i luui id lid L/UUUIUU
Formateur wacht op antwoord
van de fractieleiders
NAVO-landen zijn het in
grote trekken eens
HET WEER
A rahische Liga: zoveel hoofdenzoveel volzinnen
Willy Brandt naar Londen
Vlucht naar Berlijn met
opzet op grote hoogte
Washington wijst protest
van de Sovjet-Unie af
„Atlantic" met beschadigde
schroef in Amsterdams dok
Oppasser in dierenpark door
drie leeuwen aangevallen
éae MORRIS 'êefbreifou êni//
De Prins vliegt met de
Boeing 707 naar de V.S.
Veel wind
Het woord is aan
DE KABINETSFORMATIE
Geen regeringsprogram
Lachende Prinses
Kring van Beeldhouwers
stuurt motie aan B. en W.
van Haarlem
Sommigen sceptisch en anderen optimistisch
naar de conferentietafel in Genève
Bestelauto reed op colonne
militairen in; sergeant
om het leven gekomen
73e JAARGANG No 225 MAANDAG 6 APRIL 1959 304e JAARGANG No 73
Haarlems Dagblad
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 xa. TT. o r- i i ,,,7
(6 lijnen) Direcüe, Redacrie, Adminisriaüe. I I A I J Dam,ate N.V.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- fl M f I O fYl C I I M I Tf" 1 8 °P 'tT
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Hoofdredacteur: Simon Koster
Geen V.V.D.-„randfiguren"
Het oorspronkelijke denkbeeld in „recht
se" kringen dat er in een kabinet slechts
plaats zou zijn voor „randfiguren" uit de
V.V.D., heeft men reeds laten varen. Men
beseft ,dat als er een kabinet moet komen
zonder socialisten, waartegenover de
P.v.d.A. dus in oppositie staat, alle minis
ters in het landsbelang de besten moeten
zijn die de formateur kan winnen. Er zullen
dus eventueel ook krachtige figuren uit de
V.V.D. in een kabinet komen. Daartegen
over staat de verklaring van prof. Oud om
trent de algemene lijn van het regerings
beleid. De werkwijze van de formateur, het
vragen van een schriftelijk antwoord om
trent een aantal punten van het regerings
beleid, brengt de P.v.d.A. in moeilijkheden.
De P.v.d.A. wil de indruk wekken dat er,
in tegenstelling tot andersluidende bewe
ringen, met haar wel te praten valt. Uit het
antwoord van de P.v.d.A. zal dat dan moe
ten blijken. Plet antwoord zal zo tegemoet
komend moeten zijn dat praten zin heeft.
Maar als de P.v.d.A. hetgeen ondenkbaar
is haar verkiezingsmanifest zou verloo
chenen en tot offers bereid zou zijn, dan
blijft nog een oelemmering voor deel
neming van de P.v.d A. aan een kabinet het
feit, dat prof. De Quay persoonlijk vol
strekt geen binding wenst van de partijen
aan het regeringsprogram, hetgeen de
P.v.d.A. juist als ei| stelt.
Politiek spel
De P.v.d.A. speelt nog wel mee, maar in
buitenspel-positie. Men vermoedt dat het
vragen op schrift van de persoonlijke ziens
wijze van de fractieleiders omtrent een
aantal punten van het regeringsbeleid een
vondst is geweest van prof. Romme, omdat
het verzoek van de formateur alleen een
verrassing is geweest voor mr. Burger, die
het eerst met prof. De Quay had gesproken.
BERLIJN (Reuter) De burgemeester
van West-Berlijn, Willy Brandt, zal op
20 april een bezoek aan Groot-Brittannië
brengen. Hij zal met premier Macmillan en
de minister van Buitenlandse Zaken Sel-
wyn Lloyd, besprekingen voeren over Ber
lijn en andere Duitse vraagstukken.
BONN, (Reuter) De Verenigde Staten
hebben het Russische bezwaar tegen het
vliegen boven 3300 meter in de luchtcorri-
dors naar en van Berlijn van de hand ge-
gewezen. De Russen hebben gezegd dat het
gevaar oplevert. In Washington is offi
cieel verklaard, dat opzettelijk zo hoog ge
vlogen is om te tonen dat het Westen de
maximale vlieghoogte van 3300 meter, die
de Russen in de drie corridors aangehou
den willen zien, niet erkent.
