ne
derlandse optreden. De hoofdartikelen in
verschillende Westduitse kranten, waar
in over de tabaksaffaire werd opgemerkt
dat Indonesië de voormalige eigenaars
van detabak schadeloos heeft gesteld,
hebben blijkbaar weinig indruk gemaakt
(Reuter-UPI).
De ministers van Buitenlandse Zaken
van de Verenigde Staten, Groot-Brit
tannië, Frankrijk en West-Duitsland
zijn in Washington bijeen om een
gemeenschappelijke politiek te bepalen
voor de komende conferentie met de
Sovjet-Unie. V.l.n.r.: Heinrich von
Brentano, Selwyn Lloyd, Christian
Herter en Maurice Couve de Murville.
Advertentie
'BARTEUORISSTR HAARLEM TtL. 13439
SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN
LONDEN (Reuter) De Russische re
gering heeft aan de leden van de weste
lijke vertegenwoordigingen in Moskou tij
delijk een reisverbod opgelegd, dat voor
vrijwel de gehele Sovjet-Unie, met uit
zondering van Leningrad, geldt. Een
woordvoerder van het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken zei, dat bepaalde
gebieden, die normaal door buitenlanders
mogen worden bezocht, in deze tijd van
het jaar voor hen worden gesloten met
het oog op militaire oefeningen op grote
schaal. Dit jaar is het verboden gebied
aanzienlijk groter dan andere jaren. In be
paalde streken mogen buitenlandse diplo
maten nooit komen.
Als reactie op de Russische maatregel
heeft het State Department voor de Rus
sische diplomaten een reisverbod afge
kondigd dat vrijwel het gehele gebied van
de Verenigde Staten omvat.
Russische diplomaten krijgen wel toe
stemming om van Washington naar New
York te gaan. Het reisverbod geldt niet
voor Russische toeristen en voor leden van
Russische delegaties die de Verenigde
Staten bezoeken.
Rousseau:
Het misdadige wordt gemakkelijker
gebiecht dan het belachelijke.
AUCKLAND (Reuter) Sir Edmund
Hillary, die samen met sjerpa Tensing in
1953 de Mount Everest bedwong, heeft
van de Chinese communisten geen toe
stemming gekregen om van Tibet uit de
onbeklommen noordelijke helling van de
Mount Everest te bestijgen. In een brief
van de communistisch-Chinese Atletiek
Unie aan Sir Edmund in Auckland Nieuw
Zeeland staat dat men wegens „onge
schikte omstandigheden" geen toestem
ming kan verlenen.
Hillary had de Chinese communisten
uitgenodigd aan de voorgestelde beklim
ming deel te nemen. De expeditie zou ook
navorsing doen naar de uitwerking van
grote hoogten op het menselijk lichaam.
Een Franse expeditie maakt zich in
het basiskamp Phusre in het Himalaja-
gebergte gereed om de tot nu toe on
toegankelijk schijnende Jannu-top te
bestijgen. De groep bestaat uit 11 alpi
nisten en 12 sjerpa's ofwel inheemse
gidsen en 250 dragers. Ook de be-
klimmer van de Mount Everest, Hil
lary, zou opnieuw een aanval onder
nemen, nu van Tibet uit, maar die
gaat niet door. De Chinezen, door Hil
lary tot deelneming uitgenodigd,
vinden de omstandigheden ongeschikt
en wat zij daarmee bedoelen wordt wel
duidelijk, wanneer men weet, dat de
Mount Everest niet zover verwijderd
is van het door opstandige Khamba's
beheerste zuidelijke deel van Tibet,
waar thans koortsachtig naar de
voortvluchtige Dalai Lama wordt
gezocht.
Advertentie
DE VEILIGSTE BROMFIETS
nu 575.—
Houtplein 18-20 - Tel. 16615 - 12000
Grote Houtstraat 140 - Tel. 12349
(Ook op gemakkelijke betalingscondities)
De kabinetsformateur, prof. dr. J. E. de
Quay is thans begonnen met zijn bespre
kingen met de leiders der grootste frac
ties in de Tweede Kamer. Vandaag komen
mr. Burger (P.v.d.A.) en prof. Romme
(K.VP.) aan de beurt. Prof. De Quay is
voornemens vrijdagmiddag dr. Bruins Slot
(A.R.) en dr. Tilanus (C.H.) te ontvangen.
De formateur heeft nog geen regerings
program gereed. Zijns inziens heeft hij
echter voldoende beleidspunten opgesteld
om een naar hij hoopt vruchtbaar
gesprek met de fractieleiders te kunnen
voeren.
Ter nadere oriëntering omtrent een aan
tal punten van het te voeren regeringsbe
leid heeft prof. De Quay gisteren gesprek
ken van ongeveer een uur gevoerd met de
ministers Staf, Witte en Cals. Hedenmor
gen heeft hij ook nog een oriënterend ge
sprek gevoerd met minister Zijlstra.