De Russische regering had de Ameri
kaanse regering zaterdag in een nota ver
weten, dat zij door de vlucht van een
Amerikaans militair vliegtuig naar en van
Berlijn op een hoogte van 25.000 voet, de
overeenkomst betreffende het verkeer in
de luchtcorridors had geschonden. Volgens
de Russische nota had het Amerikaanse
toestel op 27 maart met opzet zo hoog
gevlogen, hoewel de Russische vertegen
woordiger in het orgaan voor de veilig
heid in de lucht boven Berlijn had laten
weten, dat het niet hoger dan 10.000 voet
mocht vliegen. Het optreden in deze kwes
tie kan men volgens de Russen, slechts
met moeite anders zien dan een poging om
de sfeer voor de bijeenkomst van de minis
ters van Buitenlandse Zaken der Grote
Vier te bederven.
Waarschuwing
(UPI) De Russische regering heeft de
Westelijke mogendheden gewaarschuwd
tegen het vliegen op grote hoogten boven
Oost-Duitsland, daar dit zou leiden tot
verlies van mensenlevens, aldus meldt het
Oostduitse persbureau. Dergelijke vluch
ten, aldus de protestnota, kunnen tot bot
singen met Russische vliegtuigen, verlies
van mensenlevens en vernietiging van het
vliegtuig leiden. De Russen stellen de Ver
enigde Staten verantwoordelijk voor elk
ongewenst gevolg van degelijke over
tredingen.
Het 14.138 ton metende Amerikaanse
passagiersschip „Atlantic'' van de Ameri
can Banner Lines Inc. te New York, dat,
zoals wij reeds berichtten, vrijdagmiddag
tussen de IJmuidense pieren tengevolge
van een plotseling opkomende mist in
moeilijkheden raakte, heeft toen bij hèt
overvaren van een scheidingston zijn
schroef beschadigd. Na een onderzoek door
duikers vertrok het schip zondagmorgen
uit Amsterdam. Op zee bemerkte men dat
de schroef niet goed functioneerde en acht
te het raadzaam terug te keren. Maandag
morgen is het schip IJmuiden binnenge
lopen. Het wordt in Amsterdam gedokt.
De 27-jarige F. Verbrugge, die pas
twee dagen in dienst was bij Ouwehands
Dierenpark op de Grebbeberg, is zater
dagmiddag door drie leeuwen aangeval
len. Hoewel de dieren hem nog niet ken
den, begaf hij zich in een der leeuwen-
kooien. Vrijwel direct werd hij door de
drie daarin aanwezige leeuwen bespron
gen. Zijn 23-jarige collega, R. Sitters die
het publiek hoorde schreeuwen, stormde
naar de leeuwenkooi en zag Verbrugge lig
gen met de leeuwen bovenop hem. Sitters
die ongewapend was, slaagde er in zijn
onfortuinlijke collega te bevrijden, waar
bij hij van een der leeuwen een gevoeli
ge klap kreeg. Verbrugge werd, overdekt
met wonden naar het ziekenhuis in Wa-
geningen vervoerd. Hij was zeer ernstig,
maar niet levensgevaarlijk gewond.
Advertentie
BARTEUÖRISSTR HAARLEM TEL 13439
SUèDE DAMESJASJES in kleuren
Prins Bernhax-d zal zaterdag 11 april
met de Boeing 707 van Pan American
World Airways van Londen naar New
York vliegen. Het straalverkeersvliegtuig
van deze maatschappij vertrekt om 11 uur
in de morgen van Londen en landt om
14.45 uur plaatselijke tijd op het vliegveld
Idlewild van New York. De Prins zal een
kort bezoek aan de Verenigde Staten bren-
en een deel van het wereldluchtvaartcon-
gres, dat van 12 tot 19 april door de Ame
rikaanse Air Force Association in Las Ve
gas wordt gehouden, bijwonen. Er gaan
deskundigen mee om Prins Bernhard op
deze vlucht per straalvliegtuig over alle
technische bijzonderheden in te lichten.
Verwachting tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met enkele
buien. Krachtige en af en toe
harde wind tussen west en
noordwest. Vrij koud.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'a
Anonymus
De man die medelijden krijgt, lijdt
daardoor nog des te meer.
De gezamenlijke strijdkrachten van de Noordatlantische Verdragsorganisatie hebben
de tiende verjaardag van de NAVO gevierd met een grote parade voor de Ameri
kaanse opperbevelhebber, generaal Norstad. De wapenschouw, waaraan detache
menten van negen NAVO-landen deelnamen, werd gehouden in Mainz. Deze foto
werd gemaakt toen hel Nederlandse detachement op de Rheinpromenade voor Norstad
defileerde. Het is het vijftiende bataljon stoottroepen te Grave, dat zijn vaandel
trots ontplooit. Naast generaal Norstad onder anderen generaal Jean Valluy, de
commandant Centraal-Europa van de luchtstrijdkrachten en generaal dr. Hans
Speidel, opperbevelhebber der landstrijdkrachten in Centraal-Europa.