Van K.V.P.-zijde is bij herhaling be
toogd dat de P.vd.A. „onhandelbaar" is en
dat er niet met de P.v.d.A. is te praten
omdat zij haar eisen te hoog stelt. Naar
aanleiding hiervan heeft de fractieleider
van de P.v.d.A., mr. Burger, verklaard,
dat de P.v.d.A. niet is betrokken in het
overleg van K.V.P., A.R. en C.H.U. over
een regeringsprogram en dat dus niet ge
zegd kan worden, dat de P.v.d.A. onhan
delbaar is, daar er van onderhandelen nog
geen sprake is. Dat de P.v.d.A. zelf de
oppositie wenst, heeft mr. Burger in zijn
verklaring weerspronken. Op redelijke
voorwéarden en met een regeringsprogram
waaraan de partijen zich gebonden achten,
wil de P.v.d.A. deelnemen aan een kabinet.
(Van onze correspondent in Washingtori)
Aan de vooravond van de tiende verjaar
dag van de Noordatlantische Verdrags
organisatie is het wel duidelijk geworden,
dat de NAVO-vergaderingen in Washing
ton weliswaar van betekenis kunnen zijn
ten aanzien van de hangende Duitse pro
blemen, doch op dit ogenblik toch niet de
doorslag geven. De Nederlandse minister
van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, onderstreepte met voldoening in zjjn
stem, dat de kleine landen gedurende de
NAVO-vergaderingen een kans krijgen,
gehoord te worden. Dit is ongetwijfeld
juist, doch hun stem zal ten hoogste ad
viserend en vermanend kunnen zijn en
zeker niet medebeslissend.
Woensdag hebben de westerse Grote Drie
plus Duitsland de besprekingen inzake de
Duitse problemen voorlopig beëindigd. Een
definitieve onderhandelingspositie voor de
conferenties met de Russen is nog niet be
reikt. Men verwacht evenwel niet dat
deze positie tot kristallisatie zal worden
gebracht in de NAVO-vergaderingen.
Woensdag zijn leidinggevende opdrachten
verstrekt aan een werkgroep van de vier
voornaamste landen, die thans de onder
handelingspositie nader moet brengen tot
concretisering. Pas na 28 april hopen de
ministers van de vier voornaamste mo
gendheden spijkers met koppen te kunnen
slaan. De deelnemers aan de NAVO-ver
gaderingen kunnen niet méér hopen, dan
naar aanleiding van een voorlopig rapport
iets bij te dragen tot opheldering van het
westerse standpunt. Al zullen dus de kleine
landen betrekkelijk weinig in de melk
kunnen brokken, is de thans gevolgde pro
cedure redelijk te achten. Voor het Westen
is het niet bijzonder riskant iets te laten
(Van onze weerkundige medewerker)
Zoals uit de temperatuur cijfers van de
lentemaand maart blijkt zijn er maar wei
nig van deze maanden die belangrijk war
mer en groeizamer zijn geweest; na de
laatste wereldoorlog alleen maart 1948 en
1957. De Bilt kreeg een gemiddelde dag
temperatuur van 7.9 C. tegen normaal
5.9 C. Ook werden daar maar drie vorst-
dagen opgetekend tegen normaal 12 en
verleden jaar in maart 19. Vooral het begin
van de maand en het einde waren zeer
gunstig en warm. Verleden jaar bleef niet
alleen maart maar ook april bar koud. Er
kwamen nachtvorsten voor en op 2,9, 10 en
16 april sneeuwde het nog. Geen wonder
dat op 1 mei de natuur nog een achter
stand van ongeveer drie weken te zien gaf.
Begin april heeft dit jaar een voorsprong
vergeleken met normaal. In maart scheen
de zon in De Bilt 125 uren tegen normaal
133 uren. Op vele plaatsen viel meer regen
dan normaal. In het westen is maart ge
middeld de droogste maand van het go-
hele jaar met gemiddeld 36 tot 38 mm
neerslag. Nu viel er in maart in Haarlem
88 mm, Schiphol 75 en in IJmuiden 72 mm.
Over de start van de grasmaand april
hebben wij niet te klagen. Toch zal de
temperatuur tegen het einde van de week
iets gaan dalen doordat er van de oceaan
wat koudere lucht via de Britse eilanden
en de Noordzee naar ons land gaat
stromen.
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer met in de nacht en
ochtend hier en daar mist, maar
morgen op vele plaatsen opkla
ringen met hogere temperaturen
dan vandaag. Zwakke tot matige
wind tussen oost en zuid.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
uitlekken over een eventueel plan tot ge
leidelijke hereniging van Duitsland. Voor
zulk een plan verwacht men toch niet veel
sympathie van Russische zijde. Een derge
lijk plan, hoe verstandig ook, is daarom
niet ontbloot van enige propagandistische
aspecten. Het Westen moet echter verder
gaan met zijn voorbereidingen inzake de
situatie van Berlijn. De secretaris-geheraal
van de NAVO, Paul-Henri Spaak, heeft er
tijdens een persconferentie op gewezen, dat
het Westen zich bij dit spel niet door de
Russen in de kaart mocht laten kijken.
Zou men laten doorschemeren, dat het
Westen bepaalde concessies overweegt,
dan zouden de Russen de indruk krijgen
op die toegevingen te kunnen rekenen en
dan zou Moskou zich aangemoedigd voe
len nog meer te vragen. Vandaar, dat het
van het hoogste belang is de onderhande
lingspositie in besloten kring vast te stel
len en niet in de NAVO-vergadering, al is
die ook officieel geheim.
Advertentie