Het Hildebrandmonument
(Van onze parlementaire redacteur)
De kabinetsformateur heeft zaterdag
aan de vijf fractieleiders de nauwkeurige
formulering toegezonden van een aantal
punten uit het regeringsbeleid, met het
verzoek hem binnen zo kort mogelijke
tijd hun persoonlijke zienswijze omtrent
de algemene lijn te doen toekomen. Af
gezien van de bedoeling daardoor zwart
op-wit te krijgen wat de P.v.d.A. wil,
leidt deze werkwijze er ook toe dat de
rechtse partijen (K.V.P., A.R., C.H.U.)
en de V.V.D. dichter tot elkaar komen,
omdat er op deze manier voor de rechtse
partijen meer zekerheid ontstaat omtrent
het standpunt van de V.V.D.
Vooral in de C.H.U. bestond er nogal
bezwaar tegen samenwerking met de V.V.D.
indien deze partij, volgens de principes
van prof. Oud, geen enkele verantwoorde
lijkheid wenst te aanvaarden voor het
regeringsprogram en dus op een gegeven
moment de regeringspartners in de steek
zou kunnen laten. Maar als prof. Oud om
trent de algemene lijn van het regerings
beleid (dus niet omtrent een gedetailleerd
regeringsprogram) iets op het papier zet,
ontstaat er toch wel een morele binding
van de V.V.D. aan het kabinet. En daartoe
is prof. Oud bereid.
Totnutoe heeft de kabinetsformateur
steeds zorgvuldig vermeden te spreken van
een „regeringsprogram". De fractieleiders
hebben ook geen regeringsprogram uit zijn
handen ontvangen. De formateur vraagt de
zienswijze omtrent de „algemene lijn".
Daartegen zal prof. Oud geen bezwaar heb
ben gehad.
Standpunt prof. Oud
Het standpunt van prof. Oud vindt men
uiteengezet in zijn rede in de Tweede
Kamer op 23 december naar aanleiding van
de regeringsverklaring van prof. Beel. Bij
die gelegenheid zei prof. Oud: „Ik ben een
groot voorstander van een kabinetsformatie
„na" overleg. Ik meen dat een kabinets
formatie geen ernstig werk is als de for
mateur dat kabinet zou vormen zonder
overleg te plegen met de fracties. Het moet
Een in letterlijke en figuurlijke zin
zonnige foto van Prinses Beatrix, ge
nomen in haar vakantieverblijf Cer-
vinia in de Italiaanse Alpen.
formeren zijn „na" overleg en niet „in"
overleg. Het program, dat opgesteld wordt,
moet zijn het program van het kabinet. Als
er twijfel is over de vraag of het program
wordt gevolgd of niet, moet het oordeel
zijn aan het kabinet. Als het kabinet meent
dat het de verantwoordelijkheid niet kan
dragen, omdat de Kamers niet willen hel
pen het regeringsprogram op de juiste
manier tot stand te brengen, is het aan het
kabinet daaruit de consequenties te trek
ken. Het regeringsprogram is de zaak van
het kabinet en een verstandige formateur
zal het opstellen „na" overleg met de frac
ties, omdat hij enige redelijke zekerheid
wil hebben, dat, als hij met het kabinet
voor de Kamer verschijnt, er ook een kans
zal zijn dat hij zal kunnen regeren en dat
de Kamer niet zal zeggen: Ga met uw
kabinet maar weer heen.
Maar n a overleg is iets anders dan i n
overleg. In overleg betekent een weder
zijdse binding, een binding van het kabinet
tegenover de Kamerfracties en omgekeerd.
Een dergelijke contractuele binding ver
werp ik. Ik heb wel hoop dat de partijen
van de rechterzijde misschien wat dichter
zullen worden gebracht bij mijn standpunt:
geen binding, geen contract tussen het ka
binet en de groepen in de Kamer waarop
het kabinet steunt, maar een zedelijke band
tussen het kabinet en de meerderheid
waarop het kabinet hoopt te steunen, een
zedelijke band tussen de ministers, die van
een bepaalde politieke richting zijn. en de
leden van de Kamer die die richting zijn
toegedaan, maar tegenover elkaar staande
als vrije, zelfstandige mensen: een vrije
regering, gecontroleerd door een vrije
Staten-Generaal. Ik hoop dat wij na de
verkiezingen bij de formatie van het kabi
net die weg zullen opgaan". Aldus prof.
Oud op 23 december
De Nederlandse Kring van Beeldhouwers
heeft zaterdag tijdens een vergadering in
Amsterdam zyn afkeuring uitgesproken
over „de tendentieuze en onjuiste publi-
katies naar aanleiding van de moeilijk
heden rond het Hildebrandmonument". De
Kring is van oordeel dat „op de nestor van
de Nederlandse beeldhouwers, tevens zijn
erelid, ten onrechte blaam geworpen is en
De Kring protesteert hiertegen met grote
stelligheid".
Ter vergadering werd een aldus luiden
de motie aangenomen waarin het onwaar
wordt genoemd dat prof. Bronner, zoals
in sommige bladen vermeld stond, als win
naar van de prijsvraag voor het Hilde
brandmonument een bedrag van 15.000
zou hebben ontvangen; dat prof. Bronner
geweigerd heeft de beelden met doken aan
de voetstukken te doen verankeren; dat
prof. Bronner een aanvullend bedrag ge-
eist heeft .Hij heeft aldus een motie
in een niet voor publikatie bestemde brief
om een onderhoud verzocht met het ge
meentebestuur, teneinde de mogelijkheid
van een verhoging van zijn honorarium te
bespreken. Ook bestrijdt de Kring de me
ning, dat de door prof. Bronner gebruikte
steen te zacht zou zijn. Zowel in binnen-
als buitenland is op ontelbare plaatsen
Euville verwerkt voor monumenten, die
aan weer en wind blootgesteld hun houd
baarheid hebben bewezen, aldus de motie
die ter kennis gebracht zal worden van
B. en W. van Haarlem.
(Van onze correspondent in Washington)
De ministers van de NAVO-landen
zijn uit Washington vertrokken nadat in
een slotcommuniqué is vastgesteld dat
er geen principiële meningsverschillen
bestaan inzake het Duitse vraagstuk.
Voor de journalisten was het relaas van
pais en vree overigens minder interes
sant dan het rapport over onenigheid.
Vandaar wellicht dat de nuanceverschil
len tussen de opvattingen der NAVO-
leden in een gedeelte der Amerikaanse
pers nogal zijn overdreven. Intussen is
het van belang te wijzen op de redenen
voor genoemde nuanceringen.
Een deel der NAVO-vertegenwoordi-
gers is ervan overtuigd dat de Russen de
Berlijnse crisis hebben geschapen ten
einde daarbij zijde te spinnen. Zou alleen
de Sovjet-Unie profiteren van de con
ferenties die nodig zijn geworden van
wege deze crisis, dan zou dat slechts een
aanmoediging zijn voor de communisten
om het spel spoedig te herhalen, en dus
een niéuwe crisis te forceren in de hoop
andere Russische verlangens te kunnen
bevredigen en de Russische macht ver
der te consolideren en uit te breiden.
Dit gevaar is vooral duidelijk onder
streept door de Westduitsers, Fransen, Ne
derlanders, Turken en Amerikanen. Het
is begrijpelijk dat wie aldus denkt niet
geneigd is tot veel soepelheid. Natuurlijk
bestaat een dergelijk wantrouwen ook bij
andere NAVO-landen doch de Britten, Ca
nadezen, Noren en Denen, alsmede een
aantal Belgen en Italianen, willen de mo
gelijkheid niet uitsluiten, dat Kroesjtsjev
althans op dit ogenblik een zekere ont
spanning nastreeft in Centraal-Europa.
Deze groep wenst zeker geen eenzijdige
concessies aan de Russen te doen, doch
mocht er een schikking te vinden zijn die,
door wat toegeven over en weer, enige
ontspanning zou kunnen brengen, dan zijn
laatstgenoemden daartoe gaarne bereid.
Nederland sceptisch
In het Nederlandse kamp kon men cri-
tische opmerkingen vernemen over de
NAVO-partners, die zich minder onwrik
baar en minder sceptisch hebben getoond
dan de Westduitsers en Fransen. De Ca
nadese suggestie heeft volgens de Neder
landers niet veel om het lijf. Men heeft
bovendien bezwaar tegen de stelling dei-
Canadezen dat de komende onderhande
lingen met de Russen moeten slagen „wat
er ook gebeurt". De Canadezen lijken te
vrezen dat de Berlijnse krisis tot een oor
log kan leiden. De overgrote meerderheid
der alliantie ziet de gevaren evenwel min
der dreigend en hoopt op de komende con
ferentie een schikking met de Russen te
vinden die in feite evenwel geen groot
scheepse veranderingen zal brengen.
Oorlog tegen agressie
(Reuter/UPI/AFP) De secretaris-ge
neraal van de NAVO, Paul-Henri Spaak,
heeft zondag voor de Amerikaanse televi
sie verklaard dat naar zijn mening alle
NAVO-landen in oorlog zouden gaan te
gen Rusland of Oost-Duitsland, indien
agressie zou worden begaan tegen de gro
te mogendheden in de Berlijnse crisis.
Op de vraag wat het Westen bedoelt wan
neer het zegt dat het standvastig zal zijn
in Berlijn, antwoordde Spaak dat het Wes
ten alles zal doen wat noodzakelijk is om
de toegang tot West-Berlijn vrij te houden.
Afhankelijk van kernwapens
De opperbevelhebber van de NAVO-
strijdkrachten in Europa, generaal Nor
stad, heeft verklaard dat zijn troepen „ge
heel afhankelijk" zijn van kernwapens.
Norstad werd gehoord door de commis
sie voor toewijzingen van het Amerikaan
se Congres. Zijn verklaring is zondag ge
publiceerd. r
Men vroeg hem of de NAVO-troepen
een „beperkte oorlog" kunnen voeren zon
der een beroep te doen op strategische
eenheden.
„Niet wanneer bij het gebruik van stra
tegische eenheden kernwapens worden
uitgesloten" antwoordde hij. „In de NAVO
zijn de beschikbare strijdkrachten geor
ganiseerd op basis van het volledig gebruik
van kernwapens. In ernstige situaties moe
ten wij kernwapens gebruiken, of dit nu
strategische of tactische kernwapens zijn.
De Amerikaanse minister van Defensie
McElroy, heeft op een bijeenkomst van
de commissie voor Buitenlandse Zaken van
het Huis van Afgevaardigden verklaard
dat de Verenigde Staten zowel raketten
met kernlading als grondstrijdkrachten
zullen gebruiken als er een oorlog op gro
te schaal mocht uitbreken over de Ber
lijnse kwestie. De voorzitter van het co
mité van stafchefs generaal Twining, zei
op deze bijeenkomst, dat het voor hem
„zeker duidelijk" is dat de Verenigde
Staten gereed zijn voor een rakettenoor-
log. Generaal Twining zei dat het Ber
lijnse vraagstuk meer een politiek dan een
militair probleem is. Hij zei dat voorzich
tigheid geboden is en dat men het niet
altijd in de eerste plaats over de militai
re zijde van het probleem moet hebben.
De NAVO-raad zegt in zijn slotcommu
niqué uitgegeven aan het eind van zijn
driedaagse bijeenkomst in Washington,
dat de eenheid van het Atlantisch verbond
„de beste garantie voor succesvolle on
derhandelingen met de Sovjet-Unie is".
Bij een verkeersongeluk op de Heyen-
daalseweg te Nijmegen is hedenmorgen de
41-jarige gehuwde sergeant Th. M. G.
Merkx uit Nijmegen om het leven ge
komen. Hij liep geheel achteraan in een
colonne militairen, die op weg waren naar
een oefenterrein. Uit tegenovergestelde
richting naderde een bestelauto van een
Nijmeegse firma. Toen deze op de vrij
smalle weg de colonne bijna voorbij was,
is de chauffeur vermoedelijk iets naar links
gegaan, waardoor sergeant M. en een naast
hem lopende soldaat werden aangereden.
Sergeant M. was vrijwel onmiddellijk dood.
De soldaat brak een been.
Advertentie
TWUMPÈT
ELECTRISCHE
SCHRIJFMACHINES
KANTOORMACHINE- n T r*
HANDEL n A re I U U
Schoterweg 122 - Haarlem - Tel. 50130
De Arabische Diga vergadert nu al
enige dagen vergeefs om een verzoe
ning tussen de Verenigde Arabische
Republiek en Irak tot stand te brengen.
Er is van Irak niet eens een vertegen
woordiger aanwezig. De meeste gedele
geerden luisteren wat beduusd naar de
felle anticommunistische tirades van
de V.A.R. en wensen deze niet te
volgen in de door haar voorgestelde
krasse maatregelen tegen Irak. Zij
geven de voorkeur aan verzoenings
commissies. De Liga werd op verzoek
van Soedan bijeengeroepen. De foto
toont Achmad Kheir, minister van
Buitenlandse Zaken, terwijl hij de
behoefte van Soedan aan dit overleg
uiteenzet.
